Stranden in het land der reuzen
41
Holidayspot
Zeilen
Stadsgids
Achterhoek
Vaarroute
Mdina was vroeger het centrum van Malta waar de adel woonde. De opeenvolgende heersers en de wederopbouw na de grote aardbeving in 1693 zorgden voor een bonte mengeling van bouwstijlen.
foto Alexander Bakker
Malta is een openbaring
voor de cultuurtoerist.
Nergens vind je op zo'n klei
ne oppervlakte zoveel be
langwekkende monumen
ten. Het eilandstaatje is in de
eerste plaats beroemd om
zijn megalithische (uit reu-
zenstenen opgebouwde)
tempels. Deze zijn gebouwd
tussen circa 3800 v.Chr en
2500 v.Chr. De eerste ston
den er al duizend j aar voor in
Egypte piramiden versche
nen en zijn daarmee de oud
ste vrijstaande gebouwen op
aarde. De omvang van de
tempelstenen gaf voedsel tot
allerlei theorieën. Sommi
gen menen zelfs dat Malta
bewoond werd door reuzen.
Malta boogt verder op
indrukwekkende vesting
werken uit de tijd van de kruis
ridders. De archipel telt onge
veer driehonderdvijfenzestig
katholieke kerken, voor elke
dag van het jaar één, zeggen de
inwoners. Malta is kampioen
van het rijke roomse leven. De
apostel Paulus leed er volgens
de Bijbel schipbreuk. Nadat hij
de beet van een giftige slang
overleefde en de vader genas
van de Romeinse stadhouder
Publius, konden hij en het chris
tendom niet meer stuk.
Wie zich zonder vooropgezet
plan op de Maltese rijkdommen
stort, kan er met Paulus schip
breuk lijden. Daarom hierna
een kleine leidraad van beziens
waardigheden. Absolute topper
is het Hypogeum (in het Grieks
hypogaion ondergrondse
ruimte). De oudste delen van dit
drie verdiepingen tellende laby
rint dateren van 3600 v.Chr. Het
diende als begraafplaats en
tempel. Het in Paola gelegen
complex is in 1906 ontdekt. De
vormgeving is indrukwekkend.
De ruimten waren zo uitgehakt,
dat het zonlicht kon doordrin
gen tot de onderste delen.
Beneden is te zien dat het werk
aan het Hypogeum abrupt is ge
staakt. Kennelijk hebben in
dringers de hoogstaande tem-
pelbouwerscultuur verdreven.
In dit door Unesco als wereld
erfgoed erkende momument
worden per uur tien bezoekers
toegelatenMen dient zich voor
af in persoon te melden en dan
ook alvast kaartjes te kopen
(drie Maltese ponden). De bui
tenlandse toerist heeft alleen in
het laageseizoen kans om erin te
geraken, 's Zomers loopt de
wachttijd bp tot zes weken.
Tarxien. Zes tempels, vlakbij
het Hypogeum. Ze zijn gebouwd
tussen 3600 en 2500 v.Chr. en
hebben de voor Maltese tempels
kenmerkende niervorm. In dit
complex is het onderstuk
gevonden van een Magna Ma
terbeeld (vruchtbaarheidsgo
din). Het moet 2,5 meter hoog
zijn geweest en is mogelijk het
De schilderachtige Republic Street in hartje Valletta.
foto Willem Staat
deerd als Malta. Liefst 28 maan
den lag het onder vuur. Daarbij
vielen 15.000 doden, terwijl
30.000 huizen werden verwoest.
In Valletta reikte de bebouwing
na de slag bijna nergens hoger
dan pakweg 1,5 meter. De we
deropbouw is dan ook een enor
me prestatie. De stad is beroemd
om haar erkers. Welk uitzicht
die bieden is te ervaren in het
eethuis van de Labour Partij
aan de Republic Street. Een
lunch op zondagmiddag, temid
den van partij aanhangers, is
een belevenis.
Aan de wanden portretten van
politici, zoals dat van Labour-
leider Sant met de paus. Boven
de uitgang een schilderij van Jo
zef en Maria. Want ook de Mal
tese socialisten zijn rijk rooms.
Willem Staat
Malta is een populaire zonbestemming. Het heeft weinig zand
strand, maar scoort wel op het gebied van de duiksport, 's Zo
mers is het knoertdruk.
Malta meet slechts 316 km2 en telt 380.000 inwoners, ofwel 1200
per vierkante kilometer. Daarmee is het driemaal zo dicht bevolkt
als ons land. Behalve het hoofdeiland Malta bestaat het land uit het
dunner bevolkte Gozo, het slechts enkele inwoners tellende Comino
en de onbewoonde stipjes Sint Paulus Eilanden, Cominotto en Fil-
fla.
Van de lente tot ver in de herfst kan het er het tropisch warm zijn.
Het natte seizoen van december tot februari gaat gepaard met zwa
re buien, maar hel regent zelden lang.
Het hoofdeiland heeft een uitstekend buslijnennet. Op Gozo is het
minder en dient men zich goed te informeren over de dienstregeling.
Een kaartje kost 15,18 of 40 cent. Je portemonnee bulkt al snel van
het kleingeld als je nooit gepast betaalt. Tip: reist u met twee per
sonen neem dan 86 cent mee (1 x 50 c, 1 x 20,1 x 10 en 6 c aan klein
goed). Dan kun je altijd 30, 36 en 80 cent gepast betalen.
Telefoneren is duur, creditcard of reischeques meenemen is aan te
raden (soms zijn de geldautomaten dagen buiten werking), sigaret
ten zonder filter zijn niet verkrijgbaar, autorijden is gevaarlijk door
de slechte wegen, men rijdt links, taxi's zijn duur, uit eten gaan kost
net zoveel als in Nederland en campings ontbreken.
Wie op het eiland Gozo de gigantische steenblokken ziet, begrijpt hoe de tempels Ggantija aan hun
naam komen. foto Kees Lammers
kerk. Het verhaal gaat dat Pau
lus hier verbleef in de winter
van het jaar 59, in afwachting
van verscheping naar Rome.
Het naastgelegen Wignacourt-
museum bezit een bonte collec
tie. Behalve Vlaamse primitie
ven vind je er doeken van Preti,
miniaturen van Maltese kapel
len, een uit 1915 daterende Aus-
tin-limousine van de aartsbis
schop en nog een ratjetoe van
spullen. Bijzonder zijn de vele in
de Tweede Wereldoorlog uitge
hakte schuilkelders, bereikbaar
via een trap bij de ingang van
het museum.
Mdina, de stille stad. De aanRa-
bat grenzende veste is de voor
malige hoofdstad van Malta.
Aanraders in Mdina zijn Nor
man House (Palazzo Falcon) en
het mediaspektakel The
Knights of Malta, over de Malte
zer ridders. Die werden be
roemd door The Great Seage
(Het Grote Beleg) in 1565, toen
ze onder leiding van La Valette
de Turkse aanvallers weerston
den.
Valletta. De hoofdstad staat bol
van de bezienswaardigheden.
Elke greep daaruit is onvolle
dig. De vestingwerken zijn
schitterend, maar het onder
houd laat te wensen over. Loop
niet pal onder de muren want
soms komen er stukken steen
naar beneden. Het Archeolo
gisch Museum aan de Republic
Street herbergt vele tempel
vondsten. In boekhandel Sap-
ienzas, tegenover het museum,
is voor 4,99 pond Heritage in
stone verkrijgbaar. Deze video
film (50 min.) geeft een prima
historisch overzicht van de oud
heid tot en met de middeleeu
wen. De Lascaris War Rooms,
onder de vesting, waren in de
Tweede Wereldoorlog militair
hoofdkwartier. Malta was toen
het enige geallieerde steunpunt
in de Middellandse Zee. Geen
land is zo intensief gebombar-
oudste standbeeld ter wereld.
Ggantija in Xaghra op het ei
land Gozo. Wie de enorme
steenblokken ziet welke de bou
wers gebruikten, begrijpt hoe
de tempels aan hun naam ko
men.
Ghar Dhalam bij Birzebbuga.
In deze grot zijn duizenden fos
siele resten aangetroffen van
nijlpaarden, olifanten, wolven
en beren. De vondsten bewijzen
dat Malta vroeger met het vaste
land was verbonden.
Hagar Qim en Mnajdra. Beide
tempelcomplexen liggen schit
terend aan de kust tegenover het
eilandje Filfla. Dit gebied is een
schakel in de trekvogelroute
tussen Malta en Afrika. Het we
melt er van de stropershutten,
lijmstokken en ander lelijks. De
regering was van plan om het
gebied te beschermen en de vo
geljacht te verbieden. Voor het
hiervan kwam sloeg vorig jaar
op Goede Vrijdag het noodlot
toe. Vandalen verwoestten toen,
waarschijnlij k met zwaar mate
rieel, Mnajdra. De daders zijn
nog steeds niet gepakt. De pu
blieke opinie gaat ervan uit dat
het om stropers ging. Het herstel
kostte veel hoofdbrekens. Hoe
bouw je een muur met tot vijftig
ton zware stenen? Met hulp van
de Verenigde Naties zijn de Mal
tezen er niettemin in geslaagd
deze moeilijke klus te klaren.
Juist deze week is de tempel
voor het publiek heropend. De
oudste delen van Mnajdra date
ren van 3600 v.Chr. Aan Hagar
Qim is vanaf circa 2800 v.Chr
gebouwd.
Clapham Junction, noordelijk
gelegen van de Dingli Cliffs.
Hier ligt het grootste Maltese
complex van 'cart ruts' (kar
rensporen). Het is een raadsel
waarvoor deze in de rotsbodem
uitgehakte 'spoorrails' van de
oudheid diendenEen Britse be
zoeker zag overeenkomsten met
het spoorwegknooppunt Cla
pham Junction bij Londen en zo
kreeg het complex zijn naam.
Het Romeinse Huis in Rabat
herberg fraaie mozaïeken. Over
de in 1861 ontdekte resten is een
Maltees-Romeins museum ge
bouwd.
Grot van Sint Paulus in Rabat.
De aanwezigheid van de apostel
van Malta is bij na voelbaar in de
crypte onder de Sint Paulus-
GOZO v o
Xaghra O
:toriaX
'North Comino Channel
Sannat Mgarr C0M|N0
T Tolgens het virtuele reisbu-
V reau Holidayspot biedt hun
reisagente uit cyberspace even
veel service als een ander en je
hoeft er de deur niet meer voor
uit. Trudy Travel helpt de
bezoeker van www.Holi-
dayspot.nl in (gesproken)
woord en daad bij het stap voor
stap vinden van het gewenste
vakantieverblijf. Of het nu gaat
om een last-minute reis naar
Turkije, een hotelarrangement
in Parijs, een camping in Frank
rijk of een vakantiewoning in
Zeeland, het kan allemaal di
rect on line worden geboekt.
De website biedt een gezamen
lijk aanbod van gerenommeerde
vakantie-aanbieders waaron
der Roompot Vakantie, Vacan-
ceSelect, Euro Relais en ATP
Online.
Voor sportievelingen die niet
kunnen kiezen tussen een
wandel- of een zeilvakantie
heeft Sailing Paradise iets
nieuws geïntroduceerd: Hikes
Harbours.
Op deze vakanties zeil je naar
bijzondere plaatsen, om er ter
plekke te wandelen of naar een
volgend punt te lopen, waar de
kapitein je weer oppikt. Het is
mogelijk eenvoudige strand
wandelingen te maken of zware
tochten van zeven a acht uur.
Ook kun je gewoon aan boord
blijven om te genieten van het
zeilen. Hikes Harbours wordt
aangeboden in Ierland, Schot
land en de Caribische eilanden
van de Maagdeneilanden tot
aan de Grenadines.
Informatie tel: 0180-311352 of
zie: www.sailingparadise.net.
De mobiele telefoon als
stadsgids. Het Nederlandse
bedrijf Mobiquis introduceert
zo'n mobiele rondleider in Am
sterdam. Mare Bolick heeft zijn
bedenksel Rringo gedoopt. Voor
tien euro koopt de toerist de
Rringo Gids plus een gedetail
leerde stadskaart. Daarbij
krijgt hij een toegangscode
waarmee hij naar een speciaal
telefoonnummer kan bellen.
Met de kaart en de telefoon in de
hand stippelt de toerist zijn ei
gen route uit. Al wandelend en
bellend krijgt hij alle relevante
informatie. Binnenkort duikt de
Rringo-f ormule ook in Londen
en Parijs op. De Rringo Gids is
verkrijgbaar bij VW's, Canal-
bus, Canalbike en een aantal
Amsterdamse hotels.
Informatie: tel. 06 - 24673340 of
internet www.rringo.com.
Voor de ware ruiter bestaat er
niets mooiers dan de bin-
nenmanege te verruilen voor de
vrije natuur. De Achterhoek is
hier bij uitstek voor geschikt
door de vele onverharde wegen
en het uitgestrekte ruiterroute-
netwerk van maar liefst 570 ki
lometer lang. Om het nog leuker
te maken heeft de Vereniging
Paardentoerisme in samenwer
king met het Achterhoeks
Bureau voor Toerisme, de ge
meente Zelhem en de Stichting
Hippisch Toerisme drie rond
gaande ruiterroutes rondom
Zelhem op de markt gebracht.
De routes zijn geschikt voor zo
wel ruiters als koetsiers en vari
eren in lengte van 12 tot 27,5 ki
lometer.
Ideaal is dat de routes meestal
starten bij een manege of een
toeristisch bedrijf met stal-
lings- of verzorgingsmogelijk
heden voor paarden. Ook on
derweg voert de route langs
instellingen die op paarden zijn
ingesteld. De folders met de
routes zijn voor 2,70 euro te
koop bij VW-kantoren in de
Achterhoek en de Vereniging
Paardentoerisme. In de route
folders staat tevens informatie
over hoefsmeden en dierenart
sen in de omgeving.
De vaarroute Varen door
Noord-Holland is opge
tuigd met vijftien informatie
panelen. Die zijn bedoeld voor
de waterrecreant die de directe
omgeving wil verkennen.
Dankzij gedetailleerde water
kaarten weet hij wel alles van
boeien, rivieren en havens,
maar niets over de 'droge' omge
ving. De infopanelen zijn te vin
den bij passantenplaatsen, van
Amsterdam tot Den Helder en
via Medemblik naar het zuiden.
De borden geven een historische
beschrijving van de aanlegplek,
tonen een overzichtskaart en
zijn voorzien van nuttige en
praktische toeristische infor
matie.
