Doorgaan tot de perfectie Smijt je vaas zelf in vorm 29 Industrieel ontwerper Van Eyben H: Toeval in de tuin "9P| Bruno Ninaber van Eyben legt in zijn prachtige uitge geven boek With Compliments uit hoe hij zijn vak industrieel ontwerpen ziet. Ninaber (52) weet als geen ander dat zo onge veer alles al is gedaan. Maar wat hij nastreeft is het ontwerpen van een origineel product. Het moet iets op zichzelf staands zijn, een onafhankelijk ding zijn, is zijn visie. Naast diverse foto's van Nina ber zelf, zijn ontwerpen, zijn medewerkers en assistenten, staan diverse korte pakkende teksten van de Delftenaar in het boek. Die gaan allemaal over het hoe en waarom van dit vak. Rode draad in het boek is Nina- bers liefde voor de industriële vormgeving. De Delftenaar geeft al filosoferend aan hoe hij tegen het ontwerpersvak aan kijkt. Wat duidelijk uit de foto pagina's naar voren komt, is dat er heel wat gezwoeg aan te pas komt, voor een product tot stand komt dat de goedkeuring Ninaber van Eyben kan weg dragen. Ultieme boek Tijdens de presentatie van het boek in het Amsterdamse Ste delijk Museum werd door diver- "se sprekers een tipje van de slui er opgelicht hoe Ninaber van Eyben zijn vak beoefent: door gaan tot de perfectie is bereikt. In zijn streven naar het ultime boek ging hij bij wijze van spre ken nog door terwijl het al klaar was, zo maakten de auteur en de drukker op de feestelijke bij eenkomst duidelijk. Auteur Jan Teunen: „Dit boek overstijgt het goede. Dat kwam vooral ook omdat Bruno zich zo ongeveer met alles en alles heeft be moeid." En drukker Cor Rosbeek grapte op dezelfde bijeenkomst: „On danks Bruno hebben we het boek toch tot een goed eind ge bracht". Of de Rotterdamse uit geverij 010 veel zal overhouden aan deze uitgave, valt te betwij felen. Bij het zien van de eerste gedrukte vellen schrok Ninaber nogal van het felle wit. Ver volgens is over alle pagina's een heel zacht geel gedrukt, waardoor de bladspiegel zachter werd. Kosten noch moeite zijn gespaard. Het enige dat telt is het eindresultaat, dat moet perfect zijn. Ook met dit boek kan worden gezegd Bruno Ninaber van Eyben. foto Gerrit Schreurs dat dit zonder meer is gelukt. „Het is niet genoeg om alleen mooie dingen te maken, ze moe ten goed zijn", zegt Ninaber in het boek over het functionele van zijn ontwerpen. „Voor mij is ontwerpen, hoe iets werkt, niet hoe het er uitziet". Ninaber zegt ook: „Mijn ont werpen schreeuwen niet een soort boodschap uit, ze creëren condities. De zorg waarmee ze worden ontworpen zegt iets over comfort en emotie". Ook opdrachtgevers hebben een belangrijke taak in het tot standkomen van een zo goed mogelijk product. Naast een fo to waarop de ontwerper in ge sprek is met opdrachtgevers van Randstad staat: „Als een cliënt kwaliteit wil, dan moet hij weerstand bieden, communice ren, verlangens kenbaar maken, inspireren en vertrouwen. Een product is alleen zo goed als de opdrachtgever". Daarmee geeft de Delftenaar aan dat toppro ducten slechts bij de gratie van kritisch meedenkende op drachtgevers tot stand kunnen komen. Overigens vindt Nina ber van Eyben dat ook massa producten er goed moeten en kunnen uitzien. „Sommige massaproducten zijn erg goed, sommigen zijn erg arm. Dat is de verantwoordelijkheid van de ontwerper". Heel nadrukkelijk staat in het boek dat het geen monografie is. Collega-ontwerper Marcel Wanders vond dit een belangrij ke constatering, want dat bete kent dat het geen afsluiting is van Ninabers oeuvre. Dat oeu vre staat als een huis. Zijn pols horloges, het beroemde zwarte hanghorloge en de tl-lamp be horen inmiddels tot de klassie kers van de Nederlandse vorm geving. Met deze werken kreeg hij museale erkenning tot in het verre buitenland. The Museum of Modern Art (MoMA) in New York heeft enkele ontwerpen in de collectie opgenomen. Natuurlijk ontbreekt zijn in middels verdwenen gulden- ontwerp, voor het eerst uitge bracht in 1982, niet in With Compliments. Ook de hiervoor in de plaats gekomen euromunt, waarvoor de Delftenaar de Ne derlandse kant heeft ontworpen is erin opgenomen. Hans Verhagen Bruno Ninaber van Eyben. With Compliments. Auteur Jan Teu nen. Engelstalige uitgave met hardcover. 55 euro. Uitgeverij 010, Rotterdam. Ninaber van Eyben geeft in eigen beheer het boek uit in een gesigneerde en gelimiteerde oplage van 999 stuks. Deze exemplaren zitten in een vilten foedraal en zijn uit gevoerd met twee euromunten en de zes munten uit de Beatrix- guldenserie in fdc-kwaliteit. Afmeting: 26 bij 26 cm en 5,5 cm dik. Bij inschrijving 135 euro, later 165 euro. Te bestellen via www.ninaber.nl et oeuvre van Ninaber .van Eyben staat als een huis. Zijn polshorloges, het beroemde zwarte hanghor loge en de tl-lamp behoren inmiddels tot de klassiekers van de Nederlandse vormge ving. Ze staan allemaal in het fraaie boek With Compli ments. zaterdag 13 april 2002 Do Hit van Marijn van der Poll, die compleet met hamer wordt geleverd. „Die hamer staat ga rant voor zitcomfort op maat", aldus Do. Do Cut komt mis schien wel het dichtst bij de Do- filosofie omdat het product zon der duidelijke functie wordt ge leverd. „Het is een soort totem paal, die je met een zaag moet bewerken om er een gebruiks voorwerp van te maken. Op die manier kun je er bijvoorbeeld een vaas van maken of een kruk je," Do Shirt is een oversized t- shirt dat onder andere als jurk, tent of tafellaken te gebruiken is. Wennen Consumenten reageren volgens Van der Zanden enthousiast. „We krijgen veel mailtjes van mensen voor wie onze produc ten een eye-opener zijn. We merken dat we ze echt aan het denken zetten." Maar ze merkt ook dat consumenten nog moe ten wennen aan doe-het-zelf- mentaliteit. „Mensen laten ons bijvoorbeeld weten dat ze bang zijn om de Do Scratch te be schadigen door verkeerd te krassen. Terwijl wij juist zeggen dat dat niet uitmaakt." Het is overigens niet de bedoeling om alle vijftien prototypes in pro ductie te gaan brengen. „We zijn geen ontwerpbureau voor inte- rieuraccessoires maar een merk dat zich zo breed mogelijk wil profileren." Momenteel ontwik kelt Do een format voor een tv-programma. Tijdens het WK in Tokio komt er een Do FC; een statement van Do op voet bal. Joanna van der Zanden: „We staan pas aan het begin van het Do-tijdperk. De ideeën verbrei den zich snel, dus er zullen al leen maar meer initiatieven ko men. Wellicht groeit het uit tot een sterke beweging met als re sultaat een open dialoog tussen creatieven, merken en consu menten." Anja Sparidaans Voor meer informatie: www.do- surf.com Een lamp die geen licht geeft, totdat j e er zelf een tekening of tekst in lcrast. Of een stoel die met bijgeleverde hamer voi*m krijgt. De consument moet zijn eigen interpretatie kunnen ge ven aan een ontwerp. Dat is de filosofie achter de nieuwe col lectie interieuraccessoires Do Create. Mensen aan het denken zetten en verleiden tot actie. Met die doelstelling werd het Amster damse merk Do vier jaar gele den gelanceerd. „Op de meeste andere merken kunnen consu menten geen invloed uitoefe nen. Dat kan bij ons wel", zegt Joanna van der Zanden, creati ve manager van Do. Volgens haar moet Do een merk zijn dat mensen zelf creëren. Met producten waarin ze hun eigen ideeën en gevoelens kwijt kunnen. „Eigenlijk is Do vooral een manier om verschillende nieuwe producten en diensten te ontwikkelen voor mensen die graag denken en doen." Die filosofie sluit volgens Joan na van der Zanden naadloos aan bij de tijdgeest. „De consument wordt mondiger en wil invloed uitoefenen op zijn directe omge ving." Maar Do flirt ook met de naïviteit van de jeugd. „Als je jong bent, neem je niets als van zelfsprekend aan. Je bent nieuwsgierig en actief. Als vol wassene ben je gewend aan hoe dingen zijn geregeld. Do wil de verbeelding terugbrengen en aanzetten tot participeren in plaats van consumeren." Do wil deze ideeën verspreiden met uiteenlopende activiteiten. Onder de noemer Do Create is met de ontwerpers van het Ne derlandse Droog Design een se rie interieuraccessoires ontwik keld. „Die passen in de filosofie van Do omdat de consument wordt uitgedaagd om zelf uit eindelijk vorm te geven aan het product. De producten gaan dan vanzelf meer leven. Bovendien worden het op deze manier unieke objecten." Ze beseft dat deze filosofie haaks staat op de designprak tijk. „Producten zijn vaak van A tot Z uitgedacht door de ont werper. Vormgevers die met ons in zee gaan moeten dan ook een deel van de controle uit handen geven. Ze moeten hun ontwerp op een bepaald moment losla ten." Statement Do Create, in eerste instantie een serie prototypes, werd tij dens de Internationale Meubel beurs in Milaan in 2000 voor het eerst tentoongesteld. „De expo sitie was vooral bedoeld als sta tement, want zo'n meubelbeurs is vaak zo serieus. Onze produc ten hebben de nodige humor. Bovendien hebben we designers wel degelijk aan het denken ge zet over hun vaak betuttelende manier van ontwerpen." Na Milaan is de tentoonstelling de hele wereld rondgegaan; van Rotterdam tot Parijs en van To kio tot New York. „We kregen wereldwijd veel reacties op de ontwerpen. Die hebben beves tigd dat onze ideeën bij een gro te groep mensen leven." Besloten is een aantal ontwer pen in productie te brengen. Sinds kort zijn ze in Nederland se winkels verkrijgbaar. Do Break is een van de meest suc cesvolle items. Het is een porse leinen vaas, ontworpen door Frank Tjepkema en Peter van Interieuraccessoires van Do Create. foto Roland de Bruin derJagt. „Die vaas kun je met een gerust hart kapot laten val len, De vaas blijft heel dankzij een rubbercoating aan de bin nenkant. Je kunt er zelfs ge woon weer water in doen, dus het blijft een gebruiksvoor werp. De vaas krijgt wel een craquelé uiterlijk. Het blijkt nu al een populair huwelijksca deau." Ook Do Frame spreekt tot de verbeelding. Het gaat om een tape die ontwerper Marti Guixe voorzag van het dessin van een schilderijlijst. Zo is elke foto of tekening van een passende gou den lijst te voorzien. Do Scratch van dezelfde ontwerper is een soort lichtbak die is voorzien van een zwarte topcoating, waarin de consument zelf een tekening of kreet kan krassen. Spectaculair is de metalen stoel Tuinarchitecten, tuinontwer pers, groenverzorgers, tuin- stylisten - en wat voor namen het creatieve groene volkje zich zelf nog meer toedicht - ze zul len het geen van allen toegeven: dat het toeval in de tuin mis schien nog wel een grotere rol speelt dan het bedachte en het met zorg geplande. De Bergamot, die in het beplan tingsplan een prominente plaats innam, geeft al na één sei zoen de geest en de opengeval len plaats wordt razendsnel in genomen door de herfstaster, die net iets harder groeit dan de bedenker van het plan had voor zien. Van de drie geplante bol- acacia's geeft er één al snel de geest omdat die rotkat van de buren de stam gebruikt om er zijn nagels aan te scherpen. Je kunt wel een mooi beplan tingsplan door een expert laten maken, maar onvoorziene om standigheden - en soms ook on voldoende kermis van planten - maken dat de tuin al na een jaar in niets meer lijkt op de tuin die aanvankelijk op papier stond. Sommige planten kwijnen om onverklaarbare redenen weg en andere groeien juist veel harder dan ooit was voorzien. En dan heb je nog de planten die zich uitzaaien en op de meest onver wachte plaatsen opkomen, be halve dan op de plaats die hun is toegedacht. Dynamiek Het feit dat een plant in de tuin opduikt op een andere plaats dan waar je" hem oorspronkelijk had geplant, is op zich niet ver ontrustend. In iedere interes sante tuin heerst dynamiek waardoor de tuin er van jaar tot jaar anders uitziet. Het geheim van een mooie tuin schuilt in het sturen en het uitbuiten van die dynamiek, in het weghalen van planten die op een ongewenste plaats zijn opgekomen en in het aanmoedigen van zaailingen op plaatsen waar die het totale beeld kunnen verrijken. Een bewuste tuinier stuurt het toeval. Maar niet iedereen is zo'n bewuste tuinier en planten waarin de een zich verheugt om dat ze zich op eigen initiatief op onverwachte plaatsen vestigen, brengen de ander tot wanhoop omdat ze weigeren om zich aan het oorspronkelijke beplan tingsplan te houden. Want wat heb je aan een beplantingsplan waarvan de planten zich geen zier aantrekken? Zo'n ongezeglijke plant is de Akelei. Die verrast de tuinier telkens weer met onvoorspel baar gedrag door nu eens hier, naast de Floxen, en het volgend jaar weer daar, tussen de Sal via's te staan. De akelei is de droom van de liefhebber van de 'spontane tuin' en de nachtmer rie van de rigide planner. Kruisingen Niet alle akeleien vertonen dit onvoorspelbare gedrag. Veel van de Akeleien die wij in onze tuinen planten zijn kruisingen van twee soorten: de eenjarige Aquilegia formosa, uit Noox-d- Amexika en de vaste Aquilegia vulgaris uit Europa. Akeleien met Noordamerikaans bloed zijn vaak fel van kleur: rood, geel of oranje; de Europeanen zijn meestal wat meer gedekt, in donkerpaars, bordeauxrood, of blauw. Dat heeft te maken met de dieren die de Akelei bestui ven. De Europese honingbij ziet geen rood en daarom heeft het voor een Europese Akelei ook weinig zin om rode bloemen te hebben. Die woixlen in de Nieu we Wereld bestoven door koli- bri's, die wél rood waarnemen. Regels zonder uitzonderingen bestaan niet in de tuin, maar als je toch zo'n regel zou willen op stellen, dan zou je kunnen zeg gen: hoe gedekter - hoe Europe- ser - van ldeur, hoe vaster de akelei. Tuiniers die gehoor zaamheid van hun planten eisen moeten in het tuincentrum op zoek naar Aquilegia vulgaris; zij die liever een felgekleurde Amerikaanse akelei in de tuin zien die zich niet aan de regels houdt en die ieder jaar weer op een andei'e plaats opduikt, moe ten Aquilegia formosa aan schaffen. Even mooi als onbe- trouwbaar, die Yankee, maar elke schoonheid heeft haar prijs. Romke van de Kaa De Aquilegia formosa, ofwel Akelei, is een ouderwetse tuin plant.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 29