Kattenbak
zit vol met
techniek
Sadewa culinaire parel
PZC
Raapsteeltjes raken
weer meer in trek
13
Hit Clips
HelpHelpen
Clinton
Strijken
Belmelodie
PEr fbedbr
vrijdag 5 april 2002
Drukbezette baasjes van
honden en katten krij
gen steeds meer hulp van de
techniek. Met volautomati
sche voeder- en kattenbak
ken bijvoorbeeld kan het
huisdier dagenlang vooruit.
Maar niet iedereen is blij met
al die technische snufjes.
„Een huisdier heeft gewoon
aandacht nodig."
Wel een hond of kat willen,
maar niet veel tij d voor het
dier hebben. Veel baasjes malen
daar niet meer om. Is men te laat
voor het avondeten, dan krijgt
het dier toch tijdig zijn maaltijd
voorgeschoteld. Met dank aan
de techniek.
Neem bijvoorbeeld de zoge
noemde PetFeeder. Dit op elek
triciteit werkende apparaat
(prijs vanaf 559,50 bestaat
uit een voederbak en een kleine
silo waar plaats is voor maxi
maal negen kilo brokjes. Verder
zit er een programeerbare tijd-
schakelaar bijWordt het een
lange werkdag, dan toetst de
baas 's ochtends voor zijn ver
trek wat cijfers in. Vervolgens
valt dan op de ingeprogram-
meerde tijden een vastgestelde
hoeveelheid brokjes uit de silo.
Bovendien rinkelt er een belle
tje, zodat de viervoeter ook
hoort dat het eten is opgeschept.
Een heel weekeinde weg is even
eens geen punt, want de PetFee
der kan een gemiddelde hond
twintig dagen van brokjes voor
zien. De baas moet er wel een
emmer water bijzetten: daar
voor is nog geen slimmigheidje
bedacht.
Een alternatief voor het uitla
ten, bestaat echter wel: de Elec
tronic Pet Door. Dat is een wat
groot uitgevallen kattenluikje,
maar ongewenste dieren van de
buren kunnen er niet door. Het
elektronische deurtje gaat al
leen open met een speciale mag
neetsleutel die de hond of kat
aan zijn halsband draagt. Komt
de viervoeter in de buurt van de
Pet Door, dan geeft de magneet
sleutel een signaal af waarna
het luikje opengaat.
Met een elektronische omhei
ning erbij komt het dier niet ver
der dan de eigen tuin en dat is
wel zo veilig. Er bestaan inmid
dels verschillende soorten elek
trische omheiningen, maar alle
maal werken ze min of meer op
dezelfde manier. Een antenne
draad moet in de grond worden
gegraven. De draad dient als
grens die het diertje, als het sys
teem goed werkt, niet passeert.
Verder bezit de elektronische
omheining ook een op de anten
nedraad aangesloten zender en
een halsband met ontvanger. De
zender verspreidt continu een
gecodeerd onhoorbaar radio
signaal. Komt de hond of kat in
de buurt van de in de grond ge
graven draad, dan waarschuwt
de halsband met een piepje het
dier: Let op, niet verder. Wan
neer het beestje desondanks
toch vrolijk doorwandelt en
dichter in de buurt van de draad
komt, geeft de halsband een
lichte stroomstoot af.
Draadloos
Een andere elektronische tik op
de neus levert de Instant Fence
(prijs vanaf 589Dit systeem
is vergelijkbaar met een elek
tronische omheining, maar dan
In Frankrijk worden ze nau
welijks bekeken, maar in ons
land eten we er sinds de j aren8 0
steeds meer van: raapsteeltjes.
Dat wij daar zo op gesteld zijn,
hebben we gemeen met de En
gelsen. „Met raapsteeltjes kun
nen we tegenwoordig al rond de
jaarwisseling het naderende
voorjaar begroeten", schreef
Wina Born ruim vijfentwintig
jaar geleden in de Avenue. Toen
werden raapsteeltjes nauwe
lijks gewaardeerd en kwamen
ze beslist niet op tafel in de res
taurants die mevrouw Born fre
quenteerde.
Raapsteeltjes, de naam zegt het
al, zijn de jonge spruiten van ra
pen. Ze kunnen dan ook van
verschillende soorten rapen af
komstig zijn. Men laat ze tegen
woordig wat langer uitgroeien
dan voorheen. Het komt de
smaak, die ietwat nootachtig is,
ten goede. De raapsteeltjes van
vandaag lijken wat de smaak
betreft dan ook steeds meer op
rucola, het populaire kruid dat
wij in ons land als raketkruid
kennen en vroeger 'in 't wild'
aan de randen van sloten en ka
nalen was te vinden. Tegen
woordig wordt rucola of roquet-
te, zoals de Fransen het noemen,
geïmporteerd uit landen met
een beter klimaat dan het onze
(Italië, Frankrijk).
Met raapsteeltjes hebben de
Fransen het nooit goed kunnen
vinden. Ze kennen ze al sinds de
Middeleeuwen toen de raap
steeltjes in vrijwel geheel Euro
pa werden beschouwd als de
eerste groente van het nieuwe
jaar. Raapsteeltjes komen dan
ook al in januari op de markt om
pas tegen het einde van de
maand mei plaats te maken voor
andere voorjaarsgroenten. De
grootste aanvoer vindt plaats in
de maand april.
Begeleider
In de Franse haute cuisine ko
men nauwelijks voorbeelden
voor de bereiding van raap
steeltjes ofwel feuilles de navets
voor. Waverly Root, fameus als
samenstelster van het boek
'Food' waarin zij vrijwel alle
voedingsmiddelen van de gehe
le wereld omschrijft, merkte er
enkele decennia geleden over op
dat het zelfs in de meest voor
aanstaande restaurants in Pa
rijs vrijwel onmogelijk was om
raapsteeltjes als begeleider bij
een gebraiseerd wild eendje op
gediend te krijgen. En dat ter
wijl men in Engeland de combi
natie van een wild eendje met
raapsteeltjes als een geschenk
uit de hemel beschouwt.
In ons land heeft men met raap
steeltjes altijd graag stamppot
jes samengesteld. Men kookte
de raapsteeltjes eerst in ca. I uur
volkomen gaar, hakte ze fijn en
vermengde ze met gestampte
draadloos. Een zender ver
spreidt eveneens een radiosig
naal dat de ontvanger aan de
halsband oppikt. Zolang de
halsband het signaal opvangt, is
er niks aan de hand. Komt het
dier aan de grens van het bereik
van het radiosignaal, dan is er
ook hier een waarschuwings-
piep. Wordt er niet geluisterd,
dan volgt de stroomstoot.
Binnen de kynologie ofwel de
rashondenwetenschap zijn de
elektronische systemen vanwe
ge de stroomstoten zeer omstre
den. „Ik heb zo'n opdondertje
wel eens gevoeld, maar het stelt
helemaal niets voor", vertelt
hoofdredacteur Oege Kleijne
van het vaktijdschrift Dier
Tuin. Volgens Kleijne werken de
omheiningen goed. „Als daar
mee ellende zou zijn, dan zou ik
dat horen. Elektronische om
heiningen, voederbakken en
luikjes zijn overigs al geruime
tijd op de markt, maar dieren
winkeliers nemen de handig
heidjes niet in het assortiment
op. Ze denken dat de systemen
voor de consument te duur zijn,
maar uit alles blijkt dat de baas
graag zijn portemonnee voor
het huisdier trekt. De betere en
duurdere diervoeding bijvoor
beeld is behoorlijk populair."
Volgens de hoofdredacteur vin
den de laatste tijd echte innova
ties hoofdzakelijk in de katten
bakplaats. „Nieuwe technieken
nemen het vuile werk van de
baas over", aldus Kleijne. De
zogeheten LitterMaid (ver
krijgbaar vanaf 239,95bij
voorbeeld, klaart het verwijde
ren van poep en urineklonten.
Deze volautomatische zelfrei
nigende kattenbak heeft senso
ren die een bezoek van de kat
aan de bak waarnemen. Tien
minuten daarna zeeft een hark
de viezigheid uit het grit en
werpt die vervolgens in een
luchtdicht reservoir. Is de ver
aardappelen. Pas veel later ont
dekte men dat de raapsteeltjes
ook rauw in stamppotten ver
werkt konden worden. Daar
naast maakte men met fijnge
hakte raapstelen en gekookte
aardappelen min of meer ge
bonden maaltijdsoepen. En dat
was in de tijd (einde 19e eeuw)
dat raapsteeltjes als een arme
lui's groente werd beschouwd.
Kookboekenschrijfsters uit het
begin van de 20e eeuw, zoals
juffrouw Wannée van de Am-
sterdamsche Huishoudschool
en Martine Wittop Koning,
pleitten er destijds bij herhaling
voor om de kooktijden die men
voor het koken van raapsteel
tjes hanteerde drastisch te ver
lagen.
Men maakte toen nog een on
derscheid tussen jonge en oude
(doorgegroeide) raapstelen.
Voor het koken van jonge raap
stelen, zoals wij die ook van
daag kennen zou juffrouw Wan
née een half uur uittrekken.
Vandaag achten wij 5 tot 8 mi
nuten al ruim voldoende. De
smaak van de raapsteeltjes
blijft dan nog zoveel mogelijk
behouden. Van een veel groter
belang echter is het om de raap
steeltjes ook rauw te consume
ren. Ze bevatten naast royale
hoeveelheden vitaminen A, B en
C ook veel kalk en ijzer. Uiter
aard verliezen ze bij het koken
vrij veel van hun voor onze ge
zondheid waardevolle stoffen.
Raapsteeltjes zijn lang niet
overal dezelfde jonge spruiten.
Ook de jonge blaadjes van Chi
nese kool worden wel als raap
steeltjes aangeboden. Of dat wel
terecht is kan men zich afvra
gen. Ze smaken wel heel goed.
Eerlijk gezegd nog beter dan de
raapsteeltjes van echte rapen.
Er is overigens nog een uitzon
dering en dat is het Amsterdams
Vet. Het zijn de jonge spruiten
van een rapensoort die ook wel
als voederbieten bekend staan.
Amsterdams Vet wordt in de
wijde omgeving van Amster
dam, in de Zaanstreek en in 't
Gooi hoog gewaardeerd om de
pittige nootachtige smaak.
Hans Belterman
In de dagelijkse rubriek volgen
de week recepten voor het berei -
den van warme en koude ge
rechten met raapsteeltjes. U
kunt de raapsteeltjes eventueel
vervangen door verschillende
andere verse groentensoorten
die juist in deze tijd van het jaar
worden aangevoerd. Daartoe
hoort ook nahemia, een aan
raapstelen verwante soort die
betrekkelijk nieuw is en nog niet
overal in ons land wordt ver
kocht. Ook de zilte lamsoren,
waterkers, postelein, spinazie
en veldsla kunnen als raapsteel
tjes worden bereid.
Deze automatische voederbak schotelt op geprogrammeerde tijden.de kattenmaaltijd voor.
gaarbak vol, dan dient de baas
een nieuw exemplaar te plaat
sen of de oude schoon te maken.
Kleijne: „Populaire huisdierac-
cessoires spelen in op gemak,
want dat is de trend."
Van de gekke
Dierenvriend Martin Gaus ziet
de ontwikkeling met lede ogen
aan. „Er bestaat een automati
sche voederbak waarmee de
baas zijn eigen stem kan opne
men, zodat de kat tegen etens
tijd 'poes, poes, poes' uit de luid
spreker hoort. Dat is toch van de
gekke", meldt Gaus. „Een dier
heeft geen techniek, maar aan
dacht nodig. Bovendien moet je
honden en katten niet met
stroomstoten straffen na ver
keerd gedrag, want na verloop
van tijd ontstaat een bang dier
tje. Veel beter is de viervoeter te
belonen. Wanneer het huisdier
iets doet wat niet mag, moet de
baas dit zoveel mogelijk nege
ren. Als hij met zijn neus in de
gebaksdoos zit, is het wel zaak
hem weg te halen."
Volgens Gaus is belonen de eni-
ge sleutel naar een vrolijke en
aanhankelijke hond en kat, „Er
bestaan riempjes en halsbanden
waarmee de baas een trekkend
diertje een elektrische schok
kan geven. De beste manier om
dit gedrag af te leren, is iedere
keer als de hond trekt te stoppen
met wandelen. Is het trekken
voorbijdan moet de baas weer
verder lopen. Deze methode
veroorzaakt bij het dier geen
stress. Dat doen al die elektri
sche hulpmiddeltjes wel."
Alex van Hoof
Voor meer informatie: Altranet,
tel. 0345 - 683 804.
Uit het verdiepingsraam van In
disch Restaurant Sadewa kij
kend ontwaar ik een zeventiende
eeuws scheepskanon. Een passend
beeld op deze plaats in het VOC-jaar.
Sadewa is gevestigd in een gereno
veerd pandje in Oud Terneuzen. Moei-
lij k te vinden als j e het niet weetmaar
het zoeken meer dan waard, want
Sadewa is de parel in de culinaire
kroon van het oude Insulin de, die je
alleen in Nederland kunt terugvin
den.
De Kandeelstraat is eigenlijk een ver
diept pleintje in een web van steegjes
achter de belangrijkste winkelstraat
van Terneuzen. De pandjes dateren
uit voorbije eeuwen en zijn door de ei
genaar van een modehuis gerestau
reerd en van historische uitleg op een
bordje naast de voordeur voorzien.
Een bewonderenswaardig staaltje
stadsbehoud en een verademing nu
het uit de grond stampen van trieste
woontorens trend lijkt te worden.
Het herstel van Kandeelstraat 9 was
eind 1999 voor Anne Calbo, afkomstig
uit Bandung, aanleiding haar Indisch
restaurantje Sadewa te beginnen, met
haar neef Remco Calbo in de keuken.
Zelf ontvangt zijelegant gekleed in
sarong en kabaja, haar gasten. Haar
batikkleding is in natureltin ten, haar
assistente is in het groen, kleuren die
harmoniëren met het interieur dat in
nuances van geel en beige is geschil
derd. Aan de wanden foto's, gewijd
aan het wayangspel, zoals een dalang
die zijn schaduwfiguren over het doek
stuurt.
Sadewa is een karakter uit het helden
epos Mahabharata en met zijn twee
lingbroer Nahula behoort hij tot de
vijf Pendawabroers die op het scherm
verwikkeld zijn in langdurige scher
mutselingen met de honderd zonen
van de broer van de vader van de
Pendawa Limade Koro wa 'sGoed te
gen kwaad tot het goede overwint.
Het goede is vanavond de Rijsttafel
die Remco heeft bereid. Remco is niet
in Indie geboren maar hij volgt de ou
de familierecepten. Een grootvader
kwam uit Djokja. „'We koken zoals we
dat thuis gewend waren, dat is ons uit
gangspunt", zegt Anne.
De rijsttafel is een product van de In-
do-Europese cultuur, niet van de In
donesische. Het is een feestmaaltijd
en de traditie is door de Indische Ne
derlanders mee naar Nederland geno
men.
„Ze spreken niet voor niets in Indone
sië van de 'Dutch Ricetabel', zegt
Remco die opnoemt wat vanavond op
het buffet staat: gulai arab, babi ke-
cap, babi dibulo, sambal goreng boon
tjes, opor ayam, sambal goreng telor,
sayur keripet j elsayur urabtahu be-
Indisch Restaurant Sadewa
Kandeelstraat 9
4531 GB Terneuzen
Tel. 0115-618800
Open op woensdag tot en met zondag
vanaf 18.00 uur. Begin buffet tussen
18.30 en 19.00 uur
Geen creditcards, geen pin, betaling
contant (Rijsttafel onbeperkt 19,50,
Bir Bintang€ 2,80)
Rolstoel: sportrolstoel kan, maar toi
let is boven
Vegetarisch: diverse gerechten met
groentenbouillon gemaakt.
Kinderen: aangegeven staat wat heet
is
Roken: in hele pand strikt verboden.
lado, sambal goreng tempeh, acar
campur, ikan pepesan, acar lombok,
samba bajak, teri nasi, ba wang go
reng, serundeng, krupuk udang, em-
ping en witte rijst. Af en toe wisselt de
samenstelling, kiest Remco voor een
andere sayur of sambalan.
Anne regelt het 'verkeer' en laat tafel
voor tafel beginnen, later kan ieder
een zijn gang gaanZe legt uit wat heet
en wat mild is. Alle gerechten kunnen
worden gecombineerd. De geurige
Pandangrijst is licht kleverig.. Voor
mij is de tahu belado, gemaakt met
asem of tamarinde en zeer fijngesnip
perde petehbonen een bijzondere
tractatie, het recept (uitTernate) staat
in deze vorm in geen enkel kookboek.
Dat maakt Sadewa zo bijzonder, die
echte Indische smaak, persoonlijk ge
bonden en nooit precies na te maken.
Soms maakt Remco cendol, Indische
nietalcoholische dorstlesser, maar
vanavond drink ik er Bir Bintang bij
op Java gebrouwen Amstelbier.
Het visgerecht bewaar ik voor het
laatst, want de ikan pepesan, in dit ge
val van gerookte makreel, is zeer pit
tig.
Er is voor elk wat wils, vis, vlees en ve
getarisch, zoals de tahu belado. Alles
is authentiek Indisch, gerechten die
de Calbo's (de naam is Spaans van ori
gine) in Midden-Java thuis aten bij
feestelijke gelegenheden. Voor een
feest bij Sadewa, want dat is het eten
hier, is het noodzakelijk te reserveren.
Tijdig, want Remco kookt niet a la mi
nute: „De gerechten moeten in de
bumbu's (kruiden en specerijen) ge
woond hebben." Vergeet niet af te
sluiten met kopi tubruk en een stukje
spekkoek, door de moeder van Remco
Calbo gemaakt.
Rien van Reems
Piepklein zijn de Hit Clips die
speelgoedgigant Hasbro op
de markt brengt. Geluidkaart
jes (twee bij twee centimeter) in
de vorm van een sleutelhanger,
die in een klein afspeelappa-
raatje passen. Elke clip bevat
een minuut muziek. De muziek-
clipjes kosten €7,99 per stuk.
Ook is er een insteekbare Radio
FM Clip, al net zo piepklein. Die
kost €16,99. Aan de afspelertjes
(€14,99 inclusief clip) hangen
oordopjes. Er is ook een maatje
groter, de Micro Boom Box, een
klein ghettoblastertje voor de
prijs van €16,99. Die is bedoeld
voor wie anderen wil laten mee
genieten van de muziek.
De vorig jaar opgerichte goe-
de-doelensite Gratisdona-
tie.nl is uitgebreid met een nieu
we mogelijkheid om geld te
geven. 'Liefdadig winkelen' be
vat een aantal links naar bedrij
ven waar sitebezoekers iets
kunnen kopen. Als ze dat doen,
wordt door die bedrijven een
bepaald bedrag gedoneerd en
verdeeld over de aangesloten
organisaties. De bezoeker
wordt op de hoogte gehouden
van wat er met het gedoneerde
geld gebeurt.
Gratisdonatie.nl is een initiatief
van HelpHelpen, dat ook een
portal onderhoudt met infor
matie over de aangesloten goede
doelen en projecten. Daar kan
ook geld gegeven worden zon
der iets te kopen.
www.gratisdonatie.nl
www. helphelpennl
A ardige man, die voormalige
Xxpresident Clinton? Ja, maar
pas op als u een e-mail met een
boodschap over hem ontvangt.
Daarin zit een van de hardnek
kigste wormen van de laatste
tijd verpakt. Deze worm, die de
naam MyLife.B heeft meege
kregen, is een variant op de eer
der deze maand losgelaten My-
Life-worm.
www.virusalert.nl/?show=virus
&id=258
Strijken wordt leuk! Dat pro
beert Braun ons serieus wijs
te maken.met het nieuwe Easy-
Style strijkijzer. Een trendy
vorm en kleur doorbreken de
saaiheid. De blauwe SI4000
oogt gestroomlijnd. Het open
handvat maakt het strijkijzer
wendbaarder. De zool van Du-
rasteel laat het ijzer soepel over
alle soorten stof glijden. En wat
stomen betreft, 71 stoomgaatjes
zorgen voor een gelijkmatige
verdeling van de stoom. De
krachtige stoomstoot levert 65
gram per minuut. De prijs: €43.
Beltoontjes zijn tot nu toe
maar saaie riedeltjes, want
ze zijn monotoon. Maar daar
komt verandering in. Samsung
brengt met de stralend blauwe
N620 meer leven in de brouwe
rij, Een geïntegreerde Yamaha-
chip brengt een melodie van
maar liefst zestien instrumen
ten ten gehore. Met een directe
beltoontoets maakt Samsung
het downloaden van belmelo-
dietjes makkelijker en sneller
dan ooit. Binnen een minuut
staat de gewenste ringtoon op
de telefoon. Een disco-kleuren-
display is apart; het volgt het
ritme van de afgespeelde melo
die. De prijs: €399.
nv'ivnii'
l: i it—'"
De LitterMaid, een volautomatische kattenbak.
AUTOMATIC
