PZC
WCT zet hav en wereld op zijn kop
Kunst ver voer kwestie van tijd nemen zekerheid is op de
De euro's stromen
portemonnee van
de consument uit
beurs als landkaart
in een donker bos
Hoogleraar voorspelt concurrentiewijziging door komst terminal naar Vlissingen
T rompetkolommen
Risico met
effecten
neemt toe
beleggen
het bedrijf
donderdag 28 maart 2002-
door Jeffrey Kutterink
VLISSINGEN - De Wester-
schelde Container Terminal
(WCT) in Vlissingen wijzigt het
concurrentiebeeld in West-Eu
ropa grondig. Bremen ontwik
kelde zijn haven verder in Bre-
merhafen, Rotterdam deed dat
op de Maasvlakte en de Ant
werpse haven doet dit nu in
Vlissingen.
Dat voorspelt bijzonder hoogle
raar haveneconomie H.W.H.
Welters van de Faculteit der
Economische Wetenschappen
van de Erasmus Universiteit in
Rotterdam.
De wereldhandelstromen zijn
de afgelopen decennia gegroeid;
de laatste vijf jaar met gemid
deld meer dan 7 procent. Het
merendeel van deze over de ge
hele wereld uitwaaierende goe
deren komt in containers te
recht, maar ook het vervoer van
neo-bulk lading (auto's, woud
producten) neemt toe.
De vraag wat de economische
positie van de Zeeuwse havens
wordt met de komst van de WCT
is van belang, omdat er met na
me in de wereld van de contai
neroverslag grote onrust heerst.
Amsterdam is de trotse bezitter
van de Ceres ParagonDe groot
ste schepen ter wereld kunnen
er snel worden gelost. Maar nog
niet één schip is er geweest.
Rotterdam is de grootste contai
nerhaven van Europa, maar
houdt de adem in. De New
World Alliance, één van de gro
tere samenwerkingsverbanden
van containerrederijen, is op
zoek naar alternatieven voor de
Rotterdamse haven.
De rederijen hopen in een ande
re haven goedkoper uit te zijn.
De alliantie bestaat uit de Kore
aanse rederij Hyundai, het Ja
panse MOL en het Singa-
poraanse APL. Ze laat haar
schepen nu nog laden in Rotter
dam.
Wordt er een andere losplaats
gevonden, dan raakt Rotterdam
100.000 containers per jaar
kwijt. En het ging al niet roos
kleurig met de mainport Rotter
dam. In twee jaar verloor Rot
terdam 150.000 containers aan
Antwerpen en Hamburg. Vorig
jaar werden 6,1 miljoen contai
ners overgeslagen in de main
port. Ter vergelijking: bij volle
dige benutting van de capaciteit
van de WCT zullen jaarlijks 1,5
milj oen containers in Vlissingen
worden overgeslagen.
De havens van Vlissingen en
Terneuzen spelen in die econo
mische machtsstrijd van rede
rijen geen rol van betekenis. ,,In
de Zeeuwse havens kunnen nog
geen containers worden behan
deld", geeft S. Poppe van het
Gemeentelijk Havenbedrijf
Rotterdam als eenvoudige ver
klaring.
De Zeeuwse havens hebben on
danks de vertraging in de eco
nomische groei vorig jaar hun
marktpositie kunnen behou
den. De totale zeegoederenover-
slag steeg van 24,7 miljoen ton
in 2000 naar ruim 25,5 miljoen
ton in 2001j een stijging van on
geveer 2 procent. Waar het ha
venschap buiklading verloor,
steeg de overslag van vaste
brandstoffen (kolen), bospro-
ducten, voedsel, fruit(-sappen),
auto's, aluminium en staal. Niet
onbelangrijk, want dat kan, ze
ker als de WCT er komt, econo
misch een belangrijke factor
van betekenis worden.
De komst van een diep-zee ter
minal in Vlissingen zal het con
currentiebeeld in West-Europa
grondig wijzigen, denkt bijzon
der hoogleraar Welters. Volgens
hem zal in de markt een verder
onderscheid ontstaan tussen in
'aan diep water en aan open zee'
en 'aan minder diep en verder in
het achterland gelegen' termi
nals.
Ook in Antwerpen zal die 'schei
ding' door de klandizie (op den
duur) zo ervaren gaan worden,
aldus de bijzonder hoogleraar.
Voor de Rotterdamse Deltater-
minal betekent dat volgens hem
nieuwe concurrentie. Hij denkt
dat Amsterdam een plaats
krijgt in de categorie: verder in
het achterland gelegen termi
nals.
Welters: „Antwerpen gaat met
een aandeel in de Westerschelde
AMSTERDAM - Een woud van 'Trompetkolommen' vormt de basis voor een nieuw kantorencomplex bij het gebied Amsterdam-Arena. In
eerste instantie moest dit project het nieuwe Silicon Valley van Europa worden, maar de economische recessie gooide roet in het eten. Nu
worden negen kantoorgebouwen gebouwd in een boter-kaas-en-eieren-patroon, waarbij de trompetkolommen de dragers voor de par
keerdekken (1072 plaatsen) worden. In 2005 wordt het project opgeleverd. foto Robbert Slagman/ANP
Container Terminal in Vlissin
gen naar diep vaarwater. Rot
terdam, de Maasvlaktetermi-
nals, krijgt er daardoor een
concurrent bijMaar in Antwer
pen zelf ontstaat een onder
scheid in terminals. Tezamen
met de komst van een diepwa-
terterminal in Wihelmshafen
zal dit de aanbodsituatie in ter-
minalland behoorlijk wijzi
gen."
Betekenisvol
Als het gaat om de concurren-
tiesituatie in het algemeen, zegt
Welters dat Rotterdam meer het
karakter heeft en houdt van een
'grote massa' haven: erts, olie en
containers. Daarnaast heeft de
Rotterdamse haven meer of
minder grote posities in seg
menten alsbosproducten, voed
sel en fruit, staalproducten, au
to's, granen en derivaten.
„Met name in deze segmenten
zou Vlissingen betekenisvol
kunnen worden met de komst
van de WCT. Maar Vlissingen
doet daarmee Antwerpen meer
concurrentie aan dan Rotter
dam, omdat Antwerpen in deze
segmenten een grotere rol speelt
en derhalve meer te verliezen
heeft dan Rotterdam."
Toch intensiveren Rotterdam en
Vlissingen de samenwerking in
de Exploitatiemaatschappij
Schelde-Maas. Op de vraag of
Rotterdam meer greep op de
Zeeuwse havens wil krijgen, wil
het Gemeentelijk Havenbedrijf
Rotterdam niet reageren. S.
Poppe: „De financiële afwikke
ling van de maatschappij is nog
niet rond. De nieuw te vormen
gemeenteraad moet daar nog
een beslissing over nemen. De
vorige raadscommissie haven
en economische zaken heeft wel
groen licht gegeven. Het is met
de politieke verschuivingen die
in Rotterdam gaande zijn, af
wachten of het voorstel door de
gemeenteraad nog wordt aan
genomen." Welters concludeert
dat Rotterdam harder dan ooit
zal moeten knokken voor het
behoud van zijn positie. „Of
misschien wel treffender gefor
muleerd, het wordt voor de Rot
terdamse haven voor de eerste
keer echt knokken."
De een geeft onbedoeld
veel fooi, de ander is na
twee weken door de stu
diefinancieringheen. Drie
maanden na de introduc
tie van de nieuwe munt,
geven veel Nederlanders
euro 's uit alsof het guldens
zijn. „Het lijkt héél goed
koop als een truitje 35 eu
ro kost, maar ondertussen
is dat toch bijna tachtig
gulden'.'
door Carel Grol
DEN HAAG - „Het is absoluut
waar dat de euro makkelijk
wordt uitgegeven. Maar als je
daardoor in geldnood komt, kun
je niet gaan klagen. Dat ligt aan
jezelf en niet aan je beurs", stelt
coördinator studentenvoorzie
ningen van de Wageningse Stu
dentenorganisatie, Marijke
Wijers.
Ze hoort geen klachten van stu
denten. In januari pinde Wijers
nog gemakkelijk 20 euro als ze
naar de kroeg ging („Dat is toch
snel 45 gulden."). Inmiddels is
ze bewuster: „Tegenwoordig
pin ik 10 euro. Daar probeer ik
zo lang mogelijk mee te doen."
Henriette Prast is specialist op
het gebied van Geld en Emotie.
Ze signaleert de problemen van
de omschakeling. „Geld heeft
drie functies. Het is een reken
eenheid, een betaalmiddel en
een vermogensbewaarmiddel.
De euro heeft formeel al die
functies, maar voor veel mensen
is de gulden nog steeds de reken
eenheid. Consumenten be
schouwen de euro nog niet echt
als geld, net zoals we als we op
vakantie zijn buitenlands geld
ook niet als echt beschouwen en
er daardoor makkelijker mee
omgaan. We ronden de euro eer
der af op twee gulden dan op
2,20 gulden, wanneer dat ons
goed uitkomt. Dat doen we ook
op vakantie. Als de consument
iets graag wil kopen, houdt hij
zichzelf voor de gek door bij de
koersomrekening de prijs naar
beneden af te ronden."
Betalen in euro's en denken in
guldens geldt zeker voor tennis-
leraar Jean Pierre Iriks. „Laatst
betaalde ik drie drankjes. Dat
kostte mij 3,90 euro. Als ik vroe
ger 7,50 gulden moest afrekenen
en ik met een tientje betaalde,
gaf ik een gulden of anderhalve
gulden fooi. Nu geef ik in zo'n
geval vaak iets meer dan een eu
ro fooi. Je staat er niet bij stil,
maar dat is wel een knaak."
Iriks heeft nu meer geld bij zich.
„Ik liep altijd met een geeltje op
zak. Wanneer pinde ik nou zon
der reden vijftig gulden? Maar
nu loop ik altijd met twintig eu
ro in mijn portemonnee, en soms
nog wel meer."
Onverschillig
T. Dijkland uit Sassenheim is
gepensioneerd systeem-ingeni
eur. „Het is wat gechargeerd om
te stellen dat de gulden de euro
wordt, maar het gaat die kant
wel uit." Vooral tijdens de dage
lijkse boodschappen is hij
onverschillig tegenover ogen
schijnlijk kleine prijsverschil
len. „Ik stap snel over een ver
schil van 50 eurocent heen.
Maar dat is dus meer dan een
gulden. Ik koop redelijk bewust,
maar merk dat ik de laatste tijd
veel meer huishoudgeld nodig
heb."
De Utrechtse studente stedelij
ke architectuur Nicole Breuk-
man had aanvankelijk veel
moeite met de overgang van gul
den naar euro. „Ik kon altijd
rondkomen van mijn studiefi
nanciering, maar in januari zat
ik na twee weken ineens zonder
geld. Terwijl ik niet anders ben
gaan leven." Ze geeft toe dat zo
genaamd lage prijzen nogal
misleidend zijn. „Misschien is
het wat naïef, maar alles leek
goedkoper. Toch is 35 euro nog
altijd tachtig gulden."
Om haar individuele begro
tingstekort te vex-kleinen. ging
Breukman meer werken. „Want
ik pin nog steeds 20 euro. Als ik
tien euro heb en op de universi
teit een broodje en een kopje
koffie koopis het verdwenen. Ik
geef euro's uit alsof het guldens
zijn. Het geld vliegt de porte
monnee uit." GPD
AMSTERDAM - De Ne
derlandse banken nemen
steeds grotere risico's met
hun effectenportefeuille.
Het aandeel staatsobliga
ties is de afgelopen drie
jaar sterk teruggelopen,
terwijl banken steeds
meer geld in aandelen en
obligaties van bedrijven
staken. Ook steeg de post
deelnemingen in andere
bedrijven.
Dat blijkt uit het gisteren
uitgekomen Statistisch
Bulletin Maart 2002 van
De Nederlandsche Bank
(DNB). In totaal hadden
de Nederlandse banken
eind 2001 samen een be
leggingsportefeuille van
178 miljard euro, inclusief
deelnemingen. Deze be
leggingen vormen voor de
banken onder meer een
buffer om aan opvragin
gen van klanten te kunnen
voldoen, het zogeheten
opvraagbaarheidsrisico.
Ook dienen ze als onder
pand bij kredieten van de
centrale bank.
De DNB becijferde dat het
aandeel van overheidspa-
pier van EU-landen op het
totaal met 16 procentpunt
teruggelopen is tot iets
minder dan 40 procent.
Een belangrijke reden lag
in de nieuwe manier van
uitgifte van Nederlandse
staatsobligaties. In 1998
namen de Nederlandse
banken nog 90 procent
van de Nederlandse
staatsobligaties; eind
2001 was dat gezakt tot 20
procent.
Het aandelenbezit van de
banken groeide de afgelo
pen drie jaar met 4 miljard
naar 9 procent van het to
taal. Dat is niet toe te
schrijven aan de stijging
van de waarde, omdat de
meeste koersen op of on
der het niveau van 1998
zijn beland. In die periode
handelden de banken
voor 40 miljard in aande
len.
Deelnemingen in andere
bedrijven namen ook
sterk toe in de portefeu i 11 e
van banken. Zo vervijf
voudigde de waarde van
de aandelen van 'andere
banken tot 5 miljard. De
beleggingen in andere be
drijven namen met 8 mil
jard toe tot 20 miljard eu
ro. ANP
door Jeffrey Kutterink
MIDDELBURG - Het geheim
van succes is gewone dingen on
gewoon doen. De spreuk staat
met grote letters gekrijt op een
ouderwets schoolbord in het be
drijf Musky's art handling in
Middelburg. Treffender is de
onderneming nauwelijks te
kenschetsen. Musky's zegt alles
te doen op het gebied van kunst,
behalve de handel. Zo transpor
teert het bedrijf kunstwerken en
richt het exposities in.
De wereld van kunstvervoer is
niet erg groot. Buiten een paar
grote vervoerders als Gerlach, is
er nog een aantal kleine in Ne
derland. De basis van Musky's
art handling werd tien jaar gele
den gelegd door Musky Engels.
Als parttimer bij het toenmalige
Zeeuws Steunpunt Kunstzinni
ge Vorming deed hij er in zijn
vrije tijd allerlei werkzaamhe
den naast. Hij had een vracht
wagentje en veel contacten en
hem werd gevraagd kunstwer
ken naar Amsterdam te vervoe
ren.
,In het paleis op de Dam stelden
kunstenaars uit het hele land
hun werk tentoon voor koningin
Beatrix. Die maakte daaruit een
keuze voor haar collectie. Ik
werd gevraagd de Zeeuwse
kunstwerken te vervoeren. Ik
had dat nog nooit gedaan.
In Amsterdam schrok Engels
van de manier waarop
kunstwerken door bepaalde
vervoerders werden behandeld.
„Schilderijen werden nogal
hardhandig aangepakt. Kunst
werken stonden onbeschermd
in vrachtwagens en hadden alle
ruimte om te bewegen. Als je dat
als kunstenaar laat gebeuren,
heb je geen eerbied voor je eigen
werk. Ik vond dat ik dat beter
kon. Zeker omdat ik zag hoe an
dere vervoerders met kunstwer
ken omgingen. Daarvan heb ik
veel opgestoken."
Reclame
Terug in Middelburg besloot
Engels zich te specialiseren in
het vervoer van kunstwerken.
„Helemaal geen bijzonder idee
hoor, maar er waren tot dan toe
nog maar weinig mensen die de
zin zagen om daar een bedrijf
voor op te richten. Kunstenaars
zaten er ook niet op te wachten.
Ze hadden geen geld of hadden
het er niet voor over. Maar ik
waagde de stap, omdat ik dacht
en denk dat art handling wel de
gelijk een vak is. Ik schreef alle
kunstenaars en organisaties in
Zeeland aan om reclame te ma
ken voor het bedrijf."
De vrachtwagen werd van bin
nen met vloerbedekking
bekleed om de te vervoeren
door Bert Bakker
De affaire-Enron heeft be
leggers onzeker gemaakt.
Als we niet kunnen vertrouwen
op een jaarrekening waar een
handtekening van een accoun
tant onder staat, hoe weten we
dan in welke bedrijven we veilig
kunnen beleggen?
Voor beleggers die vooral op
macro-economische ontwikke
ling letten, moet het beeld dat de
aandelenbeurzen in Amerika en
Europa de laatste maanden ver
toonden, nogal vreemd overko
men. Want terwijl er regelmatig
meevallende cijfers gepubli
ceerd werden over de Ameri
kaanse economie en bovendien
de stroom berichten van bedrij
ven die tegenvallers meldden
langzaam opdroogde, wilden de
koersen maar niet omhoog.
De Dow Jones index bleef in de
Musky Engel in zijn kunsttransportbedrijf.
voorwerpen te beschermen.
Schotten werden aangeschaft
om te zorgen dat kunstwerken
niet door de vrachtwagen slin
geren. Ook kreeg de wagen an
dere vering. „Daardoor worden
schokken veel beter opgevan
gen. Bij de echte kunstvervoer-
ders kan een ei in een eierdop op
de laadvloer worden gezet en als
je na de rit de wagen opent staat
het ei nog keurig in de dop op
zijn plek. Ik heb dat eens gepro
beerd, maar dat lukte me toen
nog niet, hoor."
Het vervoeren van kunst is vol
gens Engels net als het lopen op
eieren. Je moet geconcentreerd
werken, er steeds bewust bij
stilstaan. Ook is het noodzake
lijk om te weten dat bijvoor
beeld aquarellen vaak alleen
aan de bovenkant vast zitten in
delijst. Weetje dat niet en hou je
het werk op zijn kop, dan kan
dat desastreuze gevolgen heb
ben."
Het is een kwestie van rustig aan
doen, benadrukt de kunstver
voerder. „Ik loop liever twee
keer heen en weer, dan één keer
Naam
Musky's art handling
Plasts
Middelburg
Opgericht
1990
Aantal werknemers
4
Omzet
nog niet bekend
met als gevolg dat ik fouten
maak."
Musky's art handling wordt
steeds meer ingeschakeld. Voor
al door organisaties als Stich
ting Kunstuitleen Zeeland,
Scoop en de stichting Nieuwe
Muziek, Voor Beeldende Kunst
Deventer vervoerde de Middel
burgse onderneming pas gele
den nog het werk van Zeeuwse
kunstenaars. Als gevolg van de
groeiende vraag naar het speci
ale vervoer ('we zijn geen ordi
naire chauffeurs') heeft Engels
vorig jaar een aantal medewer
kers in dienst genomen en heeft
het bedrijf een nieuwe start ge
maakt. Daarom is de omzet van
het bedrijf ook nog niet bekend.
„Het werk dwingt ons creatief
bezig te zijn", zegt Engels.
„Laatst moesten we heel grote
vazen vervoeren; uiteraard een
kunstwerk. Na wat zoeken en
denken kwamen we er achter
dat de vazen precies pasten in
een bepaald soort kuip. Daar
door konden we ze goed vastzet
ten in de vrachtwagen en ze vei
lig vervoeren."
Behalve met het vervoer van
kunstwerken houdt Musky's art
handling zich ook bezig met het
foto Ruben Oreel
inrichten van tentoonstellingen
en musea. „Voor het oudheid
kundig museum in Arnemuiden
maken we verscheidene voor
werpen, zoals 't oppertje, een
praathuis voor vissers dat vroe
ger meestal in de haven te vin
den was. Ook maken we verlich
te vitrines. Eenvoudig? Dat lijkt
het, maar lampen stralen niet
alleen licht, maar ook warmte
uit. En dat is in het museum niet
gewenst. Dus hebben we een vi
trine gemaakt waar de warmte
bijna geruisloos wordt afge
voerd."
Nieuw avontuur
Als het werk in Arnemuiden
half april is afgerond, begint
Musky's aan een nieuw avon
tuur: het maken en verhuren
van tentoonstellingsmateriaal.
„Denk daarbij aan mobiele pre-
sentatiewanden en vitrines. De
bedoeling is dat te verhuren aan
bijvoorbeeld gemeenten en
scholen die een presentatie of
tentoonstelling houden. Ook
willen we lichte ophangsyste-
men maken en verhuren
buurt van de 10.500 punten
hangen, en onze eigen AEX-in-
dex kabbelt rond het niveau van
520punten. Vreemdwant de er
varing is dat aandelenbeurzen
meestal een half jaar vooruitlo
pen op de macro-economische
trend. Een koerssprong van 5 tot
10 procent in die eerste twee
maanden van dit jaar had meer
voor de hand gelegen.
De oorzaak van de stagnatie
kan eigenlijk helemaal worden
toegeschreven aan de Enron-af-
faire. Het plotseling failliet
gaan van deze grote Ameri
kaanse energiehandelaar, eind
vorig jaar, was een grote schok.
Enerzijds omdat het bedrijf tot
voor kort te boek stond als zeer
solide en modern, anderszijds
natuurlijk omdat zoveel beleg
gers en toeleveranciers hiermee
zwaar het schip in gingen. Maar
het faillissement van één bedrij f
kan er op zichzelf natuurlijk
nooit voor zorgen dat wereld
wijd en door alle sectoren heen
de aandelenkoersen stagneren.
Er was dan ook iets aan het licht
gekomen dat veel ernstiger is:
Enron had in zijn boekhouding
een veel rooskleuriger beeld van
zijn financiële positie gegeven
dan de werkelijkheid recht
vaardigde, en-nu komt het punt
dat beleggers zo ernstig vonden
- de accountant van het bedrijf,
Auxdersen, zou aan die 'mislei
ding' willens en wetens hebben
meegewerkt.
Ineens was er nog maar één
vraag belangx'ijk: als we niet
kunnen vertx-ouwen op een jaar
rekening waar een handteke
ning van een accountant onder
staat, hoe weten we dan in wel
ke bedx'ijven we veilig kunnen
beleggen? Een cruciale pijler
onder het vertrouwen dat beleg
gers in het economisch systeem
moeten hebben, stond te wan
kelen. Nu zal menigeen denken:
ja, maar zo'n beurs is toch so
wieso een casino? Niemand kan
voorspellen hoe het balletje rolt,
dus wat maakt de zekerheid die
een accountantsgoedkeuring
zou bieden dan nog uit?
Noodzaak
De onthutste x-eacties in de ka-
pitaalmai"kten op het wegvallen
van dat stukje zekerheid be
wijst dat de vergelijking van
beurzen met casino's niet klopt.
Beleggers moeten noodgedwon
gen beslissingen nemen over
grote bedragen. Ze doen dat met
beperkte gegevens. Hoe minder
gegevens beschikbaar zijn, of
hoe minder beti'ouwbaar de be
schikbare gegevens ogen, des te
groter het risico, des te groter de
noodzaak om de hoeveelheid ri
sico's te beperken. Met andere
woorden: de belegger kan zich
in dergelijke situaties minder
permitteren.
Een belegger die niet een mini
mum aan zekei'heden heeft, is
als een wandelaar die zonder
een betrouwbare kaart in een
vreemd bos loopt. Ook mét een
kaart zijn er nog genoeg veiTas-
singener hangt mist, een brug is
ingezakt, een pad overwoekerd.
Maar zonder kaart loopt hij
richtingloos rond. Zekerheid
en duidelijkheid zijn goud
waard.
Zo werkt het in op de financiële
markten ook. Hoe meer een be
legger het gevoel heeft te weten
welke kant het op gaat met een
bedrij fmet de sector waarin het
bedrijf opereert en met de eco
nomie als geheel, des te kleiner
zijnde risico's.
Op de beurs geldt dat als de 'risi
copremie' lager wordt, de koers
van aandelen omhoog kan. Met
i'isicopremie - een verwarrend
begrip - wordt eigenlijk niets
anders dan i'isicovergoeding be
doeld: zodra beleggers denken
dat aan een bepaald aandeel
veel onzekerheid kleeft, willen
ze dat aandeel alleen nog kopen
als ze 'vergoed' worden - voor
het nemen van extra risico - met
een 'korting' op (lees: daling van
de koers. GPD
