Nederlanders supergezond
Verzet tegen deelname aan
Joint Strike Fighter groeit
PZC
CDA wil scholen
zelf laten beslissen
over studiehuis
Kinderdag verblij ven
hoeven sollicitant
niet door te lichten
Doeken geroofd uit Frans Halsmuseum
Limburgse
jongeren
zijn braafste
van de klas
Hoog niveau van voorzieningen door rijkdom en klein gebied
Oeeasion
Spektakel
28-29-30 MAART
Brand in trein
legt verkeer bij
Utrecht plat
Amsterdamse
disco's krijgen
wapenkluizen
De 1-aprilgrap sterft uit
Bloedsporen Overzier gevonden
Huisnummerdieven hebben spijt
Bejaarde Roermondse gewurgd
Claus moet nog verder aansterken
Ziekteverzuim
in zorg daalt
Bank dreigt
Baarspul
met rechter
dinsdag 26 maart 2002
MAASTRICHT - Lim
burgse jongeren gebrui
ken minder drugs, alcohol
en tabak dan leeftijdsge
noten in overige provin
cies.
Uit een onderzoek van de
vier regionale GGD's
blijkt dat preventieve
zorg, zoals voorlichting,
succesvol is. In vergelij
king tot een onderzoek in
1996 is het aantal rokers
en drugsgebruikers in
Limburg afgenomen.
De Limburgse ontwikke
lingen verschillen van de
landelijke situatie,, waar
weinig of gs.ejx verande
ring zichtbaar is.
Het onderzoek werd in
ojrtober 2001 verricht on
der ruim 21.000 scholie
ren van klas twee en vier
van het voortgezet onder
wijs. Uit de antwoorden
van de jongeren, in de
leeftijdscategorie van 14
tot en met 16 jaar, bleek
dat behalve het gebruik
van drugs, alcohol en si
garetten ook de pesterijen
en het onveilig vrijen af
nemen.
De cijfers in Limburg zijn
aanmerkelijk beter dan
die in de Duitse grens
streek, waar ook jongeren
werden ondervraagd.
Binnen de Euregio Maas-
Rijn is een subsidieaan
vraag in behandeling om
de onderzoeken en de pre
ventieve maatregelen in
de toekomst voort te zet
ten. ANP
door Gitte B rugsman
DEN HAAG - Nederlanders en
Belgen behoren gemiddeld tot
de gezondste burgers van de we
reld en ze genieten ook de beste
gezondheidszorg. Hoewel lange
wachtlijsten in Nederland an
ders doen vermoeden, hebben
zowel Nederlanders als Belgen
een goede toegang tot de ge
zondheidszorg. Samen met an
dere kleine landen in West-Eu
ropa staan België (eerste) en Ne
derland (derde) in de top van de
ranglijst die het World Markets
Research Centre (WMRC) giste
ren bekendmaakte.
Nederland kan, net als IJsland
(tweede) en België, door zijn
rijkdom en beperkte omvang
makkelijk het hoge niveau van
de voorzieningen op peil hou
den. De bevolking is goed verze
kerd en de zorg is veel efficiënter
dan in bijvoorbeeld Duitsland
(met Denemarken en Australië
gedeeld tiende op de ranglijst).
Het groeiende gat tussen vraag
en aanbod van medicijnen en
zorg lokt private initiatieven
uit.
Het Britse centrum deed een
vergelijkend onderzoek naar de
gezondheidszorg en gezondheid
in 175 landen en gebieden, zoals
Palestina. De onderzoekers ke
ken onder meer naar de verhou
ding tussen uitgaven voor zorg
en de resultaten daarvan, zoals
die onder meer valt te meten in
algemene levensverwachting en
kindersterfte. Andere factoren
die meewegen zijn het aantal
doktoren per 100.000 inwoners
en de toegang tot de zorg.
Als gevolg van deze methode
staan de Verenigde Staten - die
zowel per hoofd van de bevol
king als procentueel het meest
uitgeven aan gezondheidszorg -
slechts op een zeventiende
plaats. Dat komt doordat veer
tig miljoen Amerikanen niet
zijn verzekerd. Ook Groot-Brit-
tannië scoort slecht. Volgens de
onderzoekers hebben de Britten
al lang geleden geaccepteerd
dat hun land achterloopt bij de
rest van West-Europa, vooral op
het gebied van de kankerbe
strijding. Maar het zal als een
zware klap komen dat het Ver
enigd Koninkrijk op nummer 23
staat, achter Griekenland, ter
wijl van dat land het beeld be
staat dat de publieke zorg ram
melt.
Vergrijzing
De rijkere landen vechten om de
efficiëntie van de gezondheids
zorg te maximaliseren en de
kosten beheersbaar te houden.
Het WMRC voorspelt dat dit
steeds moeilijker zal worden.
De ongezonde leefwijze van veel
inwoners veroorzaakt een 'ex
plosie van suikerziekte en vet
zucht'. De snel vergrijzende be
volking zal eveneens meer zorg
vragen, terwijl tegelijkertijd de
beroepsbevolking - die het geld
moet opbrengen - inkrimpt.
Dit laatste geldt met name ook
voor Japan (20), dat in Azië de
ranglijst aanvoert. Het ziet er
niet naar uit dat het hoge peil
van de gezondheidszorg in de
krimpende economie en met een
sterk vergrijzende bevolking in
stand kan worden gehouden, zo
verwachten de onderzoekers.
Grote landen waar zowel de
rijkdom als de zorg gespreid
zijn, belanden al snel in een lage
categorie. De onderzoekers ge
ven Brazilië als voorbeeld. In de
noordelijke staten heerst grote
armoede en is de gezondheids
zorg moeilijk toegankelijk door
de grote afstanden. Het zuiden
kent echter goede zorg en veel
rijkere inwoners. Toch ligt het
gemiddelde laag, wat de 87ste
positie verklaart.
Afrika
De Afrikaanse landen zijn het
slechtst af. Gezondheidszorg
heeft geen prioriteit. Het kleine
beetje geld dat in de zorg wordt
geïnvesteerd, komt ten goede
aan instellingen in de steden.
Besmettelijke ziekten veroorza
ken zulke hoge kosten, dat de re
geringen in die landen deze niet
kunnen opbrengen. Nationale
programma's voor de bestrij
ding van hiv en aids putten de
budgetten volledig uit, zonder
de gezondheidstoestand van de
gemiddelde Afrikaan te verbe
teren. GPD
(Advertentie)
VAN DE GEZAMENLIJKE GOESE AUTODEALERS
ZEELANDHALLEN TE GOES
MINIMALE INRUIL
1.300 - OF MEER
KEUZE UIT MEER DAN 400
GEBRUIKTE AUTO'S
GRATIS ENTREE GRATIS PARKEREN
UTRECHT - Een brandend
treinstel op station Utrecht
Centraal heeft gisteravond het
treinverkeer van en naar
Utrecht tijdelijk platgelegd.
Door nog onbekende oorzaak
vatte een stoptrein naar Tiel
vlak voor vertrek vlam. De pas
sagiers konden de trein tijdig
verlaten.
De brandweer liet het treinver
keer stilleggen en de stationshal
ontruimen, omdat de brand ge
paard ging met een enorme
rookontwikkeling.
Reizigers van en naar Utrecht
liepen een vertraging op van
ruim een uur. Ook vielen er de
hele avond nog treinen uit dooi
de eerdere problemen.
De brand ontstond rond 19.45
uur. Een uur later werd het
treinverkeer geleidelijk hervat
en was de stationshal weer toe
gankelijk. De trein had vier
treinstellenwaarvan er een vol
ledig is uitgebrand.
De spoorwegpolitie is een on
derzoek begonnen en sluit
brandstichting niet uit. ANP
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Kinderdagver
blijven en andere maatschappe
lijke organisaties die met kinde
ren werken, moeten niet
verplicht worden het 'goede ge
drag en de integriteit' van solli
citanten na te laten pluizen. Mi
nister Korthals van Justitie
vindt het een eigen verantwoor
delijkheidvan deze organisaties
om te laten checken of iemand
zich bijvoorbeeld in het verle
den aan kinderen heeft vergre
pen.
AMSTERDAM - Zestien disco
theken in Amsterdam krijgen
kluizen waarin portiers wapens
en drugs kunnen gooien die be
zoekers op zak hadden. De poli
tie bezit als enige een sleutel en
komt de kluizen een keer in de
week legen.
Op die mander hopen politie,
justitie en de horecaonderne
mers het uitgaansleven in de
hoofdstad veiliger te maken.
Negen disco's op en rond het
Rembrandtplein krijgen de
kluis deze week.
In de komende weken komen
daar de nachtzaken rond het
Leidseplein en in Amsterdam-
Noord bij. A ATP
,,Het is wel aan te raden", aldus
de WD-bewindsman. Maar het
voert wat hem betreft te ver om
dit in de wet vast te gaan leggen,
zo zei hij gisteren in de Tweede
Kamer. De fracties van PvdA en
CDA gaven aan wel wat te voe
len voor een wettelijke ver
plichting, maar Korthals wil
hier dus niet aan.
Mensen die aan de slag willen
bij onderwijsinstellingen, zijn
bijvoorbeeld wel verplicht om
een zogeheten verklaring om
trent gedrag te overleggen.
Maar, zo verklaarde Korthals,
er geldt dan ook een onder-
wijsplicht. Die legt een zekere
verantwoordelijkheid bij de
overheid om zeker te weten dat
er niets is aan te merken op
werknemers in de sector, vindt
Korthals.
Goed gedrag
Volgens nieuwe regels zal het
ministerie van Justitie voortaan
het antecentenonderzoek doen.
Voorheen deed de burgemeester
dat, maar dat werkte in praktijk
niet.
Korthals verwacht dat maat
schappelijke organisaties die
met kinderen werken uit eigen
beweging een bewijs van goed
gedrag aan potentiële werkne
mers zullen vragen. Dat doen ze
nu ook meestal, aldus de be
windsman. Het enige dat hen er
soms van weerhoudt, is dat de
toetsing door de burgemeester
niet altijd waterdicht is. Maar
dat gaat Justitie nu dus centraal
regelen. ANP -
'De tevreden drinker' van Adriaan van Ostade is één van vijf gestolen doeken fo
van onze redactie binnenland
HAARLEM - Onbekenden hebben zon
dagavond ingebroken in liet Frans Hals
museum in Haarlem en vijf waardevolle
schilderijen gestolen. Het gaat om werken
van Jan Steen, Cornelis Bega, Cornelis
Dusart en twee van Adriaan van Ostade.
De politie heeft dit gisteren bekendge
maakt.
De inbrekers zijn binnengekomen door
een raam te forceren. De schilderijen hin
gen in twee verschillende zalen. In hun
haast weg te komen hebben de dieven een
schilderij achtergelaten. De inbrekers
gingen door hetzelfde raam weer naar
buiten. Politiemensen kwamen vijf minu
ten na de alarmmelding aan bij het muse
um. Ze waren net te laat om de inbrekers
te kunnen aanhouden. Onderzoek in de
omgeving leverde niets op.
Het museum schat voorzichtig dat de
schilderijen een gezamenlijke waarde
hebben van drie miljoen euro. Welk doek
het meeste geld waard is, kan een woord
voerder niet zeggen. De gestolen werken
zijn: De kwakzalver van Jan Steen, De
muzikanten van Cornelis Bega, Drinkge
lag van Cornelis Dusart, en De kwakzal
ver en De tevreden drinker van Van Osta
de.
Het gaat in alle gevallen om zogeheten
boeren-genrestukken van rond 1650. Ze
geven een beeld van het leven in de zeven
tiende eeuw. ANP
door Koos van Wees
DEN HAAG - Het verzet tegen
deelname aan de ontwikkeling
van het gevechtsvliegtuig Joint
Strike Fighter (JSF) groeit.
PvdA en D66 vinden dat Neder
land moet afzien van deelname,
het CDA twijfelt. CDA-woord-
voerster Van Ardenne zegt op
grond van de stukken van het
kabinet geen besluit te kunnen
nemen. Van de grote partijen is
nu alleen de VVD nog onverkort
vóór het project.
Van Ardenne heeft twijfels of
het kabinet en vooral minister
Jorritsma van Economische Za
ken er in de onderhandelingen
met de Amerikanen wel vol
doende heeft uitgesleept. ,,We
hebben bedrijven die gespecia
liseerd zijn in radartechnieken,
metaallegeringen en vliegtuig-
onderstellen die niet in het pro-
ject zitten. Dan vraag je je al';
wat heeft Jorritsma eigenlijk
zitten doen?"
Vraagtekens zet Van Ardenne
ook bij het aantal van 4500 toe
stellen dat fabrikant Lockheed
denkt af te zetten. ,,We hebben
nu 130 F16's. We kopen maxi
maal 85 nieuwe toestellen. Als
alle landen dat doen kom je niet
aan die 4500 toestellen. En wat
betekent dat dan voor de Neder
landse industrie?"
Het PvdA-Kamerlid Hindriks,
verantwoordelijk voor indu
striepolitiek en technologiebe
leid, zal zijn fractie adviseren
tegen het kabinetsbesluit te
stemmen. Eerst moeten de Ver
enigde Staten de garantie geven
dat zij de kosten dragen van een
lagere afzet, valutaschomme
lingen en tegenvallers in de ont
wikkeling van het vliegtuig.
Boterzacht
De VS beloven nu zo'n acht mil
jard euro aan orders in ruil voor
deelname van de Nederlandse
industrie aan de ontwikkeling,
waarmee zo'n 900 miljoen euro
is gemoeid. „Het hele verhaal is
boterzacht", vindt Hindriks.
„De aantallen waarop het busi
nessplan is gebaseerd zijn ner
gens in de stukken terug te vin
den. Alles gebeux-t op geloof in
de mooie blauwe ogen van de
Amerikanen, maar zo onder
handel je natuurlijk niet. Je eist
garanties, zorgt ervoor dat mo
gelijke risico's bij de Amerika
nen liggen, en niet bij ons."
Hindriks is, kort gezegd, 'niet
erg onder de indruk van het on
derhandelen' van de bewinds
lieden Van Hoof (Defensie) en
Jorritsma. Volgens hem probe
ren ze de risico's nu af te wente
len op de Nederlandse industrie.
Die zou zelf moeten opdraaien
voor de lagex-e opbrengsten als
er minder vliegtuigen worden
verkocht.
Terwijl Nederland wel degelijk
wat te bieden had in de onder
handelingen met Lockheed
Martin, benadi'ukt Hindriks.
Stork en Philips beschikken
over unieke kennis die Lock-
DEN HAAG - Soldaten, ziekenhuiswerknemei's of zeelui
moeten één dezer dagen oppassen. Want juist in die sectoren
wordt nog veel gebruik gemaakt van 1-aprilgrappen of zoge
noemde 'fopdrachten'. In andere sectoren sterft het fenomeen
1-aprilgrap langzaam uit, concludeert ondei-zoeker Peter
Burger in het aprilnummer van het blad Onze Taal.
Het onderzoek zelf blijkt zeker geen aprilgrap. Je zusje naar
de drogist sturen voor een potje'ooievaarskuitenvet, of een
nieuwe collega naar het magazijn voor luchthaken of de map
met zoekgeraakte stukken raakt steeds minder in zwang. En
ook tijdens ontgi'oeningen worden fopdrachten minder ge
bruikt. ANP
APELDOORN - In de auto van een 57-jarige man uit de ge
meente Ede zijn bloedsporen ontdekt van de vermiste Pim
Overzier uit Apeldoorn. De eigenaar van de auto is in januari
al opgepakt als vei-dachte in de zaak.
Dit heeft de politie gisterochtend bekendgemaakt. Overzier
had op dinsdag 4 december 2001 een blind date en is sindsdien
spoorloos. Vanuit een telefooncel in Ede is op 3 december ge
beld met de 37-jarige Apeldoorner. Kort voor hij verdween,
wexxl Overzier nog vanuit een cel in Apeldooxm gebeld. ANP
BERGAMBACHT - De onbekende dieven van huisnummer
bordjes in de Zuid-Hollandse gemeente Bergambacht hebben
spijt van hun actie. Afgelopen weekeinde vond een medewer
ker van de betrokken woningbouwvereniging een tas met
twintig van de in totaal zestig huisnummers die begin maart
van woningen wei'den gehaald. Er zat ook een excuusbrief bij
Eerder trof een buurtbewoonster dertig huisnummers aan in
een tas bij haar fiets. De dieven schrijven dat ze niet de bedoe
ling hadden de getroffenen, voornamelijk bejaarden, in een
onveilige situatie te bx-engen. Dat kan gebeuren als de brand
weer of ambulance het huis niet kan vinden. ANP
ROERMOND - De 77-jarige vrouw die dondex'dag dood in
haar flatwoning in Roermond werd gevonden, blijkt te zijn
gewurgd. Sectie heeft dit aangetoond, zo heeft justitie be
kendgemaakt. De politie verdenkt de 80-jaxige echtgenoot
ex-van dat hij haar om het leven heeft gebracht.
De politie trof de man donderdag ook aan in de flat aan de
Joep Nicolasstraat. Hij was bewusteloos. Een neef van het
echtpaar had de politie gealarmeerd. De neef was naar zijn
zeggen gebeld door de echtgenoot met de mededeling dat hij
zijn vrouw om het leven had gebracht en dat hij zelf ook een
einde aan zijn leven wilde maken. De 80-jarige ligt in coma in
een ziekenhuis. ANP
DEN HAAG - De artsen van prins Claus vinden het verstandi
ger als hun patiënt nog verder aansterkt in het ziekenhuis. De
prins (75) denkt er zelf ook zo over. Dat heeft de Rijksvoorlich
tingsdienst gisteren meegedeeld. Het vex-blijf van de prins in
het AMC heeft nu vooral te maken met zijn broze gezondheid
in het algemeen, aldus de RVD.
Prins Claus werd op 11 maart in het Academisch Medisch
Centrum (AMC) in Amsterdam opgenomen. Naar later bleek
had hij last van longemboliën (proppen in de longslagaderen).
Die kunnen in het geval van Claus goed met medicijnen be
streden worden, maar het is niet bekend of dat index-daad al is
gelukt. Soms zijn ook voor langei-e tijd medicamenten nodig
als nabehandeling. ANP
heed niet onmiddellijk zelf uit
de kast kan trekken. Dat wordt
de Amerikanen zo maar gege
ven. Omgekeerd is er niet de ver
wachting dat nu zoveel nieuwe
technologie onze kant op komt.
Hier gaat het veel meer om ci
viele techniek die ook militair
gebx-uikt kan worden, dan om
gekeerd. Kortom: zoveel lei-en
we niet van dit project."
Glasvezels
Volgens Hindriks zou de staat
zich moeten afvragen of een
zelfde investering in andere
projecten niet veel meer ople
vert. „Misschien kan je het wel
beter in glasvezels stoppenof in
de Aix-bus, of een ander civiel
project. Vanuit technisch oog
punt is dit niet de beste beste
ding van die honderden miljoe
nen euro's. En dan zeg ik, in deze
vorm, met dit contract, moet je
het niet doen." GPD
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - CDA-lijsttrekker
Balkenende vindt dat scholen
niet alleen meer vrijheid moeten
krijgen om zelf hun lesprogram
ma te bepalen, ze moeten ook
zelf kunnen uitmaken of ze op
de 'ouderwetse' manier willen
lesgeven. Daarom wil hij, dat de
middelbare scholen zelf kunnen
beslissen of ze wel of niet verder
willen met het studiehuis, waar
bij de leraar in de hoogste klas
sen meer een begeleidende taak
heeft dan een oixderwijzende.
De fractieleider van het CDA in
de Tweede Kamer zei dat giste
ren tijdens een lezing in Den
Haag. Hij wil dat de overheid
niet tot in detail x-egelt wat scho
len en instellingen moeten doen.
„Het CDA wxl de zeggenschap
over maatschappelijke verzor
gingstaken terugleggen bij de
samenleving", aldus Balkenen
de. Hij hield een pleidooi om de
non-profitorganisaties om te
vormen tot 'maatschappelijke
ondernemingen'. Deze onder
nemingen hebben niet het doel
winst te maken, want die wordt
toch weer geïnvesteerd in het
verrichten van de maatschap
pelijke taken. Wel wordt de fi
nanciering verplaatst van over
heid naar de burgers zelf. De
overheid zorgt ervoor dat de in
stellingen voor alle burgei-s be-
DEN HAAG - Het aantal banen
in de gezondheidszorg is sinds
1998 met 80.000 gestegen. Het
ziekteverzuim in de sector loopt
iets tex-ug, nxaar is nog altijd ho
ger dan het landelijk gemiddel
de.
Het verzuim bedroeg in het der
de kwartaal van vorig jaar 6,8
procent 1,7 procent hoger dan
het landelijk gemiddelde. In
2000 lag het op 7,2 procent.
Dat hebben minister Borst en
staatssecretaris Vliegenthart
van Volksgezondheid gisteren
in een brief aan de Tweede Ka
mer geschreven.
Vijf jaar geleden was de schat
ting nog dat er in 2005 11 pro
cent verpleegkundigen en ver
zorgenden te weinig zouden
zijn. Nu wordt dit tekoxd.geschat
op 7 pi-ocent. ANP
taalbaar blijven door hen naar
draagkracht te ondei'steunen
bij wonen, zorg en kinderop
vang.
De 'maatschappelijke onderne
ming' kan mensen aantrekken
die er geld in steken en dan vex-
gelijkbare rechten krijgen als
aandeelhouders in een commer
ciële onderneming. Ze benoe
men dus de leden van de raad
van toezicht en moeten de jaar
rekening en de statuten goed
keuren. Deze vorm van finan
cieren zou volgens Balkenende
hetzelfde moeten worden be
handeld als het 'groen' beleg
gen. Mensen nemen dan genoe
gen met een lagei-e rente op hun
lening, maar hebben dan wel
belastingvoordeel. ANP
ROTTERDAM - De Indonesi
sche Indover-bank dreigt een
kort geding aan te spannen te
gen voormalig kasgeldbeheer
der van de provincie Zuid-Hol
land K. Baarspul. Zijn vorige
week verschenen roman Zilver
polder moet uit de schappen
verdwijnen, anders volgen ge
rechtelijke stappen.
De bank heeft dit ultimatum per
brief gesteld aan de Rotterdam
se uitgeverij Ad. Donker, die het
boek op de markt bracht, en aan
Baarspul zelf. Dat heeft W. Don
ker gisterochtend gezegd.
De beweringen in Zilverpolder
zijn ongefundeerd en schaden
het imago van Indover, zo
schrijft de bank. In de roman,
die verhaalt van het bankieren
waarmee de provincie Zuid-
Holland in 1999 miljoenen ver-
loor, komt de Indovex-bank
voor als witwas-bank, onder de
naam Indon. Baarspul schxijft
dat deze bank via de provincie
geld witwaste voor personen
rond ex-president Soehax-to van
Indonesië
Donker en Baarspul zijn niet
van plan gehoor te geven aan de
eisen. „Dat boek is fictie.", luidt
het commentaar van Donker.
Baarspul zegt verbaasd te zijn
en vindt het erg frappant dat de
bank zo ï'eageert. „Kennelijk
was het toch een blootliggende
zenuw die ik heb geraakt." ANP
