Toen kuste zwart uiteindelijk wit PZC Rondvliegende Romeinen en ander spektakel Jagger oog in oog met echt geweld Tussen Westerse verleiding en Marokkaanse traditie Ere-Oscar voor Sidney Poitier Geschifte geestenjager heeft een duivels plan Astérix Obélix: Mission Cléopatre donderdag 21 maart 2002 Sydney Poitier met zijn vrouw Joanna Shimkus (rechts) en actrice Diahann Carroll. foto Fred Prouser/Reuters eker weten dat Sidney Poitier, 76 en nog altijd die overrompelende grijns, komende zondag wel dat ovationele applaus krijgt als de Oscar voor de tweede keer zijn kant op komt. Want in 1964 ontving de voortrekker van negersterren in Hollywood het gouden beeldje op een nagenoeg verlaten podium. Eerst enkele vastgeroeste vergissingen rond Sidney Poitier losbikken. Hoezo is hij de eerste neger met een Oscar, in 1959 weliswaar goed voor een Oscar-nominatie voor The De fiant Ones? Deze filmhistori sche eer komt domineedochter Hattie McDamel 1895-1952) toe voor haar bijrol als huissloof In Gone With The Wind, Holly- woods Rembrandt uit 1939. Poitier is zelfs niet Amerika's eerste zwarte filmster. Dat is Lincoln Theodore Monroe An drew Perry 1892-1985), inder daad geen naam om te onthou den. Gelukkig won deze ruig levende Perry ooit een smak geld met hel gokken op het paard Stepin Fetchit, zodat hij Hollywood voortaan met deze bijnaam mocht opzadelen. Trouwens, met het uitsluitend cartoonaal (mogen) uitbeelden van negers, die liever lui dan moe zijn zoals in In Old Ken tucky. wist Fetchit vooral in de jaren dertig roem en nog meer rijkdom te vergaren Genoeg om zich zestien Chinese koelies als personeel en evenveel dun- au to's waaronder een roze Rolls Royce te permitteren. Maar dit terzijde. Zwarte ster Wie volhoudt dat Poitier dan toch op z'n minst de eerste zwar te ster van allure mag heten, doet bas-bariton, filmster en to neelacteur Paul Robeson 1H9H- 1976) tekort Hoewel direct na tie Tweede Wereldoorlog tijdens McCarthy's heksenjacht op met Moskou sympathiserende film sterren en entertainers uit Hol lywood verbannen, heeft deze slavenzoon zowel Amerika als Europa plus de Sovjet-Unie het theater in gekregen met filmrol len in Othello, Sanders of the Ri ver en Showboat. Zijn Ole Mun River klinkt nog altijd even in drukwekkend als de Mississippi zelf. Maar ook dit terzijde. Waarom Hollywood dan ko mende zondag juist toch de zoon van een to ma ten kweker uit Flo rida met een ere-Oscar ver guldt? Omdat Sidney Poitier op grootse, maar vooral gedurfde wijze de weg vol vooroordelen heeft vrijgemaakt voor zwarte filmtalenten, nu zo vanzelfspre kend stralend aan Hollywoods sterrenhemel. Heel Amerika heeft hij op stang gejaagd door Katharine Hough ton te kussen, zijn verloofde in Guess Whok Coming to Dinner die hem voorstelt aan haar dan ineens minder liberaal reage rende filmouders Katharine Hepburn en Spencer Tracy. An no 1967, terwijl Uncle Sam vol op in oorlog met zichzelf is, lo pen blank en zwart dan ook rood aan van deze eerste interraciale kus op het witte doek Nog datzelfde jaar keert recher cheur Virgil Tibbs (Poitier) zijn arrogante blanke bobo in In the Heat of the Night allerminst de andere wang toe, maar mept de magistraat keihard terug. Ken actie waarvoor Poitier niet me teen scoort bij Black Power noch bij vrijzinnig over rassen scheiding denkende blanken. Militante negers vinden sowieso dal Poitier te zacht praat en te gul glimlacht om hun 'brother' te zijn. En Rod Steiger, die in In the Heat of the Night een racisti sche sheriff neerzetschok schoudert: ..Prachtige film, waarin zwart en blank uiteinde lijk samen optrekken. Maar in Chicago krijg je er geen rassen- rel minder om Tien jaar eerder in The Defiant Ones, eveneens een zogeheten 'problem picture' van regisseur Stanley Kramer, durven Sidney Poititir en Tbny Curtis de bij scheiding van rassen zwerende, vaak ook nog puntgemutste Amerikanen een andere weg te bieden. Op hun vlucht uit een zompige gevangenis mept het tartende tweetal John 'Joker' Jackson (Curtis) en Noah Culien (Poitier) elkaar letterlijk met vooroordelen om de oren. Om dat de bajesklanten aan elkaar vastgeklonken zitten, is het tweetal tot elkaar veroordeeld. Met minder haut en meer begrip beseffen de 'jailbirds' dat sa menwerking hun enige uitweg is. Hoewel Poitier juist voor deze rake rol een Oscar verdient, durft blank en eveneens bevoor oordeeld Hollywood het niet aan om richting zwarte talenten kleur te bekennen. Pas zeven jaar later ontvangt hij 's werelds meest begeerde filmprijs voor zijn rol in Lilies of the Field (1963). Daarin helpt Poitier als rondreizende bouwvakker arm lastige Duitse nonnen met de bouw van een kapel, ergens in New Mexico. Als hij bij de Os car-uitreiking op 13 april 1964 naar voren wordt gehaald, oogt het podium van het Santa Moni ca Civic Auditorium even kaal als Oscar zelf. Zijn mededinger Albert Finney, genomineerd voor Tom Jones, zeilt ergens rondom Hawaii. Beste manne lijke bijrol-winnaar Melvyn Douglas zwerft rond in Spanje. En Tony Richardson, beste regie voor Tom Jones, blijft liever in zijn good old England. Kortom, Poitier staat moeder ziel alleen in de schijnwerpers, maar toont zich verre van zielig. „Om vanavond hier te kunnen komen, heb ik heel lang moeten reizen." Over deze doordenker hoeven niet alle wel aanwezige Hollywood-collega's elkaar aan te sloten. Die lange reis begint februari 1924 in Miami. AlsSid- ney te vroeg wordt geboren, heeft zijn arme vader alvast een schoenendoos klaargezet om hem te kunnen begraven. Om aan de armoede te ontsnappen, keert de tomatenkweker terug naar de Bahama's, waar Sidney als jongste van een gezin van acht kinderen opgroeit met één zekerheid: de zon is gratis. Op z'n vijftiende verhuist hij naar zijn in Miami wonende broer Cyril om de kost te verdie nen als boodschappenjongen voor een drogisterij. Als de Ku Klux Klan hardhandig laat we ten dat ook de broertjes Poitier op hun tellen moeten passen, zoekt Sidney het alsmaar weg blijvende geluk in New York In de Big Apple wachten slechts stapels vuile borden, vernede ringen en een bitterkoude win ter. Liegend over zijn (te) jonge leef tijd klopt hij aan bij een rekru teringsbureau van het Ameri kaanse leger. Hoewel hij hoopt op een militaire post in een land met een smalle schaduw mag hij aan de slag in een krankzinni gengesticht op Long Island. Pas na de oorlog gloort er geluk In The New Amsterdammer rea geert hij op een oproep van het American Negro Theatre, drin gend op zoek naar nieuw talent. Daar wacht hem slechts hoon gelach. vooral om zijn licht West-Indisch accent. Maar Poi tier laat zich niet wegjagen. Tij dens het vele afwassen, luistert hij naar de radio om de juiste tongval over te nemen. Even la ter krijgt hij een rolletje in Days of Our Youth, samen met de dan nog even onbekende Harry Be- lafonte. Na zijn geslaagde rol als dokter in een door rassenhaat verziekte bajes in No Way Out (1950) baant Sidney Poitier zich een weg naar de blanke top van Hol lywood. Graag laat hij zich uit dagen door regisseur Stanley Kramer die met 'problem pictu res' zoals Home of the Braves. The Defiant Ones of Inherit the Wind diepe krassen wil trekken in het hoogglanzende imago van Hollywood. Om vervolgens uit te groeien tot de voortrekker van een leger van Afro-Ameri- kaanse filmtalenten, uiteenlo pend van Richard Pryor, Eddie Murphy. Morgan Freeman, Bill Cosby, Wesley Snipes, Whoopi Goldberg tot Spike Lee. Voor het eerst in de geschiedenis moet Hollywood komende zon dag in de categorie Beste Acteur ook kiezen tussen twee zwarte sterren. Denzei Washington en Will Smith Wedden dat dit tweetal knipoogt naar die don kere durfal, ooit groot gegroeid in een zwart-witte wereld. HansToonen Mick Jagger in Gimme Shelter. Van de rockdocumentaires uit de jaren zestig en zeven tig is Woodstock waarschijnlijk de bekendste, maar Gimme Shelter ongetwijfeld de beste. Toen David en Albert Maysles met hun camera op het podium verschenen was de tour van de Rolling Stones door de Verenig de Staten al bijna voorbij, maar ze waren nog op tijd om het be langrijkste vast te leggen. Het vlekkeloze optreden voor een enthousiast publiek in Madison Square Garden in New York, en de verdwazing en agressie tij dens het gratis concert op de Altamont Speedway bij San Frar.cisco. Een ontnuchterend einde van de droom van 'love and peace'. Dat Gimme Shelter (opnieuw uitgebracht met nieuwe kopie- en en digitaal geluid) zo fasci neert zit hem niet alleen in de pure, strakke rock die de Stones ten gehore brengen. Waar Woodstock zich beperkte tot een verheerlijking van de door muziek gedreven tegencultuur, daar ontpopt Gimme Shelter zich als de ontmaskering ervan. Niet voor niets fungeert een tel kens terugkerende scène in de montagekamer als de spil waai de hele film om draait. Mick Jagger (nog jong en ongeschon den) en zijn makkers kijken enigszins verbouwereerd naar de opnamen. Een 1 id van de gewelddadige or dedienst van Heli's Angels be klaagt zich over hippies die aan zijn motor zaten. Op de monitor wordt zichtbaar wat tijdens de hectiek van het optreden nog onduidelijk was: een jongen in het publiek zwaait met een vuurwapen en een Angel steekt hem neer. Het is een van de vier doden die in Altamont te be treuren waren. In Gimme Shelter kan genoten worden van muziek die na ruim dertig jaar nog steeds staat als een huis, maar er is ook veel dat tot nadenken stemt. Terwijl Mick Jagger in een frivool goo chelaarspakje rondspringt, worden zijn zaken behartigd door een conservatief ogende Brit van middelbare leeftijd. Luchtopnamen van de al danig onder invloed verkerende hordes bij Altamont maken een uiterst verontrustende indruk. De organisatie is volstrekt on verantwoordelijk en Mick Jag ger, zanger van opruiende tek sten als 'Street Fighting Man', zal oog in oog komen te staan met echt geweld. Hij houdt zich kranig, dat moet gezegd. Tussen de nummers door probeert hij de doorgedraaide menigte keer op keer bij zinnen te brengen. In tussen vangt de camera de vuile blik op die een Heli's Angel op de muzikanten werpt. De Maysles filmden alles heel direct en zonder commentaar en geven ons de beleving van het moment. De montage, waarvoor Charlotte Zwerin een regiecre- dit kreeg, zorgt voor analyse en interpretatie, en tilt Gimme Shelter op een hoger plan. Intuï tie en intelligentie verenigd in een film die net als de Stones zelf van tijdloze kwaliteit is. Leo Bankersen Gimme Shelter: regie David «6 Al- bert Maysles, Charlotte Zwerin; met The Kulling Stones. Tina Turner, The Flying Burrito Brothers, Jeffer son Airplane. Te zien in 't Keest Goes (dn. en vr. 20.30 u.) en Schut tershoftheater Middelburg (zo. 22 u di. 20 u.). Buiten is Frankrijk, hierbin nen is Algerije!" Aan het woord is Yacine. de oudste zoon uit een Algerijns immigranten gezin in Marseille. Met harde hand probeert hij zijn zusters in het traditioneel islamitische ga reel te houden, maar in de prak tijk blijkt zijn aanpak averechts te werken. De oudste zus loopt weg na en kele gewelddadige aanvaringen met huur broer, om te gaan sa menwonen met haar Franse vriend Als reactie hierop be perkt de woedende Yacine de bewegingsvrijheid van de over blijvende zussen nog erger dan al het geval was, zodat verzet van hun kant niet kan uitblij ven Vooral de jongste dochter Samiu gaat in het geheim op zoek naar de grenzen /.egaut uit met vriendinnen en flirt met een Franse jongen De problemen van jonge immi granten die ingeklemd raken tussen de verleidingen van de westerse samenleving en hun traditionele familiewaarden zijn door de Marokkaans-Fran se regisseur Philippe Faucon uitgewerkt in een zeer realisti sche stijl, die wordt geschraagd door hoekig camerawerk en een losse montage. Ook het onge dwongen spel van de niet-pro- fessionele acteurs draagt bij aan het authentieke karaktcr Zonder iemand te veroordelen - niet alleen de motieven van de tirannieke broer worden toege licht, maar ook die van de zich passief opstellende moeder - geeft Faucon een indringend inkijkje in hel leven van een Al gerijnse familie, die zich vast- klumpt aan zijn culturele iden titeit Minder geslaagd zijn het tame lijk abrupte slot. alsmede som migedialogen. die af en toe in al hun nadrukkelijkheid afkom stig lijken te zijn uit een maat schappelijk verantwoord to neelstuk uit vervlogen tijden Daartegenover staat echter een aantal schrijnende scènes, met als hoogtepunt het gedwongen bezoek aan een gynaecoloog die de maagdelijkheid van de doch ters moet vaststellen. Satnia's vastberaden weigering om deze zoveelste vernedering ook nog te ondergaan, zorgt voor een optimistisch slot aan een verder nogal beklemmende film. Fritz de Jong Samta regie Philippe Faucon. met Ijynda Henahouda. Mnhamed Cha- uuch, Khetra Oualhacht, Nodia KI Kout ei Te.-ten in Schut tershofthea ter Middelburg, vr 19.30 uur Scène uit de film Samm Het decor was prachtig, al leen jammer dat de acteurs er steeds voor gingen staan." Die oude grap uit een conferen ce van Wim Kan is zonder enig voorbehoud van toepassing op het griezel werkje 13 Ghosts De film speelt zich af in een modern spookhuis, dat is opgetrokken rond een mysterieus glimmend mechanisme, en dat geheel be staat uit glazen wanden en vloe ien. Fraai gecalligrafeerde Latijnse spreuken sieren de beweegbare glaspanelen, die steeds weer een andere interessante lichtval veroorzaken. Het imposante bouwsel dient als decor voor een spookverhaal dat in de jaren '60 al eens werd verfilmd door William Castle. Kennelijk is de B-filmkoning van weleer een favoriet van pro ducenten Robert Zemeckis en Joel Silver, die eerder ook al diens House On Haunted Hill aan een volstrekt overbodige re make onderwierpen. Het verhaal van 13 Ghosts draait om een geschifte geesten jager (F. Murray Abraham), die een aantal verre familieleden naar zijn spookhuis lokt om deel uit U' maken van een duivels plan. Als gevolg daarvan rennen enkele volstrekt oninteressante personages als kippen zonder kop over met geesten bevolkte gangen en trappen, waarbij harde muziek, flauwe grappen, bloederige effecten en een dyna misch bedoelde montage de aandacht moeten afleiden van het totale gebrek aan inhoud en spanning. Fritz de Jong 13 Ghosts regie Steve Beck, met F Murray Abraham, Tony Shalhoub. Shannon Elizabeth. Matthew LU- lard Tb zien in Cine City Vlusingen Monica Bellucci an Alain Chabat alt Cleopatra an Caesar Met een budget van rond de vijftig mil joen euro is Astérix Obélix: Mission Cléopótrc nog grootser aangepakt dan zijn succesvolle voorganger, en ruim een maand na de Franse première is hij daar het aantal bezoekers van Astérix Obélix Contre Cé- sar al voorbijgestreefd Dat Gérard Depar- dieu en Christian Clavier weer optreden als ObcliX en Astenx was uiteraard niet te ver mijden maar voor het overige heeft produ cent Claude Bcrri deze tweede Goscinny en Uderzo-verfilming met echte acteurs geheel opnieuw in de verf gezet Als het de bedoe ling is<»m ook de avonturen die ongetwijfeld nog zullen volgen telkens een nieuw aanzien te geven, kan dat nog interessant worden Voorlopig kunnen we vaststellen dat niet ie dere verandering een verbetering is. al zijn er »k»k kleine pluspuntjes Voor de regie werd de oude rot Claude Zidt vervangen door de betrekkelijk onervaren Alain Cha bat, die levens de rol van Caesar op zich heeft genomen >nder leiding van Chabat is gekozen voor minder luidruchtige humor. De titelhelden zijn nu keuvelende heertjes die alles goedgeluimd en verwonderd in ogenschouw nemen. Zelfs de piraten die on derweg van schrik hun eigen schip tot zin ken brengen spreken een gedistingeerd Frans 'Du calme, ma fille', vermaant de zeeroverhoofdman een opgewonden boeka- niersler. Het contrast met de tekenfilmach- tige karikaturen is van tijd tot tijd heel grappig, en komt aardig overeen met de geest van het oorspronkelijke stripverhaal Ook in visueel opzicht nn'pt deze Astérix met zijn strakkere lijnen het gebrek aan bomen in Egypte helpt een handje - meer het gevoel van een verfilmde stnp op dan zijn voorganger Ondanks dure computertech niek en duizenden figuranten ademt Cha- bats enscenering de sfeer van bordkarton en aangeplakte baarden, al duurt het geruime tijd voor duidelijk wordt dat dit wuur- schijnlijk een echte keuze is. Of je die 'plat heid' die een strip van nature eigen is ook in een speelfilm zou moeten imiteren is nog maar de vraag Als het erop aankomt, steunt de aanpak van Chabat toch meer op effecten dan op visie Opvallend slap is bijvoorbeeld de ope ningscène waarin Cleopatra (Monica Bel- lucci uit Malèna) haar ondoordachte wed denschap met Caesar aangaat om in drie maanden een paleis voor hem te bouwen Bellucci, met prominent opbollende bor sten, lijkt weggelopen uit een flauwe pikan te klucht wat volstrekt niet strookt met het temperamentvolle karakter van haar strip voorbeeld Chabat nam de Caesar-rol over van Gottfried John en reduceert de ijdele dictator tot een doetje Ook een komiek van formaat als Roberto Benigm wordt in deze aflevering node gemist Alam Chabat, die zelf het scenario schreef, volgt het stripalbum redelijk op de voet Met de rondvliegende Romeinen en ander door de toverdrank venKirzaakt spektakel is weinig mis en vooral de jeugdige kijkertjes - In de meeste zalen draait de Nederlands ge sproken versie - zullen zich hiermee koste lijk amuseren. Het is evenwel duidelijk dat er in Chabat geen groot komedieregisseur schuilt Op goed geluk komt er wel eens iels aardigs uit zijn handen, zoals de promotie van de piraten tot running gag of het vcr- topj van d< neus van m Sfinx Bveo vaak echter is het flauw of misplaatst, zoals dat verdwaalde western-citaat of een naar computers verwijzend naamgrapje. Cae sars beste moment zit weggestopt in de afti teling en wat de pointe is van een stakings leidster die praat als een mobieltje is mi) helaas ontgaan. Leo Bankersen Astérix Obelu Mission Cléopétrt regie Alam Chabat. met Gerard Depardteu. Christian ('la- vier, Jamei Debbouze, Monica Bellucci. Alam Chabat TV zien in Cine City Vlissingen, De Ko ning Hulst, Cinemactueel Bergen op Zoom.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 28