PZC
Een ontwapenende strijdkreet
Welkom in
Zeeland
Schrijfster Elle Eggels
leeft haar dromen
Eigenliefde boven liefde
in
Van Oostroni
liefdesvlucht
14
Waterschap
verbiedt
koperen
brughuisje
lezers schrijven
Campagne
Kamperen
Fortuyn IV
Stemmen II
kunst cultuur
woensdag 20 maart 2002
MIDDELBURG - Het nieuwe
brugbedieningshuisje voor de
Middelburgse Stationsbrug
mag niet met koperen platen
worden bekleed. Waterschap
Zeeuwse Eilanden vindt dat de
architect op zoek moet naar mi
lieuvriendelijkere alternatie
ven. Dijkgraaf W. Gosselaar
denkt daarbij aan aluminium,
staal of kuststof. Een koperen
bekleding is voor het bestuur
van het waterschap in geen ge
val acceptabel.
Gosselaar benadrukt dat het
waterschap principieel tegen
stander is van het bekleden van
gebouwen met bouwmetalen
zoals als koper. Via het afspoe
lende regenwater komen im
mers kopersporen in het milieu
terecht die voor diffuse veront
reiniging zorgen. Het huisje
wordt binnenkort gebouwd m
opdracht van de gemeente en
wordt na voltooiing overgedra
gen aan de provincie, de beheer
der van de Stationsbrug
Het oude huisje verdwijnt om
dat op die plek een wandelpro
menade komt Het nieuwe ge
bouwtje krijgt «-en plaats in het
water van het Kanaal door Wal
cheren. tegenover de super
markt aan de Blauwedijk
Architectenbureau Bar uit Rot
terdam koos voor koperen be
kleding van het driehoekige ge
bouw omdat koper aansluit bij
het monumentale karakter van
Middelburg Zeker als het groen
uitgeslagen is verwijst die kleur
naar de eveneens koperen top
van de Lange Jan
Waterschap Zeeuwse Eillan-
dende provincie en de Zeeuwse
Milieu Federatie houden aan
staande donderdag een mini
symposium om het gebruik van
bouwmetalen terug te dringen.
Gosselaar vindt dan ook dat het
waterschap zeker nu niet ak
koord kan gaan met een koperen
bekleding van een nieuw ge
bouw ..Wij moeten juist actief
meewerken aan het terugdrin
gen van diffuse vervuilings-
bronnen." Gedeputeerde T.
Poppelaars vindt net als Gosse
laar dat de architect op zoek
moet naar alternatieven voorde
koperen bekleding
pagina 18: Lood. koper an zink
In de ban
door AJ. Snel
De vreedzame strijdkreet 'Welkom
in Zeeland' die het komend jaar
over de andere gewesten des lands moet
waaien, heeft bij eerste beschouwing
een hoog deurmatgebalte. Schampere
reacties zijn voorspelbaar. ..Moeten
voor zo'n simpel zinnetje hakken geld
worden uitgegeven?" En: ..Dat past nou
precies bij de zunige Zeeuwse volks
aard; een tekst recyclen die al zo mas
saal gratis achter de voordeuren te vin
den is."
Maar zo ligt het niet Bij het bureau Van
Sluis Consultants BV in Breda, dat de
slogan heeft verzonnen, houden ze zich
voorshands van de domme. Daarmee
camoufleren ze in ontoereikende mate
de imposante omvang van hun verza
meld brein. In Breda luidt het oordeel
dat de slagzin nog eventjes het stempel
'top secret' moet dragen. Aldus wordt
tegemoetgekomen aan het infantiele
verlangen van regionale bestuurders
die zich zo gaarne vermeien in de ge
dachte dat ze meer weten dan het plebs.
Heel gaarne zouden Van Sluis Consul
tants het motto voor de Zeeuwse cam
pagne ter ontsuffing van dit gewest
prijsgeven, liefst nog voorzien van een
toelichting op de diepte van het ge-
dachtengoed Maar ze mogen nog niet.
en wiens brood men eet. diens woord
men zwijgt
Bezwaarlijk is dat niet Ook zonder na
dere uitleg door experts beseft de leek.
die de zin 'Welkom in Zeeland' op zich
laat inwerken, dat hier een vondst is ge
daan die uitmunt door'haar eenvoud
Het klinkt immerssimpel. Maarmetdie
drie woorden wordt het beeld opgeroe
pen van een hartelijke gastheer die rei
zigers van heinde en verre aanstonds op
hun gemak stelt. De slagzin suggereert
niet alleen beweging, doch tevens rust:
kom verder, kom verder; ga zitten en
blijf zolang je wilt. Het welkom is niet
alleen gericht aan het adres van de re
creant, maar vooral ook aan dat van de
ondernemer die de verzekering krijgt
dat het in Zeeland goed wonen en wer
ken is.
Drogbeeld
Daarop mikt het provinciebestuur. Om
de voorzieningen op peil te houden of
opeen hoger j>lan te brengen, is aanwas
van de bevolking nodig De achter
docht van potentiële nieuwkomers
moet worden weggevaagd. Het drog
beeld van de stroeve, stugge eigenhei
mers die dit gewest bevolken, dient te
worden vervangen door dat van de
spontaan uitgestoken hand Wie heden
vreemdeling is in onze woonsteden, kan
hier morgen een thuis hebben gevonden
II—**. m
Met deze slogan wil de provincie het beeld van Zeeland in positieve zin bijstellen.
en mocht het een beetje tegenzitten
overmorgen. Dat spreekt allemaal uit
het zo simpele, doch welgemeende
'Welkom in Zeeland'. Als je het er maar
in wilt horen.
Aangenaam aan de aangereikte leuze
is ook dat die makkelijk te vertalen
is. 'Borsele, gemeente van contrasten',
'Tholen, daar kun je niet omheen',
zie dat maar eens over te brengen in
het Engels, Frans of Duits. Om maar
te zwijgen van 'Er gaat niets boven
Groningen' Daar is geen vertalen
aan. Maar 'Welkom in Zeeland' daar
kun je desgewenst de grens mee over.
'Welcome to Zeeland'. 'Bienvenuen Zé-
lande' en 'Willkommen in Zeeland', dat
bekt.
Ook grafisch valt met 'Welkom in Zee
land' veel schoons aan te vangen De
drie woorden laten zich moeiteloos
weergeven in een klein logo. maareven-
goed op een groot spandoek. Een vorm
gever kan ermee spelen.
'Welkom in Zeeland' dat vraagt ook om
gezang. Sask ia en Serge zouden met een
slechts op kleine onderdelen herziene
versie van hun zo ontroerende 'Zomer
in Zeeland' wel raad weten. De regel
'met jouw hand in mijn hand' kan in ie
der geval onverkort worden gehand
haafd en daarmee wordt een sterk ge
voel van saamhongheid opgeroepen,
wat in deze barre tijden van voort
schrijdende individualisering nooit
weg is.
Prachtige filmpjes
..Te voor de hand liggend" Men hoort
het criticasters en lijders aan brandend
maagzuur al tegenwerpen. De chagrij
nen moeten zich dan maar eens voor de
geest halen hoe aan het 'Welkom in Zee
land' in prachtige filmpjes kan worden
vormgegeven en hoe gul de tekst kan
fotomontage Dirk-Jan Gjeltema
pronken op T-shirts en schrijfgerei, op
vaatwerk en petjes. Zij kunnen ook eens
nadenken over de onweerlegbaarheid
van de mededeling. 'Welkom in Zee
land'. daar valt niet op te reageren met
een „dat is niet waar". De slogan doet
denken aan de onvergetelijke leus die
ooit op een helaas teloorgegane patat-
kraam te Grijpskerke stond: 'Een echte
genieter, eet frites van Pieter'. Zo'n
spreuk, daar valt niets tegenin te bren
gen Wie het ermee oneens is. is domweg
geen echte genieter Zo zullen slechts
kniesoren negatief reageren op het
'Welkom in Zeeland' en aan zulke lie
den heeft Zeeland geen behoefte dus
dat komt dan goed uit.
Van provinciewege is tot nu toe gespro
ken over orthodoxe middelen ter ver
spreiding van de slogan. Het ware toch
aan te bevelen ook minder vertrouwde
paden te bewandelen Zo zou op Rijks
weg 58, ter hoogte van parkeerterrein
Het Rak. over de volle breedte van de
rechterrijbaan een kokosmat moeten
worden gelegd met die drie hartelijke
woorden Komt iedereen ook nog eens
mooi met schone banden Zeeland bin
nen.
Deze rubriek it uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC vertche
nnn redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat d*
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden Der»,
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd
In dc PZC van 13 en 14 maart la
zen wij dat de Recronvoorzitter
tegen is op uitbreiding van het
aantal plaatsen bij de kampeer-
boer en tegen hel parkeren van
kampeerauto's buiten de cam
pings. Wij plaatsen als kam
peera utobezitters toch een aan
tal kanttekeningen bij de
opmerkingen van de Recron
voorzitter Bij de kampeerboe-
ren zijn kampeerauto's altijd
welkom, we hoeven niet te
wachten voor een slagboom en
we worden nooit geweigerd.
Ook is het kostenplaatje rede
lijk bij de kampeerboer De Re-
cronbédrijven zijn, uitzonde
ring daargelaten. minder
kampeerautovriendelijk Bij
nat weer kunnen we niet op de
kampeerplaatsen, maar worden
we op de wegen of paden gezet
of worden we geweigerd. Be
grijpelijk want een kampeerau
to is niet geschikt en niet be
stemd voor kamperen op een
camping. En als we op de weg
worden geplaatst dan wordt het
normale kampeertarief bere
kend Wij juichen de uitbreiding
bij de kampeerboeren dan ook
toe. De Recron adviseren wij om
eens na te denken over het pro
duct kampeerauto. De meeste
kampeerautobezitters verlen
gen het seizoen, maar worden
zelden als volwaardige klant
behandeld. Jammer vinden wij
het dat de voorzitter van de Re
cron het toejuicht dat er geen
beter klimaat voor kampeerau
to's komt. zondereen goed alter
natief te bieden. Zeeland mist
daarmee een heel groot deel van
de duizenden Nederlandse en
buitenlandse kampeerauto's.
De Zeeuwse middenstand loopt
daardoor een grote bron van in
komsten mis.
Af. Slingenberg en J. Hanssen
Pr. Beatrixweg 2
Wemelduige
De tv en de kranten staan bol
van gematigde uitlatingen van
ons wonderkind professor Pim.
De vrouw die Pim een taart in
het gezicht gooide moet haar
excuses aanbieden en voor de
stomerij betalen In de jaren 50
en '60 waren de Nederlanders
die emigreerden de beste emi
granten op deze aardbol Ze
trouwden met lokale meisjes,
leerden de landstaal en respec
teerden de normen en waardel
van het emigratieland en tot op
heden wordt die roem uitgedra
gen. Nu in 2002 zijn wij zelf een
«migratieland geworden en
koesteren onze nieuwkomers er.
vluchtelingen met de waarden
en normen die we als kind bijge
bracht zijn. Als ouderen op
klaarlichte dag van hun hand
tasjes beroofd worden en een ie
der na zonsondergang te bang U
alleen de stad in te gaan, dan
hebben we gelukkig de rasechte
Nederlandse professor Pim die
voor onze vervaagde normen er.
waartien wil vechten. Neder
land heeft een tolerante samen
leving die niet discrimineert op
huidskleur, geloof en afkomst
Is het dan teveel gevraagd aan
de nieuwkomers om deze waar
den en normen te respecteren
Professor Pim maakt het duide
lijk: we willen een leefbare, eer
lijke en gezellige samenleving
Als Pim eens een rare opmer
king maakt moeten wij hem dat
vergeven want zoals het vroeger
was wordt het nooit meer.
De financiële groei kunnen we
de komende jaren beter op nul
houden maar de groei in de leef
baarheid van onze samenleving
moet vele procenten per jaar
stijgen. Erg jammer dat Kok en
zijn mannen daar nooit aan ge
dacht hebben.
B. Streefkerk
Beneluxstraat 45
Sas van Gent
Wie geen gebruik maakt van het
voorrecht om in alle vrijheid te
mogen stemmen, verspeelt het
recht op het leveren van kritiek
op heden, verleden en toekomst
van wat voor overheidsbeleid
dan ook! Geen woorden maar
daden, mijnheer Bilius (PZC,
Lezers Schrijven, 12-3).
A.M. de Graaf-Stadig
Weide zicht 59
Goet
Marianne Zandbergen (lok in deze maatschappij zijn er veel mensen die niet kunnen praten, maar
wat zwijgen wel niet voor onheil aanricht.foto Willem Mieras
l.iefde is het thema t»an de
Boekenweek7bt en met
zaterdag vertellen
Zeeuwse lezers dagelijks
in de PZC over hun favi>~
nete liefdesboek of -ge
dichtIn de zevende
aflevering Marianne
Zandbergen uit Poort
vliet. pr-medewerkster
ran de Stichting Uit op
Tholen.
door Esme Soesman
T telde is zonder meer de pij-
Ijlrr van het bock Gloed van
SAndor Marai. ...Maar het ver
baal draait vooral ook om ei
genliefde". vindt Marianne
Zandbergen (pr-medewerkster
van de Stichting Uit op Tholen)
uit Poortvliet. ..Iemand heeft
een idee en houdt daar aan vast.
Dodelijk is de onmacht om toe
nadering te zoeken, het ego dat
ze daarvan weerhoudt Met al
le gevolgen van dien zoals
Gloed, ervaart Zandbergen,
maar al te duidelijk laat voelen.
Het verhaal dat M&rai in 1942
schreef, wist in 1999 ren plek op
de bestsel lerl i jsten te veroveren
Twee oude vrienden komen na
«•enenveertig jaar stilte weer
bijeen, waarna de reconstructie
volgt van hun breuk decennia
geleden De ene man verdacht
de ander van overspel met zijn
vrouw, de verdachte nam de bé
nen en verdween spoorloos De
rJiehten
vrouw en haar mun namen na
deze gebeurtenis ieder hun in
trek in een ander gebouw, zij in
het kasteel, hij in het bijbeho
rende jachthuis. Ze hebben el
kaar nooit meer gezien De
vrouw stierf acht jaar na dat
moment aan bloedarmoede.
„Ook in deze maatschappij zijn
er veel mensen die niet kunnen
praten, maar wat zwijgen wel
niet voor onheil aanricht", zegt
Zandbergen wijzend op het
boek
Er is liefde, zonder meer Er zijn
zinnen die Zandbergen haast
«loen huiveren
Zoals het niet past om op de sna
ren van een stradivarius drink
liederen te fiedelenzo zuinig
was zij op haar voeten, deze
meesterwerken, die als enig doel
de dans hadden, het ontkrach
ten mm de wetten t>a»i de aardse
zwaartekracht, het losmaken
ran de trieste bindingen van het
lichaam
Eigenliefde weerhoudt de man
er echter van iets met zijn liefde
voor zijn vrouw te doen On
voorstelbaar als je over de ge
volgen nadenkt, maar tegelij
kertijd zo herkenbaar
Hoe vaak is het niet zo dat je
meent in te kunnen vullen wat
een ander denkt of voelt, schet st
Zandbergen „Terwijl je altijd
iemand anders het recht moet
geven te praten Dat is het eer
lijkst, ook al zijn de aanwijzin
gen nog zo sterk."
Maar. eerlijk is eerlijk, dat ging
de lezeres in het verleden ook
niet altijd goed af Ze herkent
het gevangen te zitten in passi
viteit. maar het iszo moeilijk uit
te breken. Omdat je het gevoel
hebt dan te moeten buigen
„Maar is het niet zo dat als je dc
ander echt bemint dat dat geluk
van die ander dan belangrijker
is dan dat van jezelf? Moeilijk
hoor", stelt Zandbergen vast.
„Daarom liggen haat en liefde
zo dicht bij elkaar."
MIDDELBURG Frits van
Oostnim weet welke ingrediën
ten een literaire lezing, midden
in de boekenweek die liefde met
een grote L koestert, moet heb
ben. Gisteravond ontpopte hij
zich, in de goed gevulde aula
van de Zeeuwse Bibliotheek in
Middelburg, als een wel zeer he
dendaagse propagandist van He
middeleeuwse literatuur. Met
een - niet zonder moeite aan de
praat gekregen - powerpotnt-
presentatie Fraai en modern,
maar nogal overbodig omdat
een paar ouderwetse dia's ook
hadden volstaan. En met een la-
serpotnlertje Voor een enkele
euro in Bangkok op de kop ge
tikt.
Van Oostrom (Utrecht 1953) is
in Nederland één van de grote
mannen - zo niet de grootste - op
het gebied van de Nederlandse
literatuur (en cultuur) in de
middeleeuwen Die er boven
dien in geslaagd is een groot pu
bliek te bereiken, zoals de AKO-
literatuurprijs in 1996 voor zijn
Ma er la rits wereld bewijst. In
Middelburg liet hij in zijn door
de Stichting Literaire Activitei
ten Zeeland georganiseerde le
zing zien, dat hij het vermogen
heeft om oude. dorre en soms
zelfs tot op het bot afgekloven
teksten met nieuw elan te laten
klinken
Hebban olla vogala nestas door
de huidige boekenweek hebben
we ons inmiddels vaak genoeg
afgevraagd of alle vogels nesten
hebben. Zou je zo denken Dat
gevoel verdwijnt meteen als Van
Oostmm aan het woord is Na
tuurlijk, betoogt hij, heeft de
boekenweekorganisatie nogal
vrij geciteerd Het oudste zinne
tje van de Nederlandse taal
luidt immers: Hebban olla voga-
FESTIVAL nieuwe MUZIEK
evenementen 400 jaar \r
Markt Middelburg woensdag 20 maart 16.30 uur
TIEN AFFICHES MET TIEN VISIES OP VOC
Jean Botnlng. Nico van den Boezem. Henrlc Borsten.
Plet Dieleman. Sander LJttrt. Ronald MullM. Bob Pingen.
Anneilea Planteydt. Guat Romljn. William Ver «traeten.
Opemng door gedeputeerde Drs GLCM de Kok
inletding door Or P<uil van der Velde over VOC m Japan
De Drukkeni Markt Middelburg
Kloveniersdoelen woensdag 20 meert 20.00 uur
EDOY VELDMAN QUARTET
■reiQia// mune» aoM-ovw u-1 WeM-Afr.ka
door Ali Pankow
ZIERIKZEE Volgens Elle
Eggels. voormalig modere
dactrice en schrijfster van on
der meer Het huis van de ze
ven zusters moet een mens zijn
dromen niet voor eeuwig
koesteren. „Uiteindelijk moet
je je dromen leven en de ver
antwoordelijkheid nemen dat
ze uitkomen. Ook al is dat
soms een heel gedoe."
Dat hield Eggels haar publiek
gisteravond voor tijdens een
lezing m de Pontes Scholen-
groep in Zierikzee. Passend in
het thema van de boekenweek
ging zij vooral inop het belang
van de liefde in haar boeken
Volgens Eggels wordt het voor
een schrijver interessant zo
dra een perfecte liefde niet tot
wasdom kan komen wegens
een onperfecte situatie. Klas
senverschil. familievetes of
religieuze normen en waarden
zijn m de literatuur vaak oor-
I zaken dat een grote liefde in
de kiem wordt gesmoord.
Voor Eggels zelf behoren de
klassiekers Gejaagd door de
wind en Anna Karenma tot
haar meest gewaardeerde
liefdesboeken Ook m haar ei
gen werk speelt liefde een be
langrijke rol. Voor zij daar na
der op inging, gaf ze met lichte
spot te kennen zelf nooit tot
het 'echte' literaire wereldje te
zijn toegelaten. Haar Huis
met de zeven zusters was dan
enkele jaren geleden wel het
best verkochte debuut, maar
leverde haar toch niet 'de gou
den ezelsoor' op „Ik begeef
me nou eenmaal niet op de
grachtengordel en Connie
Palmen is ook nooit mijn
vriendin geworden, ondanks
dat ze net zo'n zachte 'g' heeft
als ik en we anderhalf jaar in
dezelfde straat woonden",
bitste Eggels eventjes.
S walmen
Ze was echter niet voor cynis
me naar Zierikzee gekomen,
maar voor de liefde, op papier
Zes jaar geleden gooide zij het
roer van haar leven drastisch
om Ze stopte als moderedac
trice en volgde haar dromen:
verre reizen maken en een
boek schrijven Ze ging naar
Guatemala, vervolgens naar
Zuid-Mexico en nu woont ze
afwisselend in Nieuw- Mexi
co. Nederland en de Belgische
Voerstreek. In het verhaal
over de zeven zusters in een
bakkerij in het Limburgse
Swalmen steekt de liefde
voortdurend de kop op. Dage
lijkse zorgen, verplichtingen
en het voorbij laten gaan van
kansen verbleken het geluk
steeds weer. Waar in haar de
buutroman nog veel vragen
overblijven, geeft Eggels in
Kroniek van een onbegrepen
liefde veel antwoorden daar
op. Volgens de schrijfster is
het geen vervolg maar biedt
het een verdieping en een
scherper beeld van het Lim
burgse dorp.
Maya-cultuur
Van heel ander kaliber is haar
reisverhaal Het Godencom
plot waarin Eggels vertelt hoe
de Maya-cultuur tijdens haar
reizen voortdurend en bij ver
rassing haar pad heeft ge
kruist I>e zeven zusters inspi
reren haar overigens nog
steeds De schrijfster staat
voor de keus een filmscenario
over hen te schrijven of een
script voor een dertigdehge
televisieserie. „Een lastig di
lemma. waar ik nog niet uit
ben", zegt Eggels
la nestas hagunnan. Wat zoveel
betekent als: hebben alle vogels
nesten begonnen te maken. Een
zin waarin "hebben' plotseling
een hulpwerkwoord is
Vervolgens wordt op luchtige
wijze verhaald, waar dat oudst-
bekende zinnetje is aangetrof
fen. Met alle dank en waarde
ring voor een oplettende An
glist, die in 1939 de Hollandse
vogeltjes spotte op een schut
blad van een lle-eeuws Engels
boek vol preken. Die betreffen
de bladzijde werd door monni
ken gebruikt om hun nieuwe
ganzenveer te testen Meestal
sc hreven ze in het latijn iets in
dezin van 'dit is een proef van de
nieuwe pen' Tussen al die niets
zeggende latijnsc 'proeven'
staat dan opeens dat Neder
landse zinnetje. Wie het schreef
zal wel nooit meer achterhaald
worden. Maar waaróm de voga
la ineen proeftekstjeopduiken,
dat vond Van Oostrom wel inte
ressant. Mogelijk een regel uit
een liefdesliedje of -gedicht,
veronderstelde hij.
Brautwerbunn
En dat bracht hem op het thema
liefde in de middeleeuwse lite
ratuur Een nieuw fenomeen in
de geschiedenis Passie en diep
gevoelde verliefdheid waren in
de klassieke en - lange tijd - ook
in de middeleeuwse literatuur
bepaald geen hoofdmotieven.
Meestal ging het om Brautu er-
bung: hoe een koning een prach
tige vrouw in een ver land,
waarmee hij in oorlog was.
schaakte en vervolgens met
haar een'rijk stichtte Echte ro
mantiek kwam pas met Tristan
en Isolde, die hun verboden lief
de met volle teugen genoten Tot
de dood erop volgde Misschien
- suggereerde Van Oostrom - is
de 7Visfan de eerste grote lief
desroman in de Europese cul
tuur. In elk geval heeft de ro
mantische liefde sindsdien een
ware zegetocht door de Wester
se wereld gemaakt Zie Romeo
and Julia. West Side Story, de
Titanic, allemaal hebben wel
iets van het Tristan-model in
zich. Tot en met Wiüem-
Alexander en Méxima. van wie
in de powerpointpresentatie
een foto van de kus op het
bordes was opgenomen Van
Oostrom „Dit is Brautwerbung
ten top En we weten met zijn al
len natuurlijk zeker, dat er ech
te liefde in het spel is. Als nu de
ze gekroonde er gekooide
vogeltjes met hun nestje zijn be
gonnen, waarop wachten wij
dan nog?"
Elle Eggels tijdens haar lezing in Zierikzee: „Ik behoor nou eenmaal niet tot het literaire wereld
je." foto Pieter Honhoff
door Jan van Damme
