Sharon gooit het roer om
Machtsstrijd in Myanmar
PZC
Bush vraagt steun in strijd tegen terreur
Verkiezingen
in Zimbabwe
chaotischer
Sekshandel ruziet met Lego over tassen
Kosovaren getuigen
over deportaties en
moorden in dorpen
Omvang hulp arme
landen verdeelt EU
Vrijlating
rebellen in
Macedonië
Israëlische media zien in besluiten angst voor verkiezingen
Roemeense docenten in staking
Uitgeefster Die Zeit overleden
Rebellen Filipijnen geven zich over
Reddingsactie tijdens oefening
China wil injectie als doodstraf
Hartig hapje
dinsdag 12 maart 2002
door Windy Kester
OSLO - Een plastic tas van Lego
heeft niet altijd een onschuldige
inhoud en dat is het speelgoed
concern een doorn in het oog. De
fabrikant zou een Deense han
delaar in seksartikelen onge
veer vierduizend euro hebben
betaald om te voorkomen dat
deze nog langer dildo's verpakt
in zakken met het Lego-logo.
Dat meldt de Deense populaire
krant B.T. Het plastic bouw-
steentjesbedrijf zelf ontkende
gisteren dat er geld mee ge
moeid is. „Maar we willen wel
de commerciële exploitatie van
onze naam bestrijden", aldus
een Lego-woordvoerster.
De tasjes doken vorige week op
tijdens een eroticabeurs in Her-
ning, in het Deense West-Jut
land. Zakenman Torben Bach
had 70.000 Lego-zakken inge
slagen om zijn handelswaar dis
creet in te verpakken. Het speel
goedconcern vindt dit strijdig
met de goede zeden en noemt het
misbruik van de naam Lego.
Omdat de zakenman een volle
dig legaal bedrijf heeft, kon de
beursorganisatie echter geen
stappen tegen hem onderne
men. Lego liet via een advocaat
weten er wel alles aan te doen
om dergelijke stunts in de toe
komst te voorkomen.
Bach verklaarde daarop dat hij
de tasjes gewoon legaal als rest-
waren op de kop heeft getikt en
niet van plan is ze ongebruikt te
laten. Integendeel: „Lego heeft
me op een idee gebracht." De
handelaar bouwde thuis een
aantal dildo's van Lego-steen
tjes. „Nu verkoop ik Lego, dus
kan ik ook Lego-zakken gebrui
ken."
Maar op de eroticabeurs afgelo
pen weekeinde in Kopenhagen
was er op de stand van Bach
geen Lego-zak te vinden. Infor
manten van B.T. zeggen dat Le
go Bach heeft afgekocht. Lego
ontkent dit. Waarom Bach dan
wel de handdoek in de ring heeft
gegooid, is onduidelijk.
De tasjesruzie is echter nog niet
voorbij. De 32 andere kraam-
houders op de erotiekbeurs zou
den op hun beurt meteen 20.000
Lego-zakken hebben opge
kocht. Ze vinden het onterecht
dat Lego beslist wat zij met de
zakken, waar ze voor betaald
hebben, mogen doen. GPD
SKOPJE - In Macedonië is gis
teravond begonnen met de
vrijlating van 300 etnische Al
banezen die vorig jaar wegens
rebellie waren gearresteerd. De
vrijlating kwam aan de voor
avond van een belangrijke do
norconferentie in Brussel, waar
het land ruim 250 miljoen dollar
aan hulp hoopt te krijgen.
De Albanezen werden vrijgela
ten krachtens een vorige week
aangenomen wet die de rebellen
amnestie verleent. Uitgezon
derd van de amnestie zijn dege
nen die zich schuldig hebben ge
maakt aan oorlogsmisdaden.
De amnestiewet is van groot be
lang voor de ex-rebellen, van
wie er zich nog duizenden in het
land zouden schuilhouden. De
wet stelt hen in staat tevoor
schijn te komen. GPD
van onze redactie buitenland
JERUZALEM - Sharons poli
tiek om met geweld een einde te
maken aan de Palestijnse op
stand, lijkt nu ook in de ogen
van de premier zelf te falen. Hij
heeft de afgelopen twee dagen
met een reeks beslissingen zijn
politiek omgegooid, volgens
media in Israël uit vrees voor
vervroegde verkiezingen.
Sharon besloot gisteren dat de
Palestijnse leider Jasser Arafat
voor het eerst sinds zijn huisar
rest in december, weer vrij mag
reizen in de bezette gebieden.
Eind vorig jaar wilde Sharon
niets meer met de 'irrelevante'
Arafat te maken hebben en sloot
hem feitelijk op in Ramallah.
Bovendien is volgens Israëli
sche mediaberichten van giste
ren Sharon toch bereid Ameri
kaanse waarnemers toe te laten
in de bezette gebieden. Zondag
liet Sharon al de eis vallen dat er
voor onderhandelingen eerst
een week rust moet zijn.
De koerswijziging van Sharon
heeft twee rechts-extremisti-
sche partijtjes in Israël, de Na
tionale Unie en de 'Russen' van
Israël Beitenu, doen besluiten
de regeringscoalitie definitief
vaarwel te zeggen. Sharon is in
hun ogen 'een defaitist'. Van
daag bieden de twee ministers
van deze partijen hun ontslag
in. Ook binnen Sharons eigen
partij Likoed is verbazing uit
gesproken over de besluiten van
de premier, onder anderen door
minister Uzi Landau van Open
bare Veiligheid.
Einde
De regeringscoalitie blijft nog
wel met 75 van 120 zetels in het
parlement overeind, maar Isra
ëlische media speculeren al dat
'dit het begin van het einde' is.
Ze verwachten verkiezingen be
gin 2003, ongeveer een halfjaar
eerder dan normaal het geval
zou zijn. Een minister uit Sha
rons partij Likoed voorspelde
gisteren in de Israëlische krant
Ha'aretz dat Sharon politiek
uitgespeeld is als hij niet in de
komende maanden iets pres
teert voor de veiligheid van de
Israëli's.
De premier laat de bezette ge
bieden nog steeds bestoken en
bij razzia's in onder meer vluch
telingenkampen zijn gisteren
meer dan duizend Palestijnen
opgepakt. Zeker zes Palestijnen
werden gedood. Tot nu toe zijn
in deze maand meer dan 12 5 Pa
lestijnen en zo'n vijftig Israël's
gedood. De verwoestingen die
de Israëli's in de bezette gebie
den aanrichten, zijn enorm. In
het zuiden van de Gazastrook
werden gisteren naast huizen en
gebouwen, ook akkers ver
woest. Militairen zaagden er
fruitbomen om. Volgens opinie
peilingen denken steeds meer
Israëli's dat de terreur in de be
zette gebieden het verzet van de
Palestijnen eerder aanwakkert
dan neerslaat. Minister Peres
van Buitenlandse Zaken (Ar
beiderspartij) zei gisteren dat de
bombardementen moeten op
houden. Die doen ons meer
kwaad dan goed, aldus Peres.
Hij sprak gisteren met de Pales
tijnse parlementsvoorzitter Ah
med Qorei, zo meldden Israëli
sche media.
Peres bereidt het bezoek van de
Amerikaanse speciale gezant
Anthony Zinni voor. Die wordt
donderdag in de regio verwacht.
AFP/ANP/DPA
Het Vrijheidsbeeld in New York met op de achtergrond de plaats waar tot een half jaar geleden de torens van het World Trade Center stonden.
foto Mike Derer/AP
door Ans Bouwmans
WASHINGTON - President Bush heeft
de wereld opnieuw opgeroepen samen
met de Verenigde Staten te strijden te
gen terrorisme. „Amerika rekent erop
dat alle regeringen helpen de terroristi
sche parasieten te verwijderen en moe
digt dat aan", zei hij gisteren tijdens
een bijeenkomst ter herdenking van de
aanslagen op II september.
Zonder de naam Irak te noemen, druk
te de Amerikaanse president alle naties
op het hart de dreiging van massaver
nietigingswapens in handen van niets
ontziende leiders serieus te nemen.
George Bush sprak op een grasveld bij
het Witte Huis. Voor de gelegenheid
was ook een aantal internationale ge
zagsdragers uitgenodigd. De president
sprak tegen de achtergrond van meer
dan 170 wapperende vlaggen, om het
internationale karakter van de strijd
tegen het terrorisme te onderstrepen.
Hij bedankte diverse landen voor hun
hulp en beëindigde zijn toespraak niet
met het gebruikelijke 'God zegene
Amerika', maar met 'God zegene de co
alitie'.
Tweede fase
Bush zei gisteren dat de strij d tegen ter
reur een nieuw stadium is ingegaan.
„Nu de Taliban verdwenen zijn en Al
Qaeda zijn thuisbasis kwijt is, zijn we
aanbeland bij de tweede fase. Een per
manente campagne om terroristen die
onze burgers bedreigen onderdak te
ontzeggen." Bush herhaalde dat hij
vastbesloten is een einde te maken aan
terreur. „Dat is geen beleid, maar een
belofte." In eigen land is de steun voor
de oorlog tegen het terrorisme van de
Amerikaanse president onverminderd
grootzo bleek gisteren uit twee opinie
peilingen.
Ook op het Pentagon, in Pennsylvania,
Londen en New York werd gisteren
stilgestaan bij de gebeurtenissen op 11
september. Minister Rumsfeld van De
fensie had een ontmoeting met militai
re vertegenwoordigers uit de hele we
reld. Op Ground Zero in New York
waren er momenten van stilte om 8.46
uur en om 9.03 - de tijdstippen waarop
de WTC-torens werden geraakt. Even
verderop in Battery Park werd het
beeld The Sphere (globe) - dat de ver
woesting enigszins beschadigd had
doorstaan - ingewijd als een tijdelijk
herdenkingsteken. Tot 13 april zullen
er in New York twee torens van licht te
zien zijn op de plek van het verwoeste
World Trade Center. GPD
van onze redactie buitenland
HARARE - Gisteren, de ex
tra derde dag van de verkie
zingen, overheerste in
Zimbabwe de chaos. Het
stemproces verloopt dermate
traag dat de oppositie van
Zimbabwe inmiddels aan
dringt op nog een extra dag.
De regering voelt daar niets
voor.
De presidentsverkiezingen
in Zimbabwe zouden aan
vankelijk zondag al worden
afgesloten. Maar toen bleek
dat lang niet alle kiezers hun
stem konden uitbrengen
stapte de oppositie naar de
rechter. Een helikopter-
vlucht boven de lange rijen
mensen voor de stemlokalen
overtuigde de rechter ervan
dat een derde dag noodzake
lijk was.
Direct na de uitspraak liet de
regering van Zimbabwe blij
ken niet gelukkig te zijn met
het besluit. De stemlokalen
die 's nachts open zouden
blijven, werden gesloten en
de kiezers kregen te horen
dat ze de volgende dag kon
den stemmen. Maar veel van
de stembureaus gingen giste
ren uren te laat of helemaal
niet open. Dit sterkte de op
positie in de overtuiging dat
de zittende president Moega-
be de verkiezingen hoe dan
ook naar zijn hand wil zetten
om een nieuwe ambtstermijn
in de wacht te slepen.
Moegabes tegenstander
Morgan Tsvangirai, die na
mens de oppositiebeweging
MDC kandidaat is, had giste
ren geen goed woord over
voor de gang van zaken. Op
een persconferentie riep hij
zijn aanhangers op zich voor
te bereiden op een gestolen
verkiezingszege van Moega-
be. Verder liet Tsvangirai
doorschemeren dat zijn eigen
leven in gevaar is. „Ze kun
nen me arresteren en in het
ergste geval kunnen ze me
doden, maar ze kunnen niet
de geest vernietigen van het
volk dat zijn macht terug
wil."
Diplomaten
Gisteren werd de secretaris
generaal van de MDC Welsh
man Ncube aangehouden.
Ook werden er vier Ameri
kaanse diplomaten opge
pakt, onder wie twee waar
nemers. Zij werden na enkele
uren vrijgelaten, Ncube zit
nog steeds vast.
Een woordvoerder van MDC
verk^arde gisteren in de
ZiniDabwaanse krant The
Daily News dat de regering
sjoemelt met cijfers over het
aantal geregistreerde kie
zers. Volgens de staatsmedia
blijkt het aantal geregi-
streerden op het platteland
opeens hoger te zijn. Moega-
be moet het bij de verkiezin
gen vooral hebben van de
kiezers in die gebieden. ANP
van onze redactie buitenland
RANGOON - De junta in Myan
mar heeft drie hoge militairen
ontslagen die betrokken zouden
zijn bij een vermeende couppo
ging. Dit hebben functionaris
sen in Rangoon gisteren beves
tigd tegenover de Britse omroep
BBC. Officieel zijn er geen me
dedelingen gedaan.
De aangehoudenen zijn de chef
van de luchtmacht, het hoofd
van politie en de onlangs be
noemde militaire leider van de
noordelijke regio. Zij zouden
banden hebben met de familie
van de vroegere dictator Ne
Win. Het militaire regime van
Myanmar arresteerde eind vori
ge week Aye Zaw Win, de
schoonzoon van Ne Win, en drie
van zijn zoons in verband met
een poging tot staatsgreep.
De waarnemend chef van de mi
litaire inlichtingendienst ont
kende echter dat Ne Win zelf on
der huisarrest is geplaatst. Aye
Zaw Win, een vooraanstaand
zakenman, is getrouwd met de
dochter van Ne Win, Sandar.
Schoonmaak
Volgens de BBC is er in Myan
mar een grote schoonmaakope-
ratie onder de militaire top aan
de gang. De komende dagen
worden meer ontslagen en ar
restaties verwacht. De militaire
leiders van de twaalf landelijke
districten zijn teruggeroepen
voor overleg. De belangrijkste
leiders van de regerende junta
zijn al dagen bijeen voor crisis
overleg, zeggen waarnemers.
Generaal Than Shwe, formeel
de machtigste man van Myan
mar, is al dagen niet meer thuis
gezien.
Wat er precies aan de hand is, is
onduidelijk. Sommigen vrezen
dat de 'haviken' binnen de junta
nu aan de winnende hand zijn en
dat de mislukte couppoging zal
worden aangegrepen om de 'li
beralen' uit te schakelen. De li
beralen, onder wie de chef van
de militaire inlichtingendienst
Khin Nyuntook, zijn voorstan
der van een dialoog met opposi
tieleider Aung San Suu Kyi. De
informele gesprekken tussen
haar en hoge militairen zijn al
meer dan een jaar aan de gang.
Familie
Anderen stellen dat het aanpak
ken van de machtige familie van
Ne Win, die tegenstander is van
de voorzichtige toenadering tot
de Nobelprijswinnares die al ja
ren huisarrest heeft, een voor
bode kan zijn van betere tijden.
Ne Win zelf en zijn machtige
dochter Sandar zitten onder mi
litaire bewaking- 'voor hun ei
gen bescherming' - thuis. De te
lefoonverbinding is afgesneden.
Veel inwoners toonden zich pri
vé verheugd dat de familie ein
delijk wordt aangepakt. De My-
anmarezen ergeren zich al jaren
aan het arrogante gedrag van
familieleden van de vroegere
dictaor. Vooral de drie klein
zoons, allen zakenlieden met
veel voorrechten, liggen slecht.
Zij stonden bekend als leiders
van de Scorpionsbende, die huis
hield in de betere restaurants en
nachtclubs van de hoofdstad.
Een militaire woordvoerder in
Yangon zei dit weekeinde dat de
samenzweerders een staats
greep hadden willen plegen om
dat zijn ontevreden waren over
de inperking van hun privileges.
Ne Win, inmiddels 92, greep de
macht in 1962 de macht en trad
pas in 1988 af na een periode van
onrust. Achter de schermen
bleef hij echter de lakens uitde
len. Sandar wordt beschouwd
als het huidige brein achter de
familiezaken ANP/R^d
BOEKAREST - Zo'n 350.000 Roemeense leerkrachten zijn
gisteren thuisgebleven. De grootste onderwijsbond had tot de
staking opgeroepen uit onvrede met het loonbod van de rege
ring.
Die wil de docenten 5 procent meer salaris geven, maar aan
gezien de inflatie vorig jaar 30 procent bedroeg en voor dit
jaar wordt geschat op 20 procent, zou een salarisverhoging
van 5 procent voor het onderwijspersoneel neerkomen op een
fors koopkrachtverlies.
Roemeense docenten verdienen gemiddeld veertig euro per
maand, terwijl het gemiddelde maandsalaris 130 euro be
draagt. De meeste onderwijzers vijzelen hun inkomen flink
op met het geven van bijlessen. AP
BERLIJN - De 'grand old lady' van de journalistiek in het na
oorlogse Duitsland, gravin Marion Dönhoff, is zondag op 92-
jarige leeftijd overleden. Het weekblad Die Zeit, waarvan ze
nog altijd mede-uitgeefster was en dat ze ooit haar 'Heimat'
noemde, heeft dat gisteren gemeld.
Dönhoff werd in december 1909 geboren in een aristocratisch
gezin in Oost-Pruisen. Toen het Rode Leger het landgoed van
haar familie naderde, vluchtte ze te paard naar het westen. In
1994 ontving zij in Middelburg een Four Freedoms Award
voor vrijheid van meningsuiting.
Dönhoff schreef behalve columns en artikelen tal van boeken
over politiek. Ze is nooit getrouwd geweest. AP
MANILA - Op het Filipijnse eiland Basilan hebben 84 mos
limrebellen van het Moro Islamitisch Bevrijdingsfront (MILF
zich overgegeven aan het regeringsleger. Het gaat om een van
de leiders van het MILF en zijn troepen.
Het MILF, de grootste rebellengroepering in het zuiden van
het land, voerde vorig jaar vredesbesprekingen met de Fili
pijnse regering, maar Manila brak de gesprekken af, nadat
een wapenstilstand werd gebroken. Volgens de regering be
vinden zich op Basilan nog zo'n duizend MILF-rebellen. AFP
BERLIJN - Een Brits marineschip en een Frans verkennings
vliegtuig die deelnamen aan eenNAVO-oefening, hebben vijf
Duitse toeristen gered die in een reddingsboot op de Oostzee
dobberden.
Dat heeft de NAVO gisteren bekendgemaakt. De Duitsers wa
ren zondag in de problemen geraakt nadat de vissersboot die
zij hadden gehuurd in slecht weer was gezonken.
Eén van de Duitsers was onderkoeld geraakt, de anderen ver
keerden in goede gezondheid. AP
PEKNI - China wil ter dood veroordeelden gaan executeren
met een injectie. Het land is bezig daarvoor een methode te
ontwikkelen. Proeven bij dieren zijn geslaagd, verklaarde Liu
Jiacheng, vice-president van het Chinese hooggerechtshof
gisteren.
Volgens Liu Jiacheng is de dood door een injectie humaner
dan door een kogel in de nek, de gebruikelijke methode. Ook
veroordeelden en hun familie zouden er hun voorkeur voor
hebben uitgesproken. In enkele provincies wordt deze vorm
van executie al toegepast.
In China worden meer veroordeelden geëxecuteerd dan in de
rest van de wereld tezamen. Het precieze aantal is staatsge
heim, maar volgens Amnesty International zijn vorig jaar
tussen april en juli ruim 1800 mensen gedood. AFP
door Simone van Priel
DEN HAAG - Joegoslavische en
Servische troepen hebben in
1999 in het dorp Kotlina in Kos
ovo zo'n twintig jonge mannen
in putten gegooid en die daarna
opgeblazen. De Albanese getui
ge Hazbi Loku vertelde dat gis
teren tijdens het proces tegen
Slobodan Milosevic voor het
Joegoslavië-Tribunaal.
Loku vertelde de rechters hoe
hij, na zes dagen zoeken, het li
chaam van zijn broer in een ri
vier had gevonden. Loku's broer
werd vermist na de komst op 9
maart 1999 van politie en leger,
die in een buitenwijk huizen in
brand staken en aan het plunde
ren sloegen.
De komst van de OVSE de vol
gende dag bracht enige weken
rust, vertelde Loku met zachte
stem. Toen de missie aan de
vooravond van de NAVO-bom-
bardementen vertrok, brak ech
ter de hel in Kotlina los. Jonge
mannen die niet snel genoeg
vluchtten, werden door leger en
politie opgepakt, vrouwen en
kinderen onder bedreiging van
wapens gedeporteerd. Enkele
oudere mannen werden doodge
schoten, aldus Loku. Doods
bang en zonder te weten waar
zijn familie was, bereikte Loku
na een nacht lopen de grens met
Macedonië.
Saqir Thac, een 41-jarige Turk
se boer uit Mamusa, verklaarde
eerder gisteren dat leger en poli
tie hem en andere inwoners van
zijn dorp dwongen om Kosovo-
Albanezen naar de grens met
Albanië te vervoeren.Mamusa,
dat voor negentig procent uit
Turken bestaat en voor tien pro
cent uit Albanezen, werd de da
gen na de eerste NAVO-bom-
bardementen overspoeld door
dertigduizend vluchtelingen,
vertelde Thac. GPD
BERLIJN - Anne Schlachter, een 20-jarige studente, neemt een hap
van een sprinkhaan. Een Oost-Berlijns restaurant heeft sprinkha
nen, wormen en krekels op de kaart gezet. Een sprinkhaan-menu
heet er 'De Vliegende Hollander'. foto Wolfgang Rattay/RTR
door Hetty van Rooij
BRUSSEL - De landen van de
Europese Unie zijn verdeeld
over de streefcijfers voor de
hulp aan arme landen. Op de
Europese top in Barcelona, ko
mend weekeinde, verlangt pre
mier Kok van elf van zijn colle
ga's dat zij de omvang van hun
nationale ontwikkelingshulp in
acht jaar meer dan verdubbe
len. Als het aan Nederland ligt,
dan moeten in 2010 alle EU-lan-
den minstens 0,7 procent van
hun bruto binnenlands product
(bbp) aan ontwikkelingssamen
werking besteden.
De omvang van de hulp is de af
gelopen weken een groeiende
bron van onenigheid geworden
binnen de EU. Vorige week wer
den de ministers van Financiën
het niet eens en gisteren schoven
de ministers van Buitenlandse
Zaken het probleem op het
bordje van de staatshoofden en
regeringsleiders. Er is haast bij,
omdat volgende week in Mon
terrey, Mexico, een wereldwijde
conferentie wordt gehouden
over de ontwikkelingshulp.
Op de Europese top in Laken
spraken de regeringsleiders
eind vorig jaar af dat ze alle
maal hun best zouden doen om
0,7 procent van hun bbp uit te
geven voor ontwikkelingshulp,
maar ze zeiden er niet bij in welk
jaar. Gisteren presenteerde
staatssecretaris Benschop van
Europese Zaken de doelstelling
'allemaal 0,7 procent ontwikke
lingshulp in 2010' als onderdeel
van een Nederlands verlang
lijstje voor de top in Barcelona.
De kans dat premier Kok zijn
collega's kan overtuigen, is
klein. Over de hoogte van natio
nale ontwikkelingshulp hebben
'Brussel' noch de EU-landen
iets te zeggen. Een land dat zich
niet aan de afspraak houdt, kan
nergens toe worden gedwongen.
In de EU besteden alleen Neder
land, Zweden, Denemarken en
Luxemburg meer dan 0,7 pro
cent aan ontwikkelingssamen
werking, met Denemarken als
koploper (1,06) gevolgd door
Nederland (0,82). Italië is de
hekkensluiter met 0,18 procent.
De Nederlandse verlangens
gaan veel verder dan het voor
stel van Eurocommissaris Niel
sen van Ontwikkelingssamen
werking, die wil dat alle landen
in 2010 ten minste 0,39 procent
van hun bbp uittrekken. GPD
