PZC
Generaties falende opvoeders
De Bree speelt met licht
100 Zeeuwse Portretten naar Brugge
Jubilerende VOC thema
Festival Nieuwe Muziek
Besluit over bouw
Kanaaleiland Sas
niet eerder dan mei
Werkgroep maakt
plan voor proeftuin
2(
Regionaal
netwerk
voor boer en
ondernemer
Opvang
kunst cultuur
donderdag 7 maart 2002
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Ondernemers
in het midden- en kleinbedrijf
en in de agrarische sector moe
ten meer samenwerken. Dat kan
door in Zeeland een zogeheten
'regionaal netwerk' op touw te
zetten. MKB-Zeeland en het
Zeeuws Agrarisch Jongeren
Kontakt (ZAJK) hebben daar
voor een project opgezet: duur
zaam ondernemen in eigen re
gio.
Doel ervan is naast meer samen
werking ook het uitwisselen van
kennis te bevorderen. Alhoewel
de twee sectoren - landbouw en
midden- en kleinbedrijf - op
zich flink verschillen, krijgen
ondernemers uit beide sectoren
toch te maken met vergeli j kbare
vraagstukken. Bijvoorbeeld op
volging, overdracht, ontwikke
ling en vernieuwing.
Bedrijfsvoering
Met het project wordt onder
zocht of versteviging van de on
derlinge contacten voordeel
oplevert voor het vinden van op
lossingen in de bedrijfsvoering.
Als dat het geval is'kan het pro
ject breder worden opgezet.
Het dagelijks provinciebestuur
steunt het plan, dat ruim 11.400
euro kost, met een subsidie van
4538 euro.
Het initiatief voor het bevorde
ren van de samenwerking is uit
gegaan van het ZAJK. Dat heeft
de Zeeuwse afdeling van MKB
Nederland benaderd. De bestu
ren van beide organisaties heb
ben uitvoerig van gedachten ge
wisseld over de mogelijkheden.
Conclusie was dat er ondanks
andere invalshoeken, toch heel
wat onderwerpen zijn die beide
sectoren raken.
Ervaringen
Bedoeling van het proefproject
is om zes ondernemers uit het
midden- en kleinbedrijf en zes
(jonge) boeren bij elkaar te
brengen. In een aantal bijeen
komsten kunnen ervaringen
worden uitgewisseld. Ook staan
bedrijfsbezoeken over en weer
op het programma. Wanneer dat
achter de rug is, kan worden be
oordeeld of er op grotere schaal
een netwerk tot stand kan ko-
door A.J. Snel
Zorgelijk. De baby's die heden lang
durig in de kinderopvang vertoe
ven teneinde hun ouders in staat te stel
len een inkomen te verwerven dat toe
reikend is voor de bekostiging van de
kinderopvang, die baby's lopen de kans
dat ze als volwassenen slecht met hun
emoties overweg zullen kunnen. Dat
komt dan doordat het rechterdeel van
de hersenen, het emotionele brein, tij
dens de eerste twee levensjaren niet de
gewenste groeispurt heeft kunnen ma
ken. De Nijmeegse hoogleraar M. Rik
sen, die doorgeleerd heeft in de ontwik
kelingspsychologie, heeft dat bewezen.
Op basis van hersenonderzoek.
Het wordt er niet beter op. Veel ouders
van nu hebben bar slechte herinnerin
gen a an hun j eugdVa der a 1 ti j d ma ar op
pad om de kost te verdienen en moeder
als een vat vol frustraties achter het
fornuis of de wastobbe; dat is vragen
om moeilijkheden. De kinderen van
zo'n ouderpaar hebben natuurlijk be
sloten het heel anders te gaan doen. Zij
zijn zich gaan richten op zelfontplooi
ing en bij hun bevlogen pogingen de
maatschappelijke ladder in ijltempo te
beklimmen past niet de zorg voor kin
deren. Die moeten dus maar naar de op
vang. En daar ontstaat een tekort aan
plaatsen, hetgeen weer leidt tot beun
hazerij. Allerlei pedagogische klungels
storten zich op de markt zonder zich te
bekommeren over het feit dat de aan
hun zorg toevertrouwde borelingen
dringend behoefte hebben aan emotio
nele rek- en strekoefeningen als oog
contact, lachen en elkaar nadoen.
Het wordt een vreemd allegaartje dat
de samenleving van de toekomst gaat
bevolken. Daar zijn de lieden die als
kind gedwongen werden linea recta van
school naar huis te komen, waar de
theepot klaarstond en waar moeder
rottige vragen stelde over hoe het ge
weest was op school en of ze een voor
spelling konden geven over de rapport
cijfers. Ze wilden weg, voetballen,
maar de thee was te heet om tempo te
kunnen maken en op de vraag waar ze
toch met zo grote spoed heen moesten,
konden ze geen ander antwoord beden
ken dan: 'nou gewoon, spelen'. Dat
woog natuurlijk niet op tegen de gebo
den moederliefde. Zodoende dat al die
kindertjes van de theepotgeneratie
barsten van het onverwerkte schuldge
voel.
Op het werk, in de kerk en in het vereni
gingsleven komen zij binnen een aantal
jaren de kinderen van de dagopvangge-
neratie tegen. En omdat die verkilde
zielen hebben opgelopen doordat de
leidsters Els en Evelien het te druk had-
Veel te hete thee heeft een hele generatie van schuldgevoel vervulde theepotkinderen opgeleverd.
foto Ruben Oreel
den met het bespreken van teloorgaan
de liefdes, valt met dezë mentaal onvol
groeide lieden niet makkelijk om te
gaan. Ze kunnen zich namelijk niet ui
ten; lachen noch wenen hebben ze ooit
onder de knie gekregen. Ze zijn opge
sloten in zichzelf, potten hun emoties
op en missen de communicatieve vaar
digheden waarop in personeelsadver
tenties zo hoge prijs wordt gesteld.
Bij de theepotters en de oppotters voe
gen zich de kinderen die te vroeg vol
wassen zijn geworden omdat hun het
geluk deelachtig werd van twee huizen.
Ze hebben jarenlang om en om heim
wee gehad naar pappa en naar mamma,
maar wilden dat niet laten blijken want
hun ouders hadden het zo al moeilijk
genoeg. Eenmaal opgenomen in het
maatschappelijk bestel vieren ze de in
ëen reeks van jaren opgebouwde ruste
loosheid bot op de medemens. Doordat
ze hebben geleerd nooit een keus te ma
ken, zwalken ze stuurloos door het be
staan en zien geen kans harde aanva
ringen te vermijden.
Daar komen bij de sleutelkinderen. Zij
werden nooit door iemand opgewacht
maar konden wel naar binnen want ze
hadden aan een touwtje rond de nek de
Lips die op het slot van de voordeur
paste. Gedurende de vele uren die ze in
eenzaamheid thuis doorbrachten, vra
ten ze uit ongenoegen de koektrommel
en de chipszakken leeg. Onmatige lie
den zijn het geworden, die niet weten
wat delen is en die verveling tot een
kunst hebben verheven. Sociaal gezien
zijn ze kreupel en een eindje mee oplo
pen is er niet bij.
Grote groepen short message service-
verslaafden zullen zich te zijner tijd
melden om tot de ontdekking te komen
dat ze contactgestoord zijn geraakt. Ze
kennen het begrip conversatie uitslui
tend van de display en hun taal beperkt
zich tot het toetsenbord. Als hun iets
wordt gevraagd, grijpen ze naar hun
apparatuur. Directe verbale verbindin
gen zijn niet te leggen.
Van eerder datum zijn de mensen die als
baby door hun vader werden meege
voerd in een voor de buik gegorde
draagzak. Als jonge kangoeroes heb
ben ze kennisgemaakt met de buiten
wereld. Ze hebben wel de warmte ge
voeld van het lijf van de ouder, maar
oogcontact was er zelden bij want de le
den van de mobiele eenheid die zij ont
moetten tijdens hun optochten voor de
vrede en tegen het gebruik van nucleai
re energie, hadden het kunststof vizier
gesloten. Veel te lachen viel er al even
min; tijdens de vlucht liet het gevoel
voor humor het nogal eens afweten. Bij
de draagzakbaby's, sleutelkinderen,
oppotters, sms-slachto£fei-s, theepot
ters, de dubbele woningkinderen en de
pseudo-kangoeroes komen op termijn
dus de gevoelsmatig onderontwikkelde
opvangbaby's om de wereld tot een nog
onherbergzamer oord te maken. Een
weg terug lijkt moeilijk te vinden.
Zorgelijk, zorgelijk.
Professor Riksen wordt bedankt.
door Harold de Puysseleijr
SAS VAN GENT - De gemeente
Sas van Gent hakt op zijn
vroegst medio mei definitief de
knoop door over de verdere pro
cedure rond de geplande bouw
van een appartementencom
plex op het Kanaaleiland in Sas.
De gemeente laat haar besluit
afhangen van het rampenbe
strijdingsplan en de nieuwe mi
lieuvergunning voor kunst-
mestfabrikant Zuid-Chemie.
Dat is deze maand nog gereed.
De milieuvergunning, voor de te
maken afweging volgens wet
houder R. Noët (Ruimtelijke Or
dening) nog belangrijker, komt
naar verwachting half mei af.
„Als de provincie die vergun
ning afgeeft, zit daar voor Zuid-
Chemie ook een bepaalde uit
stoot van stoffen aan vast.
Afhankelijk van die uitkomst
beslissen we hoe we verder
gaan. Teruggaan naar de Raad
van State, of een nieuw bestem
mingsplan voor het gebied te
maken.'' Dat laatste zou zeker
betekenen dat de appartemen
ten er voorlopig nog niet staan
Met het doorlopen van een be
stemmingsplanprocedure is na
melijk een periode van enkel
jaren gemoeid. De kwestii
speelt intussen al meer dan twe
jaax\ De gemeente en de provin.
cie verleenden medewerkinj
aan de bouw van het apparte
mentencomplex. Toen de funde
ring daarvan bij wijze van spre
ken net droog was, lukte he
Zuid-Chemie de bouw stil te la
ten leggen. Zuid-Chemie vrees'
door de aanwezigheid van d(
woningen in de nabijheid van de
fabriek in de toekomst teveel te
worden belemmerd in de ba
drijfsvoering. De kunstmestfa-
brikant kreeg van de Raad van
State het gelijk aan zijn zijde.
Die droeg de gemeente op na dei
onderzoek te laten doen naai
stankoverlast voor de omgeving
en liet de bouw staken. De resul
taten van dat onderzoek wareri
vorig jaar zomer beschikbaati
Probleem voor de gemeente was
alleen dat die uitkomsten vooü
tweeërlei uitleg vatbaar wareil
en net zo goed voor als tegen de
gemeente konden werken.
door René van Stee
OOSTBURG - Een werkgroep
gaat zich buigen over de opzet
van de proeftuin West-Zeeuws-
Vlaanderen. Voor mei van dit
jaar moet een uitvoeringsplan
zijn opgesteld. Hieruit kiest het
ministerie van Landbouw, Na
tuur en Visserij (LNV) projec
ten.
De proeftuin wordt opgezet om
oorspronkelijke en grotendeels
verdwenen West-Zeeuws-
Vlaamse landschapselementen
als kreken, binnendijken, knot-
bomenrijen, drinkputten en ei-
kenhakhoutbosjes weer nieuw
leven in te blazen. Bij deze door
adering van het landschap met
zogeheten groene en blauwe
structuren is het uitgangspunt
om doormiddel van aanleg, her
stel en beheer per tien hectare
landbouwgrond één hectare
landschapselement toe te voe
gen. Landelijk gaat het tot 2028
om circa 400.000 hectare platte
land.
De werkgroep bestaat uit verte
genwoordigers van de proviri
cie, de Dienst Landelijke Ge
bied, de gemeenten Oostburg er
Sluis-Aardenburg, het water-'
schap, de ZLTO en diverse na
tuurbeschermingsorganisaties.
H. van den Hooven van de
Dienst Landelijk Gebied van
het ministerie van LNV noemt
het combineren van verschil
lende functies de grootste uitda
gingvan de groen-blauwe door-
adering.De proeftuin in West-
Zeeuws-Vlaanderen richt zich
met name op de verbreding van
binnendijken, de uitbouw van
watergangen en de versterking
van kleine landschapselemen
ten.
door Anita Tournois
TERNEUZEN - In galerie Echo
Audio is momenteel het recent
ste werk van kunstenares Addie
de Bree uit Terneuzen te zien. De
geëxposeerde schilderijen to
nen een boeiend kleuren- en lij
nenspel. De belangrijkste the
ma's in haar werk zijn licht en de
menselijke figuur, gedichten en
gevoelens vormen haar voor
naamste inspiratiebronnen.
Elk jaar volgt ze een workshop
van een weekin Frankrijk, waar
ze zich laat inspireren door het
Franse zonlicht. De Bree werkt
hoofdzakelijk met acryl op pa
pier en linnen, maar af en toe
maakt ze ook gebruik van olie
verf of past ze andere materia
len toe om structuur of reliëf aan
te brengen. De Terneuzense
schildert met grove penseel
streek en de lijnvoering is plas
tisch en eenvoudig; cirkels of
ovalen zijn steeds terugkerende
vormen.
Deze manier van schilderen
vraagt eigenlijk om een precieze
benadering. Deze strakke lijn
voering ontbreekt echter veelal,
wat jammer is, want het werk
zou er zeker nog sterker door
worden. In Innerlijk Vuur komt
zij hierin echter tegemoet door
de felle rode-oranje druppel-
vormen tegen een dieprode ach
tergrond met zwart te omlijnen.
Het kleurenspel is boeiend en
Zeeland Nazomer
Festival verhuist
naar Middelburg
MIDDELBURG - Het Zeeland
Nazomer Festival heeft een
kantoor geopend aan de Lange
Geere in Middelburg.
Tot dusver werkte directeur
R. van Meijel vanuit het pand
van zijn bureau voor public re
lations en projectmanagement
Spitsbergen in Bergen op Zoom.
Van Meijel en zijn assistent
E. van 't Westeinde zijn in vaste
dienst getreden bij het ZNF, ar
tistiek leider A. Mallems en pro
ductieleider P. Roepman blijven
freelancers.
De organisatiestructuur wordt
binnenkort ook gewijzigd. Het
ZNF wordt een stichting met
Van Meijel als bestuurder/di
recteur. Het huidige bestuur,
dat wordt voorgezeten door
M. van Gelder-Wiggers, veran
dert in een Raad van Toezicht.
Dit is een gebruikelijke con
structie bij culturele organisa
ties.
fraai en varieert van zacht en
subtiel tot heftig en vurig. Dat
de Bree regelmatig filosofeert
en het spirituele haar boeit, is
terug te zien in haar afbeeldin
gen en ook de titels die haar
werk begeleiden. Bevrijding
naar licht en Het Ik-tijdperk
zijn hiervan mooie voorbeelden.
Kenmerkend voor deze beide
werken, geschilderd in zachte
tinten, is het aanbrengen van
een wit gordijn, dat als een waas
over de figuren heen hangt, het
geen fresco-achtig aandoet.
Golfkarton
Perspectief is een afbeelding
van twee personen en een rode
bol in een venster. Door dit ven
ster aan te brengen in golfkar
ton, krijgt het werk een verras
sende nieuwe dimensie. Speels
is ook de collage, waarin de Bree
werkt met tijdschriftenknip
sels, foto's en papier. Het werk
straalt zowel actie als rust uit en
Blijheid is een treffende titel
voor dit vrolijk en humoristisch
tafereel.
Tentoonstelling t/m 30 maart in
Echo-Audiode Jongestraat 1,
Terneuzen. Open: di. t/mvr. 13-
18 uur, vr. 19- 21 uur en za. 10 -
17 uur.
'Aarzeling' van Addie de Bree
door Ernst Jan Rozendaal
BRUGGE - De 100 Zeeuwse
Portretten zijn opgenomen in
het programma van Brugge
2002. In de Jan Garemynzaal
van het Belfort aan de Markt
zijn van 4 tot en met 28 juli de
honderd kunstwerken te zien
die tien Zeeuwse kunstenaars
twee jaar geleden maakten
van Zeeuwen in de leeftijd van
0 tot 99, aangevuld met een
nieuwe installatie van de Mid
delburgse kunstenaars Paul en
Menno deNooijer. „Een super
locatie", zegt Gemma van der
Hoogte van Scoop, initiator
van het project.
In samenwerking met de
Stichting Kunstuitleen Zee
land en de PZC realiseerde
Scoop in 2000 het millennium
project 100 Zeeuwse Portret
ten. Honderd Zeeuwen van de
twintigste eepw werden vast
gelegd in tachtig portretten
van tien Zeeuwse kunstenaars
en twintig zelfportretten (van
de jeugdige deelnemers). De
honderd kunstwerken werden
opgedeeld in tien exposities
die rouleren langs Zeeuwse
verpleeghuizen. Dit jaar is
Brugge culturele hoofdstad
van Europa. Ter gelegenheid
van de manifestatie Brugge
2002 worden alle Zeeuwse
portretten voor het eerst bij el
kaar gebracht en in één grote
expositie getoond. „Niet al
leen alle portretten komen bij
elkaar", zegt Van der Hoogte.
„We hopen voor de opening zor
veel mogelijk van de gepor-
tretteerden en andere betrok
kenen bij het project bij elkaar
te krijgen."
De expositie van de honderd
portretten (en honderd foto's
die door PZC-fotografen van
Geboren in 1910: Pieter Verhage.
de geportretteerden zijn ge
maakt) worden in Brugge nog
uitgebreid met de installatie
100 jaar schoonheid van Paul
en Menno de Nooijer. De Mid
delburgse kunstenaars, die
voor de serie ook acht portret
ten maakten, beelden in een
film ook honderd mensen in de
leeftijd van 0 tot 99 uit. Met het
ritme van een in- en uitade
ming volgen ze elkaar op, be
geleid door geluiden van onder
meer zee en adem en geprojec
teerd op een door de wind be
wogen scherm. De financie-
foto Lex de Meester
ring van de 100 Zeeuwse Por
tretten in Brugge is nog niet
rond. De Stichting Kunstuit
leen Zeeland en Scoop leveren
een bijdrage, maar hopen dat
de provincie het grootste deel
van de ruim 15.000 euro voor
haar rekening neemt.
door Ernst Jan Rozendaal
VEERE - Het Festival Nieuwe
Muziek is dit jaar gewijd aan de
herdenking van vierhonderd
jaar VOC. Tenminste, voor zo
ver van een festival kan worden
gesproken, want het gaat om
een reeks van activiteiten ver
spreid in de tijd en over ver
schillende locaties. „Wij zijn
zwervende", zegt directeur Ad
van 't Veer van Nieuwe Muziek
Zeeland met een knipoog. „Dat
vind ik wel bij de VOC passen."
De bedoeling is dat Nieuwe Mu
ziek Zeeland, nu nog gevestigd
in de Kloveniersdoelen in Mid
delburg, per 1 april zijn intrek
neemt in de Grote Kerk van Vee-
re. Het kantoor zou in een voor
malig gebouw van de Valerius-
school moeten komen, maar de
financiering daarvan is nog niet
rond. Gaat alles volgens plan,
dan zijn in de Grote Kerk de
voorzieningen voor gas, water
en elektra eind maart (precies
op tijd voor de uitvoering van de
Matthaus Passion) wel op orde,
maar pas na de zomer verwacht
Van 't Veer verdere aanpassin
gen aan het gebouw. Dat is één
van de redenen dat activiteiten
van Nieuwe Muziek niet in Vee-
re zijn geconcentreerd.
Woensdag 20 maart wordt in De
Drukkerij in Middelburg het
'Festival Nieuwe Muziek, eve
nementen 400 jaar VOC' ge
opend met een expositie. De
Zeeuwse kunstenaars Gust Ro-
mijn, Jean Beining, Henric Bor
sten, William Verstraeten, Nico
van den Boezem, Sander Littel,
Ronald Mullié, Annelies Plan-
teydt, Bob Pingen en Piet Diele-
man is gevraagd affiches te ma
ken die hun visie op de VOC
weergeven. De affiches zijn een
aantal weken te bezichtigen in
De Drukkerij, maar worden dit
jaar ook één voor één via publi
catieborden op Walcheren ten
toongesteld. De VOC-activitei-
ten van Nieuwe Muziek vinden
hun zwaartepunt in het week
einde van 1 en 2 juni. In Middel
burg en Veere zal een compositie
van Willem Breuker op het ca
rillon worden uitgevoerd. Op 1
juni zal in Middelburg bij voor
malige VOC-pakhuizen een
concert worden gegeven, in de
Oostkerk wordt de voot Nieuwe
Muziek geschreven compositie
Mbalach van Jan Kuiper uitge
voerd en op de Dam treedt het
Willem Breuker Kollektief op.
Een dag later worden in de Gro
te Kerk van Veere onder meer de
composities Waakvlam van Wil
lem Breuker (ook een opdracht
van Nieuwe Muziek) en Al'ile de
Gorée van Iannis Xenakis uitge
voerd. Bij buitenhuizen op Wal
cheren vinden in juli en augus
tus zogenaamde stoepconcerten
plaats. Ook de gamelan speelt
een centrale rol bij Nieuwe Mu-
ziek-activiteiten. Componist
Cor Fuhler is gevra agd een com
positie te schrijven waarin
gamelan- en jazzmuziek sa
mengaan. Onder de titel Een
kimono in Veere is een perfor
mance van mode-ontwerpster-
/mannequin Colette van Lan-
duyt in voorbereiding en Van 't
Veer kondigt ook Balinese dan
sen voor twee piano's aan. „Zo
groeit het project nog met de
dag."
Hij geeft toe dat de link tussen
VOC en Nieuwe Muziek niet
echt voor de hand ligt. Het is de
eerdergenoemde compositie die
Xenakis in 1986 schreef die hem
op het spoor zette. „Het ile de
Gorée voor West-Afrika lag op
de route van de Oostindiëvaar-
ders. Er is daar een monument
voor de slavenhandel opgericht.
De compositie van Xenakis is
een protest tegen apartheid en
de slavenhandel. Nu weet ik wel
dat de slavenhandel vooral een
zaak van de Westindische Com
pagnie was, maar voor mij zijn
er voldoende verbanden."
Daarnaast wil Van 't Veer met
zijn programmering tegenwicht,
bieden aan al te voor de hand
liggende VOC-programma's
„Elders in het land zie je dat
muziek van Sweelinck of zelfs
Bach wordt uitgevoerd. Ik wilde
kijken of een verbinding te ma
ken is met moderne muziek. Het
ligt voor de hand dat ik dan ook
uitkom bij muziek uit het Oos
ten."
