Is het dit wat ik zocht?
PZC
Tenoren zingen
beroemde aria's
Twee dirigenten,
twee meningen
11
woensdag 6 maart 2002
Stef Bos: „Afrika is zo zalig. Het levensritme zo ongedwongen.foto Do Visser/GPD
18 was, wilde ik al weg. Maar
dat ging niet. Vanaf mijn 29ste
was ik niet meer te houden." Zo
kwam hij in Zuid-Afrika te
recht. „Afrika is zo zalig. Het le
vensritme zo ongedwongen. Ik
was in Zimbabwe in een zo god
verlaten savanne, waar de wind
je dwingt tot een ander ritme
van je hart, tot een andere ma
nier van denken. In Afrika leven
de mensen in het nu. Ze sparen
niet; hebben ze iets, dan maken
ze het op. 'Jij uit het calvinisti
sche Veenendaal leert dat nooit'
zeiden vrienden tegen me. Je
leert het wel, zeg ik. Je moet je
angst van je af spoelen." Stef
Bos leefde als blanke in de zwar
te cultuur van de Zulu's, de
Xhosa's, de Sohto's, de Ndebele.
Woonde in him townships en
kwam in hun shebeens, hun
kroegen. Daar voelde hij pas
echt de kleur van zijn witte huid
en ontdekte hij hoe moeilijk het
is om die onzichtbaar te maken.
Het was de muziek die hem dat
mogelijk maakte. „Daarvondik
de vrijheid in mijn hoofd, waar
ik al zo lang naar op zoek was.
Iedereen in Zuid-Afrika zingt.
Op weg naar hun werk, op weg
naar huis. Dat zocht ik, denk
ik..."
Mengelmoes
„Als je daar met muzikanten sa
men speelt, gaat het zo anders.
Vijftien minuten speelt iemand
drie akkoorden. Moet ik nu iets
gaan schrijven, denk ik dan,
moet ik een melodie maken?
Nee, zeggen ze. Dat komt van
zelf. Je moet gewoon doorgaan.
Het heeft zijn geest verruimd en
dat hoor je op zijn cd. Er staat
een mengelmoes van dingen op,
die voor zijn gevoel op een
vreemde manier bij elkaar ho
ren. Stemmen die elkaar zoe
ken, gedachten die elkaar ont
moeten en dan plotseling is er
'het lied'.
Hij ontdekte de klank van het
Afrikaans, taal van de straat,
taal van het volk. „Wij zeggen
kameleon, zij zeggen verWeur-
manneke. Iemand die zich op
windt om indruk te maken noe
men ze een blaasoppie." Zijn
zinnen zijn korter geworden in
'die suide'. „Door de klank te la
ten klinken, hoefje niet meer zo
veel te zeggen. Het gaat er niet
meer om hoe je iets zegt, als het
gevoel er maar uitkomt."
Stef Bos, veertig, kent inmid
dels de richting waarheen hij
wil. „Eerst moet je je jeugd uit-
kakken, onthechten. Inzien dat
je in een onomkeerbaar proces
zit. Je niet meer op laten naaien.
Dat ontdekken is zalig.
Hans Jacobs
Stef Bos, Niemandsland, vrij
dag, Stadsschouwburg Middel
burg, 20.00 uur.
Hij begon in Veenendaal
en zwierf langs de ri
vier. Hij kwam terecht in
Witsand, Zuid-Afrika, waar
hij veranderde in een 'ver-
kleurmanneke'. Stef Bos
brengt vrijdag in de Stads
schouwburg in Middelburg
zijn programma Niemands
land.
Een week lang trok hij zich te
rug in de stilte. Op Witsand, aan
de Kaap in het zuidelijkste deel
van Zuid-Afrika. Een eindeloos
leeg strand waar de aarde ein
digt en de zee begint. En er was
een rivier. Net als toen in
Veenendaal, zijn geboorte
plaats.
Stef Bos, zanger, schrijver, lied
jesmaker, is een leven lang op
reis om te ontdekken waar hij
vandaan komt. Daar in die
mooie verlatenheid van het
strand aan de Kaap probeerde
hij te verklaren waarom hij juist
op die plek terecht was geko
men. 'Hoe sterk is het toeval.
Hoe sterk is het lot. Ben ik wie ik
zijn wou. Is het dit wat ik zocht?'
Die tekst komt uit 'Witsand',
een lied op zijn nieuwe cd Van
Mpumalanga tot die Kaap. Het
schijfje is een reisverslag en een
liefdesverklaring over zijn tien
jaar durende verhouding met
het land in 'die suide'. Een cd die
stroomt als een rivier en je ver
drinkt in warme gevoelens voor
het land van Suikerbossie.
Stef Bos, de man van vele tek
sten, musicals, muziek, theater
concerten, cd's, successen (Papa
prijzen (Zilveren Harp, Edi
son) is uiteindelijk verliefd ge
worden op de onbedorven klan
ken van het Afrikaans. De met
een glimlach geboren calvinist
heeft zijn luiken ver open ge
gooid. Hij verdeelt zijn tijd tus
sen Zuid-Afrika en België.
Bos woonde in Antwerpen,
maar het levensritme werd hem
daar te druk. Hij leeft nu buiten
de stad. „Ik wilde stilte. Ik reis al
zoveel, ik wilde de koeien horen
loeien." Om de zoveel tijd ver
trekt hij naar Zuid-Afrika.
„Daar voel ik me ook thuis. Ik
heb gewoon een plek nodig om
mijn spullen neer te zetten.Bos
heeft een voortdurend onbe
stemd gevoel van 'weg willen
gaan'. Het heeft volgens hem te
maken met afstand willen ne
men van jezelf. „Ik wil ontdek
ken waar ik vandaan kom door
ergens naar toe te gaan. Toen ik
Drie halen, twee betalen,
zou het motto kunnen zijn
van de concerten die zaterdag
avond plaatsvinden. Voor diri
gent Kees van Eersel ruikt een
dergelijke kreet teveel naar lo
ze consumptie. In Sas van Gent
zingt zijn Zeeuws Vocaal En
semble. Op hetzelfde moment
begint in Middelburg het dub
belconcert met de koren Quod
libet en Plurale Tantum. Beide
concerten zijn gewijd aan de
tijd voor Pasen.
Plurale Tantum is een studen
tenkamerkoor uit Breda onder
leiding van dirigent Ruben de
Grauw. Hun programma be
staat uit werken van onder an
dere William Byrd, Gabriel
Fauré en Arvo Part. Na de
pauze zingt het Middelburgse
vrouwenkamerkoot Quodlibet.
Dirigente is Willie den Hollan
der, een goede vriend van Kees
van Eersel die het Zeeuws Vo
caal Ensemble leidt. Toch heb
ben ze een uiteenlopende bena
dering bij het samenstellen van
een programma dat past in de
periode voor het Paasfeest.
Den Hollander: „Ik vind het
leuk binnen een passieconcert
composities te brengen die bui
ten de normale paden vallen.
We voeren werk uit van onbe
kende componisten als
Aischinger, Cordans en Mene-
galie. Dat we enkel vrou
wenstemmen hebben, is bepa
lend voor het programma. We
zingen oude muziek die oor
spronkelijk geschreven is voor
jongenskoor, maar ook stuk
ken, speciaal voor vrouwen
koor, zoals het mysterieuze Li
tanies a la vierge noire van
Francis Poulenc. De rode
draad in het concert is natuur
lijk passiemuziek. Ik hou me
daar erg aan bij het kiezen van
de composities."
Voor Kees van Eersel van het
Zeeuws Vocaal Ensemble is dit
echter lang niet streng genoeg:
„Staat er in ons persbericht
dat wij een passieconcert doen?
Dat klopt niet, passiemuziek
heeft alleen betrekking op het
lijden en sterven van Jezus en
hoort dus enkel in de week
voor Pasen thuis. De werken
die wij zaterdag zingen, heb
ben alle een link met de 'veer-
tig-dagentijd', de periode tus
sen Aswoensdag en Pasen. Bij
elke zondag uit die tijd hoort
een vaste psalmtekst en we be
perken ons tot muziek met die
teksten. Daar zijn heel veel
stukken voor geschreven. Wij
maken daar een keuze uit, va-
Ze zingen alle drie in de gro
te operahuizen van de we
reld, de drie tenoren die nu op
tournee zijn door Europa en
dinsdag Vlissingen aandoen.
En al is de Sint Jacobskerk
niet klein, het is een zaaltje
vergeleken bij het Teatro Colon
in Buenos Aires, waar Carlo de
Antonis in 1992 debuteerde in
Verdi's Aida voor 5000 mensen.
De van oorsprong Argentijnse
tenor wordt op deze O sole mio
gedoopte rondreis vergezeld
door Salvatore Ragonese uit
Mantua en Fabrizio Menotta
uit Rome. De muzikale begelei
ding is in handen van Michael
Clark, een van oorsprong Au
stralische pianist, die ook diri
geert en met name thuis is in
het werk van grote operacom
ponisten als Verdi, Meyerbeer
en Puccini.
Het drietal soleert of zingt ge
zamenlijk een serie Napoli-
taanse liederen en een keus uit
de talloze beroemde aria's uit
opera's als Tosca, De barbier
van Sevilla en Mozarts Cosi
fan Tutte. De Antonis, tegen
woordig woonachtig in Milaan,
wordt geafficheerd als de grote
ster van het trio. Ter gelegen
heid van het huwelijk van
prins Willem Alexander en
Maxima zong hij op 2 februari
op het dak van de Dom in Mi
laan Don't cry for me Argenti-
Concert drie tenoren, dinsdag,
Sint Jacobskerk, Vlissingen,
20.00 uur.
Pianist Michael Clark (links)
begeleidt de tenoren (vlnr) Fa
brizio Menotta, Carlo de Anto
nis en Salvatore Ragonese.
Kees van Eersel, dirigent en beiaardier: „Je móet in februari niet doen alsof het al Goede Vrijdag is."
foto Marijke Folkertsma
Piet Bulthuis, een herwaarde
ring is een expositie olieverven,
gouaches, tekeningen en gra
fiek van deze kunstenaar in ga
lerie De Vier Gemeten in Mid
delburg.
Te bezichtigen t/m 30 maart
Openingstijden: donderdag t/m
zaterdag 12-18 uur.
In het kader van Viewpoint ex
poseert Kris van Dessel schilde
rijen van landschappen in de
mededelingkastjes van het
Zeeuws Archief in Middelburg.
Te zien van 9 maart t/m 21 juni
Rachel Daniëlse toont twintig
werken in grafiek, olieverf en
acryl in het Informatiecentrum
't Spui in Vlissingen.
Te bezichtigen t/m 3 april: 10-18
uur.
riërend van Bach en Reger tot
composities van mijzelf."
Van Eersel kan zich ergeren
aan het slordige gebruik van
passiemuziek: „Dat ze ander
halve week geleden in Goes de
Johannespassion zingen, daar
zou ik me niet voor lenen. Je
moet in februari niet doen als
of het al Goede Vrijdag is.
Daar zit teveel eigenbelang en
klakkeloos consumeren bij. Ik
zing geen kerstlied in de herfst
en als ik niet jarig ben dan vier
ik het ook niet!"
Douwe Eisenga
Zeeuws Vocaal Ensemble, za
terdag, Cuyperskerk, Sas van
Gent, 20.00 uur;
Plurale Tantum en Quodlibet,
zaterdag, Doopsgezinde kerk,
Middelburg, 20.00 uur.
Edith Stoel toont een serie
schilderijen onder de titel De
vrouw verbeeld en Joop van
Nugteren bronzen sculpturen
tijdens een dubbelexposie in De
Bewaerschole in Burgh-Haam-
stede.
De opening is zaterdag om 15
uur. Te bezichtigen: t/m 30
maart, dinsdag t/m zaterdag
13.30-16.30 uur.
Onder de titel Hart voor steen
exposeren beginnende en ge
vorderde cursisten van de dins
dagavond beeldhouwgroep van
het ROC uit Goes vanaf vrijdag
in 't Kunstuus te Heinkenszand.
Te bezichtingen t/m 30 maart,
wo en do 13-18 uur, vrijdag 18
en 19-21 uur en zaterdag 10-12
en 13-16 uur.
Peter Dieleman
De Borselse zanger en verteller Peter Dieleman treedt op.
Naast zijn liedjes en verhaaltjes (in dialect) kunnen de aanwezi
gen kijken naar veertien dorpsfilms die eind 1999 gemaakt zijn
van de verschillende dorpen in de gemeente Borsele.
De Stenge, Heinkenszand, 13.30 uur
Home of Jazz and Blues
De stichting Home of Jazz and Blues zorgt voor Live Jazz.
Aanwezig zijn vocaliste Janice Lakers, Ad Colen op saxofoon en
GAX Bijvoet aan de piano.
Desafinado, Middelburg, 14.30 uur
Een slok aarde
Theatergroep Zierik speelt het toneelstuk Een slok aarde.
Zie zaterdag.
MFC, Zierikzee, 14.30 uur
Hello, Dolly!
De stichting BOV brengt de musical Hello, Dolly!
Zie vrijdag.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 14.30 uur
Anne Frank
Het Middelburgs Theater speelt het stuk Het Dagboek van Anne
Frank.
Het echtpaar Frances Goodrich en Albert Hackett schreef het to
neelstuk aan de hand van Het Achterhuis. Vertaling en bewer
king zijn van Mies Bouhuys. Koen Schyvens regisseerde.
Minitheater, Middelburg, 15.00 uur
Haantje de voorste
Theatergroep Hobo brengt de minimusical Haantje de voorste.
Deze musical voor kinderen van 4 tot 8 jaar gaat over twee hanen
die elkaar leren kennen in een greppel naast de boerderij. Daar
doen ze een bijzondere vondst. Tekst en regie van Tingue Dongel-
mans, muziek van Rob Roeleveld.
Stadsschouwburg, Middelburg, 15.00 uur
DINSDAG
Furia
Nuevo Ballet Espanol brengt de nieuwe voorstelling Furia.
Hieraan werken zeventien dansers en musici mee. De choreogra
fen Angel Rojas en Carlos Rodriguez mengen flamenco met in
vloeden uit de moderne dans.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 uur
O sole mio
Opera en belcanto vormen de ingrediënten van het drie-tenoren-
concert O sole mio.
Salvatore Ragenese, Fabrizio Menotta en Carlos de Antonis zin
gen bekende en minder bekende opera-aria's en Napolitaanse
liederen, aan de vleugel begeleid door Michael Clark.
Sint Jacobskerk, Vlissingen, 20.00 uur
Hello, Dolly!
De stichting BOV brengt de musical Hello, Dolly!
Zie vrijdag.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
6 t/m 12 maart
VLISSINGEN
Cine City (Belbios 0900-9363)
From Hell. Do. t/m di. 13.45,16.15,19 en 21.45 u., za. ook om 24
u.;
Ali. Do., ma. en di. 13.45 en20u„ vr. enza. 15,18.30 en 22 u., zo. 15
en 20 u., za. ook om 24 u.;
A Beautiful Mind. Wo. 13.45,19 en 22 u., do. t/m di. 19 en 22 u.;
Kate Leopold. Wo. 16.15, 19 en 21.45 u., do. t/m di. 13.45 en
21.45 u.;
The One. Wo. 13.45,19 en 21.45 u., do., ma. en di. 16.15 u.,vr. t/m
zo. 13 en 16.15 u.;
Spy Games. Wo. 19 en 21.45 u., do. t/m di. 19 u.;
Monsters Inc. (orig.). Wo. 16.15 u., vr. t/m zo. 13 u.;
Monsters en Co. (Ned.). Wo. 13.45 en 16.30 u., do. t/m di. 13.45 en
16.15 u.;
Vanilla Sky. Wo. 13.45 u.;
Ocean's Eleven. Wo. 16,19 en 21.45 u., do. t/m di. 19 en 21.45 u.,
ma. niet om 21.45 u.
Lord of the Rings. Wo., do., ma. en di. 13.45 en 20 u., vr. en za. 15,
18.30 en 22 u., zo.15 en 20 u.;
Minoes. Wo., do., ma. en di. 13.45 u., vr., za. en zo. 13 u.;
Harry Potter (Ned.). Wo., do., ma. en di. 13.45 u., vr. t/m zo. 15 u.;
Sneak Preview. Ma. 22 u.;
MIDDELBURG
Schuttershoftheater (0118 613482)
There is only one Jimmy Grimble. Wo 14 u.;
Familie. Wo. 20 u., vr. 19.30 u., za. 22 u., zo. 20 u., di. 19.30 u.;
Code Inconnu. Do. 20 u.;
Tango. Vr. en za. 22 u., zo. 16.30 u.;
Salo o le 120 giornate di sodoma. Ma. 20 u.;
HULST
De Koning (0114 312030)
From Hell. Do., ma. en di. 20 u., vr. 22.15 u., za. 13.45,16.15,19,
21.15 en 23.30 u., zo. 13.45,16.15 en 20 u.;
Training Day. Wo. 13.45,16.15 en 20 u., do. en zo. t/m di. 20 u., vr.
19.15 en 22.15 u„ za. 19 en 22.15 u.;
Black Hawk down. Do., ma. en di. 20 u., vr. 19.15 en 22.15 u., za.
13,16.15,19 en 22.15 u., zo. 13,16.15 en 20 u.;
Kate Leopold. Wo., do. en zo. t/m di. 20 u., vr. 19.15 en 22.15 u.,
za. 22.15 u.;
Spy Game. Wo., do. ma. en di. 20 u., vr. en za. 22.15 u.;
Monsters en Co. (Ned.). Wo., za. en zo. 13.45 en 16.15 u.;
Vanilla Sky. Wo. 20 u., vr. 19.15 u., za. 19 u.;
Lord of the Rings. Wo., do. en zo. t/m di. 20 u., vr. 18 en 22.15 u.,
za. 19 en 22.15 u.;
Princess Dairies. Wo, en za. 16.15 en 19 u., vr. 19.15 u., zo. 16.15
u.;
Minoes. Wo., za. en zo. 13.45 en 16.15 u.;
Tom en Thomas. Wo., za. en zo. 13.45 u
Atlantis Wo., za. enzo. 13.45 en 16.15 u.;
Harry Potter (Ned.). Wo., za. en zo. 13 en 16.15 u.,
Ocean's Eleven. Wo.do en zo. t/m di. 20 u.vr. 1915 en 2215 u, za.
19, 21.15 en 23.30 u.;
Sneak Preview. Vr. 19.15 u.;
GOES
't Beest (0113-228142)"
Promises. Do. en vr. 20.30 u.;
OOSTBURG
Ledeltheater (0117-452735)
House of Mirth. Ma. 20.45 u.;
BERGEN OP ZOOM
Cinem'actueel (0164-254886)
Ali. Do. 20 u vr. en za. 21 u.,zo. 14 en 21 u., ma. endi. 20 u.,
A Beautiful Mind. Wo. en do. en ma. en di. 20 u., vr. t/mzo. 18.30
en 21.30 u.;
Kate Leopold. Wo. 20 u., vr. en za. 18.30 u., zo. 19.15 u.;
The Princess Diaries. Wo. 14 u., vr. 18.30 u., za. 14 en 18.30 u., zo.
16.15 u.;
Monsters en Co. (Ned.). Wo., za. en zo. 14 u.;
Tom Thomas. Wo., za. en zo. 14 u.;
Ocean's Eleven. Wo 20 u., vr. t/m zo. 21.30 u.;
Harry Potter (Ned.). Zo. 16 u.;
Sneak Preview. Do. 20 30 u.;
Le fabuleux destin d'Amélie Poulin, Zo. 19 u., ma. 20.30 u.;
Promises. Di. 20.30 u.;
Roxy (0164-233434)
Black Hawk Down. Wo. en do. 19.30 u., vr. en za. 20.30 u., zo. t/m
di. 19.30 u.;
Monsters en Co. (Ned.). Wo. 14 u., vr. 18.30 u., za. 14 en 18.30 u.,
zo. 14 en 16 u.;
Lord of the Rings. Wo. en do. 19.30 u., vr. en za. 20.30 u., zo. 16 en
19.30 u., ma. en di. 19.30 u.;
Minoes. Wo. en zo. 14 u„ vr. 18.30 u., za. 14 en 18.30 u..
