Vos is al tevreden met één donatie PZC Doodstraf in VS onder de loep Angela Merkel was altijd al een vreemde eend in de CDU-bijt Drugsbaronnen verslaan speurders met hulp hightech Speciale functionaris laat mensen vooral nadenken over afstaan orgaan 28februari 1952 donderdag 28 februari 2002 'Neem je organen niet mee naar de hemel. De hemel iveet dat we ze hier nodig hebben.' De tekst boven het bureau van donatie functionaris -Jeroen Vos spreekt boekdelen. Het di lemma van iemand die or gaandonatie wil stimule ren, maar niet met het imago van een organenja- ger opgezadeld ivil wor den. door Rudi Buis Ja, hij wil het aantal orgaan donaties opkrikken. Nee, hij struint niet langs de intensive- eareafdelingen op zoek naar 'potentiële klanten'. Jeroen Vos, donatiefunctionaris bij de Isala Klinieken in Zwolle, is een boodschapper met een op dracht: mensen laten nadenken over donatie. Of dat nu artsen zijn of nabestaanden. „Maar overhalen is niet de es sentie. Ik zie toe op een goed ver loop van de donatieprocedure. Ik heb honderd procent respect voor iemand die nee zegt. Zodra ik nabestaanden agressief ga overtuigen van mijn gelijk, voel ik me een 'organhunter'. En ik zet echt geen jacht op organen in." Sinds anderhalf jaar is Vos de spin in het web in de Zwolse kli nieken. Hij ondersteunt artsen en spreekt, als het medisch per soneel daarom vraagt, ook met de nabestaanden. Lastig, want dé vraag komt altijd ongelegen. „Daarom bespreken de arts en ik van tevoren de tactiek. Dat klinkt oneerbiedig ja, maar het is nodig. Bot binnenvallen be zorgt nabestaanden een nog grotere kater. En nogmaals, die tactiek is er niet op gericht om organen binnen te slepen. Mijn taak is het informeren van fami lieleden, zodat ze kunnen be slissen." Angst Soms regeert de angst bij een arts die dé vraag aan de achter gebleven familie moet stellen. In het verleden werden daar door donors gemist. Jammer, maar niet onbegrijpelijk, vindt Vos. Donors zijn vaak jonge ver keersslachtoffers, die onderweg in de ambulance overlijden of al snel na aankomst in het zieken huis. „Even daarvoor waren ze nog spi'inglevend. 's Ochtends een kusje op de wang van vrouwlief, even later dood in een ziekenhuisbed. Doffe ellen de die artsen aan de familie overbrengen, onderschat de moeite niet die het kost om dan de donatievraag te stellen. Maar een arts kan nu mij bellen. Niet dat het mij geen moeite kost, maar ik heb een dikke huid. Je raakt eraan gewend om slecht nieuws te brengen." Regelmatig plegen artsen dat telefoontje naar Jeroen Vos, wanneer het contact met nabe staanden nadert. Bijvoorbeeld wanneer het slachtoffer hersen dood is. Het lichaam heeft nog kleur en is warm, de hartslag is duidelijk zichtbaar op de moni tor. „Dan laat je tweemaal een EEG (hersenscan, red) zien. Eén van een gezond iemand waarop de hersenactiviteit duidelijk zichtbaar is en één van het slachtoffer zonder activiteit. Maar dan nog. 'Misschien zat de stekker er niet goed in', zeggen ze dan." Koran Onder allochtonen is het per centage potentiële donors erg laag. Het is een communicatie probleem, denkt Vos. „Leg ie mand die gebrekkig Nederlands spreekt maar eens uit wat or gaandonatie is. Nee, met de is lam heeft het weinig te maken. De koran verbiedt donatie niet, maar het ligt aan de boodschap die de imam overbrengt op de gelovigen. Datzelfde geldt voor de christelijke, vaak gerefor meerde kerken. Ook de bijbel legt geen taboe op donatie, maar sommige predikanten zijn fel tegen. Maar de artsen moeten niet denken zodra er iemand in Staphorster kledingdracht over de vloer komt, oh, die wil toch niet. Ik heb anders meege maakt." Een minderheid van veertig px-ocent heeft al beslist over do natie: ja, nee of overlaten aan de familie. Dat betekent dat nog altijd zestig procent van de Ne- dexdanders niet in het donorre- gister staat. Het systeem Donatiefunctionaris Jeroen Vos: „Ik zet echt geen jacht op organen in." omgooien, dus iedex-een is auto matisch donor tenzij je aangeeft dat niet te willen, is volgens Vos geen oplossing. Dan bei"eik je niet dat xxxensen nadenken over donatie. „Ik kies voor de gulden middenweg: mensen verplicht laten x'egisteren. En waarom niet? Iedex-een moet toch ook in het bevolkingsregister worden opgenomen." Emotionele schade Het huidige donorregister is geen watex'dicht systeem. Bij voorbeeld wanneer de ovei'lede- ne toestemming heeft gegeven voor donatie, maar de achterge bleven familie zich met hand en tand ver-zet. „Tja, wat doe je dan? Het protocol vermeldt dat je niet gaat snij den als er enorme emotionele schade woi'dt toege bracht aan familieleden. Met de nadrxxk op enorm." Elk ziekenhuis kent wel van die zeldzame gevallen. Na een ver- keersongeval werd er een tijdje terug een jonge moeder binnen - gebracht. Hersendood. Het re gister vermeldde toestemming voor donatie en ook haar man had geen bezwax-en. „Alleen wilde die wel eerst met z'n jonge kinderen praten", vertelt Vos. „Vervolgens flipte het dochter tje volledig. Mama moet blijven zoals ze is, ze mogen niet in haar snijden. De procedure is niet doorgegaan. Tex*echt, we zijn immex-s met mensen bezig, niet met producten." Cijfers Helpt een donatiefunctionaxis het 'sterven op de wachtlijst' te voorkomen? De cijfex-s spreken in het voordeel van Vos. Het aantal orgaandonaties in Zwol le is in drie jaar tijd van zes naar negen gestegen. Dat lijkt gex-ing, maar landelijke cijfers geven juist een dalende tendens weer. Wax-en er in 2000 nog 202 do nors, die oi'ganen afstonden, vo rig jaar waren dat er 187. Vandaar dat minister Borst van foto Phil Nijhuis/GPD Volksgezondheid het aantal do- natiefunctionaiïssen van 20 naar 56 wil uitbx-eiden. Maar toch, zijn negen orgaandonaties op jaarbasis niet wat weinig om een fulltime donatiefunctiona- x'is binnen de ziekenhuismux-en te hebben? Vos: „Nee. Als door mijn functie slechts één nier ex tra getransplanteerd zou wox'- den, betekent dat een jaarlijkse besparing van grofweg 120.000 gulden. Mijn salaris plus de transplantatiekosten van die ene nier staan in geen verhou ding tot het geldbedrag wat jaaxiijks voor de dialyse van een nierpatiënt op tafel wox'dt ge legd." GPD door Wierd Puk Wekenlang speculeerden de Duitse media over het antwoord op de 'K-Fra- ge'. Zou Angela Merkel (47), voorzitter van de CDU, de christen-democratische kandidaat voor het bonds kanselierschap worden? Of zou de Oost-Duitse domi neesdochter op het laatste moment door de partijbaron nen aan de kant worden ge schoven? Tot verdriet van vooral veel vrouwelij keieden van Duits- lands grootste oppositiepar tij, verloor Merkel de strijd. Haar imago was te kleurloos, ook binnen haar eigen CDU bestonden twijfels over haar leiderskwaliteiten. Merkels conservatieve rivaal Ed mund Stoiber (60), desucces- volle minister-president van Beieren en leider van de klei ne zusteipartij CSU, werd de uitdager van Gerhard Schro der (SPD) bij de algemene verkiezingen op 22 septem ber. „Het was een interessan te fase", blikt Merkel in een gesprek met buitenlandse journalisten terug op de machtsstrijd binnen haar ei gen partij„Ik zal mij niet be klagen. Zo gaan die dingen nu eenmaal." Sinds duidelijk is dat Ed mund Stoiber de christen democraten op sleeptouw neemt, is de Duitse verkie zingsstrijd een stuk levendi ger geworden. Profiterend van de tegenvallende econo mische ontwikkelingen - Duitsland telt inmiddels 4,3 miljoen werklozen - is de CDU/CSU in sommige opi niepeilingen alweer de grootste partijDat is een op merkelijke terugkeer, gezien de ernstige crisis die de partij doormaakte als gevolg van de zwartgeldaffaix-e rond Helmut Kohl. „Naarmate de tijd verstrijkt, worden ook de grote verdien sten van Kohl weer zicht baar", vindt Merkel. „Hij was lang partijvoorzitter en bondskanselier en dat wax'en goede jaren voor Duitsland. Er zijn fouten gemaakt, maar Kohl verpersoonlijkt hoe dan ook een deel van de ge schiedenis van de partij. Als hij zijn ervaring wil inzetten bij de campagnes, dan is hij natuurlijk welkom." Merkel werd ooit door de CDU binnengehaald om af te rekenen met dat belaste ver leden. Haar protestantse af komst, Oost-Duitse woxtels en haar sekse betekenden een opmerkelijke breuk met de traditie. Maar Merkel, een natuurkundige met een doc torstitel, was ook een 'meisje in een mannenclub'. Ze bleef altijd een vreemde eend in de bijt. Welke rol zal zij in de ko mende maanden spelen? Merkel: „Het is zeker niet zo dat het 'Team Stoiber' alleen de CSU vertegenwoordigt. Onze campagneploeg is een gemeenschappelijk team. Ook zal de economie niet ons enige campagnethema wor den. De rood-gx-oene i*ege- ring faalt immers op alle mogelijke terreinen: de ge zinspolitiek, gezondheids zorg, de infrastructuur'." Een heikel onderwerp is een omstx-eden nieuwe immigra- tiewet. De regering-Schrö- der wil dat het wetsontwerp mox-gen door de Bondsdag en op 22 maart door de Bonds raad (de Eerste Kamer) wordt aangenomen, opdat het gevoelige thema geen in zet wordt van de stembus strijd. „Wij willen niet dat het thema door Stoiber en co populistisch wordt mis bruikt", waai'schuwde een woordvoerder van de Gx-oe- nen, de kleinste regerings partij. Maar de CDU/CSU ligt dwars, ondanks de gerin ge verschillen van inzicht met rood-groen. Volgens cri tici komt die onwil vooral omdat Stoiber een hax'de campagne wil. Maar volgens Merkel wil rood-groen inza ke immigratie niet echt een compromis sluiten met de christen-democraten. „Hun voox-stellen voor aanpassin gen van het wetsontwerp zijn teleurstellend." GPD Zwakzinnigen Om tegemoet te komen aan ge brek aan vex*pleging voor zwakzinnige kinderen in Zee land richt de stichting Rust huizen Walchei'en landgoed Iepenoord in. In het nog te res taureren Ooskapelse huis zul len naar verwachting zeventig kinderen opgenomen worden. Evacuatieplan Aan de hand van door de regering voorgeschreven richtlijnen heeft de provincie Zeeland, net als de andere Ne derlandse provincies, een eva cuatieplan opgesteld voor wanneer ooxiogshandelingen daartoe noodzaak vormen. Evacuatiecornmissaiïs A. Schout heeft het plan goed gekeurd. Het plan voorziet in de evacuatie van eventuele ge varenzones, evacuatie van de hele provincie is niet aan de or de. NSDAP De gemeenteraad van Mün- chen heeft besloten dat vrijko mende functies in gemeente diensten bestemd zijn voor personen die vanwege hun lid maatschap van de NSDAP uit hun vorige functie ontslagen zijn. Het besluit werd verde digd met het argument dat de ze lieden wel eens een onder grondse beweging zouden kunnen gaan vormen indien zij niet weer werden toegela ten in het normale leven. Uitgever: J. C. Boersema Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissmgen Tel. (0118) 484000 Fax:(0118)470102 E-mail- redactie@pzc nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118) 470102 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273030 E-mail: redgoes@pzc.nl T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114)372776 Fax. (0114) 372771 E-mail. redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8 00 tot 17.00 uur Zierikzee. Goes en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tol 13.30 uur. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur. Tel. (0118) 484000. Fax (0118) 470100. Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van /,-) per maand: 19.25 per kwartaal- 52.-- per jaar; 198.- - Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail abo@pzc nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode Losse nummers per stuk: maandag l/m vrijdag: 1- zalerdag: 1,50 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd bij de advertentieorderatdeling. Tel: 0118-484321 Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern De door u aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebiuikt voor onze (abonnementen)administratie en om u te (laten) inlormeren over voor u relevante diensten en pro ducten van detitels en de werkmaatschappijen van Wegener of dooi ons zorgvuldig geselecteerde derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij PZC, afdeling ;e, Postbus 18,4380 AA Vlissingen. door Bob Kroon Dj-ugsbaronnen en hun geld- witwassers kunnen een feestje bouwen na het lezen van het jaarrapport van de Interna tional Narcotics Control Board (INCB), de anti-drugsorganisa tie van de Verenigde Naties, want het lijkt op een verslag van een verloren oorlog. Het nieuw ste en doeltreffendste wapen van de internationale misdaad syndicaten is het internet, zo blijkt uit het 92 pagina's tellen de rapport. Via satelliet-telefoon, smart cards, e-mail, afgeschermde chatboxes en websites, elektro nisch bankieren en codes wor den drugs aangeprezen, besteld, afgelevex'd en betaald. Voordoe- het-zelvers zijn op het internet wereldwijd drugsrecepten be schikbaar „Moderne technologie en de globalisering van het handels- en betalingsverkeer hebben vol ledig nieuwe mogelijkheden ge schapen voor de drugs-crimina- liteit", aldus het rapport. „De nog veelal nationaal werkende opsporingsinstanties kunnen niet op tegen deze internationa le criminele netwerken, die de vroegere piramide-structuur van de drugshandel hebben ver vangen." Omdat drugsbaronnen geen last hebben van begrotingstekorten, gaan zij plaatselijke overheden te lijf met een ultra-modern elektronisch arsenaal. „Hun computers zijn voorzien van de laatste beschermings- en af- weerpi-ogi'amma's, waarbij zelfs 'back-hacker' technologie wordt gebruikt om computers van hun belagers uit te schake len", zegt de INCB. Nederland In het rappoxt wordt Nederland herhaaldelijk aan de kaak ge steld als schender van de inter nationale Drugs Conventies van 1961 en 1988. „Wereldwijd be staan er meer dan 1000 websites voor de verkoop van cannabis, ecstasy, cocaïne en heroïne, waaiwan het merendeel vanuit Nedexiand en Zwitsexiand ope reert", stellen de speux-neuzen van de INCB. „In Nederland huren drugshan delaren computerspecialisten in voor hacking en codering. Zij beschikken over een geheime database van niet-herkenbare auto's van de opsporingsdien sten. Telecommunicatie van de x-echerche wordt onderschept en opsporingsambtenaren worden gevolgd en bedreigd." Nedex-- land blijft 's werelds belangrijk ste xtc-leverancier en is na Spanje het voornaamste im- poxtland voor cocaïne uit Zuid- Amerika en het Cax-aibisch ge bied. Zoals in alle vorige jaarversla gen van de INCB krijgt het Ne derlandse gedoogbeleid ten op zichte van softdrugs opnieuw een veeg uit de pan. De specia listen van de VN achten de 'ver koop en consumptie van canna bisproducten in de zogenaamde koffieshops in strijd met de in ternationale conventies voor drugs-controle' en zijn met na me vex'stoord over de 'plannen van de stad Venlo voor drive- through koffieshops, waaruit blijkt dat plaatselijke overhe den actief betrokken zijn bij de verkoop van marihuana'. Onderscheid De INCB is niet onder de indruk van het Nederlandse onder scheid tussen 'minder schadelij ke' softdrugs en substanties als heroïne en cocaïne. 'De Nederlandse aanpak heeft niet vex-hinderd dat ook buiten de koffieshops cannabis te koop is en dat het misbruik van hard drugs nog steeds van betekenis is.' Verder constateert de INCB dat 'de Nederlandse overheid niet over wettelijke middelen lijkt te beschikken om de verkoop via het internet van cannabiszaden met een hoog THC gehalte te verbieden. De INCB put wel troost uit het feit dat 'het aantal koffieshops de laatste tijd is verminderd' en dat het bezit, de kweek, de ver koop en opslag van cannabis of ficieel nog steeds verboden is, ook al heeft de naleving daarvan 'de laagste juridische prioriteit. Plannen van de Zwitserse over heid om wietgebruik te 'decri minaliseren', vallen bij de INCB ook niet in goede aax'de. De INCB stelt zich neutraal op ten opzichte van de experimen tele heroïneverstr-ekking aan zwaar verslaafden in Neder land, Zwitserland en binnen- kort wellicht andere Europese landen, maar hoopt dat dit on der 'deskundige medische bege leiding' verloopt en verwacht hierover een uitgebreide rap- portage van de betrokken rege ringen. GPD Een psychisch gestoorde man uit Georgia die op zijn zeventiende een meisje ver moordde, wordt niet terechtgesteld. Na breed protest, ook van de Europese Unie, is zijn straf omgezet in levenslang. De meeste Amerikanen zijn nog steeds voor de dood straf, maar het klimaat verandert. door Ans Bouwmans Alexander Williams (33) praat met God, die volgens hem verschijnt in de ge daante van actrice Sigourney Weaver. Hij is schizofreen, en heeft de afgelopen zestien jaar doorgebracht in de dodencel. Vorige week zou hij worden geëxecuteerd, maar na een weekje bedenktijd heeft de adviesraad van het gevangeniswezen in de Amerikaan se staat Georgia alsnog besloten clement te zijn. Het illustreert de discussie in de Verenigde Staten over de doodstraf. Die gaat over de uitvoering, niet over het bestaan en de wen selijkheid ervan. Dat het mogelijk moet zijn iemands leven te beëindigen als straf voor zijn of haar daden, is een moreel uitgangs punt dat veel sympathie oogst in Amerika. Uit opiniepeilingen blijkt telkens weer dat een overgrote meerderheid van de Amerika nen (68 procent in oktober 2001) vóór de doodstraf is. Maar er is wel sprake van een veranderend klimaat. Er is meer twijfel of het systeem wel eexiijk is en altijd even goed werkt. Die twijfel is gevoed door de toepassing van nieuwe DNA-technieken waarmee terdoodveroor- deelden hun onschuld konden bewijzen., Dat heeft de anti-doodstrafbeweging de af gelopen jaren een duwtje in de rug gegeven. Er zijn zorgen dat mensen uit de sociale on derklasse veel meer kans lopen op de dood straf dan welgestelde misdadigei's. In Texas loopt een beroepspxoceduio, omdat zwarte mensen systematisch uit juxy's werden ge weerd. Congx-esleden hebben voorstellen in gediend om een betere juridische vertegen woordiging te garanderen. En er is meer huiver om psychisch zieken, zwakbegaafden of minderjarige daders ter dood te brengen. Alexander Williams is het levende voorbeeld. Het is niet zo dat de doodstraf in de hele VS wordt toegepast. Achtendertig van de vijf tig staten kennen de ultieme straf, maar in zes daarvan is sinds 1976 niemand daad werkelijk ter dood gebx-acht. Ook op fede raal niveau kan de doodstraf worden uitge sproken, alhoewel het weinig voorkomt. Vorig jaar waren er voor het eei'st sinds 1963 twee federale executies, onder wie Oklaho- ma-dader Timothy McVeigh. In 2001 zijn 66 mensen ter dood gebracht, negentien minder dan in 2000. Sinds de her invoering van de doodstraf in 1976 zijn in de VS 700 mensen geëxecuteerd, vooral in het zuiden. Texas is de staat met de meeste exe cuties: 253. Opponenten zien in het dalend aantal exe cuties een bewijs dat de doodstraf minder populair zou zijn, vooral in staten waar ie mand levenslang kan krijgen met de belofte dat hij nooit vrij zal komen, maar voorstan ders bestrijden dat. Zij wijzen op opiniepei lingen en op het grote aantal veroordeelden dat nog op executie wacht, ongeveer 3700. Feit is wel dat de doodstraf en de procesvoe- Een demonstrant tegen de doodstraf huilt op 11 juni vorig jaar op het moment waarop Ti mothy McVeigh, de dader van de aanslag in Oklahoma City waarbij 168 doden vielen, werd geëxecuteerd. foto Scott Olson/EPA ring steeds vaker onder de loep worden ge nomen. Zoals de zaak van Alexander Williams. De man was zeventien toen hij zijn misdaad be ging. In de meeste landen waarde doodstraf bestaat, worden uitzonderingen gemaakt voor minderjarigen. In de VS niet, het hoog ste gerechtsox-gaan de Supreme Court heeft in 1989 de executie van 17- en 18-jarigen toegestaan, en in 23 staten wordt daarnaar gehandeld. Dat de VS daax-mee thuishoren in het rijtje Iran, Saoedx-Ax-abië, Nigex-ia, Congo, Jemen en Pakistan wordt op de koop toe genomen. Gestoord Van groot belang is dat Alexander Williams ernstig gestoord is en was, maar dat werd tijdens zijn proces niet aangevoei'd door zijn verdediger. Williams kreeg verder onder dwang medicijnen toegediend, opdat hij zou voldoen aan de mentale minimumeisen voor een executie. Volgens een uitspx-aak van de Supreme Court is het niet toegestaan iemand te executeren die krankzinnig is, maar onduidelijk is of dat ook geldt als ie mands psychoses via medicatie worden on derdrukt. De adviesraad in Georgia heeft het oordeel van de hoge rechters niet afge wacht, maar Williams straf maandag omge zet in levenslang. Een ander gevoelig punt is de executie van zwakbegaafden. Daryl Atkins werd in 1996 in Virginia ter dood veroordeeld omdat hij een luchtmachtsoldaat doodde. Daryl heeft een IQ van 59, en zit daarmee onder de grens van 70 die meestal wordt aangehouden om te beoordelen of iemand zwakbegaafd is. De Supreme Couxt buigt zich nu over zijn zaak. De vraag is of het in strijd is met de grond wet om een zwakbegaafd mens ter dood te brengen. Twaalf jaar geleden vond de Su preme Couxt dat niet, omdat slechts een enkele staat die straf voor zwakbegaafden afwees. Het aantal staten dat zwakbegaaf den uitsluit van de doodstraf is sindsdien toegenomen tot achttien (van de 38). Vol gens tegenstanders van de doodstraf komt dat neer op nationale consensus. De uit spraak volgt tegen de zomer. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 2