blijven
Wielersport moet van het volk
Dekker heeft voorlopig nog geen opvolger
Servais Knaven tijdens Parijs-Roubaix op weg naar het grootste succes uit zijn carrière. foto Ed Oudenaarden/ANP
dinsdag 26 februari 2002
Met een smalle top slaagde het Neder
landse wielrennen er de afgelopen ja
ren in verloren terrein terug te winnen. Met
name in de klassiekers en kleinere ritten
koersen tellen Rabo-boegbeelden Dekker
en Boogerd of uitgevlogen landgenoten als
Van Bon en Knaven mee. Maar de
successen, zoals het winnen van de wereld
beker door Er-ik Dekker (individueel) en Ra
bobank (ploegen)maskeerden in 2 0 01 het
voorlopig ontbreken van opvolgers.
Nog maar vijf jaar geleden telde ons land
weliswaar twee topploegen maar was een
positie bij de eerste tien in een wereldbeker
wedstrijd uitzonderlijk. Het gat dat was
ontstaan na het afscheid van renners als
Breukink, Maassen en Nijdam werd rijke
lijk gevuld. Met dank aan het strak georga
niseerde Rabobank en natuurlijk TVM en
later Farm Frites dat Cees Priem een hecht
collectief liet smeden in een veel lossere
sfeer. De laatste ploeg bestaat inmiddels
niet meer. Farm Frites blijft nog een jaartje
als co-sponsor verbonden aan het Belgische
Domo en houdt het dan voor gezien. Priem
zegt al jaren terug te keren in het peloton
met een professionele Nederlands getinte
wielerploeg, maar komt nooit verder dan
het oplaten van wat proefballonnen. Bank
giroloterij zag na enig denkwerk toch geen
heil in een forse investering te doen om de
ploeg van Arend Scheppink op te waarde
ren naar het hoogste niveau. Met één trade-
team I, een benaming voor de dertig top
ploegen in de wielersport, is Nederland
daarom karig vertegenwoordigd. En al rijdt
er een aantal toppers (Hoffman, Knaven,
Van Bon) in buitenlandse dienst, het zegt
ook iets over het ontbreken van renners in
wie op dit moment een toekomstig kampi
oen wordt gezien. Niet dat die ontwikkeling
altijd te voorspellen is. Erik Dekker gold
weliswaar als een talent maar zijn specta
culaire doorbraak, twee jaar geleden, had
den toch weinigen voorzien. Jan Raas,
teambaas van Rabobank, wil daarom niet
uitsluiten dat er in zijn ploeg een topper in
spe huist. Maar de Tourwinnaar die de
hoofdsponsor in 2004 of 2005 in de ploeg wil
hebben wordt in het buitenland gezocht, zo
veel is zeker.
Het zal nog een hele zoektocht worden.
Klassiekerrenners zijn rijkelijk voorhan
den, maar een ronderenner die het kan op
nemen tegen Lance Armstrong of Jan Ull
rich is nog niet gesignaleerd. Beide renners
zijn geen optie omdat ze niet passen in de
Rabo-cultuur. Armstrong bijvoorbeeld
brengt een hofhouding aan co-sponsors,
ploegmaten en begeleiders mee die een ge
vaar zouden vormen voor het zo geroemde
collectief. Eén van die trouwe begeleiders,
Michele Ferrari, is trouwens in opspraak.
Het wielerseizoen is amper op gang of een
nieuw schandaal leidt de aandacht van het
fietsen al weer af. Het proces tegen de Itali
aanse sportarts, een leerling van de al even
vermaarde en omstreden dokter Conconi,
leverde inmiddels een opmerkelijke getui
genis op van Filippo Simeoni. Deze kleine
renner zorgde voor grote krantenkoppen
met bekentenissen over het gebruik van epo
en groeihormonen op voorspraak van Fer
rari. Vanuit het Amerikaanse kamp werd
vooralsnog geen reactie vernomen. Arm
strong verklaarde eerder zijn omstreden sa
menwerking met Ferrari pas op te zeggen
wanneer deze daadwerkelijk veroordeeld
is. Een ander schandaal, de politie-inval tij
dens de Ronde van Italië van afgelopen jaar
waarbij karrenvrachten aan al dan niet ver
boden medicamenten zijn gevonden, wordt
dit jaar ook nog vervolgd.
Voor de wielerliefhebbers verandert er wei
nig. Zij zijn gewend aan en inmiddels mis
schien immuun voor schandalen en zullen
straks hun favorieten als vanouds aanmoe
digen. In Gent, op 2 maart, waar het bij de
start van de Omloop Het Volk, als vanouds
zwart zal zien van de mensen, op de flanken
van de Mont Ventoux. waar de Tour in juli
haar helden maakt. De wielersport heeft de
afgelopen jaren immers al vaak genoeg be
wezen te kunnen vergeven en vergeten.
Peter van Leeuwen
De wielersport is onmisken
baar veranderd de laatste
decennia. Met name voor de
renners. Ze hoeven niet langer
als de slaven van de weg de zo
mer door te komen. Een topper
verdient tegenwoordig een keu
rig miljoenensalaris en tot in de
staart van het peloton hoeft nie
mand meer voor een broek en
een shirt op de fiets te stappen.
Ook wat de arbeidsomstandig
heden betreft is de sport mense
lijker geworden. De grote ron
den denken mee met de arbeid-
rustverhouding en de UCI
waakt meer dan ooit over het
verderfelijke dopinggebruik.
Niemand valt nog dood van zijn
fiets.
Er kan nog meer veranderen. Zo
verkoopt de wielersport zich
nog altijd veel te goedkoop in
verhouding met de gegenereer
de mediaexposure. Die marke-
tingwaarde is naar schatting
vijf keer hoger dan wat er aan
sponsor- en tv-rechten binnen
komt. De Formule 1 (autosport)
en Champions League (voetbal)
hebben kans gezien dat gat te
dichten middels het bundelen
van alle meespelende krachten:
sponsors, wedstrijden, deelne
mers en media.
De wielersport zit volgens UCI-
voorzitter Hein Verbruggen niet
te wachten op een kopie van bo
vengenoemde commerciële suc
cesnummers. Zoals de sport nu
is, mag iedereen volgens hem te
vreden zijn. De UCI is druk
doende de wereldbeker beter te
verkopen, maar het extra geld
moet van Verbruggen ten goede
komen aan de organisatoren.
Niet aan de renners. Hij is bang
dat een ongebreidelde commer
ciële groei het karakter van de
sport aantast. Het voetbal is zijn
afschrikwekkende voorbeeld.
Omdat geld en macht zich daar
concentreren in een klein aantal
landen en clubs.
Wielrennen mag niet de sport
worden van verwende vedetten.
Ze moeten de heroïek van het
cyclisme blijven uitstralen. Een
luxe bus achter de finishlijn is te
billijken, maar in de koers moe
ten de renners overgeleverd blij
ven aan genadeloze kasseien,
weerbarstige tegenwind en lin
ke medevluchters. Niet voor
niets spreken wedstrijden als
Parijs-Roubaix en de Ronde van
Vlaanderen enorm tot de ver
beelding van de grote massa. De
populairste koers van allemaal
is en blijft de Tour: drie weken
achtereen ploeteren onder de
brandende zon en op ongenadi
ge berghellingen.
Toch moet de sport in bepaalde
opzichten ook veranderen. Voor
de herkenbaarheid is het bij
voorbeeld beter dat de top zich
exclusiever presenteert. Som
mige toppers (Armstrong, Ull
rich) daarentegen zouden zich
weer wat meer moeten laten
zien.
Vedetten
De theorie is (analoog aan de
Formule 1) niet moeilijk. De we
reldtop komt slechts in actie in
de topwedstrijden. Jammer
voor Veenendaal-Veenendaal,
maar Erik Dekker, Michael
Boogerd en alle andere vedetten
horen slechts thuis in de belang
rijkste koersen. (Michael Schu
macher kom je ook niet tegen op
de Paasraces van Zandvoort).
Dat schept duidelijkheid voor
publiek en sponsors, van zowel
de koersen als de teams.
Op dit moment ontbreekt een
logische gradatie op de kalen
der. Logischer zou ook zijn dat
in principe alle toppers in alle
wereldbekerwedstrijden uitko
men om te proberen zo hoog
mogelijk in het klassement
te eindigen. Nu is de wereldbe
ker na de voorjaarsklassieker
nog slechts het strijdtoneel
van enkele hooggeplaatste ren
ners.
Dit jaar is een eerste aanzet ge
geven tot een meer exclusieve
Champions League binnen de
wielerspoit. De tien beste teams
van vorig jaar zijn opgenomen
in de categorie Topclubs. Ze mo
gen alle grote ronden en alle we
reldbekerwedstrijden rijden.
Het effect lijkt vooralsnog niet
groot. Op de transfermarkt
speelde het een (bij)rol. Renners
wilden het liefst onderdak heb
ben bij zo'n toptien-ploeg. Bui
ten dat was het voor de teams
voornamelijk een erekwestie.
De grote ploegen, met hun grote
renners komen toch wel binnen
in de grote koersen.
Ze halen het echter niet in hun
hoofd de kleinere wedstrijden
aan de kleinere ploegen over te
laten. Zaterdag laat niemand de
Omloop Het Volk liggen. Lo
gisch. De exclusiviteitstheorie
hebben de Formule 1 en Cham
pions League groot gemaakt,
maar de wielersport wil en kan
die weg niet op. De weg van de
wielersport is de openbare weg.
De weg van het volk dus. Niet
die van de sky boxen.
Lance Armstrong maakte van
zichzelf meer en meer een 'ex
clusieve coureur'. Dat riep irri
taties op. Het komende voorjaar
zegt hij zich tijdens de klassie
kers meer te laten zien. Ook hij
kan het kennelijk niet maken
zichzelf terug te trekken in zijn
eigen Champions League, de
Tour.
Monumentenzorg
Op één of andere manier is de
exclusiviteitstheorie binnen de
wielersport moeilijk in de prak
tijk te brengen. Het streven om
de wereldkoersen een herken
baar gezicht te geven, ketst af op
een mix van lokale monumen
tenzorg, nostalgie en conserva
tisme. Klassiekers worden nooit
eenheidsworsten.
Opvallend genoeg vertoont het
met voorsprong grootste suc
cesnummer, de Tour, wel alle
kenmerken van een modern
sportproduct. Drie weken lang
bundelt de wielersport er publi
citeitsgeil al haar krachten. Het
evenement is veel groter dan
haar afzonderlijke deelnemers
en partners en zie, de miljoenen
stromen binnen. Toch is de Tour
een grote bron van zorg voor ve
len. Omdat die koers alles over
schaduwt en het gevaar dreigt
dat sponsors zich meer en meer
gaan focussen op die ene wed
strijd.
De transfermarkt in de topclub
divisie was afgelopen winter
niet bepaald levendig. Hier en
daar verkasten wat renners.
Vaak noodgedwongen (Van Bon
en Van Petegem omdat hun
ploeg ophield te bestaan; Blijle-
vens en Vandenbroucke omdat
hun oude baas hen kwijt wilde)
en voor het overige meestal in
relatie tot de Tour. Niet alleen de
Amerikanen en Duitsers staren
zich tegenwoordig blind op de
Ronde van Frankrijk. Ook
sponsor Rabobank eist - alle
successen van Boogerd en Dek
ker ten spijt - dat de ploeg mee
speelt in het eindklassement.
De sponsoren dreigen op die
manier de sport te veranderen.
Verbruggen zegt er voor te wa
ken door op tijd de juiste maat
regelen te nemen. Een ding heeft
hij mee: de wielersport kan zich
zelf moeilijk veranderen. De
massa is nu eenmaal verknocht
aan de sport zoals die is. Geen
toepasselijkere naam voor de
openingsklassieker van zater
dag als 'De Omloop Het Volk'.
Ad Pertijs
foto Jasper Juinen/ANP
