Mijn eigen verdriet levert
zelden een goede tekst op
In Florida wordt de
stille wildernis gered
Belinda
Meuldijk
smi
mem
27
Belinda Meuldijk (46)
krijgt woensdag een
Gouden Harp voor al haar
liedteksten. De meeste
schreef ze voor haar man,
Rob de Nijs. Ze voelen zich
blauwdrukken van elkaar,
maar zijn zulke sterke per
soonlijkheden dat ze beter
niet in hetzelfde huis kunnen
wonen. „Zolang hij leeft,
blijf ik exclusief voor hem
schrijven."
Ze zegt: „Ik heb heel wat
klappen voor mijn kop ge
had, momenten van diepe wan-
hoop beleefd. Maar het gekke is,
dat ik het allemaal vergeet. Ik
heb een positief fotoboek in
mijn hoofd, ik onthoud en koes
ter de dingen die de moeite
waard zijn. Mijn dochtertje is
dood geboren en daar had ik een
drama van kunnen maken,
maar dat heb ik niet gedaan. Ik
heb een autistische zoon en daar
had ik heel zielig over kunnen
blijven doen, maar ik kan nu al
leen maar zeggen dat het een ge
luk is dat hij er is.
Door hem zijn Rob en ik volko
men van de troon gerukt en zijn
we niet meer bezig met wat we
zijn, maar wie we zijn. Rob en ik
zijn ook nog eens twee jaar uit
elkaar geweest en in het begin
dacht ik alleen nog maar geluk
kig te kunnen worden aan de an
dere kant van de wereld. Maar
ik vond, dat de kinderen zoveel
mogelijk het leven moesten blij -
ven leiden dat ze gewend waren.
Na een half jaar ontdekte ik dat
een scheiding niet het einde is,
maar een nieuw begin. Leonard
Cohen schreef dat zo prachtig:
'In alles zit een scheur, zo komt
het licht naar binnen.' Dank zij
die twee jaar heb ik ontdekt wie
ik ben, wie ik wil zijn en heb ik
een eigen leven opgebouwd.
Het is allemaal zeer persoonlijk.
Wat voor de één heel erg is, daar
haalt een ander zijn schouders
over op. Er zijn mensen die gaan
er aan kapot, echt kapot, dat ze
een kind met dyslexie hebben.
Een ander heeft een kind met
een waterhoofd, dat niets kan en
nooit iets zal kunnen, en die
gaat daar heel gewoon mee om.
Ik zeg altijd: Yoshi had veel
zwaarder gehandicapt kunnen
zijn. Hij is licht autistisch en
hoog begaafd. Ik zit met doods
angst in alle achtbanen, maar
zie wat een plezier hij heeft. We
gaan met hem naar restaurants
en musicals en hij geniet, hij be
weegt uitbundig mee op de mu
ziek. Ik houd dan mijn hart vast,
want zo'n hele rij beweegt mee,
maar mensen reageren heel po
sitief: Laat hem maar, we zien
hoe hij opgaat in de muziek.
Op een gegeven moment zeiden
Rob en ik tegen elkaar-: We kun
nen er om huilen of we kunnen
er om lachen. We besloten: La
ten we maar lachen. Autistische
kinderen zijn volgens deskundi
gen gebaat bij regelmaat en
structuur. Nou, bij mij is de cha
os de structuur geworden. Ach,
ik ben te nuchter voor drama's.
hebben we bij onszelf ontdekt
wat we uiteindelijk nodig heb
ben, wat we echt belangrijk vin
den. Rob en ik zijn blauwdruk
ken van elkaar. We hebben
enorm respect voor elkaar, we
derzijdse bewondering. We zit
ten in hetzelfde vak, raken door-
dezelfde dingen ontroerd en
hebben dezelfde smaak.
Voor Kerst hebben we elkaar
zelfs een keer exact dezelfde
trui gegeven; ik dacht dat ik
mijn eigen cadeau openmaakte.
Doodzonde vonden we het, als
we voor altijd uit elkaar zouden
gaan. Dus zijn we maar niet
gaan scheiden. We weten nu
echter heel goed dat we alletwee
te sterke persoonlijkheden zijn
om in één huis te wonen. Ik heb
mijn eigen huis in de buurt van
Utrecht, Rob heeft zijn eigen
huis op de Veluwe. Ja, we wonen
apart en ik kan het iedereen
aanbevelen. De druk op relaties
is tegenwoordig absurd. Ieder
een moet alles voor elkaar zijn.
Een man moet minnaar, vader,
zoon, beste vriend en weet ik
niet wat allemaal nog meer zijn.
En voor een vrouw net zo: min
nares, maagd, hoer, moeder,
beste vriendin..
Dat kan toch niet, dat móet toch
mis gaan. Je kunt toch niet wer
kelijk geloven dat je elkaar niet
gaat vervelen, niet gaat irrite
ren, niet gaat mijden als je 24
uur per dag zo'n claim op elkaar
legt. Dat enorme aantal schei
dingen van tegenwoordig komt
érgens vandaan. Op den duur
faalt iederéén.
Ik heb er geen zin meer in om an
dermans vuile sokken tegen te
komen. Ik wil best offers bren
gen, maar niet de hele dag. Ach,
stiekem wil iedereen zo'n relatie
als wij. Het is een beetje een no-
madenhuwelijk. Hij komt soms
hier naartoe, wij gaan soms naar
hem toe. Onze oudste zoon, Ro
bert, kookt dan. Hij is daar zeer
gedreven in. Omdat Rob dan
meestal nét dat ene ingrediënt
niet in huis heeft, komen wij al
tijd aanzetten met onze potten
en pannen. In zo'n relatie raak
je nooit verveeld, is er nooit
sleur en lijkt het steeds nieuw
als je elkaar ziet. 'En het gaat in
een relatie vooral om de energie
die je elkaar geeft. We praten
bijvoorbeeld veel over mijn tek
sten en dan merk ik dat Rob al
tijd meteen begrijpt wat ik er
mee wil zeggen. In een liedje van
zijn nieuwe cd had ik geschre
ven: Ik ben geen ideale vader.
Toen we die tekst doornamen,
wilde ik die zin schrappen. Rob
vond clat die er absoluut in
moest blijven. Voor Yoshi en Ro
bert speelt hij een actieve rol, hij
is er voor de aardse dingen, dat
is het pakkie-an van de vader.
Toch is het best een trauma voor
hem dat hij door zijn vak niet zo
veel met zijn kinderen kan op
trekken. Wat wil je, als je na een
optreden middenin de nacht
thuiskomt? Dan slaap je over
dag.
Tijdens vakanties probeert hij
dat goed te maken, en dat doet
hij met overgave, maar ik zie
dan die moeheid die grenzeloos
lijkt. Ik heb mijn handen vol aan
die man van me. Met hem kan
het alleen nog maar leuker en
dieper worden. Ik heb geen zin
om terug te gaan naar hoofd
stuk 1En zolang hij leeft, blijf
ik exclusief voor hem schrij
ven."
Dick Hofland
Meestal is het de buitenwereld
die er een clrama van maakt.
Alleen toen Rob en ik net uit el
kaar waren heb ik me wel even
laten meeslepen door mijn ver
driet. Hij wilde dat ik voor hem
bleef schrijven. Dat heb ik ge
daan en toen had je de idiote si
tuatie dat de man die voor mij de
boosdoener was, op het toneel
mijn verdrietige teksten over
ónze scheiding stond te ver
woorden. Als je teksten schrijft,
is het niet goed als je eigen ge
voelens het uitgangspunt zijn.
Dan vinden mensen een tekst al
leen maar mooi, omdat ze horen
dat ik zo verdrietig ben. Ze moe
ten mijn verdriet niet lezen of
horen, het moet veel omvatten
der zijn.
Als schrijver van een tekst moet
je afstand kunnen nemen. Een
paar stappen achteruit om te
zien wat de essentie is. Mijn ei
gen verdriet kan ik nooit vanuit
de verte bezien, dus dat levert
zelden een goede tekst op. Ver
drietige teksten moeten zo mo
gelijk nog beter zijn dan andere
om een bestaansrecht te heb
ben. Pas zei iemand tegen me:
Eindelijk eens een liedje voor
mijn kind. Dat is het grootste
compliment dat ik kan krijgen,
dat iemand het gevoel heeft dat
die tekst speciaal voor hem of
haar is gemaakt. Daar ben ik
misschien nog wel blijer mee
dan met een Gouden Harp. Zo'n
prijs is leuk, het is zeker ook een
erkenning na 22 jaar teksten
schrijven, maar toch is het niet
meer dan een mooi moment on
derweg."
Pipo
„Als kind hoorde ik 's avonds in
mijn bed het 'geplok' van ten
nisballen. We woonden in het
Gooi in een heel groot huis te
midden van de kakkers. Dok
ters en advocaten van wie de
kinderen ook dokter en advo
caat zouden worden. Mijn ou
ders hoorden daar niet bij. Een
kunstzinnig stel, sterke per
soonlijkheden, Mijn vader ver
diende goed met het schrijven
van Pipo, maar vooral met wat
er bij kwam, zeg maar wat je nu
merchandising noemt. Als er
een Pipo-speldje op de markt
kwam, was dat bij ons goed voor
een huis op Ibiza. Als kind heb
ik nooit beseft dat we rijk wa
ren, het speelde geen rol. Dat is;
denk ik, het verschil met kinde
ren die arm opgroeien. Dié be
seffen heel goed dat er gebrek
aan geld is, dat voel je.
Ik leefde als een jongen. Plooi
rokken? Never nooit! Met pop
pen spelen? Eén middag, daarna
ben ik weer snel gewoon gaan
doen. Toen ik kinderen kreeg,
vond ik het geweldig om vrouw-
te zijn, maar verder heb ik altijd
liever een man willen zijn. Man
nen zijn veel leuker dan vrou
wen. Eerlijker, spontaner, meer
recht-toe-rechtaan. Mannen
hebben mij altijd meer ontroerd
dan vrouwen. Het geeft ook een
hoop nadelen om vrouw te zijn.
Als een man drie keer een liedje
zingt, is het een zanger. Ik durf
mezelf pas na 22 jaar teksten
schrijven auteur te noemen.
Niet voor niets schrijf ik als
vrouw bijna uitsluitend teksten
voor een man.
Op het moment clat ik aan een
tekst begin, heb ik er al een me
lodie bij in mijn hoofd, maar die
laat ik nooit aan de componist
horen. Die maakt iets anders,
maar doordat ik er al een melo
die bij had, is de cadens goed,
vallen de klemtonen nooit ver
keerd. Dat laatste kom je nogal
eens tegen in Nederlandse lied
jes. Componisten zeggen ook al
tijd tegen mij dat de teksten
vloeiend zijn, zodat het nergens
geforceerd wordt. Nederlands
hoeft echt niet te klinken als een
keelziekte. Dat komt zeker ook
door Rob. Bij hem komt geen
woord er zomaar door. En zijn
stem heeft een verzachtende in
vloed. Ik kan hem de vreselijk
ste dingen laten zingen, maar
door zijn stem zit iedereen te
vreden te luisteren."
Zwart gat
„We hebben zwaar weer meege
maakt met z'n tweeën. Die
scheiding was een groot zwart
gat en daarin kwam alles naar
boven wat er tussen ons ver
keerd was gegaan. Erger dan die
tijd kan niet. Ik was helemaal
niet van plan om ooit nog iets
met Rob samen te doen.Tot we
na een half jaar bij de advocaat
zaten. Ik wilde geen alimenta
tie, hij stond er op dat ik die wel
kreeg. Het leek nergens op, die
hele scheiding van ons. We
moesten er zelf hard om lachen
en toen kwamen we er achter
hoe leuk we het eigenlijk met el
kaar hadden, hoeveel plezier we
om dezelfde dingen hebben,
hoeveel we gemeen hebben. Wat
heeft het voor zin elkaar verwij
ten te maken? We moesten alle
bei door een crisis en daardoor
zaterdag 23 februari 2002
Belinda Meuldijk: „Ikdurf mepasna22 jaartekstenschrijvenauteurtenoemen." foto Nico de Kroon/ GPD
Een propellerboot in de Everglades.
foto Eric Gay/GPD
Gras zover het oog reikt. Water dat zo
traag beweegt, clat je het niet ziet stro
men. Zonder de toevoer van meer schoon
regenwater is het gebied, waar nog een zeld
zame panter rondstruint, ten dode opge
schreven. Een gelegenheidscoalitie van na
tuurbeschermers, bedrijfsleven en overheid
gaat de waterhuishouding van de Evergla
des redden.
Een American bittern staat stokstijf in het
centimeters hoge water. In zijn bek kronkelt
een waterslang. Enkele natuurfotografen
proberen de schuwe vogel met monsterlijke
lenzen tot in detail in beeld te vatten. Dan
slikt de Botaurus lentiginosus, de vogel die
wij kennen als een roerdomp. Het slangetje
kronkelt nog even door in zijn hals.
Het is een adembenemend moment, voor
mensen die oog hebben voor de stille, intie
me schoonheid die de Everglades zo ken
merkt. Het is een stille wildernis, van zacht
stromend water, poëtisch fluisterend zaag-
gras, zwermen reigers in het puiperen
avondlicht, traag zwemmende schildpad
den en volmaakt roerloze alligators. Een
schatkamer voor biologen, met leven op el
ke vierkante centimeter.
Het Everglades National Park beslaat een
gebied dat twee keer zo groot is als Luxem
burg, maar door de aanleg van kanalen,
dammen en akkers is de helft van de 5.000
jaar oude Everglades inmiddels verdwenen.
Steden rukken op. Vogels verdwijnen. Het
moeras droogt op omdat regenwater de
Everglades niet bereikt. De oorspronkelijke
natuur wordt bedreigd door uitheemse
planten en bomen die gedijen in het afval
water van de boeren. Inheemse vissen zien
hun voedsel verdwijnen in de magen van
vreemde indringers.
Overwinning
De Everglades lopen gevaar, daarover is ie
dereen het eens. „Zonder actie was dit unie
ke gebied ten dode opgeschreven", zegt
Shannon Estenoz, directeur van het Ever-
glades-programma bij het Wereldnatuur-
fonds. Het was dan ook een enorme over
winning dat het Amerikaanse Congres en de
staat Florida besloten tot een groot herstel
plan, waaraan ook president Bush vorig
jaar zijn steun heeft verklaard. De komende
dertig jaar wqydt 7,8 miljard dollar uitgege
ven aan 68 projecten. Die zijn bedoeld om
het water een natuurlijker verloop te geven
en langer vast te houden, waterverontreini
ging tegen te gaan en de drinkwatervoorzie
ning in Zuicl-Florida zeker te stellen.
In dat laatste schuilt ook gevaar, meent Es
tenoz. Elke dag krijgt Florida er 1.000 inwo
ners bij. „We moeten constant waakzaam
zijn dat de natuur het in de plannen niet af
legt tegen de economische voordelen. Het
budget is groot, maar niet groot genoeg.
Worden de juiste prioriteiten gesteld? En
komt de beloofde toevoer van vers water
wel in de Everglades terecht, of wordt de
druk van steden en bedrijven zo groot, dat
de natuur toch weer het onderspit moet del
ven?"
Langs de Tamiami Trail, ook wel bekend als
route 41, ligt een wat haveloos monument.
Even verderop is de plek waar in 1996
vlucht 592 van Valuejet in de.Everglades
verdween. De tweebaansweg doorsnijdt de
Everglades. In het zuiden ligt het nationale
park. In het noorden hetzelfde beeld van
zaaggras en eilandjes met cypressen, maar
die maken ergens voorbij de horizon plaats
voor landbouw.
Het Army Corps of Engineers (de Ameri
kaanse rijkswaterstaat, een civiel onder
deel van het leger) voert het omvangrijke
herstelplan uit. Een van de projectleiders,
bioloog Dan Hayes, probeert een beeld te
schetsen van de veranderingen die straks te
zien zullen zijn. Het Corps is al druk bezig
met het weghalen van dammen in cle Kis-
simmee-rivier. Hayes wijst naar het noor
den en oosten, waai- waterzuiveringsgebie-
den komen en waterreservoirs om overtollig
regenwater op te slaan voor drogere tijden.
Voor dat laatste wordt gedacht aan onder
grondse opslag in waterhoudende lagen,
een controversieel idee.
Dit is de plek waar de Shark River Slough
stroomt, de belangrijkste aanvoer van vers
zoetwater voor de estuaria van de Evergla
des. Dit is ook de plek waar de Cape Sable
Seaside Sparrow nestelt, een zeldzame mus
die ook wel Goudkopje wordt genoemd. Het
vogeltje dreigt uit te sterven, maar om 'm te
redden zijn enorme investeringen nodig.
Maar hoeveel geld mag een mus kosten?
De weg van Route 41 naar Lake Okeechobee
is kaal en saai. Links en recht bomen die er
niet thuishoren. Het zijn Australische pijn
bomen, melaleuca's, ooit uit dat continent
overgebracht om windsingels rond akkers
te vormen. Achter de exotische dennen is
eerst nog zaaggras te zien. Maar al snel ko
men de eeuwige rookpluimen in zicht, een
teken van de enorme plantages met suiker
riet die hier constant worden bewerkt: plan
ten, branden en oogsten.
Onder het Okeechobeemeer is een groot
stuk land drooggelegd en geschikt gemaakt
voor landbouw: suikerriet en citrus. De zon
schijnt altijd, cle aarde is zwart en b^jzonde,r
vruchtbaar, en er is veel water. Verder is op
dit lelijke stuk land alles slecht voor de
mens: van het drinkwater uit het verontrei
nigde meer tot de lucht die wordt inge
ademd. Het gebied ligt als een soort blokka
de middenin het stroomgebied, tussen Lake
Okeechobee en de huidige Everglades.
Dit is het gebied van de machtige suikerboe-
ren, die zelf in weelde baden, ver van deze
troosteloosheid. Shannon Estenoz heeft ge
waarschuwd voor de enorme politieke
macht en krachtige lobby van de suikerboe-
ren. „Ze betalen nergens voor. Niet voor het
aanleggen van de dammen waardoor ze de
grond kunnen bewerken, niet voor het
schoonmaken van hun afvalwater dat de
Everglades verontreinigt. En ze klagen over
de lage prijs van suiker, terwijl de Ameri
kaanse regering via de garantieprijs mee
betaalt aan hun villa's in de Cariben."
Na lang verzet zijn ook de boeren omge
gaan. Ze hebben belang bij een betrouwba
re wateraanvoer en realiseren zich dat die
door de urbanisatie steeds meer onder druk
komt te staan, verklaart Hayes. Maar de ei
genaren hoeven hun bedrijven niet op te ge
ven, zoals de natuurbeweging graag zou
zien. Dat is geen realistische optie, zegt bio
loog Hayes. „De aarde is bijna twee meter
ingeklonken in de afgelopen jaren. Geef je
het terug aan de natuur, dan krijg je geen ri
vier van gras maar een meer." Wel koopt de
staat wat grond terug van enkele kwakke
lende bedrijven, om daar water op te slaan.
Lake Okeechobee ziet er idyllisch uit, zo ge
zien vanaf de dijk bij Clewiston. Maar het is
een ongezonde badkuip, met veelte veel alg.
Kattenstaarten mogen er mooi uitzien, ze
zijn een pest in de ogen van Dan Hayes. De
Kissimmee-rivier is ooit gekanaliseeerd om
'm toegankelijker te maken voor scheep
vaart. Maar daardoor werd het water veel
sneller afgevoerd. Het door veebedrijven
sterk verontreinigde water liep zo het meer
in en de rest spreekt voor zich.
Er worden nu drastische maatregelen geno
men om het water schoon te maken. Ook
wordt de Herbert Hoover Dijk rondom het
meer aangepast, opdat het water her en der
buiten zijn oevers kan treden. De kanalen
worden veranderd, zodat er minder zoet
water verdwijnt naar de oceaan. Zelfs aan
de oost- en westkust van Florida zijn de na
delige gevolgen van de kanalisering te mer
ken: teveel zoet water heeft al heel wat vis
sers brodeloos gemaakt, zegt Hayes.
Ondanks de vele twistpunten die nog zullen
ontstaan, heeft de bioloog geloof in het pro
ject. Het Army Corps of Engineers moet
voor een groot deel zijn eigen werk terug
draaien, maar die psychologische horde is
genomen, aldus Dan Hayes. Het denken
over de Everglades is bijgesteld. Alweer.
Zestig jaar geleden werden de Everglades
nog gezien een waardeloos moerasgebied.
Marjory Stoneman Douglas, de beschermer
van het eerste uur die dit natuurgebied on
der internationale bekendheid heeft ge
bracht, maakte een einde aan dat idee. Nu
kunnen de Everglades weer een pionier zijn,
meent Shannon Estenoz van het Wereldna-
.tuurfonds. „Ik zou het geweldig vinden als
we een ecosysteem konden redden uit more
le overwegingen, maar zo zit de wereld niet
in elkaar. In dit project worden natuur én
bedrijvigheid gered. Ik hoop dat dit een
voorbeeld gaat worden in de wereld."
Ans Bouwmans
