Al die miljarden franken, meneer
Brugge
bijna
Culturele
Hoofdstad
PZC reportage
zaterdag 16 februari 2002
Miljarden franken zijn er naar
Brugge gerold: de stads
poorten zijn gepoetst, een groot
aantal historische panden is ge
restaureerd, het nieuwe concert
gebouw is bijna klaar, de drukker
heeft een fraai ogend programma
boek afgeleverd, waarin honder
den evenementen van culturele
snit worden aangekondigd.
Woensdag 20-02-2002 om klokke
20.02 uur, als het concertgebouw
wordt geopend door koning Al-
bert en koningin Paola, is Brugge
Culturele Hoofdstad van Europa.
De stadsbestuurders hebben er j a-
renlang naar uitgekeken. Maar
hoe staat de 'gewone' Bruggeling
er tegenover? In café Van Dijck
aan de Eiermarkt laten de stam
gasten zich de glazen nog eens
vullen en halen schamper de
schouders op. „Al die miljarden
meneer, weggegooid geld."
De bestuurders van Brugge willen
dat hun stad méér is dan een
openlucht museum. Ruim 3 miljoen
toeristen wringen zich er jaarlijks
door de smalle straten, waar het altijd
naar wafels én frieten ruikt. Wanneer
j e er ook bent, of nu het zomert of win
tert, het is er te allen tijde ellebogen.
De hele wereld komt naar Bugge. Ja
panners, Chinezen, Amerikanen,
Fransen, Italianen, Engelsen, Duit
sers. Ze maken foto's van het Belfort,
de Sint-Salvatorskathedraal, het
stadhuis en de vele honderden andere
historische panden die de stad rijk is.
Ze laten zich in een Jan Plezier rond
rijden, dobberen dicht opeengepakt
in rondvaartboten door de grachten.
Ze drinken er een pint op de terrassen,
prikken in een bak friet, happen in een
lookworst.
De fritesboer, de kroegeigenaar, de
koekenbakker en de souvenirwinke
lier zijn er goed mee. Maar, schrijft
burgemeester P. Moenaert in het voor
woord van het programmaboek van
Brugge 2002 op waarschuwende toon,
de stad mag geen 'artificieel pretpark'
worden. Voorkomen moet worden,
dat de 'onzichtbare hand van de vrije
markt beslag komt leggen op het uit
zicht - en misschien nog méér op de
ziel-van Brugge'.
Triomfklok
De stad, vooral vermaard om haar
middeleeuwse uitstraling, wil bewij
zen dat zij ook op het gebied van de
hedendaagse cultuur veel te bieden
kan hebben. Al sinds 1995 hengelt
Brugge naar de status van Europese
Culturele Hoofdstad. Zo'n erkenning
is niet alleen goed voor het imago, zij
opent ook de weg naar allerhande
subsidiepotten.
Hosanna!
(J
Karin Pickery:.de T-shirts
beginnen aarzelend te lopen...
tuurtoerist die bereid is een paar da
gen te blijven, hetgeen de omzetten
van - bijvoorbeeld - de hoteliers flink
zal doen stijgen.
Droog
De ober van Hotel Boudewijn, op een
boogscheut (we zijn tenslotte in
Vlaanderen) afstand van het nieuwe
concertgebouw, staart met een spot
tend glimlachje rond de lippen naar
buiten. Moetje 's kijken: over een paar
dagen moet hét visitekaartje van
Brugge 2002 officieel worden
geopend - maar al die steigers die nog
rond de cultuurtempel staan; al die
bestelbusjes waarop de namen
geschilderd zijn van bedrijven in tim
mer- en schrijnwerk, in binnenver-
lichting en beglazing; al die bouwvak
kers die af- en aanlopen met materia
len; ze zijn nooit op tijd klaar, dat ziet
zelfs een kind. „Maar de ramen zitten
er in ieder geval in, hé, dus ze zitten in
ieder geval droog, dat is al heel wat."
Of-ie het mooi vindt, dat cultuurpa
leis. Opnieuw zo'n ironisch lachje. Di
plomatiek: „Ach, iedereen heeft zo z'n
eigen ideeën over architectuur, hé?"
Ruim drie miljard Belgische franken
is er in Brugge 2002 gestoken. Alleen
de bouw van het concertgebouw (aan
vankelijk geraamd op één miljard)
kost al 1,6 miljard. Natuurlijk, zegt
verslaggever Vankerkhoven, die voor
zijn krant alle ontwikkelingen rond
om de culturele manifestatie heeft
gevolgd, is er veel over de kosten ge
sproken - binnen én buiten de ge
meenteraadszaal, soms op heftige
toon. „Maar er is geen revolutie uitge
broken." En natuurlijk, knikt Van
Kerkoven, heeft ook hij geproefd dat
er op de straten en in de kroegen van
Brugge scepsis heerst. Dat laat zich
wel verklaren - het programma dat
rond Brugge 2002 is opgebouwd (mu
ziek, theater, dans, film, tentoonstel
lingen) wordt door velen als high brow
beschouwd. Vergeet bovendien niet:
„De Bruggeling zit een beetje gecom
pliceerd in elkaar. Hij is van nature
enigszins behoudzuchtig, staat kri
tisch tegenover nieuwe zaken. Hij is
fier op zijn stad, maar kan er evenzeer
enoi'm op kankeren."
Brugge, vindt Vankerkhoven zelf,
mag echter blij zijn met de uitverkie
zing tot Culturele Hoofdstad. Want
zonder dat, zouden tal van susbsidie-
potten gesloten zijn gebleven, zou er
geen nieuw concertgebouw zijn en
zouden al die restauratiewerken nooit
zijn uitegvoerd. „Maar dat zal de
Bruggeling pas in 2004 willen toege
ven."
Willem van Dam
t
Brugge aan de vooravond van 20-02-2002 20.02 uur.
Toen drie jaar later bekend werd, dat
Brugge zich - samen met het Spaanse
Salamanca - in 2002 de Culturele
Hoofdstad van Europa mocht noe
men, luidde op het marktplein de Tri
omfklok van het Belfort.
Miljarden franken zijn er sindsdien
besteed. Op 't Zand, een groot winde
rig plein aan de rand van de binnen
stad, verrees een nieuw concertge
bouw, naar een ontwerp van Paul
Robbrecht en Hilde Daem. Het moet
hét cultuurpaleis van Brugge worden
én wordt beschouwd als een fraai
staaltje van hedendaagse architec
tuur. In Brugge mochten méér archi
tecten met vooruitstrevende
opvattingen hun gang gaan: Toyo Ito
(Japan) ontwierp een paviljoen op de
Burg en Jürg Conzett (Zwitserland)
tekende voor een brug over de Coupu
re. Brugge zoekt naar meer balans
tussen het nu en het toen. Een groot
aantal historische gebouwen werd in
een omvangrijk restauratieprogram
ma opgenomen: het Brugse Vrije, het
Groot Semenarie, het Sint-Janshos-
pitaal, het stadhuis, het stedelijk mu
ziekconservatorium, de stadsschouw
burg, de Onze-Lieve-Vrouwekerk.
Nog een paar dagen, dan is Brugge
daadwerkelijk Culturele Hoofdstad
van Europa. Van enige euforie valt op
straat echter weinig of niets te mer
ken. Een pesterig regentje doet de kei
en in de winkelstraten van het Vlaam
se stadje glanzen. Een stormachtige
wind rukt aan paraplu's en luifels. Op
de Markt, 't Zand en De Burg wappe
ren een paar vlaggen met de tekst
Brugge 2002. Hier en daar hangt een
affiche. Dat is vrijwel alles. Zelfs in de
rekken bij de informatiebalie (in ver
band met een verbouwinkje tijdelijk
ondergebracht in het stadsarchief)
van de stedelijke VVV geen foldertje
te vinden over hetgeen Brugge de ko
mende maanden de naar eigentijdse
cultuur hongerende toerist te bieden
heeft. In de winkeletalages van het
zelfde laken een broek - ook daar geen
enkele verwijzing naar De Gebeurte
nis.
Pretcondoom
Valentijnsdag, daarover maken de
middenstanders zich in de week voor
afgaand aan de opening van de cultu
rele manifestatie, véél drukker. Ze
hebben roze harten in hun uitstalkas
ten geplaatst en restauranteigenaren
bevelen hun speciale Valentijnmenu's
aan: een liefdesdrankje met Cupido
hapjes, kushandjes van verse zalm,
een intieme omhelzing van kalfsnier-
tjes met spinazie. Daar houdt de
Bruggeling van. En wat vindt-ie van
Brugge 2002? Bakker Luc Morgoalt
schudt het kale hoofd. De sceptische
blik achter zijn ronde brillenglazen is
veelzeggend: dat gedoe rond die cul
turele hoofdstad kan hem worden ge
stolen. De afgelopen periode - alle
straten zijn open gelegd, er is geen
steentje blijven liggen; daar heeft een
mens meer last dan profijt van. Zijn
tante werd zelfs verplicht om haar ge
vel schoon te maken, dat is toch de
zotheid ten top? En waar is het alle
maal goed voor? Hij zal er geen choco
ladebroodje meer door verkopen.
Op het Simon Stevinplein, waar het
altijd kinderkermis is, zijn op een re
clamezuil slechts aanplakbiljetten
vol schalkse boodschappen gelijmd;
een mannenblad adverteert met eroti
sche speeltjes en een gratis pretcon
doom, een dancing kondigt een pikan
te dansavond aan met sexy bediening,
go-go-girls en mannelijke stripper. De
kermisexploitant, grijnzend: „Dat is
óók Brugge, hé?"
Is er dan in geen enkele etalage iets te
vinden dat er op duidt dat Brugge over
een paar dagen de Culturele Hoofd
stad van Europa is? Het is lang zoeken,
maar eindelijk: in een souvenirwin
keltje aan de Breidelstraat hangt een
T-shirt met het opdrukje Brugge 2002
in de deuropening te wapperen. Uit
baatster Karin Pickery heeft nog méér
van dat soort spul in het assortiment:
petjes, linnen schoudertasjes, sweat
shirts, koffiekoppen. Maar spectacu
lair ('er is weinig business omheen') is
het allemaal niet, vindt ze zelf ook. En
veel vraag is er al evenmin naar; de
T-shirts beginnen aarzelend te lopen
en ze heeft pas de eerste speldjes ver
kocht. Maar écht leven doet Brugge
2002 nog niet. De meeste Bruggelin
gen, zegt ze, worden er warm noch
koud van.
Schande
De man van de gemeentelijke reini
gingsdienst die doende is de vuilnis
bakken op de Markt te ledigen, kijkt
niet geheel begrijpend: Brugge Cultu
rele Hoofdstad? Dat zal wel beteke
nen dat het hier schoon is, hé? En weg
is hij. In café Van Dijck aan de Eier
markt klinkt Elvis Presley uit de juke
box. De stamgasten (tattoos, lederen
jekkies, gympies, leggings en spijker
broeken die aan ernstig vormverlies
lijden) laten zich de glazen nog eens
vullen en halen schamper de schou
ders op. Paul Poelman ('ik kom hier al
vijftien jaar') spreekt er schande van:
al dat geld dat in Brugge 2002 wordt
gestoken; verspilling meneer. Laat ze
het maar ergens anders voor gebrui
ken - voor de oplossing van de ver
keersproblemen bijvoorbeeld, daór is
de Bruggeling pas echt bij gebaat,
Kastelein Michel de Backer hoort het
instemmend aan. Brugge 2002 is geen
fotografie Lex de Meester
feest voor de gewone man, zegt hij. In
zijn café wordt er niet of nauwelijks
over geklapt. Hier spreekt men liever
over belangwekkender zaken - over
zichzelf, het werk, de problemen
thuis. Vraag maar eens aan hem daar,
knikt de kastelein in de richting van
een vijftiger die met een blik zo troe
bel als de Brugse grachten voor zich
uit sombert. Pffftzegt die slechts.
Een paar straten verderop, in café Di
ligence, wordt al even sceptisch ge
daan. Serveerster Sofietje: „Het kost
massa's geld. En waar is het voor...?
Van mij hoeft het allemaal niet."
Geen enkele Bruggeling die Brugge
2002 wél ziet zitten? Natuurlijk wel.
Nele Hoedemaekers, koetsier op een
van de vele Jan Pleziers die met rate
lende wielen over de keien van de
Brugse straten gaan, klinkt enthousi
ast. Ze is trots op wat er in haar stad
gebeurt. En dat de middenstand er tot
dusver nauwelijks op inspeelt, ach.
dat is misschien maar goed ook. „Het
moet niet te commercieel worden." In
het houten, groen gekwaste frietkot,
aan de voet van het Belfort, wrijft
frietboer Nico Maes ('ik ben een fana
tieke Bruggeling') zich verwachtings
vol in de handen. Je zal het zien: Brug
ge 2 0 0 2 i s goed voor de handel meneer,
er zullen nóg meer toeristen naar de
stad komen.
Nóg meer? Inderdaad, beaamt ver
slaggever Stefan Vankerkhoven van
het Brugsch Handelsblad. Ten stad-
huize, vertelt hijwordt ervan uitge
gaan, dat Brugge 2002 zo'n 4 miljoen
mensen extra naar de stad zal trek
ken.
Niet het gewone dagjesvolk dat des
morgens om een uur of tien arriveert
en des avonds rond de klok van zessen
weer verdwenen is.
Nee, Brugge mikt vooral op de cul-
Verslaggever Stefan
Vankerkhoven: ...deBruggeling
zit gecompliceerd in elkaar...
Frietboer Nico Maes:
...goed voor de handel...
Het nieuwe concertgebouw:
nog lang niet klaar...
Brugge trekt jaarlijks ongeveer
3 miljoen toeristen.
