De lente begint steeds vroeger
waarop jij van mij gaat houden
De dag
PZC
Beurs Knokke in teken antiquarische boek
fGELICHT
Seizoen
lezers schrijven
Duizend
bezwaren
dok Doel
kunst cultuur
Fortuyn I
Fortuyn II
JSF
Kraaien
Milosovic
WCT
Cursus voor
hartpatiënten
in Terneuzen
dinsdag 12 februari 2002
door Emile Calon
De tuin komt volop tot leven. Tal van
knoppen zijn er al te vinden aan de
rozenstruiken. De clematis en de iris lo
pen uit en zelfs de vijgenboom is ruim
schoots uit zijn 'winterslaap' ont
waakt. De lijster zingt al wekenlang
zijn lied en de egel scharrelt ook al voor
zichtig rond. Meteoroloog B. Zwart is
niet verbaasd over dat vroege ontwa
ken van de natuur. Al dertig jaar houdt
hij de bloeidatum van bomen en plan
ten bij en ziet dat sinds 1987 tal van ge
wassen eerder bloeien.
De hazelaar, het klein hoefblad en het
speenkruid 24 tot 25 dagen eerder. En
de paardebloem zelfs 31 dagen eerder.
De natuur is volgens hem dan ook van
slag.
Het lijkt momenteel eerder najaar dan
voorjaar, lacht oud-medewerker Zwart
van het KNMI terwijl de regen tegen het
raam van zijn werkkamer klettert. De
meteoroloog en amateur-bioloog voor
spelt dan ook dat de bloeiperiode van
tal van gewassen minder vroeg zal zijn
dan vorig jaar. Een week later, zegt hij
stellig. Een week, dat betekent dat het
merendeel van de Nederlandse planten
toch nog heel wat eerder bloeit dan zo'n
vijftien jaar geleden. 1987 kan volgens
Zwart namelijk beschouwd worden als
een waterscheiding, als een omslag
punt als het gaat om temperaturen.
Vanaf '87 kent Nederland 'telkens'
vroege lentes, doceert hij. Natuurlijk
zijn er uitzonderingen, zoals de winter
van '95-'96 en de daaropvolgende iets
strengere winter van '96-'97 met zijn
Elfstedentocht. Maar afgezien van die
twee winters wintert het nauwelijks
meer in Nederland. Wie van witte Ne
derlandse landschappen houdt, is dan
ook aangewezen op een bezoek aan het
Mauritshuis in Den Haag, waar de ten
toonstelling 'Winters van weleer' is ver
lengd tot begin maart.
Peer en appel bloeien sinds '87 gemid
deld twaalf tot vijftien dagen eerder.
Het fluitekruid, de forsythia en gele
trompetnarcis zeventien tot achttien
dagen eerder. En de krokussen 'winnen'
vijftien dagen, leert de lijst van Zwart.
De meteoroloog merkt op dat nogal wat
plantensoorten door deze vroegere
bloeiperiode de neiging hebben te 'rei
zen', om de biotoop in noordelijke rich
ting uit te breiden. Door de strakke
verkaveling van West-Europa is dat
'reizen' echter allerminst makkelijk.
Zeker niet voorplanten die afhankelijk
zijn van dieren voor verdere versprei
ding van zaden.
Het eerder bloeien van planten heeft
ook gevolgen voor de dierenHet broed-
seizoen van vogels is volgens Zwart na-
melijk ook vervroegd. Kievitten en
koolmezen bijvoorbeeld beginnen ge
middeld twee weken eerder met de
bouw van hun nesten.
C. Jacobusse, al jarenlang werkzaam
bij de stichting Het Zeeuwse Land
schap, ziet ook gevolgen van de vroege
re lentes. Zo vindt hij het opvallend dat
de padden nu al trekken en de clag-
pauwoog ook al fladderend is te zien.
Jacobusse is niet zo'n 'datumfreak',
maar de vervroeging van het seizoen is
volgens hem merkbaar. En dat het ge
middeld wat warmer wordt, ziet hij ook
tijdens zijn inspectietochten door het
Zeeuwse. Als voorbeeld noemt hij het
oprukken naar het noorden van vogels
als kleine zilverreiger en graszanger en
vlinders als het landkaartje en de ge
hakkelde aurelia. Die zag hij aan het
begin van zijn carrière in het geheel niet
in Zeeland. Na even nadenken weet hij
ook zo twee warmteminnende planten
soorten te noemen die vanuit Vlaande
ren nu Zeeland hebben bereikt: het
hondskruid en de bijenorchis.
Bij de landbouworganisatie ZLTO in
Goes maken ze zich niet zo bezorgd over
het vroegere begin van de lente. De na
tuur is nu eenmaal onyoox-spelbaar, het
weer is grillig, weet K. Jille als geen an
der. Hij geeft wel aan dat zeker akker
bouwers voorstander zijn van een
jaarlijkse fikse vorstperiode. Dat is nu
eenmaal goed voor de structuur van het
land en gunstig voor de groei van ge
wassen. Bovendien doodt een stevige
vorstperiode flink wat schadelijke
foto Ruben Oreel
beestjes. Maar zover hij kan overzien
beginnen boeren heden ten dage niet
eerder met inzaaien van gewassen dan
een aantal decennia terug.
Weeramateur- W. de Groff uit Sas van
Gent moet lachen als hij hoort dat de
lente de laatste jaren eerder aanbreekt.
Is volgens hem allemaal onzin. Op 9 fe
bruari 1912 was het 's middag vijftien
graden, weet hij uit een oud naslag
werk. Hij kent ook geen enkel weten
schappelijk bewijs waaruit de opwar
ming van de aarde blijkt.
Sprong
G. Geurts van het KNMI in De Bilt stelt
echter dat Nederland de afgelopen
eeuw 0,8 graden warmer is geworden:
„Een geweldige sprong omhoog.Vroe
ger kwamen er inderdaad ook uitschie
ters voor, geeft hij De Groff gelijk, Maar
volgens hem is het extreme tegenwoor
dig normaal geworden. „Elk jaar wor
den records gebroken. Elk jaar zien we
enorme pieken." En in navolging van
Zwart stelt hij dat de laatste jaren de
lente vroeger begint.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Marie-José Janssen en Huibert-Jan Vader openden vorig jaar in stijl de salon van de Stichting Tango Al Azar, die volgende maand de Dag
van de Tango houdt. archieffoto Ruben Oreel
DOEL - Inwoners van Doel heb
ben meer dan duizend bezwaar
schriften ingediend tegen
bouwaanvragen van de Vlaam
se Overheid en het Antwerpse
Havenbedrijf.
De acht nieuwe bouwaanvra
gen hebben betrekking op de
bouw van de kaaimuren van het
Deurganckdok, de baggerwer-
ken, de aanleg van een zoge
naamde leefbaarheidsbuffer en
natuurcompensaties.
De actiegroep Doel 2020 verzet
zich tegen de berging van slib op
landbouwgrond en tegen de ge
plande 'leefbaarheidsbuffer',
die volgens de actiegroep eerder
de onleefbaarheid verhoogt.
Ook de voorgestelde natuur
compensaties zijn voor Doel
2020 onaanvaardbaar. Die ko
men namelijk niet op de rand
van het havengebied te liggen
maar midden in landbouwge
bied. „De kreken die men wil
aanleggen, houden bovendien
op geen enkele manier rekening
met het karakter of de historiek
van het gebied. Zo dreigen zelfs
eeuwenoude boerderijen te
moeten verdwijnen voor deze
'natuurcompensaties', stelt
Doel 2020.
De gemeente Beveren moet de
ingediende bezwaren tegen de
acht bouwaanvragen nu beoor
delen. Voor Doel 2020 kan de ge
meente, gezien de verregaande
gevolgen, niet anders dan nega
tief adviseren voor de bouwaan
vragen. Doel 2020 is echter ver
ontrust over de timing die wordt
gehanteerd. Uit documenten die
Doel 2020 kon inkijken, blijkt
dat men de bezwaren wil afhan
delen binnen tien dagen, zodat
de minister op 29 maart een
bouwvergunning kan afleveren.
„Waartoe dient een openbaar
onderzoek als men al op voor
hand bepaalt dat de bezwaren -
afgezien van wat ze inhouden en
hoe omvattend ze zijn- op een
minimumtij d dienen onder
zocht", stelt Doel 2020. „Het is
een zoveelste slag in het gezicht
van al wie nog bekommerd is om
de democratie of de inspraak
van de burger." Doel 2020 eist
dat alle bezwaren op een 'ernsti
ge manier' onderzocht worden
en er terdege rekening wordt ge
houden met de 'alternatieven
waardoor de polders rond Doel
kunnen gespaard worden'.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Actueler kun
nen ze bijna niet zijn. Sinds vo
rige week, toen bandoneonist
Carel Kraayenhof prinses
Maxima in tranen kreeg, is Ne
derland voor de tango gevallen.
En laten Marie-José Janssen en
Huibert-Jan Vader nu net het
programma klaar hebben voor
hun Dag van de Tango, volgende
maand in Middelburg.
„Het effect dat in de nieuwe
kerk werd bereikt, is van begin
af aan onze doelstelling ge
weest", zegt Vader. „Het grote
publiek laten zien wat tango
kan betekenen."
Janssen en Vader zijn oprichters
van de Middelburgse stichting
Tango Al Azar, die onder meer
tangosalons en lessen verzorgt.
Vorig jaar kreeg de stichting de
stimuleringsprijs van het Prins
Bernhard Cultuurfonds Zee
land. Het bijbehorende bedrag
van twintigduizend gulden
werd toegekend om in Zeeland
de Dag van de Tango te organi
seren. Het programma van die
dag, die zaterdag 9 maart
plaatsvindt op verschillende lo
caties in Middelburg, is vrijwel
rond.
Janssen en Vader zijn zeer in
hun schik met de komst van het
Argentijnse danspaar Claudia y
Esteban. Zij behoren tot de we
reldtop. In de Kloveniersdoelen
in Middelburg geven zij de hele
zaterdagmiddag tangocursus
sen. Die zijn bestemd voor tan
godansers met enige ervaring,
maar kunnen door een - vanwe
ge de ruimte - beperkt publiek
worden bijgewoond.
's Avonds treden Claudia y Este
ban op tijdens een tangosalon in
café Schuttershof. Het septet El
Gran Con junto, waarin Vader
gitaar speelt, zorgt voor de mu-
door Frank Gijsel
KNOKKE-HEIST - Dertig an
tiquaren uit België, Nederland
en Frankrijk tonen op 23 en 24
februari hun mooiste en zeld
zaamste stukken op de Beurs
van het antiquarische en zeld
zame boek in het cultureel cen
trum Scharpoord in de bad
plaats Knokke-Heist. Deze
beurs wordt voor het eerst ge
houden.
Het brede gamma van het anti
quarische boek is present: lite
ratuur, kunst, architectuur, ou
de boeken, manuscripten en
oude en moderne prenten. De
nadruk ligt op het geïllustreerde
zikale omlijsting. De officiële
opening van de Dag van de Tan
go vindt 's morgens (11.00 uur)
plaats in De Drukkerij. Daar is
de hele maand maart een expo
sitie te zien van kunstenaars die
iets met de tango hebben. Mid
delburgers Paul en Menno de
Nooijer, Ferry Zijlstra, Jacky
Bongers en Frank Husslage to
nen foto's, van Joan Tessers uit
Den Bosch is een object te zien,
boek van het begin van de boek
drukkunst tot de hedendaagse
bibliofiele producten. Er wordt
ook een aantal bijzondere top
stukken aangeboden, die nog
nooit eerder getoond zijn. Plet
meest spectaculaire werk is De
Witte Zee, een tot nu toe onbe
kend gebleven manuscript van
Hugo Claus uit 1956. Dit stuk
wordt op de beurs aangeboden
door het Knokse Antiquariaat
Jef Meert.
Het werk is ontstaan in een voor
de auteur zeer creatieve perio
de, meteen na zijn Parijse jaren.
Ans Crouwenberg uit Vlissin-
gen exposeert schilderijen en
Esther Heize uit Tilburg een col
lage van vierenzestig tekenin
gen.
Na de opening van de expositie
volgt in De Drukkerij een lezing
over tangoliteratuur door ie
mand van het aan de Universi
teit van Leiden verbonden insti
tuut voor taal en cultuur van
Latijns-Amerika. In de Zeeuw-
In 1955 publiceerde Claus De
Oostakkerse gedichten, alge
meen beschouwd als zijn hoog
tepunt. In de intrige komen de
voor Claus typerende elementen
voor: een intimistisch familie
drama met half uitgesproken
spanningen, vermoedens en
duistere geheimen, dit alles ge
plaatst in een omgeving waar
mee Claus goed bekend was.
Ook het taalgebruik is bijzon
der: Oostendse uitdrukkingen
en taaleigen worden geïnte
greerd in de Clausiaanse
beeldspraak. Van dit werk wa-
se Muziekschool verzorgt de
vakgroep Argentijnse tango van
het Rotterdams Conservatori
um muziekworkshops. Op vrij
dag, zaterdag en zondag wordt
in het filmtheater Schuttershof
de film Tango van Carlos Saura
vertoond.
Aanvankelijk wilden Janssen
en Vader ook nog een orkest tan-
gomuziek laten spelen, maar
dat bleek (financieel) onhaal-
ren in de Claus-studie tot nu en
kel het bestaan en de titel be
kend.
Het handschrift zelf bleef on
vindbaar. Het zou ontstaan zijn
door een opdracht die Claus
kreeg via een vriend van zijn
toenmalige Parijse uitgever
Fasquelle. Hoewel de tekst door
Claus integraal werd afge
werkt, is het werk nooit opge
voerd en de opdracht, volgens
de auteur, ook niet gehonoreerd.
Dit is wellicht de reden waarom
het zolang verborgen is geble
ven. Daarnaast is er een gevari-
baar. „We willen een veelzijdig
programma bieden", legt Jans
sen uit. „Tango is veel meer dan
alleen een dansje, het is een hele
cultuur. Voor die cultuur be
staan verschillende uitdruk
kingsmiddelen, zoals muziek,
dans, film, maar ook poëzie en
literatuur. Wij willen het alle
maal aan bod laten komen. Het
zijn de veelzijdigheid en de con
frontatie van deze disciplines
eerd aanbod van meer betaalba
re werken.
Door de boekenbeurs loopt een
tentoonstellingsparkoers rond
Roland Jooris. Leven en werk
van deze Vlaamse dichter zijn
verweven met de ontwikkelin
gen van de plastische kunst van
zijn generatie, en vooral met het
werk van de schilders Roger Ra-
veel en Raoul De Keyser. Er zul
len dan ook naast documenten,
manuscripten en bibliofiele edi
ties, zeldzame grafiekbladen en
tekeningen te zien zijn van deze
kunstenaars, die in verband
die de Dag van de Tango bijzon
der maken."
De organisatoren hebben ge
streefd naar een programma dat
interessant is voor zowel leken
als tango-kenners. De geboekte
artiesten houden de tangotradi
tie in ere, maar staan ook open
voor vernieuwingen. Vader:
„Uit den lande, maar ook uit
België en Duitsland beginnen
mensen te bellen. Ze realiseren
zich de impact van het program
ma en zijn hoogst verbaasd dat
we vrijwel geen entreegelden
innen. De salon is bij ons gratis,
terwijl je elders voor zoiets vaak
astronomische bedragen moet
neertellen."
Prijs
Dat laatste is te danken aan de
prijs van het Prins Bernhard
Cultuurfonds. „Die stelt ons in
staat een hoogwaardig pro
gramma te bieden voor een
groot publiek dat drempelloos
binnen kankomen", aldus Jans
sen. Alleen voor de workshops
van Claudia y Esteban wordt,
zowel aan cursisten als publiek,
geld gevraagd.
De laagdrempeligheid van het
evenement past bij het karakter
van de tango, zegt Jansen, want
dat is geen kunstvorm voor de
elite, maar voor iedereen. Het
evenement heeft als titel meege
kregen El dia que me quieras: de
dag waarop j ij van mij gaat hou
den. Ook die kan heel actueel
worden geïnterpreteerd. „Het is
een bekende titel uit het tango-
repertoire", vertelt Janssen.
„Wij bedoelen daarmee natuur
lijk: de dag dat mensen van tan
go gaan houden. Maar een week
later begint de Boekenweek en
die heeft dit jaar de liefde als
thema. Dat sluit naadloos aan."
In fo over de Dag van de Tango: 0118-
615527 of alazar@zeelandnet.nl
staan met het werk van Roland
Jooris.
Ter gelegenheid van deze ten
toonstelling verschijnt het boek
Omheen Roland Jooris met ge
dichten, een documentatie, en
een geïllustreerde bibliografie,
met illustraties van Raveel en
De Keyser. Dit boek is enkel op
de beurs te koop. Op zaterdag 23
februari om 16.00 uur voert Ro
land Jooris tijdens de beurs een
gesprek over zijn werk en de re
latie tussen zijn poëzie en de
plastische kunst en leest hij ook
voor.
De beurs in het Cultureel Centrum
van Knokke-Heist is op zaterdag 22
februari open van 11 tot 19 uur en op
zondag 23 februari van 11 tot 17 uur.
De grote toevlucht van stem
mers naar Pim Fortuyn (en niet
naar Leefbaar Nederland) kan
begrepen worden. De balans
tussen vrijheid en verantwoor
ding is uit evenwicht. We zijn
vrij om onze mening te uiten. Er
zijn echter meningen geuit, die
tot geweld oproepen. Er is een
toename van geweld door groe
pen tegen individuën. Dit kabi
net heeft daar niets tegen ge
daan. Dat tast de vrijheid van
mensen aan. Dat geeft angst. De
kiezers zijn op zoek naar men
sen, die het grootste goed, onze
vrijheid weer terug geven. Pim
Fortuyn zegt zonder angst waar
het op staat en is daarmee de lei
der van de toorn des volks.
Wim Boogaart
Erling Steenstraat 14
Nieuwerkerk
Pim Fortuyn. Een beetje dom?
Een beetje hypocriet?
U zorgde ervoor dat Leefbaar
Nederland, volgens recente pei
lingen, nu reeds 22 kamerzetels
zou halen. En waarom? Omdat
oom Pim durfde te roepen wat u
alleen durfde te denken of te
fluisteren.
Nu de man, ingevolge een plat
afgedrukt interview, zoge
naamd zijn ware gezicht laat
zien, vliegen je de superlatieven
als 'onthutsing, verbijstering,
diep geschokt enzovoort' om de
oren. Ik eindig dit stukje daar
om met de openingsvraag: wie is
er een beetje dom en wie een
beetje hypocriet? 't Zal blijken
als u in de beslotenheid van het
stemhokje uw kruisje zet.
E. J. P. Izeboud
Vebenabos 44
Koudekerke
Nederland gaat meedoen aan de
ontwikkeling van de Joint Stri
ke Fighter? Jammer of dom of
allebei (PZC 9-2). Een besluit
met zoveel onoverzichtelijke fi
nanciële consequenties, temeer
omdat Kok letterlijk zegt: „We
hebben geen garantie dat Ne
derlandse bedrijven opdrach
ten voor de bouw mogen uitvoe
ren, ze zullen wel concurrerend
moeten zijn met andere bedrij
ven..." Wel meneer Kok, leg dat
dan maar eens uit aan de belas
tingbetaler, wel meedoen, maar
geen garantie van profijt. Dit is
investeren in gebakken lucht.
De WD-ministers zijn fel voor
stander van de JSF. Goed, geef
ons dan maar eens een goede re
den van uw standpunt. De druk
om nu eindelijk eens een besluit
te nemen is geen goed argument.
We praten immers niet over een
pakje boter. Minister Jorritsma
gaat uit van 4500 toestellen. Een
mooie veronderstelling, maar
geen feit. Ook al los zand. Con
creet is wel dat Europa zelf pri
ma toestellen kan bouwen, con
creet is ook dat ze al klaar staan,
concreet is tevens dat we tegen
over onze Europese partners een
juiste geste doen als wij Euro
pees bouwen, denken en kopen.
We leven samen en hebben onze
verplichtingen tegenover el
kaar. We lopen niet aan de lei
band van de VS, ook politiek
niet. Hopelijk bezit de Tweede
Kamer meer wijsheid dan het
kabinet en kiest zij voor Europa,
welk toestel het ook wordt.
Wim van Gilst
Boogerdlaan 23
Kortgene
De kraaien zitten terecht in de
beklaagdenbank. Het is al weer
jaren geleden dat onze groene
Middelburgse wijk De Griffioen
bij zonsopgang opgevrolijkt
werd door duizenden met elkaar
chattenden vogeltjes (vinkjes,
merels). Toen kwam het feno
meen kauw in de wijk, onge
twijfeld gelokt door fanatieke
vogelvoerders die zelfs 's zomers
menen dat iedere vogel in hon
gersnood verkeert. Binnen twee
j aar had zich een etnische zuive
ring voltrokken. Weg alle kleine
vogeltjes (verjaagd óf gedood)
en 's morgens voortaan doodse
stilte. Alleen nog de ellendige
kreten van deze zwarte 'dood
gravers'. Zonder natuurlijke
vijanden lijken deze families
zich oeverloos uit te breiden.
Slechts af en toe zie je nog een
verdwaalde mus of merel (in de
wintertijd lijkt zich dit enigs
zins te herstellen). Sommige
tafrelen doen denken aan de fa
meuze horrofilm The Birds van
Hitchcock. Volgens strak sche
ma komen vader, moeder en de
rest van de familie bij elkaar. Als
ze bij duizenden opstijgen
kleurt de lucht zwart. Getuigen
zeggen dat mensen én dieren die
één of meerdere kauwen hadden
belaagd, door de families zijn
aangevallen. Straks worden de
nestjes weer gebouwd en wor
den wij weer bij zonsopgang let
terlijk uit ons bed getimmerd
door de aanstaande vaders en
moeders op ons dak. Prima dat
de natuurbeschermingsvereni
ging de Steltkluut er voor pleit
'de kraaiachtigen' te bescher
men. Misschien dat deze vereni
ging er voor wil zorgen dat deze
'nuttige' beesten weer afreizen
naar het platteland, zodat de
verjaagde vogelbevolking terug
kan keren?
A. v.d. Buuse
Hugro de Grootlaan 43
Middelburg
De Joegoslavische ex-president
Milosovic heeft uiteraard recht
op juridische Nederlandse bij-
stand(PZC, 8-2). Dat houdt ook
in, dat hij voluit met zijn raads
mannen) moet kunnen overleg
gen en daar hoort ook uitwisse
ling van documenten bij. De
rechtsgeldigheid van het Tribu
naal laten we dan even terzijde.
Iemand een eerlijk proces ont
houden, is niet in overeenstem
ming met de Europese rechten
van de mens. Vreemd, dat Ne
derland dit even gemakshalve
vergeet en het antwoord van de
heer Kok, onze premier, was
voorspelbaar. Als er door hem
verantwoordelijkheid genomen
moet worden, dan is hij even
niet thuis of er wordt een ant
woord gegeven, waarmee je
niets kunt doen. Wat ook de da
den van de heer Milosovic ge
weest mogen zijn, hij blijft recht
houden op een eerlijk proces,
gevoerd door een door alle par
tijen erkend Tribunaal. Not
guilty until proven geldt ook in
dit geval. En dan is de klacht
van zijn advocaat Steijnen vol
komen terecht. Als wij Miloso
vic willen berechten voor mis
daden tegen de mensheid, dan
moeten we ook deze lijn door
trekken naar o.a. Sharon cs. van
Israel.
J.Dispa
van der Helstlaan 27
Vlissingen
Volgens het statenlid J. Suur-
mond 'vindt de WD het geen
taal van de overheid een maat
schappelijke kosten-batenana-
lyse te maken voor iets wat een
commercieel bedrijf wil' (PZC
6-2).
Dit moet een misverstand zijn.
Een commercieel bedrijf kijkf
alleen of vooral naar zijn eigen
kosten en baten. Maatschappe
lijk gezien is er echter meer aan
de hand. Er zijn in het geval van
cle WCT veel meer kosten en an
dere nadelige effecten (bijvoor
beeld nadelen voor de natuur)
dan het bedrijf zelf betaalt. Zo
worden andere bedrijven, over
heden en particulieren belast
met door de WCT veroorzaakte
kosten door files op/in wegen,
vaarwegen, tunnels, sluizen en
dergelijke, met kosten ter be
strijding van die files (nieuwe
rijstroken, wegen en bruggen,
nieuwe sluizen en dergelijke),
met nadelige effecten van ge-
luids- en trillingshinder en met
kosten om die hinder tegen te
gaan (geluidswallen en -scher
men). Het gaat er dus om dat
wordt nagegaan of het econo
misch gezien (dus met inbegrip
van niet door het bedrijf zelf te
betalen kosten) wel gunstig is
een bedrijf toe te laten. We moe
ten dat natuurlijk niet doen als
de maatschappelijke kosten ho
ger zijn dan de maatschappelij
ke baten (die deels afvloeien
naar aandeelhouders in België
en Hongkong). Dat zou ten kos
te gaan van onze welvaart.
S. P. van der Zee
Spanjaardstraat 46
Middelburg
TERNEUZEN - Deskundigen
van Ziekenhuis Zeeuws-Vlaan-
deren verzorgen in de maanden
maart en april een cursus 'Hart
voor gezondheid' in het Terneu-
zense ziekenhuis De Honte.
De cursus is speciaal bedoeld
voor mensen die het afgelopen
jaar werden getroffen door een
hartinfarct, een hartoperatie
ondergingen of werden gedot
terd. Ook partners van hartpati
ënten kunnen baat hebben bij
de cursus, omdat tijdens de les
sen wordt ingegaan op een aan
tal risicofactoren. Het indam
men van de risico's verkleint de
kans, zo wordt algemeen aange
nomen, op nieuwe infarcten en
operaties.
Daarnaast leren deelnemers tij
dens de lessencyclus omgaan
met spanningen en emoties. De
cursussen worden gegeven op
opeenvolgende donderdag
avonden van 7 maart tot en met
25 april door psycholoog P-
Mangnus.
Belangstellenden kunnen voor
informatie en inschrijvingen bij
de psycholoog in De Honte te
recht.