PZC
I
I
Uytdehaage nog
niet verzadigd
Renate Groenewold verrast met zilver
11
Ammann zorgt
voor een sensatie
TT
OQ9
Onvoorspelbaar
Druk is te groot
voor Bob de Jong
Vlag
13
Utrechter wil meer medailles
IÉ i©(ö)DJ[l[^
medailles
maandag 11 februari 2002
Mühlegg schenkt
goud aan koning
Tennisteam
op pijnbank
Heister imponeert
opTop-12
4
Tomasson weer
de gevierde man
IE
Terneuzen zet
Hoekte kijk
Vermeulen bijna
zeker van titel
Alles klopt bij
Mark Felius
door Frank van den Heuvel
SALT LAKE CITY - De man die
de gouden medaille dankte aan
zijn nuchterheid en mentale
kracht kon zijn emoties na af
loop even niet bedwingen. Na
dat het laatste paar op de vijf
kilometer was geëindigd, liet
Jochem Uytdehaage zijn tranen
de vrije loop. „De Olympische
Spelen zijn zo'n groot evene
ment. Ik dacht bij mezelf: waar
om zou ik niet mogen huilen?"
Ook 's avonds was de Utrechter
in niets de koele kikker die hi j op
het ijs is. Hij liet zich door
20.000 mensen fêteren op het
Medal Plaza in het centrum van
Salt Lake City en was het mid
delpunt van het eerste uitbun
dige feestje in het Holland
House. „Het is een gekkenhuis,
maar wel een heel leuk gekken
huis", zei hij op een rustig mo
ment tussen alle huldigingen
door. „Hier droom je van."
Eén dag mocht hij plezier ma
ken van zichzelf, gisteren stond
hij zichzelf toe om na te genie
ten, vanaf vandaag richt hij zich
op de 1500 meter. Uytdehaage
maakte in de dagen voor de start
van het olympische schaats
toernooi zelf de vergelijking
met Johann Olav Koss. De Noor
behaalde tijdens de Spelen van
'94 in Lillehammer gouden me
dailles op de afstanden die Uyt
dehaage in Salt Lake City rijdt;
naast de 5000 meter ook de mijl
en de tien kilometer. Koss ver
keerde destijds in een roes, die
hem naar grote hoogte stuwde.
Volgens coach Gerard Kemkers
is het niet ondenkbaar dat Uyt
dehaage hetzelfde zal overko
men. Op de 1500 meter zou een
uitschieter tot een medaille
moeten leiden, op de tien kilo
meter behoort hij tot de favorie
ten. Hoewel zijn Spelen nu al ge
slaagd zijn, is Uytdehaage dan
ook verre van verzadigd. „Als de
1500 meter straks niet goed
gaat, zal ik boos zijn op mezelf.
Dan telt deze gouden medaille
even niet meer."
Zijn vergelijking met Koss was
als een grap bedoeld. Toch be
schouwt hij de Noor wel dege
lijk als een voorbeeld. Uytde
haage heeft 'Effect' in de kast
staan, het boek van Koss over de
weg naar succes, waarin veel
aandacht wordt besteed aan
psychologie in topsport. Hij laat
zich ook regelmatig adviseren
door een mental coach. Geeste
lijke sterkte is - naast een uit
zonderlijke portie talent - wel
licht de belangrijkste troef van
de Utrechter. Hij is in staat om te
presteren onder druk, hard te
SALT LAKE 2002
schaatsen op de momenten dat
het moet. Dat bleek dit seizoen
eerder al tijdens het olympisch
kwalificatietoernooi, het EK
allround en de skate-off om het
laatste olympisch startbewijs
op de 1500 meter. Telkens trok
hij aan het langste eind.
Uytdehaage heeft razendsnel
leren winnen, zoals dat in trai
nerstaai heet. Hoewel hij al 25
jaar is, begon zijn internationa
le carrière pas anderhalf jaar
geleden. De gouden vijf kilome
ter van Gianni Romme in Naga
no, vier jaar geleden, zag hij
niet. Uytdehaage lag in bed,
omdat hij zelf enkele dagen la
ter moest rijden op het NK voor
neo-senioren. Zijn tijd? 6.54,
veertig seconden langzamer dan
zaterdagmiddag. Zijn eerste po
diumplek in een mondiaal veld
haalde hij pas in november, tij
dens de World Cup in Den Haag.
Achteraf bezien heeft die late
doorbraak hem geen kwaad ge
daan. „Mijn fundament is daar
door extra stevig."
Bij zijn olympisch debuut hield
Uytdehaage zijn zenuwen als
een routinier in bedwang. Ook
toen in de ritten voor hem rare
dingen gebeurden. Reputaties
sneuvelden (Dittrich, Verheij-
en), niet verwachte namen kwa
men bovendrijven. Met name de
Duitser Jens Boden (derde in
6.21.73) en Derek Parra baar
den opzien. De Amerikaanse
pupil van de Nederlander Bart
Schouten liet zien dat je ook als
semi-prof nog op een olympisch
podium kan komen en dook met
6.17.98 als eerste onder het we
reldrecord van Gianni Romme
(6.18.72). Uytdehaage was op
dat moment nog bezig met de
warming-up, maar liet zich niet
imponeren. „Op de vijf kilome
ter ben ik altijd sneller geweest
dan Parra. Als hij hiertoe in
staat was, moest ik dat ook
zijn."
Kemkers en Uytdehaage bleven
bij het uitgedokterde schema,
dat in theorie moest leiden tot
6.14. Het werd 6.14.66. Kem
kers: „Ik keek Jochem na de rit
van Parra een keer diep in de
ogen, maar hij zei meteen; 'we
veranderen niets aan ons plan,
ik ben sterk genoeg.' Dat tekent
zijn zelfverzekerdheid." GPD
Jochem Uytdehaage kan zijn geluk niet op na zijn winnende race.
foto Dusan Vranic/AP
door Frank van den Heuvel
SALT LAKE CITY - Renate
Groenewold en haar coach Ge
rard Kemkers hielden het hele
seizoen vol dat de uitgestippel
de route naar een podiumplaats
in Salt Lake City zou leiden.
Gisteravond zette de Groningse
op de 3 km die woorden op in
drukwekkende wijze kracht bij.
Groenewold reed in 3.58.94 mi
nuten naar een nieuwe persoon
lijk en Nederlands record en
pakte verrassend de zilveren
medaille, achter winnares Clau
dia Pechstein.
Lange tijd leek Groenewold
zelfs op weg naar een hoofd
prijs. Pas in de laatste ronden
moest ze inleveren op de nieuwe
mondiale toptijd die Pechstein
in de rit voor haar had neerge
zet. De Berlijnse scherpte haar
eigen wereldrecord aan met an
derhalve seconde. Vorig jaar
brak Pechstein voor het eerst de
vier minuten-grens (3.59.26), nu
reed ze naar 3.57.70 minuten.
Groenewold: „In de laatste ron
de schoten mijn benen vol, ik
kon niet meer. Ik ben ontzettend
moe, maar ook heel blij." Tonny
de Jong haalde een bevredigen
de vijfde plaats (4.00.49), Gre-
tha Smit kwam niet verder dan
een elfde plaats.
De zilveren plak was voor Groe
newold (25), die als eerste Ne
derlandse minder dan vier mi
nuten over de drie kilometer
deed, meer dan op voorhand
verwacht. Algemeen werd gere
kend op een Duits onderonsje.
Anni Friesinger was topfavorie
te. Er werd al volop gespecu
leerd over een goldrush op vier
afstanden. De Russin Lydia
Skoblikova reed in 1964 naar
vier gouden medailles, het
maximale aantal destijds om
dat er nog geen vijf kilometer in
het programma was opgeno
men. Anni Friesinger had graag
in haar voetsporen getreden. Zij
rijdt naast de 3000 meter ook
nog op de 1000 meter, de mijl en
de vijf kilometer. Gisteravond
bleef ze met 3.59.39 echter ste
ken op een vierde plaats. Zo
deelde Pechstein de eerste harde
tik uit in de tweestrijd met
Friesinger. De twee kunnen el
kaar niet luchten of zien. De
controverse tussen de Duitse
schaatstoppers is niet van van
daag of gisteren. De kiem ligt in
de benadering en beleving van
de sport. Friesinger, opgegroeid
in het Zuid-Duitse Inzeil, heeft
de Berlijnse Pechstein altijd ge
zien als een exponent van het
harde en starre Oost-Duitse
sportsysteem.
Wat een geweldige start
van het schaatstoer
nooi. Goudvoor Jochem. Uyt
dehaage op de vijf km en zil
ver voor Renate Groenewold
op de drie km. Uytdehaage
heeft natuurlijk geweldig ge
reden. Een wereldrecord. Het
is opvallend dat de kleinere
schaatsers deze afstand heb
ben gedomineerd. Volgens
mij ligt dat niet aan het feit
dat zij beter zuurstof opne
men en naar de spieren trans
porteren. Ik ben geen medi
cus, maar volgens mij is dat
nonsens.
Ik denk dat er iets met het ijs
ivas. Misschien is het te broos
geweest. De zwaardere
schaatsers snijden te diep
met hun ijzers in het ijs,
waardoor er meer weerstand
is. Ze zijn daardoor in het na
deel. De winnaar van het zil
ver Parra is bijvoorbeeld
kleiner dan ik en ik ben al
niet groot. Ook Uytdehaage
is een klein ventje.
Het is een onvoorspelbaar
toernooi. De Nederlandse rij
ders één, zes en dertig. Wie
ho.d nu zijn geld op Derek
Parra en Jens Boden gezet
Ik niet. Ik had meer medailles
voor Nederland verwacht.
Dat is het mooie van de sport.
Succes ligt in onzekerheid
verscholen. De commissie
topsport van de KNSB zal
zich wel even achter de oren
hebben gekrabd. Moet Bob
de Jong een herkansing krij
gen? Wat een afgang van Bob.
Normaal gesproken moet hij
een herkansing krijgen. Ik
weet niet wat de werkelijke
reden van zijn drama is. Ik
ken de achtergrond niet. Na
drie rondjes lag hij seconden
achter Uytdehaage, uitein
delijk verloor hij meer dan
een rondje op Jochem.
Misschien moet Carl Verheij-
en de tien kilometer wel rij
den. Dat is aan de commissie
topspon en het NOCNSF. Als
er geen goede verklaring is
voor het drama van De Jong,
zou ik Carl naar voren willen
schuiven voor de tien kilome
ter naast Jochem en Gianni
Romme.
Ik denk dat Carl Verheijen
onder de druk is bezweken.
Die is enorm op zo'n eerste
dag. Je weet dai de concur
rentie groot is en vooral uit
eigen land komt. Je komt als
eerste van de favorieten in de
baan. Hij heeft nooit in het
ritme gezeten. Toch komt hij
met een olympisch diploma
naar huis. Een uitstekende
prestatie. Er valt hem niets te
verwijten.
Zilver voor Renate Groene
wold. Het is jammer dat ze
niet de vijf kilometer mag rij
den. Ze had net als bij de
mannen op de 1500 meter wel
een skate-off verdiend. Ze
heeft vanwege een rugblessu
re de vijf kilometer niet op
het kwalificatietoernooi ge
reden. Terwijl ze in wereldbe
kerwedstrijden wel degelijk
in de buurt van haar Neder
landse concurrenten eindig
de. Ze heeft nog wel geprotes
teerd, maar dat haalde niets
uit.
Leen Pfrommer
Renate Groenewold komt bij na haar race.
foto Jasper Juinen
door Gijs van Oosten
SALT LAKE CITY - De één
werd zesde, de ander dertigste.
De medaillekansen van Carl
Verheijen (26) en Bob de Jong
(25) op de olympische vijf kilo
meter waren zaterdag na 1200
meter al verkeken. Beide
schaatsers bliezen hun benen na
een paar ronden op.
Wat het hoogtepunt in hun loop
baan had moeten worden, werd
zowel lichamelijk als geestelijk
een martelgang. Bij zowel Ver
heijen als De Jong spookte het
tijdens de race door het hoofd
wat er was misgegaan. Na af
loop leken zij verdoofd. „Bob en
ik kwamen niet op snelheid, we
gingen kapot", stamelde Ver
heijen (6,24.71).
Beginneling
Bob de Jong maakte het met zijn
dertigste plaats, in een tijd van 6
minuten en 43.97 seconden wel
heel bont. Het leek wel alsof de
Leimuidenaar, nota bene we
reldkampioen op de vijf kilome
ter, op een buitenbaan op zeeni
veau schaatste. ,.Ik leek wel een
beginneling", zei De Jong. De
Jong en Verheijen verklaarden
allebei dat ze zich aan de start
nog heel goed gevoeld hadden.
Onafhankelijk van elkaar von
den ze dat het 'superijs' van Salt
Lake niet zo goed gleed als ze
hadden verwacht. Verheijen:
„Misschien is het geen toeval
dat de lichte mannen (Uytde
haage en Parra) één en twee zijn
geworden."
Voor Verheijen is het toernooi na
Als ik aan de Olympische
Spelen mee had mogen
doen, had ik maar wat graag
die vlag gedragen. Dat is toch
een eer? Daar hoefje niet eens
over na te denken, zoiets
komt uit je hart. Je doet
meestal maar één keer mee
aayi de Spelen en dan wil je
toch je land vertegenwoordi
gen. En als je dan ook nog de
vlag van je land mag dragen,
moet dat een hoogtepunt in je
carrière zijn.
Maar nee hoor, het deed onze
sporters niks en dat is na
tuurlijk te gek voorwoorden.
Misschien is het wel typisch
Nederlands, al dat gezeur. Ik
kan me daar geweldig over
opwinden. En
als ik dan zo'n
Bob de Jong zie
schaatsen, dan
denk ik: nou,
die had best de
vlag kunnen
dragen.
Van het argu
ment dat het de
voorbereiding
in de war zou
sturen, ben ik niet erg onder
de indruk. Die gasten zijn al
een heel jaar met de voorbe
reiding op die Spelen bezig,
nou c/an gooit zo'n vlaggen-
periode echt geen roet in het
eten. En die ceremonie duur
de heus niet zo lang hoor.
Kennelijk bestaat vader
landsliefde niet meer. Mis
schien heeft het wel te maken
met de oprukkende commer
cie. Ik kijk er natuurlijk van
een behoorlijke afstand te
genaan, maar ik krijg de in
druk dat het zeker met die
schaatsploegen ieder voor
zich is. Die ploeg van Peter
Mueller vindt het heus niet zo
erg als de concurrentie slecht
presteert. Ik volg de Spelen
op de voet. Het schaatsen
spreekt me het meeste aan,
maar dat komt natuurlijk
omdat we het bij die sport zo
goed doen. Verder vind. ik ijs
hockey wel aardig, maar de
meeste wedstrijden zijn 's
nachts. Dat schiet niet op,
daar blijf ik echt niet voor op.
Het voetbal gaat natuurlijk
voor. Ik moet me goed verzor
gen en daar hoort een goede
nachtrust bij. Het is niet meer
zoals vroeger, toen ik nog bij
Sparta speelde. Dan was het
elke week feest. Ik zit nu in
een belangrijke fase in mijn
carrière. Ik ben uitgeleend
aan NEC en
moet in vier
maanden tijd
een contract
zien te verdie
nen, bij NEC of
bij een andere
club.
Ik mag voorlo
pig niet klagen.
Vijf wedstrij
den gespeeld,
drie keer gewonnen, één keer
gelijk en één keer verloren.
En dat op mijn oude dag. De
Zeeuwse profs doen het so
wieso niet zo slecht in hun
nadagen. Als je die Van Vos
sen bezig ziet bij De Graaf
schap, die is aan zijn tweede
jeugd begonnen. Ja, en mijn
broer Gérard is natuurlijk
aan een heel sterk seizoen be
zig, al ging hij zaterdag raar
in de fout, met die handsbal.
Hij zegt dat het een reflex
was, maar daar geloof ik niks
van, die rode kaart was te
recht. Ik denk dat-ie gewoon
moe was.
Dennis de Nooijer
De verbale strijd leidde in janu
ari tot een voorlopige piek. Tij
dens het EK allround in Erfurt
zette Friesinger voor de Duitse
tv-camera's haar vraagtekens
bij de griep die Pechstein in de
aanloop naar het titeltoernooi
zou hebben gehad. „Ze was ken
nelijk niet ziek genoeg om de
5000 meter te kunnen winnen",
zei Friesinger. Pechstein rea
geerde als door een horzel gebe
ten. „Dit zijn wel ongelooflijk
kinderachtige opmerkingen."
Pechstein kreeg gisteren haar
revanche. Ze staat er altijd bij
de Olympische Spelen. In 1992
in Albertville was ze nog een
jong, anoniem talent en pakte ze
al brons.
In 1994 in Lillehammer en vier
jaar later in Nagano kaapte ze
het goud op de vijf kilometer
weg voor Gunda Niemann-Stir-
nemann. Pechstein, getraind
door Joachim Franke, kan zich
als geen ander op één evenement
focussen. De andere wedstrij
den in het seizoen tellen dan
niet.
Voor Groenewold zijn het de
eerste Olympische Spelen. Ook
in haar geval blijkt de door Ge
rard Kemkers uitgedokterde
opbouw zeer heilzaam. Groene
wold: „Toen ik Anni zag rijden
wist ik dat er een wereldrecord
nodig was voor goud.
Ze maakte deze week gebruik
van de diensten van een Neder
landse chiropractor in Salt La
ke City. Die zorgde ervoor dat
haar chronische rugproblemen,
waar ze ook dit seizoen danig
last van had, werden verholpen.
Gerard Kemkers: „Ze had rug
pijn bij de olympische trials in
Heerenveen, maar daar hebben
we sindsdien hard aan gesleu
teld. Mijn blijdschap is zo groot
dat ik hier wel kan staan sprin
gen. Dit was spannender dan de
rit gisteren van Jochem Uytde
haage. Het was zo krap, maar ze
reed een fantastische race."
GPD
Simon Ammann had niets te verliezen bij het schansspringen.
foto Dan Chung/AP
één dag voorbij. De stayer uit
Woudenberg had zich alleen
voor de vijf kilometer geplaatst
en moet zich tevreden stellen
met een olympisch diploma.
Voor De Jong volgt nog een kans
op eerherstel, over twee weken
op de tien kilometer.
Geert Kuiper, de coach van Bob
de Jong bij TVM, stond voor een
raadsel. „Ik denk aan een men
tale oorzaak, want fysiek is Bob
in orde", analyseerde Kuiper.
,Hij is misschien te veel favoriet
voor deze afstand geweest. Dat
geeft een behoorlijke druk. De
Olympische Spelen zijn een
apart fenomeen. Sommige
schaatsers krijgen er een kick
van, anderen bx-eken." GPD
door Rob Kramp
PARK CITY - Simon Ammann
heeft gisteren in Park City voor
een sensatie gezorgd door olym
pisch goud op de kleine schans
(90 meter) te veroveren. De
twintigjarige Zwitser verwees
de topfavorieten Sven Hanna-
wald en Adam Malysz naar zil
ver en brons.
Voor Ammann betekende de
overwinning de eerste in zijn
korte loopbaan, voor Zwitser
land het eerste olympische goud
ooit bij het skispringen. De
nieuwkomer uit Grabs had
sprongen van 98 en 98,5 meter
en werd gewaardeerd met 269
punten. Hannawald sprong 97
en 99 meter en kwam 1,5 punt
tekort. Malysz tekende voor
98,5 en 98 meter en kreeg 263
punten.
Bookmakers
De sensatie tekende zich al in de
eerste manche af. Ammann nam
de leiding voor Hannawald en
Malysz. De Duitser stond bij de
bookmakers nummer één. Hij
was rond de jaarwisseling de
eerste springer die alle wedstrij
den in de vierschansentoernee
op zijn naam bracht. Malysz
stond nummer twee. Hij was de
regerend wereldkampioen, de
houder van de wereldbeker en
de aanvoerder in het huidige
klassement.
En Ammann? Ammann stond
voor de eerste keer dit seizoen
drie keer op het podium met
twee tweede plaatsen en een
derde. Maar zijn voorbereiding
op de Spelen was in de war ge
gooid door blessures aan rug en
hoofd. Hij maakte in januari
niet een sprong. Toch werd hij
naar Salt Lake afgevaardigd
met het oog op de landenwed-
strijd.
De jeudige Zwitser debuteerde
vier jaar geleden in Nagano op
16-jarige leeftijd met de 35e
plaats op de kleine en 39e op de
grote schans. Op het WK van '99
werd hij 26e. Het WK van 2001
in Lahti miste hij door een bles
sure. Zijn beste prestatie in de
wereldbeker was tot dit seizoen
de 45e plaats. Die Ammann
stond volkomen onbevangen op
de kleine schans.
Druk kende hij niet, hij had
niets te verliezen. Ook na de eer
ste rondgang sloeg de stress niet
toe. Hij zag Hannawald bij zijn
tweede sprong na 99 meter lan
den, Malysz na 98 meter en be
sefte nauwelijks dat hij bij een
soortgelijke afstand de olympi
sche kampioen zou zijn. Pas op
het allerlaatste moment schoten
de rillingen door zijn lichaam.
Maar dat weerhield de jonge
Zwitser niet perfect van de tafel
te vertrekken.
De 20.000 toeschouwers rond de
schans hielden de adem in. De
Zwitserse lichtgewicht (55 kilo)
zweefde als een adelaar door de
lucht. Na 98,5 meter zette hij
zijn ski's in de sneeuw. De olym
pische titel kwam als een shock.
Hij kon geen woord uitbrengen.
Zijn ploeggenoten rolden hem
door de sneeuw en droegen hem
op de schouders naar het podi
um. RTR/ANP
Ver. Staten
Oostenrijk
Duitsland
Nederland
Finland
Noorwegen
Zwitserland
Italië
Spanje
Rusland
Frankrijk
Tsjechië
Japan
Polen
£anada
Goud Zilver Brons
