Autolobby gaat in de tegenaanval
Nestaan is veelzijdig in purschuim
Topman Noordzij
wil NS nu eerst
rust en tijd geven
eerste megasuper in
centrum Arnhem
sport
Brussel wil met voorstellen macht van ons-kent-ons-netwerk breken
Bruggen naar het Oosten
het bedrijf
PZC
donderdag 7 februari 2002
door Mare Peeperkorn
en Jeffrey Kutterink
BRUSSEL - Het had zo mooi
kunnen zijn. Lopend naar de su
permarkt en vervolgens met de
boodschappen én een nieuwe
auto naar huis. Maar de Europe
se Commissie durft de stap van
hel volledig opengooien van de
automarkt niet aan.
Brussel beperkt zich tot het
aanscherpen van de concurren
tie tussen de officiële dealers in
de hoop dat de prijzen voor wa
gens daardoor dalen. IJdele
hoop, denkt garagehouder A.
Akkermans uit Goes, tevens be
stuurslid bij de Auto Bedrijven
Associatie van de Bovag. „Je
moet onderscheid maken tussen
de Europese en de Nederlandse
markt. De Nederlandse markt is
klein, beslaat hooguit vijf pro
cent van de Europese markt, en
de autoprijzen voor belastingen
zijn er het laagst. Prijsharmoni-
satie betekent voor de consu
ment in het buitenland lagere
prijzen en in Nederland juist
hogere."
Toch kan verantwoordelijk Eu
ropees Commissaris Monti
(ConcuiTentie) moeilijk politie
ke lafheid worden verweten. Hij
is de eerste Eurocommissaris
die de aanval opent op de auto
industrie in Europa.
Na de bier- en oliebaronnen zijn
nu de autofabrikanten aan de
beurt om hun verkoopprivileges
in te leveren. De 'mobiele lobby'
draait inmiddels op volle toeren
en probeert naarstig de regerin
gen van grote autoproduceren-
de landen (Duitsland, Frank
rijk, Italië, Spanje)# voor haar
karretje te spannen.
Als het aan Fiat, Opel, Volkswa
gen, Renault en Peugeot ligt,
blijft alles bij hetzelfde. Hun ex
clusieve contracten met zelf
aangewezen dealers, het verbod
voor deze verkopers om een
collega van hetzelfde merk te
beconcurreren, evenals het te
genwerken van onafhankelijke
garagehouders, de fabrikanten
hechten zeer aan deze verwor
ven rechten.
Dat kan hun ook moeilijk kwa
lijk worden genomen: ruim vijf
tien jaar heeft Brussel de auto
lobby de hand boven het hoofd
gehouden. Verandering komt,
als het aan de fabrikanten ligt,
met kleine stapjes.
„Fabrikanten laten het achter
ste van hun tong nog niet zien",
denkt Akkermans. „Het zijn
machtsblokken, grootkapita
listen. Die laten zich echt niet
verrassen door deze voorstel
len."
Toch acht de Commissie de tijd
rijp voor een grondige hervor
ming van de regels voor de auto
verkoop. Het speciale concur-
rentieregime dat dateert uit
1985 (iets aangepast in 1995)
werkt volgens Monti als een
'dwangbuis'. Dealers zijn im
mers met handen en voeten ge
bonden aan de fabrikanten en
verkoopkanalen buiten de offi
ciële verkooppunten ontbreken
nagenoeg geheel. Als gevolg
daarvan betaalt de consument
volgens Brussel meer dan nodig
is voor zijn toch al dure auto.
In de dinsdag gepresenteerde
voorstellen blijven de fabrikan
ten het aantal dealers aanwij
zen, maar wordt de concurren
tie tussen deze officiële verko
pers fors versterkt. Een dealer
kan elders een showroom ope
nen, zelfs in het buitenland.
Tussenhandelaren krijgen veel
meer ruimte om, gebruik ma
kend van de forse prijsverschil
len in verschillende Europese
landen, auto's via im- en export
goedkoper aan de klant te bren
gen. Verder wil Monti de officië
le verkopers ontslaan van hun
plicht het onderhoud uit te voe
ren. Dat mag worden uitbesteed
aan onafhankelijke garages.
Ook moet iedere gekwalificeer
de producent van reserveonder
delen de beschikking krijgen
over alle relevante technische
informatie van een wagen.
„Het is goed dat de machtsposi
tie van fabrikanten wordt afge
broken", denkt Akkermans.
„De positie van universele gara-
EDE - Tussen Ede en Barneveld wordt gewerkt aan een tweetal
viaducten op de nieuwe A30. De Rijksweg in aanbouw vormt
vanaf 2004 de verbinding tussen de Al en A12. De snelweg wordt
gezien als een belangrijke verkeersschakel tussen de Randstad
en Oost-Nederland. Het werk wordt in opdracht van Rijkswa
terstaat uitgevoerd door de Combinatie A30, een samenwer
kingsverband van zes aannemers. De totale kosten bedragen
zo'n veertig miljoen euro. foto ANP
gehouders die meer merken ver
kopen zal toenemen. Er zullen
op een paar plaatsen in het land
grote verkooppunten ontstaan.
Als een gezin 50.000 gulden wil
uitgeven aan een auto, is dat
best bereid daar een dag aan te
besteden. Dan rijd je bijvoor
beeld naar zo'n autosupermarkt
om het onderhoud vervolgens'te
laten plegen bij een garage in de
buurt."
Het volledig opengooien van de
automarkt gaat Monti echter te
ver. De verkoop via supermark
ten leidt volgens hem op korte
termijn misschien wel tot prijs
verlagingen, maar is op den
duur nadelig voor de consu
ment. Het aanbod van modellen
zou afnemen, doordat groot
winkelbedrijven zich toespitsen
op enkele goedlopende en
winstgevende types. De techno
logische vernieuwing ver
schraalt daardoor. Ook dreigt er
een nieuwe machtsconcentratie
bij de warenhuizen, wat de prijs
kan opdrijven.
De boosheid en onrust onder de
autoproducenten bewijzen in
ieder geval dat Monti daadwer
kelijk aan hun macht knaagt. Of
het voldoende is om die heer
schappij te breken of flink terug
te dringen is echter de vraag.
Het zwakke punt in Monti's
plannen is dat de concurrentie
vanuit de (veelal) oude ver
trouwde dealers moet komen.
Zolang dit netwerk als een ons-
kent-ons-club blijft optreden,
al dan niet onder druk van de fa
brikanten, komen echte prijs-
slagen niet van de grond.
Belastingen
Daarnaast heeft de Commissie
geen greep op bijzondere belas
tingen die regeringen over de
verkoop van nieuwe wagens
heffen. Eventuele prijsverlagin
gen door meer concurrentie
kunnen daardoor makkelijk te
niet worden gedaan. „Door de
hoge BPM in Nederland zal het
waarschijnlijk ook in de toe
komst niet voordelig zij n om een
nieuwe auto in het buitenland te
bestellen. Wel zal het voordelig
kunnen uitpakken om een jonge
gebruikte wagen in het buiten
land te kopen." GPD
door Marcel van Silfhout
en Jos Steehouder
DEN HAAG - Nee, natuur
lijk wist ik niet waaraan ik
begon, geeft Karei Noordzij,
de nieuwe president-com
missaris van de Nederlandse
Spoorwegen toe. Ruim een
maand na zijn aantreden
constateert hij dat het be
drijf geen wespennest is. En
ook zijn de Nederlandse
Spoorwegen niet psychisch
ziek, zoals wel werd be
weerd.
„Integendeel. Het is een
wonder dat bijna 80 procent
van de treinen vorig jaar nog
op tijd reed, al was dat na
tuurlijk volstrekt onvol
doende. Maar na alles wat dit
bedrijf is overkomen, de
commotie, de verwarring,
vind ik de prestaties die des
ondanks zijn geleverd teke
nend voor de veerkracht van
het personeel."
De eerste van de zes maanden
die hij bij Nederlandse
Spoorwegen werkzaam zal
zijn - 'en niet langer' - heeft
hij vooral gebruikt om te
luisteren naar vakbonden,
management, het rijdend
personeel en zelfs een aantal
mensen van de personeels-
collectieven. „Het vertrou
wen was weg, mensen durf
den geen fouten meer te
maken omdat ze op het min
ste of geringste werden afge
rekend."
„De politiek is te veel op de
stoel van de directie gaan zit
ten", zegt de interim-presi
dent-directeur. „Dat verwijt
geldt niet zozeer de minister,
maar wel de Tweede Kamer."
Aan de andere kant vindt hij
dat ook wel weer begrijpe
lijk: „De politiek neemt sig
nalen uit de maatschappij
over. De onvrede over onze
slechte prestaties was te
recht. Dramatisch was dat de
kritische geluiden uit de sa
menleving en de Tweede Ka
mer elkaar versterkten. NS
was een echte klassieke tra
gedie."
Noordzij wil nu rust in de
tent, herstel van vertrouwen
en meer samenwerking bin
nen het bedrijf en met de be
heerders van de infrastruc
tuur, zoals verkeersleiding.
„In de beginfase van de op
splitsing van een bedrijf is
het logisch dat je konink
rijksspelletjes krijgt. Ieder
een richt zich op zijn eigen
verantwoordelijkheden. Bij
het uit elkaar trekken van
verkeersleiding en NS
Reizigers zijn er deuren
dichtgetrokken die nu weer
open moeten. De dagelijkse
verkeersleiding en de bijstu
ringsafdeling bij calamitei
ten moeten weer nauwer
gaan samenwerken. De
schotten moeten letterlijk
verdwijnen."
Noordzij zegt: „Vroeger was
alles minder druk, minder
gevoelig. Bovendien hebben
we te maken met miljarden
achterstanden in het onder
houd van de infrastructuur.
Dat zorgt voor vertragin
gen."
Noordzij is dan ook vast van
plan de kabinetsformateur
na de Tweede-Kamerverkie
zingen van 15 mei namens
zijn tijdelijke werkgever te
bestoken met rapporten over
infrastructurele wensen.
„Maar niet alleen de slechte
onderhoudsstaat van het net
kost ons bedrijf miljoenen,
ook onze eigen slechte pres
taties. De verbeteringen zijn
dus op alle fronten nodig",
zegt hij.
Valkuil
Noordzij drukt zich voor
zichtig uit, trapt niet in de
valkuil om harde eisen op ta
fel te leggen. „Dat past ons
nu niet. Onze positie is zwak,
omdat we nog altijd onder de
maat presteren. Eerst moet
de samenleving verbeterin
gen merken. Daar werken we
hard aan, maar we hebben
rust en tijd nodig. GPD
wÊtSSÊÊÊsm
Accountants
onder toezicht
DEN HAAG - Minister
Jorritsma van Economi
sche Zaken weet zich ge
steund door een grote
meerderheid in de Tweede
Kamer bij haar plannen
een nieuw onafhankelijk
toezichtsorgaan in te stel
len voor accountants.
De minister zei gisteren
toestanden zoals rond de
Amerikaanse energiereus
Enron in ons land te wil
len voorkomen. Ze noem
de als voorbeelden het
spraaktechnologiebedrijf
Lernout en Hauspie en het
softwarebedrijf Baan.
Accountants werken in
toenemende mate samen
met advocaten en notaris
sen. Hun rol beperkt zich
niet tot het controleren
van de boeken, maar ze
geven ondernemingen
ook tal van adviezen. Dit
leidt tot vraagtekens rond
hun onafhankelijke op
stelling en dat schaadt het
vertrouwen van beleggers
in ondernemingen. Daar
om wil Jorritsma ook dat
niet langer één accoun
tantskantoor zowel de fi
nanciële administratie
uitvoert als de boeken
controleert.
Deze bepaling is overi
gens alleen van toepas
sing op bedrijven die dooi
de overheid zijn verplicht
tot jaarrekeningcontro
les.
De nieuwe regels zullen -
een concreet wetsvoorstel
is er nog niet - grofweg
gaan gelden voor bedrij
ven met meer dan vijftig
werknemers. Vooral WD,
SGP en CDA willen voor
komen dat kleine onder
nemers noodgedwongen
twee accountants in de
arm moeten nemen. De
partijen willen voor on
dernemingen met beurs
notering en voor nutsbe
drijven zwaardere eisen
stellen aan de onafhanke
lijkheid van de accoun
tant dan bij kleine be
drijfjes.
In de visie van het kabinet
is het voortaan aan de
overheid de beroepsregels
vast te stellen waaraan de
accountants moeten vol
doen willen ze bevoegd
zijn goedkeurende ver
klaringenbij jaarrekenin
gen te geven. Vrijwel alle
fracties willen dat ac
countants die zich louter
bezig houden met advise
ring hun beschermde titel
houden. ANP
door Jeffrey Kutterink
THOLEN - Nestaan Holland in
Tholen maakt meer dan 150
verschillende soorten
isolatieproducten van
polyurelhaan (in de volksmond
purschuim). Zowel in vaste als
in vloeibare vorm. De producten
zijn op talloze manieren
toepasbaar. Ze worden zowel
gebruikt om huizen en kantoren
te isoleren, maar ook schepen,
leidingen en koelcellen.
Polyurethaan is een
thermohardende kunststof die
in grote verscheidenheid kan
worden gemaakt, variërend van
vast tot een schuimachtig
materiaal. Door gebruik van
verschillende grondstoffen
veranderen ook de chemische
eigenschappen van het
materiaal. Afhankelijk van de
samenstelling kunnen de
schuimen over het algemeen
worden gebruikt van -100 tot
+100 graden Celsius.
Producten van polyurethaan
lenen zich goed voor warmte-
isolatie en minder voor
geluidsisolatie. „Dat heeft te
maken met de structuur van het
materiaal", legt directeur K.
Hennekens uit. „Om warmte te
kunnen vasthouden moet het
thermische materiaal bestaan
uit gesloten cellen.
Geluidsisolerende materialen
vereisen juist open cellen, zodat
geluid kan worden
geabsorbeerd. Tegenhouden
zou weerkaatsing betekenen."
Vlashandel
Nestaan heeft zijn oorsprong in
de vlashandel. „De Russen
hebben die markt in de jaren
zestig kapot gemaakt", zegt
Hennekens. „Als grote
producent van vlas wilden ze
vooral Amerikaanse dollars
verkrijgen. Door de vlas ruim
onder de marktprijs te
verkopen, maakten ze het
concurrenten uitermate
moeilijk."
De oprichter van het
vlasbedrijf, J.M van Nes, stopte
met de handel in vlas en besloot
polyurethaan te gaan
produceren. De samentrekking
van beide namen leverde
Nestaan op. „Het bijzondere
van Nestaan Holland is dat het
volledig onafhankelijk kan
werken van
grondstofleveranciers",
benadrukt Hennekens. „Andere
producenten zijn vaak gelieerd
aan een bepaalde leverancier en
kunnen alleen maar kiezen uit
dat productenpakket. Nestaan
kan grondstoffen inkopen
waar het op dat moment het
gunstigst of voorradig is. Zo
kopen we grondstoffen in
De productie-hal van Nestaan Holland BV in Tholen
bij Dow Chemical en Bayer."
De producten van Nestaan
Holland vallen in twee groepen
uiteen: bloksehuim en
componentensystemen, ofwel
vast en vloeibaar. De toepassing
van het bloksehuim is
veelzijdig. Door de hoge
isolatiewaarde en mechanische
eigenschappen wordt het
materiaal toegepast in
sandwichpanelen, koel- en
vriespanelen, carosseriebouw,
scheepsbouw en technische
installatie.
Snuffelaars
De productie van polyurethaan
gebeurt zonder gebruik van
cfk's en hcfk's; sinds 1 januari is
dat verplicht. De blokken
worden voortaan door middel
van pentaan ('broertje van lpg')
geblazen. Om de veiligheid te
garanderen zijn in de
productiehallen snuffelaars
(computergestuurde
snuffelpalen) opgesteld die de
concentratie pentaan in de
gaten houden.
„Zodra het percentage boven de
tien procent komt gaat het
alarm; komt het boven de
twintig procent, dan wordt
automatisch de productie
Naam
Nestaan Holland bv
Plaats
Tholen
Opgericht
1968
Aantal werknemers
36
Omzet
15,88 miljoen euro
Zusterbedrijven
Nestaan Insolation and
chemicals (België), Thermica
(Verenigd Koninkrijk), Flaxman
(Nederland en België),
Ongropur (Hongarije).
stilgelegd. Tot nog toe is het
percentage niet boven de drie
procent gekomen. Toen dat
gebeurde, was er een
pentaanleidinggebroken. Maar
de afzuiging is zo sterk, dat er
wel hele gekke dingen moeten
gebeuren voordat het alarm
afgaat."
De blokken isolatiemateriaal
worden hier niet alleen
gemaakt, maar door
computergestuurde machines
ook op alle mogelijke manieren
gezaagd. Soms gaan blokken
ook in het geheel naar een klant
om pas ter plekke te worden
gezaagd.
Vooral in olie-exporterende
landen is het materiaal populair
om leidingen te isoleren.
„Leidingen waardoor vloeibaar
gas wordt getransporteerd,
moeten een constante
temperatuur hebben van -196
graden Celsius. Door de
leidingen in te pakken in
polyurethaan is die
temperatuur te garanderen."
Behalve isolatiemateriaal in
vaste vorm produceert Nestaan
Holland ook vloeibaar
materiaal. Dat is te verspuiten,
te sprayen of te gieten. De
toepassingsmogelijkheden zijn
divers: van vloer-, dak-, spouw-
of leidingisolatie tot het isoleren
van schoenzolen, surfplanken,
koelcellen, containers, schepen,
boilers en matrassen. „Het
materiaal wordt ook toegepast
foto Willem Mieras
bij de bouw van de bekende
spiegelkantoren. Achter al dat
glas dat je aan de buitenkant
ziet, zit polyurethaan voor de
isolatie."
Voordeel van de vloeibare vorm
is dat werkelijk elk hokje en
gaatje kan worden gedicht met
het isolatiemateriaal. Behalve
het produceren van isolerend
materiaal, vervult Nestaan ook
een groothandelsfunctie. Zo
worden alle producten van
zusterondernemingen door
Nestaan Holland verkocht.
Markt
De belangrijkste markt voor
Nestaan is Nederland.
Driekwart van de omzet zet
Nestaan er af. Direct daarna
volgen het Verenigd Koninkrij k
Scandinavië, Denemarken en
de olie-exporterende landen. In
mindere mate exporteert
Nestaan naar België, Frankrijk,
Duitsland en Zwitserland. „Het
gebeurt ook met regelmaat dat
we door klanten worden
ingeschakeld bij projecten,
zoals nu in Ka-tahar en in
Thailand. Klanten kiezen voor
zekerheid en willen niet zomaar
in zee gaan met plaatselijke
leveranciers."
door Francien van Zetten
ARNHEM - De eerste AH XL
die volgende week in Arnhem
zijn deuren opent is met ruim
4000 vierkante meter winkel
oppervlakte bijna drie keer
zo groot als een 'gewone'
Albert Heijn-supermarkt. Maar
dat is niet alles: het Zaanse
supermarktconcern presenteert
in winkelcentrum Kronen
burg een nieuwe winkelformu
le.
Een megasuper met veel meer
keus, voordeel en vermaak dan
tot nog toe is vertoond. Com
pleet met een nieuwe bedrijfs-
kledinglijn voor de 350 mede
werkers. Slaagt de kleding-
proef, dan krijgen alle AH-
werknemers een nieuwe outfit.
De Zaanse grootgrutter wil tot
2010 nog eens 49 megasupers
openen. Venlo, Eindhoven, Vlis-
singen en Kerkrade zijn in
beeld. Het kan gaan om uitbrei
ding van bestaande winkels,
zelfstandige nieuwbouw of in
combinatie met een groter pro
ject, zoals in Kerkrade. De be
doeling is dat daar een AH XL -
voluit: Albert HeijnExtra Large
- verrijst bij het nieuwe stadion
van voetbalclub Roda JC.
Invalswegen
Uitgangspunt voor alle XL-ves-
tigingen is dat ze over ruim vol
doende vierkante winkelmeters
en parkeerplaatsen beschikken
en dat ze makkelijk bereikbaar
zijn. In de praktijk betekent
het dat Albert Heijn kijkt naar
locaties bij invalswegen van
steden. Dit in tegenstelling tot
megasupers in Frankrijk en de
Verenigde Staten die op goed
kope grond ver van de steden
staan.
„Nederlanders zijn gewend dat
op bijna elke hoek van een
straat een winkel is. Dat willen
ze graag zo houden", zegt I. van
Kuilenburg, voorlichter van Al-
bert Heijn in Zaandam. Ze
meldt dat uit onderzoek van het
concern verder blijkt, dat men
sen bereid zijn in de auto te stap
pen en een kwartier tot twintig
minuten te reizen om comforta
bel boodschappen te doen.
Van Kuilenburg zegt dat de
komst van AH XL beslist niet
betekent dat het supermarkt
concern geen brood meer ziet in
zijn kleinere filialen. „Het is be
slist niet zo dat we de omzet van
de wijkwinkels willen kanniba-
liseren. In tegendeel. We willen
de klant meer keuze bieden. We
doen juist grote moeite per
buurt het juiste assortiment te
bieden. Zitten we in een kinder
rijke buurt dan zijn er meer
schappen met luiers. Gaat het
om een wijk met veel tweever
dieners dan hebben we meer
kant-en-klaar-producten."
Wispelturig
Het 'winkelmoment', daar
draait het om in de marke
tingstrategie die supermarkt
concern Albert Heijn uit Zaan
dam heeft bedacht als antwoord
op 'het veranderde winkelpa
troon' van de moderne mens.
Die is een wispelturige consu
ment geworden, die het niet
meer zo nauw neemt met win-
keltrouw en inmiddels gewend
is overal snacks en kant-en-kla-
re maaltijden mee te kunnen ne
men. AH merkte dat vooral aan
de 'omzetlekkage'. „Iemand die
een pizza thuis laat bezorgen,
koopt geen aardappelen en an
dijvie meer in de supermarkt."
Van Kuilenburg benadrukt dat
het concern snel inzag, dat al
leen het aanpassen van het as
sortiment onvoldoende effect
zou hebben. „De klant heeft een
druk leven en heeft daardoor
andere aankoopmomenten ge
kregen. De winkels moeten naai
de consument toe komen."
In die filosofie blijven de 'gewo
ne' supermarkten - 680 in Ne
derland - de basis vormen.
Daarnaast is er de AH To Go, de
'gemakswinkel' waar Albert
Pleijn al geruime tijd mee expe
rimenteert in drukke winkel
straten of andere locaties met
veel passanten. Zoals NS-sta-
tions en binnenkort ook Esso-
tankstations langs de snelwe
gen. De eerste twee zelfstandige
filialen van die gemakswinkels
zijn eind vorig jaar in Rotter
dam (Lijnbaan) en Amsterdam
(Reguliersbreestraat) geopend.
Het zijn kleine supermarkten
(50 tot 100 vierkante meter) met
een beperkt assortiment aan
snacks, kant-en-klaar-maaltij-
den en dagelijkse benodigdhe
den.
Internet
Albert Heijn begeeft zich met de
winkelformule Albert boven
dien - voorzichtig - op internet.
In de Randstad is het mogelijk
via internet boodschappen te
bestellen, Als vierde laag in de
bedrijfsstrategie introduceert
het concern nu de AH XL. Spe
ciaal bedoeld voor het inslaan
van de grote vrijdag- of zater
dag boodschappenbulk. GPD
