Filmsterren
zijn net
spionnen
krachtiger dan een angstschreeuw
Een lach is
Spy Game
Palestijnse kwestie
door kinderogen
Berlijn eert Hildegard Knef
Monsters Inc.
et is niet waar dat Brad Pitt op het filmvak is
uitgekeken, zoals onlangs werd beweerd in
verscheidene bladen,Ik heb me nog nooit
verveeld bij het maken van films. Ik heb alleen gezegd dat ik
goad op mijn kompas wil blijven kijken. Ik voel sterk de
behoefte me te beperken tot films die echt ergens over gaan.
De in Oklahoma geboren su
perster - thans met actrice
Jennifer Aniston woonachtig in
Los Angeles - maakt zijn correc
ties tijdens een gesprek over Spy
Game. Deze film, die deze week
in Nederlandse première ging,
zou ooit door Mike van Diem ge
regisseerd worden, maar uitein
delijk kwam hij in handen van
Tony Scott (Enemy of The Sta
te). Naast de 37-jarige Pitt
speelt de 64-jarige Robert Red-
ford de andere hoofdrol.
Redford is een CIA-supervisor
die op de dag dat hij met pensi
oen zal gaan.ontdekt dat een
ooit door hem gerekruteerde
spion in China tegen de lamp is
gelopen en dat de nieuwe direc
tie van de inlichtingendienst
geen poot wil uitsteken om de
man te hulp te komen. Langs
een dubbele verhaallijn wordt
verteld over de gebeurtenissen
in het verleden die de bijzondere
band verklaren tussen spion
Pitt en spion Redford, terwijl we
laatstgenoemde tegelijkertijd
bezig zien stiekem de nodige in
formatie te vergaren waarmee
hij - tegen de directieven van de
CLA-bazen in - toch een red
dingspoging voor Pitt lanceert.
1 Brad Pitt was bij zonder ver
heugd opnieuw te kunnen wer
ken met Redford die hem tien
jaar geleden zijn eerste serieuze
hoofdrol had laten spelen, in
'The River Runs Through It'.
Redford is een icoon, een van
de allergrootsten, iemand die
voor een hele serie van de beste
Amerikaanse films aller tijden
verantwoordelijk is geweest zo
wel voor als achter de camera.
Gek genoeg herinner ik me niet
zo veel details van de opnamen
van 'The River Runs Through
It', omdat ik toen nog zo groen in
1 het vak stond dat alles tegelijk
een enorme indruk op me maak
te. Maar heel goed is me een be
langrijk advies bijgebleven dat
Robert me toen gaf. Middenin
een scène, onderbrak hij me en
zei: 'Je seint te veel, je maakt te
veel gebaren. Daardoor ver
speel je voortijdig je energie. Je
moet het meer verdelen en op
bouwen naar het einde van de
scène.' Dat heb ik goed onthou
den. Maar deze keer was anders.
Redford was nu niet de regisseur
maar mijn tegenspeler. Grappig
genoeg moest ik toch weer van
alles van hem leren, want hij
speelde de oude rot in het spio-
nagevak en ik was weer het
groentje."
Brad Pitt ziet overigens het spi-
onagebedrijf niet als het echte
onderwerp van Spy Game„Het
is meer de achtergrond van wat
in wezen een drama is over rela
ties en over loyaliteit. Ik ben al
tijd gek geweest op spionage
verhalen, maar mijn voorkeur
lag nooit bij James Bond, maar
bijromans van het meerrealisti
sche type zoals 'The Spy Who
Came In From The Cold', van
John LeCairé. Daar gaat het
over echte mensen en de donke
re kanten van hun professie.
Spionnen dienen altijd hun wa
re identiteit te camoufleren en
kunnen daarom nooit een per
soonlijke relatie aangaan. Dat
vermogen leveren ze in, ter wille
van hun beroep. Dat kan heel
verwarrend worden op de
duur." De vraag of het met film
sterren niet net zo kan gaan,
wordt bevestigend beantwoord:
„Daar ligt absoluut een paral
lel: Als je gaat leven volgens je
'imago' in plaats van blijven wie
je écht bent, dan gebeurt inder
daad hetzelfde. Maar nu we er
toch bij stilstaan: filmsterren
zouden fantastisch voor spiona
ge ingezet kunnen worden. We
reizen immers over de hele we
reld. We worden snel door de
douane geloodst. We ontmoeten
invloedrijke figuren. Er ligt
daar nog toekomst voor me. Zat
Mata Hari niet ook al in de
showbusiness?"
Brad Pitt vindt het fascinerende
materie: „Geheim agenten moe
ten het altijd hebben van types
die bereid zijn de eigen mensen
te verraden. Dat betekent dat
het altijd gaat om smerige han
del waarbij het heidens moeilijk
is de juiste beslissingen te ne
men en te overzien welke reper
cussies hun daden kunnen
hebben. Ik heb een ontmoeting
gehad met een aantal vaklui.
Dat ging heel opwindend. Tony
Scott en ik vlogen met een pri-
vé-vliegtuig ergens heen, waar
een auto wachtte. Na een tijd
rijden, het was donker, kwamen
we in een bos. We stapten in een
andere auto en kwamen terecht
bij een buitenhuis waar je nooit
twee keer naar zou kijken. Een
stuk of negen geheim agenten
zaten daar. Heel hecht, als een
familie. Een paar jongeren von
den de situatie ongemakkelijk
en hielden hun kaken stijf op el
kaar. Maar er waren ook een
paar veteranen. Die waren vol
op bereid te praten, omdat zij
veel beter dan de jongere gozers
precies wisten wat ze kónden
vertellen. IndrukwekkendIk
heb er veel van geleerd en ben er
veel meer door geïnteresseerd
geraakt in buitenlandse poli
tiek."
„Dat is trouwens iets waar het
ons Amerikanen veel te lang aan
heeft ontbroken: interesse voor
wat er elders in de wereld ge
beurt, omdat we te lichtvaardig
dachten dat het ons toch niet
raakte. De elfde september
heeft dat veranderd. Toen is ons
op zijn minst bijgebracht hoe
dom het indertijd is geweest om
de Afghani's, die we eerst had
den geholpen te vechten tegen
de Russen, volledig in de steek te
laten. Onverschilligheid! Zoiets
mag nooit meer gebeuren. Alles
wat we nu tijdens de oorlog te-
donderdag 7 februari 2002
Brad Pitt (links) en Robert Redford tijdens de opnamen van Spy Game.
gen het terrorisme in Afghanis
tan hebben vernietigd, dienen
we persoonlijk ook weer op te
bouwen, vind ik."
Brad Pitt wil niet beamen dat
spionage een vak zou zijn voor
bij uitstek cynici. „De lui die ik
een groter doel, om meer men
senlevens te kunnen redden bij
voorbeeld? Dat is ook het debat
dat in deze film wordt geleverd.
Het klassieke voox'beeld is de
zaak van de Lusitania geweest.
Dat schip waarvan Churchill
heb ontmoet vond ik menselijk
betrokken. Geen dooxirapte,
geti'ainde moordmachines,
maar toegewijde vadexianders.
Ze offeren veel op. En de jongen
die ik speel, is zeker niet cy
nisch Hij wil deel uitmaken van
iets belangrijks, zoals wij alle
maal. Natuuxiijk zitten aan dat
beroep tal van kanten die discu
tabel zijn, zoals de vraag: 'Mag
je mensenlevens opofferen voor
wist dat erop werd gejaagd door
Duitse onderzeeëi-s. Maar hij
wist ook dat de Lusitania een
stel Amexikanen aan boox-d had
en hij had het nodig dat ook
Amerika de ooxiog zou vei'kla-
ren aan Duitsland. Om die x-eden
heeft Churchill niet ingegi-epen
en dat schip opgeofferd. Was dat
verwerpelijk? Wie zal het zeg
gen?"
Dergelijke moreel beladen the
ma's komen we zeker niet tegen
in die andere film met Brad Pitt
die momenteel in onze biosco
pen te zien is, de vrolijke bank
roversfilm Ocean's Eleven:
„Zo'n film doe je voornamelijk
voor de gein. Het is heerlijke on
zin. En draaien met dit gezel
schap in Las Vegas, maakte het
helemaal tot een feestje. Ja, de
goktafels hebben het nodige van
me gezien. Voornamelijk Black
Jack. Ik ben er met een leuke
winst uitgekomen ook. Ik ben
goed. Geoige Clooney kan er
niks van. Clooney sucks. Damon
is fantastisch, een meester.
Maar toch is Ocean's Eleven ook
meer geweest dan enkel feest
vieren. Het betekende ook dat ik
kon werken met Steven Soder-
bergh, als regisseur een absolute
topper-. Hij kruipt zelf achter de
camera, doet zelf de montage en
alle muziek is zijn persoonlijke
keuze. Dat is iemand die film
kunst nxeuwe inhoud geeft. Ik
had hem lang achter de vodden
gezeten om met hem te werken
en ik was blij met deze kans. En
nog blijer dat we het binnenkort
opnieuw doen in Full Frontal."
„Zolang er nog regisseurs zijn
als Soderbexgh, hoef ik me echt
niet te vervelen. De filmers van
wie ik het meest houd, dat zijn
de echt goede verhalenveitel-
lers, zoals mijn vriend David
Fincher, vanzelfsprekend. En
Sam Mendes, Wes Andex'son,
Alexander Payne, Andrew Do-
minik. Die bepalen de toekomst
van de cinema. En zeker ook de
gebroeders Coen. Met hen had
ik To The White Sea willen ma
ken, maar het was financieel
niet rond te krijgen. Heel jam
mer. Een oorlogsverhaal over
een Amerikaan die moet overle
ven nadat hij is neergeschoten
boven Japan. Spy Game gaat
over goed en fout, To The White
Sea zou gaan over de natuur. Die
kent geen goed of fout, want is
amoreel. Dat interesseert me.
Als ik me ooit bij een x-eligie ga
aansluiten, dient het in elk geval
een natuurreligie te zijn."
Pieter van Lierop
Spy Game is te zien in Cine City Vlis-
singen, De Koning Hulst en Roxy
Bergen op Zoom.
Gisteren ging voor de 52-ste
keer het Filmfestival van
Berlijn van start. Dieter Koss-
lick, die voor de eerste keer de
scepter zwaait over het festival,
heeft aangekondigd op de val
reep zijn programma te zullen
uitbreiden met een serie films
(voornamelijk uit de jaren vijf
tig en zestig), waarin de vorige
week overleden zangeres-actri
ce Hildegard Knef ooit geschit-
terd heeft.
Het kinderfilmfestival dat pa
rallel loopt aan de eigenlijke
Berlinale zal worden geopend
met Minoes en dat is tevens de
enige Nedexiandse bijdi'age aan
de totale manifestatie. Normaal
gesproken zou The Discovery Of
Heaven zeker op Duitse interes
se hebben mogen rekenen, want
in 1998 won Jeroen Krabbé met
zijn debuutfilm Left Luggage
drie prijzen op dit festival en hij
was er in 1999 juiylid. Maar om
dat de film naar het boek van
Mulisch al was vex*toond op het
Filmfestival van Gent, viel hij
daaxmee voor 'Bex-lijn' automa
tisch af. In België heeft pers en
publiek slechts lauw op The
Discovery gereageerd. Waar
schijnlijk was gokken op het in
ternationaal écht belangrijke
podium van Berlijn een stuk
verstandiger geweest.
In de competitie om de Gouden
en Zilvei'en Beren en nog een
stuk of 60 bijkomende prijzen,
zal de aandacht vooral uitgaan
naar nieuw werk van groothe
den als Zhang Yimou (Happy
Time), Lasse Hallström (The
Shipping News), Richard Eyre
(Iris), Ron Howard (A Beautiful
Mind), Wes Anderson, (The Roy
al Tenenbaums), Francois Ozon
(8 Femmes), Constantin Costa-
Gavras (Amen), Beltrand Ta-
vernier (Laissez-Passer), Otar
Iosseliani (Lundi Matin) en Ist-
van Szabo (Taking Sides). Ver
der zijn ook landen als Grieken
land, Ierland, Zwitserland,
Spanje, Oekraïne, Israël, Japan,
Denemai-ken en Koi-ea tot het
hoofdprogramma doorgedron
gen.
De Italiaanse actrice Claudia
Cardinale krijgt een ere-Beer.
Een speciale gala-voorstelling
wordt besteed aan een nieuwe,
uitgebreidei'e versie van Milos
Formans Amadeus. Op 17 fe-
bx'uari zal het festival worden
afgesloten met een gerestau-
reerde versie van de Charles
Chaplin-klassieker The Great
Diactator, in aanwezigheid van
verscheidene leden van Chap-
lins familie.
Pieter van Lierop
In de documentaire Promises
vertellen zeven Isi'aëlische en
Palestijnse kinderen wat hen
bezighoudt. Ze zijn tussen de
negen en dertien jaar, oud ge
noeg om te weten wat er in de
wereld speelt, maar nog ixiet be
hept met tienemukken of met de
beleefde voorzichtigheid van
hun ouders. Onbevangen, noe
men we dat. En omdat de jeugd
nu eenmaal de toekomst heeft
en misschien nog een beetje on
schuldig is ontstaat al snel de
verwachting dat ze een vrede
lievender geluid zullen laten
horen dan de oorlogvoerende
volwassenen.
We krijgen inderdaad even een
wai-m gevoel wanneer B.Z.
Goldberg, een van de drie regis
seurs die tijdens de eerste intifa
da reporter was voor onder an
dere Reuters, de BBC en CNN,
met de Israëlische tweeling Yar-
ko en Daniel een bezoek brengt
aan kinderen in een Palestijns
vluchtelingenkamp. Als het ijs
gebroken is voetballen en stoei
en ze naar hartelust, en hebben
later een goed gesprek dat hen
zichtbaar veel doet. Wie zal het
niet te kwaad krijgen wanneer
een van de Palestijntjes in tra
nen uitbarst omdat hij weel
moet denken aan zijn vriendje
dat voor zijn ogen werd doodge
schoten?
Wat we vex-der te zien kx-ijgen
geeft helaas minder reden tot
optimisme. Moishe, een gezet
jongetje uit een van de nederzet
tingen op de West Bank, fanta
seert al hoe hij de Arabieren zal
verjagen. Shlomo, een ultra-or-
thodox leeftijdgenootje uit Je
ruzalem, wil best aardig doen
tegen Palestijnen, als hij maar
niets met ze te maken heeft.
Mahmoud, blond met blauwe
ogen, is al een vurig Hamas-
supporter en zeer vei'baasd als
hij verneemt dat die aardige
filmmaker waar hij zo goed mee
op kan schieten een volle jood is.
En dan is dit nog opgenomen in
de x-ustige periode voorafgaand
aan de tweede intifada.
Promises sleepte dit jaar op het
Rotterdams filmfestival tame-
Moishe leeft op de West Bank en
fantaseert hoe hij Arabieren zal ver
jagen.
lijk onveil/acht de publieks
prijs in de wacht. Daar zullen
bovengenoemde wanne gevoe
lens meer toe hebben bijgedra
gen dan de filmische kwalitei
ten. Met drie regisseurs aan het
i'oer - naast Goldberg ook Justi
ne Shapiro en Carlos Bolado - is
de stijl bepaald onpersoonlijk.
Eex-der een schools in elkaar ge
zette televisiereportage met
veel routineuze plaatjes. Het be
gint pas te leven als Goldberg en
de zijnen ons meenemen op hun
ti-ipjes tussen de streng geschei
den werelden. Zelf zien hoe de
Palestijnen in de rij staan om ge
fouilleerd te worden terwijl de
filmmaker dankzij het Israë-
lisch nummei-bord vrolij k wordt
doorgewuifd. Mee met het clan
destiene bezoek van een oude
Palestijnse oma en haar klein
zoon aan het braakland dat ooit
haar dox-p was. De waarschu
wing opvangen dat Hebreeuws
spreken in het kamp gevaaxiijk
is. Nee, van kinderen die daar
opgroeien kunnen we niet ver
wachten dat ze onbevangen
zijn.
Leo Bankersen
Promises. Regie: Justine Shapiro,
B.Z. Goldberg, Carlos Bolado Met
Moishe, Mahmoud, Shlomo, Faraj,
Sanabel, Yarko en Daniel. Vrijdag
en zaterdag te zien in Schuttershof
Middelburg.
Monsters Inc. geldt als een wonder van computeranimatie.
Er was al een Oscar voor de korte
animatiefilm, maar voor het
eerst wordt er nu ook een uitgereikt
voor de lange afstand. Kenners ver
wachten dat de strijd om de hoofd
prijs voornamelijk zal gaan tussen de
rivalen Dx-eamWorks en Disney, die
beide in i-espectievelijk Shrek en
Monsters Inc. onooglijke wezens in
zetten. Gaat de Academy Award naai
de groene moerasman of naai- de ha
rige gedrochten? Monstex-s-regisseur
Pete Docter houdt zich op de vlakte.
„Het mooie van deze prijs is dat nu
ook kleinere films aandacht krijgen."
Ver, ver weg in een ander universum
ligt een stad waar monsters in ploe
gendiensten angstkreten van kinde
ren verzamelen om zo hun energie-
voox-ziening veilig te stellen. Op hun
beuit geloven de krabachtige, slijme
rige dan wel veelkoppige wezens dat
kinderen giftig zijn, dus lijfelijk con
tact met de ukken is uit den boze. Het
lijkt een onzinnig gegeven, maar het
is er wel een dat aanslaat. Monsters
Inc., Disney's jongste animatiefilm,
werd met gemengde reacties door de
kritiek ontvangen maar is inmiddels
een bestseller in de Verenigde Staten.
Het openingsweekend was goed voor
ruim 62 miljoen dollar, een i-ecoi'd
voor een animatiefilm. En twaalf we
ken later stond de teller op zo'n 250
miljoen dollar. Voorwaar geen gerin
ge pi-estatie te midden van alle tove
narij van Harry Potter en The Lord
Of The Rings.
„We hebben al meer geld binnenge
haald dan Toy Story 2", zegt een op
getogen regisseur Pete Docter.
„Amazing!" Hij zoekt naar een ver-
klaring voor het succes. „We hebben
gepx-obeerd een film voor onszelf te
maken. Bij Disney staan we te boek
als redel ij k intelligente mensen en we
gingen er vanuit dat als wij moesten
lachen het publiek het ook zou doen.
En dat is gelukt, kennelijk. Het leuke
is dat er door jong en oud verschil
lend op wordt gereageei'd. Als mon
sters onderuit gaan, hoor je de kinde
ren kraaien, bij de meer intellectuele
grapjes buldex-en de volwassenen,
dan gaat het over de hoofden van de
kids heen."
Een film over engerds van velerlei
pluimage moet het natuurlijk hebben
van afschi'ikwekkende creaturen,
maar, zegt Docter, „we moesten wel
een balans zien te vinden. Je kimt het
niet te griezelig gaan maken. Dan
jaag je de kinderen de zaal uit." Vol
gens de regisseur heeft die keuze
goed uitgepakt. „Dat maak ik op uit
brieven van ouders die ons bedanken
dat wij hun kinderen van hun ang-
sten voor monsters hebben afgehol
pen."
Docter is met zijn 33 jaar al een vete-
x-aan in de animatie-industrie. Nadat
hij het potlood had gehanteerd voor
Disney en andere filmmaatschappij
en, begon hij in 1990 begon bij Pixar
Studios. Docter raakte bij Disney's
zakenpax-tner verslingerd aan de
computeranimatie. Hij schx-eef mee
aan en was supervisor over de eei'ste
Toy Story-film. Monsters Inc. is zijn
i-egiedebuut
De vei-haallijn van Monsters Inc. is
ontsproten aan het brein van de ver
legen grijnzende Docter. „Na Toy
Stoxy kregen we veel reacties van
mensen, die vroeger ook altijd dach
ten dat hun speelgoed leefde. We
hadden een mysterie uit hun kinder
tijd gevangen in animatie. Met die
gedachte sloeg ik aan het fantaseren
over een ondei-werp voor een volgen
de film. Als kind was ik ervan over
tuigd dat monsters echt bestonden.
Dat de trui die je over je stoel had ge
hangen 's nachts verandexde in een
eng gedrocht met tentakels. Die kin
derangst is universeel. Psychologen
weten je te vertellen dat die bangheid
voor monsters een irrationele verta
ling is van de angst van kinderen dat
hun ouders zullen weglopen. Mon
ster-s geven die vrees een gezicht. We
discussieei'den uitentreuren over de
vraag waai-om monstei's schrik aan
jagen. We speelden met het idee dat
ze dat doen uit sportieve overwegin
gen, dat er een soort eredivisie van
gedrochten is. Maar dat voorstel leid
de niet tot iets substantieels. De ou
ders in ons team, onder wie ik, weten
dat onze kinderen soms enorm druk
zijn. Misschien dat we iets met die
overtollige energie zouden kunnen
doen? Uiteindelijk bedachten we dat
de angstkreten van kindex-en als
energie voor monsters zouden kun
nen dienen."
Gedurende zo'n vier jaar kreeg het
idee zijn uiteindelijke vorm in de film
die nu te zien is. De hoofdrol is weg
gelegd voor James P. Sullivan, bijge
naamd Sulley, een ruim twee meter
lang, 400 kilo zwaar, blauwgroen ge
hoornd monster met paarse stippen
in zijn vacht. Hij is de Super Angst-
aanjager van Monsters Inc.een ener
giebedrijf in de stad Monstropolis
waar monsters in alle soorten en ma
ten schrikr-eacties en jammerlijke
kreten van kinderen vex-zamelen. Zij
stappen daartoe door miljoenen in de
fabriek opgeslagen deuren om in
even zo vele kinderkamers hun duis
tere werk te verrichten. Sulley's as
sistent heet Mike Wazowski, een gif
groene mini-cycloop met ADHD. Het
duo voert in Monsters Inc. de rang
lijst aan met gecollecteerde angst
kreten, op de voet gevolgd door
uitermate enge, slissende kameleon
Randall Boggs.
De inwoners van Monstropolis put
ten hun energie uit het geschrei van
het jonge grut, maar geloven dat kin-
dei-en zelf giftig zijn. Vooi'zichtigheid
is dus geboden. Maar het gaat toch
verkeerd: het meisje Boo komt te
recht in de monstei"wereld. Sulley,
met het hart toch op de goede plaats,
overwint zijn angsten en probeert sa
men met cycloopje Mike het meiske
weer naar haar kinderkamer terug te
brengen. Maar hij rekent daax-bij bui
ten de kwaadaai'dige Randall. Mike,
Sulley en Boo komen vervolgens in
een achtbaan van spannende maar
ook hilarische verwikkelingen te
recht.
De cinematografische uitwerking
van dit verhaal oogt uitermate fraai.
De monsters ogen bijkans echter dan
echt. Er is een verbluffende achter
volgingsscène in de grote fabriekshal
met miljoenen deuren. Mogelijk ge
maakt door de enorme computerca
paciteit, bijna 2,5 keer zoveel als in
Toy Story 2 (dat al als een wonder van
computeranimatie gold), die in Mon
sters Inc. is gestoken. „De techniek
maakt steeds meer complexere zaken
mogelijk. Zo lijkt Sulleys vacht op
echt bont", illustreert Docter. „En
Boo lijkt heel erg op een meisje uit een
caitoon, maar de onafhankelijk be
wegende kreukels in haar shirt en de
schaduwen op haar gezicht ogen
weer heel realistisch.De film zit tus
sen cartoon en special effects in, weet
de i'egisseur. „De kijker weet dat het
niet echt is, maar het lijkt er ver
draaid veel op."
Richtlijn bleef een vermakelijke
monsterfilm te maken. „De bood
schap is dat de lach krachtiger is dan
een angstschreeuw. Kommer en kwel
delven uiteindelijk het onderspit te
gen vrolijkheid. De mens hoeft niets
te vrezen dan de vrees zelf. Aan het
einde wordt dat allemaal duidelijk.
Voor mij persoonlijk was ook Sulleys
transformatie in een 'ouder' belang
rijk. Vlak voordat ik met deze film
begon, werd namelijk mijn zoon ge
boren."
Peter Kuijt
Monsters Inc. draait in Cine City Vlissin-
gen. De Koning Hulst en Cinemactueel
Bergen op Zoom.
