Eric Heijens kijkt zijn ogen uit
Even geen tijd
voor de koeien
11
Middelburgse fysiotherapeut voor België op Olympische Spelen
09
Familie Smit naar Salt Lake City als supporter van Gretha
Eric Heijens neemt schaatser Bart Veldkamp onder handen. Toch is de Middelburger in de Belgische ploeg veel meer dan fysiotherapeut.
dinsdag 5 februari 2002
Het had niet veel ge
scheeld of een
Zeeuw was zaterdag met de
Belgische vlag het stadion
van Salt Lake City binnen
gemarcheerd. Alleen omdat
het Olympisch Comité van
onze zuiderburen op het
laatste moment nog een vier
tal shorttrackers inschreef,
zal Eric Heijens uit Middel
burg als 'gewoon' lid van de
Belgische selectie de ope
ningsceremonie meemaken.
Hoe het ook zij, het blijft een
wonderlijk verhaal over fy
siotherapeut Eric Heijens. In de
zomer van vorig jaar kreeg hij
via via te horen clat bij de
schaatsploeg van Bart Veld
kamp dringend behoefte was
aan een fysiotherapeut. Het leek
de 35-jarige sportgek wel wat.
Eerder had hij bij de VCV
Zeeland aan iets gesnuffeld dat
op topsport leek en dat smaakte
naar meer.
Bart Veldkamp, leider van de
Wehkamp-schaatsploeg en al
jaren schaats-Belg, zag het na
enkele gesprekken wel in Heij
ens zitten en diens Werkgever
werkte mee door hem een jaar
onbetaald verlof te geven. Zijn
vrouw, voormalig tafeltennis
ster Ingrid van Osselaer, was
geen sta in de weg. „Ik zou ruim
zeven maanden van huis zijn.
Ingrid merkte steeds meer dat ik
dit graag wilde en vond het pri
ma. Ze vond dat ik het moest
doen er ervan moest genieten.
Mijn grootste probleem waren
mijn kinderen. Ik zou ze lange
tijd niet zien."
Op 18 augustus begon Heijens
met de Wehkamp-ploeg aan een
reis door de wereld. Het team,
naast Bart Veldkamp bestaande
uit de Russen Sajoetin enKibal-
ko. de Nederlander André
Vreugdenhil, de trainer Rutger
Tijssen en de Noor Störelid (hij
sloot zich later aan bij het team)
reisde van trainingskamp naar
trainingskamp en bezocht tus
sendoor de belangrijke wed
strijden.
Twee races
Van Sankt Moritz ging het naar
Park City (bij Salt Lake City),
Hamar, Berlijn, Innsbruck, Den
Haag, Stellenbosch in Zuid-
Afrika, Davos, Erfurt, Heeren
veen en weer Park City. Uitein
delijk is Heijens met Veldkamp
vorige week in Salt Lake City
neergestreken voor de belang
rijkste missie in vier jaar: de
Olympische Spelen. Heijens:
„Bart Veldkamp zei het al toen
ik nog maar net bij de ploeg zat:
het seizoen bestaat uit twee ra
ces. De vijf en de tien kilometer
in Salt Lake City. En hij vertelde
dat naast hem, alleen ik zeker
Bart Veldkamp en enkele bege
leiders. Sinds ook enkele short
trackei's zijn afgevaardigd, be
staat de schaatsploeg uit slechts
twee man: Veldkamp en Heij
ens. Voor Veldkamp worden het
zijn vierde Spelen, voor Heijens
zijneerste.
Over de grootte van de schaats
ploeg heerste lange tijd ondui
delijkheid. De contacten met
het Belgisch Olympisch Comité
verlopen namelijk verre van
soepel. Heijens: „Er is totaal
geen belangstelling. Bart werd
verwacht voor de persconferen
tie van de Belgische ploeg op het
moment dat hij in Heerenveen
World Cupwedstrijden moest
rijden... Er.is weinig goed gere
geld. Tijdens het EK kreeg hij
een sms-je: gefeliciteerd met de
derde plaats op de 1500 meter.
Maar dat moest natuurlijk de
5000 meter zijn."
„We praten niet veel over de
Spelen, maar je merkt wel dat ze
steeds dichterbij komen. De
spanning loopt op. Waar we het
wel eens over hebben gehad, is
over het gevoel dat je hebt als je
een medaille gewonnen hebt.
Dat moet fantastisch zijn."
Waardeloze race
Bart Veldkamp, 34 inmiddels,
won goud op de tien kilometer
in Albertville, en viel ook in de
prijzen in Lillehammer en Na
gano. Eerst Kos en later Romme
voorkwamen echter dat het op
nieuw goud werd. Heijens: „In
Nagano had Bart zich na de tien
kilometer opgesloten op zijn ho
telkamer. Hij dacht dat hij een
waardeloze race had gereden.
Annamarie Thomas moest hem
waarschuwen dat hij snel naai
de prijsuitreiking moest, want
hij had brons gewonnen."
„Bart is een leiderstype. Hij re
gelt alles. Het liefst zou hij alles
zelf doen. Zo maakt hij ook de
trainingsschema's na overleg
met een inspanningsfysioloog.
Misschien is hij wel de Lance
Armstrong van het schaatsen.
Hij eist veel van je. Is het filmen
niet oké, dan krijg je dat duide
lijk van hem te horen. Aan de
andere kant weet je precies wat
je aan hem hebt. Bart is heel so
ciaal. Hij praat over zijn eigen
emoties, maar vraagt ook hoe
het met je gezin gaat.
Straks volgen nog de worldcup-
wedstrijden in Inzeil en het WK
in Heerenveen. Op 18 maart
komt een eind aan het avontuur
van Eric Heijens. „Het smaakt
naar meer, maar niet in deze
vorm. Op deze manier is het een
onzeker bestaan. Het uitgangs
punt was dat ik het één jaar zou
doen. Ik heb het idee dat ze me
ook volgend jaar zouden willen
hebben, maar ik denk niet dat ik
nog een jaar onbetaald verlof
zou kunnen nemen. Bovendien
is mijn familie er ook nog. Het is
best zwaar zonder hen.
Koen de Vries
was van een plaats in de Olym
pische ploeg."
„Ik herinner me mijn eerste
werkdag nog precies. Ik vertrok
hier om half zes 's morgens,
want ik moest op het vliegveld
bij Zürich Kjell Störelid opha
len. Ik dacht, waar ben ik aan
begonnen. Mijn kinderen lagen
boven te slapen, ik zou ze zeven
maanden bijna niet zien en wast
absoluut niet wat me te wachten
stond. Ik had het gevoel dat ikze
in de steek liet."
„In Zürich stond ik te wachten
op Störelid, maar wist absoluut
niet hoe hij eruit zag. Ik had me
natuurlijk wel een voorstelling
van hem gemaakt. Toen ik een
blonde jongen met zülke boven
benen zag, ben ik op hem afge
stapt. Het was hem. Ik had geen
flauw idee hoe zo'n jongen zich
zou gedragen. Hij had in 1994
zilver gewonnen... Hij bleek een
gewone, aardige, normale kerel.
Ik was helemaal op mijn gemak
toen we de rest van de ploeg
hadden opgepikt. Bart Veld
kamp zat voorin de auto, zoals
altijd met zijn benen op het
dashboard. Toen we wegreden
keek hij achterom naar mij en
zei: „'Zo Eric, daar gaan we.'
Het was het begin van een
prachtige tijd."
Heijens is eigenlijk veel meer
dan fysiotherapeut. Zo zorgt hij
ervoor dat in de hotels goede
maaltijden op tafel komen. „Het
is afhankelijk van de trainin
gen. Ze krijgen bijvoorbeeld
veel proteïnen na krachtrainin
gen en veel koolhydraten na
duurtrainingen." Daarnaast
filmt hij tijdens de trainingen.
„Ik mag geen training overslaan
want Bart wil alles zien. Hij is
dag en nacht bezig met zijn
techniek."
Ook is Heijens belast met het
vervoer van spelers en materi-
SALT LAKE 2002
aal. De ene keer rijdt hij in een
kolossale bestelbus, waarop in
middels ook zijn eigen beeltenis
prijkt, een andere keer bestuurt
hij het personenbusje. Vervol
gens verzorgt de masseur de lac-
taatmetingen, de bloedtests
waaruit blijkt hoeveel melk
zuur in het bloed zit. Dat geeft
een indicatie hoe zwaar ge
traind kan worden.
Tenslotte is Heijens ook de be
waker van de paspoorten. Die
zijn onder meer nodig bij de do-
pingcontole. Hij geeft ze af en
controleert en passant of de
controle aan alle procedures
voldoet.
Intensief leven
„Het is een intensief leven. Je
bent lange tijd van huis en van 's
morgens vroeg tot 's avonds laat
bezig. Maar toch is het vooral
genieten. Alles is voor mij
nieuw. Je ziet de echte schaats-
top van dichtbij aan het werk en
dat is enorm indrukwekkend.
Het EK in Erfurt bijvoorbeeld
zal ik nooit vergeten."
„Af en toe is er tijd voor ont
spanning. Dan gaan we naar een
dorp of stad. Met z'n allen een
bakkie doen, zoals dat genoemd
wordt, 's Avonds na tienen, wan
neer de schaatsers naar bed zijn,
gaan we vaak nog even bij el
kaar zitten. Dat kan heel gezel
lig zijn, vooral wanneer er ande
re ploegen in de buurt zijn. Ik
heb al heel wat mensen leren
kermen."
„Schaatsers vormen een heel
sociaal wereldje. Concurrenten
gaan heel gemoedelijk met el
kaar om. Er is respect voor el
kaar. Een Gianni Romme die een
beetje meewarig praat over zijn
concurrenten is een uitzonde
ring. Wij hebben een internatio
nale ploeg, dat helpt eraan mee.
Toen we in Davos waren, train
de Adne Söndral daar ook. Hij is
daar veel met ons opgetrokken.
In Davos hebben we oud en
nieuw gevierd met 35 man. We
kregen er een zevengangen-
maaltijd. Het was een prachtige
dag."
Aanvankelijk zou de Belgische
Olympische ploeg uit maar een
paar man bestaan: schaatser
foto Catrinus van der Veen
een zwarte stift stond zijn naam
erin. Later wilde ik geen andere
schaatsen meer, want ik was zo
gewend aan die lange ijzers",
lacht Jenita, maatje 38.
De familiaire aanleg ligt bij Jan
Smit. Hij ging vroeger met een
groepje mannen uit Rouveen
een of twee keer per week naar
de ijsbaan in Heerenveen. Op
zaterdagavond gingen de doch
ters vaak mee. Maar wedstrij
den waren er niet bij voor Jan
Smit.
Spijt, nu hij het talent van zijn
dochters ziet, heeft hij niet. „In
die tijd was dat anders. Je kon
niet zomaar even naar cle ijs
baan rijden. Die afstanden wa
ren groter. En ik heb op mijn ma
nier heel veel plezier in cle sport
gehad."
Sportief zijn ze nog steeds. Op
de vakantie naar Oostenrijk
gingen vorig jaar de mountain
bikes mee. Toeren door de ber
gen rond de Weissensee. „We
zijn altijd sportief geweest. De
meiden ook. Eerst op gymnas
tiek en later deden ze aan hard
loopwedstrijden mee hier in de
buurt. Heel trots waren ze als ze
met een beker thuiskwamen
Dat was nog wat toen hè, een be
ker winnen", zegt Hennie Smit.
Duitse meiden
Bekers moeten nu medailles
worden. Maar dat Gretha wel
even goud gaat halen in Salt La
ke City.Nee, voor die voorspel
ling moet je niet bij de Smitjes
zelf zijn Al heeft de familie het
al ontelbare keren gehoord de
afgelopen weken. „Ach, dat be
gon daarvoor al", merkte Jan
Smit. „Voor het kwalificatie
toernooi kreeg ik al te horen:
'Mooi zeg dat Gretha naar de
Spelen gaat.' En nu zou ze wel
even goud gaan pakken! En kan
ze die Duitse meiden makkelijk
hebben. Maar zo werkt het
niet."
Thuis in nuchter en nijver Rou
veen dichten ze hun dochter
geen medaillekansen toe. „Het
zou mooi zijn als ze ergens voor
in kan eindigen", vindt Jan
Smit. „Het is al een hele eer dat
ze mee mag doen", zegt moeder
Henny. Maar stel dat ze toch?
Dan gaat het leven in Rouveen
gewoon verder, zegt Jan Smit.
„Want we willen het hier graag
zo houden zoals het nu is."
Mariëlle Verstegen
De keukentafel is rond en ko
lossaal. Goed toeven voor
Jan en Hennie Smit en hun drie
dochters. Al wonen er nog maar
twee thuis op de boerderij in
Rouveen. Jenita, vrouw van Er
ik Huizebosch en moeder van
Anna, is uitgewaaierd en eet
hooguit nog een keertje mee.
In de hoek loeit de kachel, daar-
naast staat het blauwe koffertje
van Gretha met vijf olympische
ringen erop. „Mooi bedacht zo
voor de schaatsen", vindt pa.
Alle olympische spullen zijn een
dag eerder aangekomen. „We
kunnen er bijna een kamer mee
inrichten. Zoveel spul", lacht
Hennie Smit, terwijl ze de jas
laat zien. Het dikke winterjack
is fel blauw en fel oranje. Op de
achterkant prijkt de onmisken
bare tulp. „Mooie jas voor de
Spelen, maar daarna doe je die
toch niet zo meer snel aan",
denkt ma hardop. Moeders blij
ven praktisch.
Buiten, aan de waslijn wappe
ren overalls in de wind. Daar
achter zijn de stallen met zo'n
veertig melkkoeien. Daar moest
nog wat voor geregeld worden
voor ze naar Amerika konden.
Gretha en Jenita, op wie ze vroe
ger konden terugvallen voor het
melken en voeren, zijn er zelf
per slot van rekening ook niet.
Pa heeft ze alle drie melken
geleerd. „Voor als we eens een
dagje weg moesten. Ze kunnen
het alle drie, maar Marjanne
heeft er altijd een hekel aan ge
had."
Varkens
Trekker rijden kunnen ze ook
alle drie. Maïs in het bakkie
doen, voor de dieren. Geen pro
bleem. Tot een jaartje of veer
tien hielpen de dochters thuis
gewoon mee. Dat moest ook wel
om de meiden op tijd op de
schaatsbaan te krijgen.
Jan Smit werkte overdag nog in
de wegenbouw. Ma regelde alles
op de,boerderij. „Mijn moeder
Jan en Hennie Smit zagen vorig jaar voor het eerst bergen.
Op vakantie in Oostenrijk, bij de Weissensee. Ze vonden
het zo mooi, dat ze meteen weerboekten. Maar door dat reisje
is een streep gehaald. Ze gaan nu verder van huis. Naar Salt
Lake City. Ook daar zijn bergen. En een dochter die heel erg
haar best gaat doen op de Olympische Winterspelen.
zorgde voor de koeien. Gretha
en ik deden de varkens en Mar
janne kookte de aardappels",
herinnert Jenita zich nog goed.
De oudste, 27 is ze, gaat de hele
periode met haar zus mee naar
Salt Lake City. Als begeleider.
Een unieke kans noemt ze het.
„Het lijkt me een hele happe
ning tussen al die topsporters
daar. Ze hebben te maken met
een behoorlijke druk. Lijkt me
mooi om te zien hoe ze daar mee
omgaan."
Bevallen
'Dat kan mijn zus ook', zei Gre
tha na haar winnende race op de
3.000 meter bij het olympisch
kwalificatietoernooi. Jenita zou
het ook gekund hebben, mits ze
in september niet bevallen was
van dochter Anna. Zeis weer te
rug in het marathoncircuit,
maar nog op halve kracht verge
leken met Gretha. Dat haar zus
de Spelen heeft gehaald en zij
niet, betreurt ze niet. „Ik heb
een prachtige dochter en je kan
niet alles hebben."
Marjanne Smit rijdt ook in het
A-peloton van de marathon.
Niet zo dominant als haar zus
sen. Nog niet, ze is ook nog wat
jonger, 23. Of de operatie-assis
tente het ooit zover zal schop
pen als haar zussen? „Ik kom nu
best goed mee, maar mijn tech
niek is nog lang niet zo goed als
die van Jenita en Gretha."
Op de dag dat de Winterspelen
beginnen, op 8 februari, rijdt de
jongste Smit in Zweden het
open Nederlands kampioen
schap 200 kilometer. „Wel raar
hoor, dat ik daar zonder mijn
zussen heen ga." Op 18 februari
Konterman liggen er ook. Hij
was een van de eersten met een
felicitatiefax. Arjan Smit, Ne
derlands kampioen skeeleren en
marathonschaatser, komt er
ook vandaan. De achternaam is
geen toeval. Arjan is een volle
neef. Er woont nog een schaat
ser. Marnix ten Kortenaar nam
een paar jaar geleden zijn intrek
in het dorp. Het plaatselijke ca
fé dal tijdens Euro2000 omge
doopt werd tot 'Café Konter
man', heet nu 'Smitties Palace'.
Niet alleen vanuit de directe
omgeving, maar uit het hele
land kreeg de familie Smit reac
ties. En veel goed bedoelde ad
viezen. „Iedereen heeft wel een
goed advies voor Gretha", weet
Jan Smit.
'Laat je de kop niet gek maken.'
Of: 'Met beide benen op de
grond blijven staan.' Dat soort
kreten krijgt de familie sinds
eind december aan de lopende
band te horen. Ze worden plat-
gebeld voor campagnes, inter
views of fotosessies.
„Iedereen wil nu wat van me",
merkte Gretha al op. Als ze op
alle aanbiedingen in zou gaan,
zou ze er een dagtaak aan heb
ben. „En dat is niet de bedoe
ling. Gretha moet gewoon blij
ven trainen", vindt Jan Smit, die
ook wel begrijpt waarom ieder
een er massaal opduikt. „Het is
natuurlijksensatie.Heb jehetal
geheurd, er is een wonder ge
beurd.Een wonder wil Jan
Smit het niet noemen. „Een gro
te verrassing", dat wel.
Nuchter zijn de Smitjes trou
wens alle drie. Iets typisch van
Gretha? Pfoeh, pa en ma kijken
elkaar aan. Jan Smit: „Gretha is
een echte doorzetter, geeft nooit
op." „En ze is keihard voor zich
zelf", vult Hennie Smit aan. „Je
hoort haar nooit klagen. Als
Gretha klaagt, dan weetje dat er
echt iets aan de hand is."
Zo is ze altijd geweest. Van
kinds af aan. De Smitjes waren
nog peuters toen ze voor het
eerst het ijs opgingen. Met de
hele familie buiten op het ka
naal. „Gretha was een jaartje of
twee", weet Hennie Smit nog
wel. „Op van die dubbele ijzer-
tjes, stoeltjes mee."
Met natuurijs trok de familie er
graag op uit. Tochten maken.
Jan Smit: „Hier door de Weer-
ribben. Ik weet dat Gretha nog
maar tien was en al goed mee
kon komen." Marjanne hing aan
de sjaal achter pa. Gretha
schaatste hele stukken alleen.
De meiden schaatsten trouwens
heel lang op houtjes. „Daar leer
je het het beste op, zei mijn va
der altijd." Jenita weet nog als
de dag van gisteren dat ze Noren
kregen. „Met van die slappe
schoenen en natuurlijk een paar
maten te groot."
Op het NK junioren C schaatste
Jenita op maat 42. Tegen Mari
anne Timmer. Was ze veertien.
„Ik had voorin alles opgevuld
met watten." De schaatsen wa
ren van Jan Bos geweest. „Met
vliegen pa, ma, Marjanne met
vriend Wiljan Kattenberg en
nog wat kennissen voor tien da
gen naar Amerika.
In Rouveen lag de brievenbus de
dagen na Gretha's verbluffende
kwalificatieritten stampvol.
Ook de telefoon bleef rinkelen.
Gretha, net 26 geworden, heeft
geen mobieltje, dus alles gaat
gewoon via de telefoon thuis.
„Ik geloof dat het halve dorp die
middag voor de tv heeft geze
ten", lacht pa Smit.
Het hele Overijsselse dorp, zo'n
twintig kilometer boven Zwol
le, is apetrots op Gretha. Rou
veen, aan dezelfde Rijksweg als
Staphorst, telt zo'n 4.500 inwo
ners. Klederdracht is nog heel
gewoon. Een dorp van harde
werkers en nuchtere mensen. De
nuchterheid van Gretha Smit is
daar heel gewoon.
De roots van voetballer Bert
Gretha Smit in café Korterink in Rouveen, dat tijdens de Winterspelen is omgedoopt tot Salt Lake Smittie. foto Freddy Schinkel/GPD
