Alleen houden van is niet genoeg
Webdokter antwoordt webpatiënt
Gevecht met de pot
Agressie in de zorg
Beter bewegen parkinsonpatiënten
Piercing onderschat probleem
Hartritmestoornis door calcium
Schaapjes tellen helpt niet
Forse leeftijdsverschillen van partners leveren problemen op
opvoeding
Veel nitraat in groenten
GRONINGEN - Parkinsonpatiënten kunnen nieuwe manie
ren van bewegen aanleren die dagelijkse handelingen - zoals
opstaan en lopen - gemakkelijker maken. Dat blijkt uit een
experimentele behandeling van 25 patiënten in Groningen.
Onderzoeker Yvo Kamsma ontwikkelde versimpelde bewe
gingspatronen die bijvoorbeeld nodig zijn om je om te draaien
in bed of op te staan uit een stoel.
,,Dat zijn complexe bewegingen die de meeste mensen auto
matisch uitvoeren. Parkinsonpatiënten hebben daar juist
grote problemen mee. Ze kunnen de beweging onder controle
krijgen als je die splitst in deelbewegingen met een vaste volg
orde. Met een goede training kunnen zelfs patiënten met ge
heugenproblemen de nieuwe manier van bewegen onder con
trole krijgen", aldus Kamsma. De bewegingswetenschapper
promoveert binnenkort op het onderzoek, dat hij uitvoerde
bij de afdeling neurologie van het Academisch Ziekenhuis
Groningen. GPD
RIJSWIJK - Een op de drie personen met een piercing krijgt
bloedingen, ontstekingen of huidziekte. Dat zegt de arts I.
Keogh in de Irish Medical Journal.
Ruim 90 procent van de Britse huisartsen heeft aangegeven
dergelijke problemen in hun praktijk te hebben gezien. De
problemen zijn het grootst bij een piercing in de mond. Daar
bij wordt het zachte weefsel van lip, tong of huig doorboord.
Dat weefsel is rijk aan bloedvaten en daardoor extra kwets
baar. Tongpiercings zijn het populairst.
Keogh schrijft in het Ierse artsenblad dat het goed zou zijn als
medisch personeel leert hoe mondpiercings kunnen worden
verwijderd. Dat blijkt op eerste-hulpafdelingen vaak nood
zakelijk. ANP
AMSTERDAM - Sommige hartritmestoornissen kunnen het
gevolg zijn van een verhoogd calciumgehalte. Dit conclude
ren onderzoekers van de afdeling experimentele cardiologie
van het Academisch Centrum in Amsterdam deze week in het
wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Cardioloog H. Tan vond uit dat het hartritme wordt geregeld
door de mate waarin natrium, calcium en kalium de hartcel
len in- en uitgaan. Daarvoor moeten de zogeheten ionkanalen
op tijd open- en dichtgaan. Een verandering van het functio
neren van het natriumkanaal kan hartritmestoornissen ver
oorzaken.
De onderzoekers hebben voor het eerst aangetoond dat een
verminderde natriumstroom niet per se het gevolg is van een
erfelijke afwijking. „Door een verhoogd calciumgehalte
wordt het natriumkanaal minder geopend", aldus Tan. ANP
LONDEN - Schaapjes tellen om sneller in slaap te komen
heeft geen enkel effect. Mensen die slaapproblemen hebben,
kunnen veel beter aan een 'rustgevende situatie' denken. Dit
blijkt uit een onderzoek van de universiteit van Oxford.
De conclusies bevestigen waarschijnlijk wat veel mensen die
moeite hebben de slaap te vatten al lang wisten. Schaapj es dié
springend over hekjes in het niets verdwijnen, brengen de
slaap geen seconde dichterbij. Onderzoekers Allison Harvey
en Suzanna Payne lieten vijftig mensen met slaapproblemen
schapen tellen. Een andere keer moesten zij een 'rustgevende
scène' voor de geest roepen. Bijvoorbeeld een rustig strand,
een waterval of andere ontspannende zaken.
Volgens Harvey en Payne vielen de patiënten in de nachten
dat zij aan iets rustigs dachten 20 minuten eerder in slaap, dan
tijdens de nachten dat zij de beroemde kinderboerderijdieren
voorbij zagen komen. RTR
maandag 4 februari 2002
doorTanja Olyslager
DEN HAAG - In de meeste lief
desrelaties is de man gemiddeld
twee tot vijf jaar ouder dan de
vrouw. Toch zijn er ook tal van
relaties waarin de ene partner
een stuk ouder is dan de andere.
Tien, vijftien jaar verschil is niet
meer uitzonderlijk. Maar als
een man meer dan twintig jaar
ouder is dan zijn echtgenote is
dat wel even wennen. En dat
geldt in nog sterkere mate voor
een vrouw met een veel jongere
vriend.-
In de wereld van de showbizz
zijn liefdesrelaties met een ex
treem leeftijdsverschil heel nor
maal. Regelmatig duiken in de
roddelbladen verhalen op
waarin bijvoor-beeld staat dat
Patricia Paay (51) al weer der
tien jaar zielsgelukkig ge
trouwd is met Adam Curry (36)
en dat de 59-jarige Paul McCar
tney tot over zij n oren verliefd is
op zijn 33-jarige verloofde
Heather Mills. Maar in de gewo
ne-mensenwereld wordt er toch
nog vaak raar van opgekeken.
„Toch komen extreme leeftijds
verschillen tussen pasgetrouw
den steeds vaker voor", zegt Jan
Latten, senior onderzoeker en
woordvoerder demografie van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS). „We hebben
voor het laatst in 1998 een on
derzoek gedaan naar leeftijds
verschillen in relaties. Opval
lend detail was dat er enerzijds
heel wat mannen zijn met een
veel jongere vrouw, maar dat
anderzijds het aantal vrouwen
dat met een jongere man trouwt
toeneemt."
In 1998 werden in totaal 87.000
hu weli j kengesloten.In5000 ge
vallen was de man tien tot veer
tien jaar ouder. Bij nog eens
2700 bruiloften was de bruide
gom vijftien jaar of meer ouder.
In 16.600 van deze huwelijken
was de vrouw ouder dan de man.
Trouwleeftijd
Jan Latten: „Voor een deel
hangt de toename van de leef-
tijdsverschillen van trouwlusti
gen samen met de stijging van
de leeftijd waarop mensen voor
het eerst trouwen. Vijfentwintig
jaar geleden trouwde een stel
doorgaans als beiden voor in de
Lianne Busscher (36) en Chris van der Linden (58) met hun Sterre (2) en Len (9 maanden). foto Werner Rauwerdink/GPD
twintig waren. Tegenwoordig
binden mensen zich pas defini
tief als ze rond de dertig zijn. Als
je eenmaal zo oud bent, wegen
leeftijdsverschillen minder
zwaar. Het leven van een dertig
en veertigjarige komt immers
meer met elkaar overheen dan
dat van een twintig- en dertigja
rige. Ook is het aantal mensen
dat een tweede of derde keer
trouwt flink gegroeid. Hoe ou
der mensen met elkaar in het
huwelijksbootje stappen, hoe
meer de leeftijd van de huwe
lijkspartners uiteenlopen."
Forse leeftijdsverschillen tus
sen partners hoeven niet per se
problemen op te leveren, maar
ze zijn vaak wel merkbaar,
meent Henk Witteman, klinisch
psycholoog en relatietherapeut
bij Mediant, een instelling voor
geestelijke gezondheidszorg in
Hengelo en Enschede. „Je kunt
met zaken te maken krijgen die
niet meer bij je levensfase pas
sen", zegt hij. „Als je zelf 55
bent, dan ben je op een leeftijd
dat de kinderen normaal ge
sproken de deur uit kunnen zijn.
Maar als je nog een partner hebt
die twintig jaar jonger is, dan is
de kans groot dat je op die leef
tijd pas óf opnieuw vader wordt.
Door de komst van kinderen
moet je dingen doen die eigen
lijk niet meer bij je leeftijd pas
sen. Je wordt als het ware 20, 25
jaar terug gezet in de tijd. Van de
middenfase in het leven, ga je
terug naar de fase van de gezins
ontwikkeling. Tegen de tijd dat
je kinderen volwassen zijn, ben
je bejaard, de eindfase van je le
ven. In feite sla je de middenfase
van je leven over en doe je de
tweede fase van het leven, de
tijd waarin je een gezin op
bouwt, nog eens over. Dat kan
heel moeilijk zijn. Ook lichame-
lijk ben je niet meer zo vitaal. De
gebroken nachten, die kleine
kinderen nu eenmaal met zich
meebrengen, zullen je meer op
breken dan bij een jonge vader
bijvoorbeeld."
Kinderen uit een eerdere relatie,
grotere kans op gezondheids
problemen, een totaal andere
belangstelling op het gebied van
muziek, film, cultuur en activi
teiten, seksuele problemen en
meer of minder levenswijsheid
en -ervaring. Het kunnen alle
maal nadelen zijn als de ene
partner veel ouder of jonger is
dan de andere. „Alleen 'houden
van' is bij forse leeftijdsver
schillen tussen partners niet ge
noeg om de relatie te doen sla
gen. Als je geen rekening houdt
met de grote verschillen in leef
tijd dan kan zo'n huwelijk eer
der mislukken dan een relatie
waarin de man en vrouw even
oud zijn. Om de relatie goed te
houden, is het daarom belang
rijk om allebei naast het leven
samen een eigen leven te heb
ben", raadt Witteman aan. „Bij
extreme leeftijdsverschillen is
het logisch dat de persoonlijke
behoeften meer verschillen. Als
vijftiger heb je vaak geen zin
meer om 's nachts door te zak
ken. Als je partner dat nog wel
wil, kan hij of zij dat beter met
vrienden of vriendinnen doen.
Het is belangrijk om elkaar die
ruimte te geven."
Van stellen waarin de een veel
ouder is dan de ander wordt
nogal eens gesuggereerd dat de
(veel jongere) vrouw aan een va-
dercomplex lijdt, of andersom
dat de (veel jongere) man aan
een moedercomplex lijdt. De re
latietherapeut: „Het komt voor
dat een meisje in haar ontwik
keling niet goed los is gekomen
van haar vader en daardoor on
bewust op zoek is gegaan naar
een vervanger van hem. Of dat
ze in haar jeugd een slechte
band had met haar vader en die
alsnog onbewust wil herstellen
door een relatie met een oudere
man aan te gaan. En een jongen
kan datzelfde met zijn moeder
hebben gehad. Dat kan. Maar
het hoeft niet. Sommige mensen
voelen zich bijvoorbeeld tot een
veel oudere partner aangetrok
ken omdat ze als kind door
scheiding of overlijden van ou
ders te snel volwassen zijn ge
worden. Daardoor voelen ze
zich veel ouder dan hun leeftijd
genoten en kiezen daarom voor
een oudere partner."
Dat een man voor een veel jon
gere vrouw kiest, kan volgens
Witteman biologisch verklaard
worden. „Volgens de evolutie
willen mannen graag (en vroe
ger veel) nageslacht, dat ook
nog goed verzorgd wordt. Dan
ligt het voor de hand dat je voor
een jonge vrouw kiest", legt hij
uit, „Rijpere vrouwen daarente
gen kunnen voor een veel jonge
re man kiezen als ze in patholo
gische zin willen moederen. Dat
kan bij een jongere man beter
dan bij iemand van je eigen leef
tijd. Die jongere man doet daar
trouwens ook vaak een beroep
op. Maar het komt natuurlijk
ook voor dat twee mensen met
een behoorlijk leeftijdsverschil
gewoon verliefd op elkaar wor
den, zonder dat daar een psychi
sche problematiek aan vast zit.
Voor liefde kies je niet, liefde
overkomt je." GPD
door Annie de Vreugd
Moet je echt niet een plas op
het potje doen? Moeder
kijkt vragend naar de driejarig
Maaike die verdiept zit in een
prachtig bouwwerk van duplo
en er vast weer geen erg in heeft
als ze moet plassen. Maar Maai
ke hoeft niet op de po, er komt
geen plas. Vijf minuten later:
„Maaike, moet je echt niet pl..."
Maaike laat moeder niet eens
meer uitpraten en stoot boos
haar mooie toren om. „Nee, nee,
ik moet niet op het potjë, klinkt
het geïrriteerd. „Maaike wil
niet."
Men vindt in deze tijd dat kinde
ren snel zelfstandig moeten
worden. Daar hoort ook de zin
delijkheidstraining bij. En dus
beginnen veel ouders maar me
teen als het kindje kan zitten
met de po te zwaaien. Geduld is
vaak niet de beste eigenschap
van ouders. Rustig afwachten
tot de peuter zelf meldt dat hij
aan de zindelijkheidstraining
toe is, past niet in deze gehaaste
tijd. Mocht een kind vroeger op
de kleuterschool nog een onge
lukje hebben, nu wordt er eigen
lijk van ouders verwacht dat het
kind op de peuterspeelzaal al
aangeeft wanneer hij naar de wc
moet. De directe omgeving doet
er nog een schepje bovenop:
buurvrouw informeert terloops
of de kleine al zindelijk is. Het
lijkt bij tijd en wijle wel een
wedstrijd wiens kind het eerste
z'n ouders niet meer nodig heeft
om zijn behoeften te doen.
Moeder Natuur laat zich echter
niet dwingen. Het ene kind is
eerder in staat de blaasspieren
te controleren dan het andere.
Ouders kunnen dit rijpingspro
ces niet beïnvloeden door een
kind heel vroeg of heel vaak op
de po te zetten en steeds maar
weer te vragen of het nog niet
moet. Integendeel, een kind dat
veel geprest wordt, kan de kont
tegen de krib gooien en het eens
lekker op een machtsstrijd laten
aankomen. „Ik doe het lekker
puh toch niet op de po."
Spijsvertering
Ouders moeten zich niet verkij
ken op die spaarzame kinderen
die al met een j aar zindelijk zijn.
Het gaat dan vaak om kinderen
die een heel regelmatige spijs
vertering hebben, bij wie je de
klok erop gelijk kunt zetten dat
er gepoept gaat worden. Er is
dan sprake van per ongeluk iets
opvangen wat helemaal niets te
rpaken heeft met echte zinde
lijkheid waarin het kind bewust
zijn deuntje meespeelt. Norma
liter is het zenuwstelsel van een
kind tussen cle anderhalf en vier
jaar zover gerijpt dat de peuter
macht gaat krijgen over de
sluitspieren. Dan pas is het li
chamelijk in staat zijn plas op te
houden wat niet betekent dat
dit dan ook meteen dag en nacht
lukt. De meeste kinderen zijn op
het moment dat ze naar de ba
sisschool gaan overdag droog,
's Nachts is een heel ander ver
haal, een op de vijftien negenja
rige kinderen plast 's nachts nog
in bed. Van de twaalfjarigen is
dat er nog steeds één op de der
tig, dus iets minder dan een per
brugklas. Rond achttien jaar
één op de honderd, jongens zijn
vaker bedplassers dan meisjes.
Echt feitelijke lichamelijke oor
zaken konden nooit worden
aangetoond en vroeger werd er
dan ook vanuit gegaan dat de
oorzaak psychisch was. Tegen
woordig zijn er aanwijzingen
dat lichamelijke en erfelijke
factoren een rol spelen, maarze
ker weten doet niemand het.
Een ouder kind dat nog in bed
plast, kan het daar knap moei
lijk mee hebben en niet op
schoolreis of uit logeren duiven.
Tegenwoordig bestaan er medi
cijnen om deze tijdelijke episo
des droog te overbruggen.
Ouders kunnen hun kleine kin
deren beter niet frustreren door
het de hele dag door aan de po te
herinneren en ze daarvoor
voortdurend uit hun spel te ha
len. Het enige wat een ouder kan
doen is geduldig afwachten tot
het kind zelf die vieze luier zat
wordt en de wens gaat uiten
droog te worden. Kinderen wil
len graag groot worden, die
wens komt zeker. Als ouders
hun kind in deze wens onder
steunen door er elke dag een
paar keer aan te herinneren en
te prijzen wanneer het een keer
gelukt is, zal het in de meeste ge
vallen best voor elkaar komen.
Anderzijds hoeven we het kind
nu ook weer niet de hemel in te
prijzen voor een heel alledaagse
handeling, het is wat overdre
ven om bij elk drolletje dat in de
po landt te staan juichen. Straf
fen heeft geen enkele zin, het
kind kan daarvan zelfs slaap
problemen krijgen uit angst dat
het 's nachts in bed plast. Of het
kan het uit pure angst letterlijk
in zijn broek doen.
Bij zindelijkheidstraining is ge
duld een schone zaak. Pas als
bedplassen later op de basis
school werkelijk een probleem
is geworden voor kind en omge
ving, is behandeling geïndi
ceerd. GPD
Meer informatie over mogelijke
therapieën is te vinden op web
site www.bedplassen.org
De webpagina van de zestien specialisten.
door Marie-Catrien van Deijck
AMSTERDAM - Tussen de dui
zenden medische websites op
internet staat sinds enkele we
ken een nieuwkomer, waar de
webpatiënt persoonlijk advies
krijgt van een medisch team. Op
de site www.dokter.nl beant
woorden specialisten tegen
betaling medische vragen. Van
gynaecoloog en kinderarts tot
psychiater en huisarts: maar
liefst zestien artsen bedrijven
via deze site interactieve ge
neeskunde.
„Na onveilige seks heb ik last
van andere afscheiding. Heb ik
een soa?" „Ik heb jeukende oren.
Hoe kom ik eraan en hoe kom ik
eraf?" „Mijn kinderen worden
op vakantie altijd wagenziek.
Wat kan ik daaraan doen?"
Voorbeelden van vragen die ge
steld worden op de website
www.dokter.nl.
De site is sinds december inter
actief en inmiddels hebben zich
er zo'n duizend 'patiënten' laten
registreren. Voor 13,50 euro
krijgen zij hun medische vraag
beantwoord door de betreffende
deskundige. Ze kunnen kiezen
uit een cardioloog, kinderarts,
gynaecoloog, chirurg, oogarts,
anesthesist, kno-arts, psychia
ter, dermatoloog, huisarts en
seksuoloog. Al deze artsen zijn
ook werkzaam in een zieken
huis of hebben een eigen prak
tijk.
De patiënt meldt zich aan op de
website, tikt zijn vraag in, laat
de euro's van zijn creditcard- of
bankrekening afschrijven en
krijgt binnen drie dagen ant
woord op zijn vraag. De vragen
en antwoorden zijn niet toegan
kelijk voor andere bezoekers
van de site. Ze worden ook niet
via e-mail verstuurd, maar
staan in een persoonlijke web
pagina, die alleen met een
wachtwoord geopend kan wor
den. Kan geen van de specialis
ten een bevredigend antwoord
vinden, dan wordt het geld te
ruggestort.
Lage drempel
Derk-Jan Hoekstra is internet-
deskundige en heeft, samen met
een kno-arts en een marketing
manager, dokter.nl opgezet.
Volgens hem is het verschil tus
sen deze website en bestaande
sites als gezondsite.nl en ge-
zondheidsnet.nl, dat dokter.nl
gegarandeerd een persoonlijk
antwoord geeft. „Het is de be
doeling dat de site fungeert als
een platform waarop patiënt en
arts op een laagdrempelige ma
nier met elkaar in contact ko
men."
Dat de drempel van een interac
tieve medische website laag is,
heeft vooral te maken met de be
hoefte aan anonimiteit bij de
patiënt. Die kan zo een precair
probleem bespreken zonder een
dokter onder ogen te hoeven ko
men. Bovendien kan de patiënt
zijn vragen stellen vanuit de luie
stoel op het moment dat het hem
of haar het beste uitkomt. De
huisarts hoeft niet eerst gecon
sulteerd te worden voor een ver-
wijsbriefje.
Nog een voordeel is dat de site
gebruikt kan worden voor het
vragen van een second opinion,
iets wat in de ziekenhuisprak
tijk niet altijd even eenvoudig
is. Ook voor vakantiegangers en
mensen die langere tijd in het
buitenland verblijven, kan dok-
ter.nl een handige manier zijn
om in contact te komen met Ne
derlandse medici. Hoewel het
medische team van dokter.nl
over een groot aantal specialis
men beschikt, blijven de moge
lijkheden van een webdokter
beperkt. Een betrouwbare dia
gnose is onmogelijk zonder dat
de patiënt gezien is. GPD
DEN HAAG - Veel groente be
vat ongewenste hoeveelheden
nitraat, in een enkel geval meer
dan de wet toestaat. Dat heeft
de Consumentenbond vastge
steld na onderzoek van zeven
tien soorten in de maanden sep
tember en oktober.
Paksoi, spinazie, kropsla, ra
dijs, veldsla, koolrabi en bleek
selderij hebben de hoogste ni
traatgemiddelden als deze
groenten niet biologisch verant
woord worden geteeld. Biolo
gisch geteelde groente heeft
vaak de helft van het gemiddel
de nitraatgehalte. Alleen bij
Chinese kool scoort de biologi
sche variant juist slechter.
Een te veel aan nitraat kan
schadelijk zijn. De stof vormt in
het lichaam nitriet, dat de zuur
stof in het bloed vermindert.
Dat kan de gezondheid van ba
by's en peuters schaden. In com
binatie met andere stoffen kan
nitriet ook kankerverwekkend
zijn.
Kunstmest
Nitraat in groente is vooral af
komstig van kunstmest. „De
overdadige toepassing van
kunstmest heeft het nitraatge
halte de laatste jaren doen stij
gen", stelt de bond. „Veel regu
liere telers in Europa hebben
moeite om onder de wettelijke
grenzen te blijven. De biologi
sche telers gaat dit gemakkelij
ker af omdat ze alleen dierlijke
mest met mate toepassen. Die
geeft minder nitraat." De on
derzochte groente komt zowel
uit de buitenlucht als uit de kas.
Waar de onderzochte porties
vandaan kwamen, weet de Con
sumentenbond niet. GPD
door Maarten Molenaar
en Arjen de Boer
DEN HAAG - Het MCH/West-
einde Ziekenhuis in Den Haag
wil een zwakbegaafde nierpati-
ent niet langer behandelen we
gens zijn zeer agressief gedrag
tegenover verpleegkundigen en
medepatiënten. Het door de
rechter gesteunde besluit is
uniek, maar het probleem staat
niet op zich. Medewerkers in de
gezondheidszorg krijgen steeds
vaker te maken met agressie.
Agressie loont soms, weet hoog
leraar gezondheidsrecht prof.
mr. F.C.B. van Wijmen. Hij kent
verhalen van medewerkers op
de ziekenhuisafdeling spoedei
sende hulpdie om de lieve vrede
te bewaren de agressieve pati
ent maar met voorrang behan
delen.
„Dat gebeurt dan wel in overleg
met de andere patiënten. Die
hebben dan meestal al zo ge
noeg van het vervelende gedrag,
dat ze ermee instemmen." Vol
gens de hoogleraar aan de Uni
versiteit van Maastricht komt
agressie in de gezondheidszorg
steeds vaker voor. „Mensen
worden mondiger en dat uit zich
ook bij de huisartsen en in het
ziekenhuis. Er is niets op tegen,
dat een patiënt meer dan vroe
ger zijn mond durft open te
doen. Maar soms slaat het te ver
door." Van Wijmen constateert
dat de opleidingen tot verpleeg
kundige en arts al veel aandacht
besteden aan de omgang met
agressieve patiënten. Dat ge
beurt onder meer via rollenspe
len. „Maar dit probleem met"
sommige patiënten moet mis
schien een nog belangrijker
plaats krijgen tijdens de studie,
gezien het toenemende geweld.
De hoogleraar kan zich geen ge
val herinneren, waarbij een zie
kenhuis de behandeling van een
agressieve patiënt stopzette.
Hij noemt het door de rechter
gesteunde besluit van het Haag
se MCH/Westeinde Ziekenhuis
om een 39-jarige zwakbegaafde
nierpatiënt niet 1 anger te helpen
dan ook 'uniek'. „Maar de be
slissing is gezien het gedrag van
deze man tegen medepatiënten
en verpleegkundigen juridisch
te verdedigen. Een ziekenhuis
mag in uitzonderlijke gevallen
een behandelcontract met een
patiënt verbreken."
Hij voegt daar direct aan toe,
dat dit verhaal niet alleen een
juridische kant heeft. „Het
menselijke aspect mag niet uit
het oog worden verloren. Deze
meneer mag niet tussen de wal
en het schip raken. Hij moet om
te blijven leven worden gedialy-
seerd en er dient dus altijd een
plekje voor hem te worden ge
zocht en gevonden."
De agressieve Hagenaar is door
een psychiater 'zwakbegaafd,
maar wilsbekwaam' verklaard.
Dat betekent, dat hij niet tegen
zijn zin rustgevende medicijnen
hoeft in te nemen.
Prof. Van Wijmen merkt op, clat
-de grens tussen wilsbekwaam
en wilsonbekwaam soms erg
moeilijk is te trekken „Ik kan
van een afstand niet beoordelen
of in dit geval de juiste diagnose
is gesteld. Maar in zijn alge
meenheid kan ik zeggen, dat ie
mand als het maar even kan zelf
mag beslissen over een behan
deling." GPD
