Ingreep Pronk bij reactor Petten
■grt ij
PZC
Priester weigert na euthanasie
medewerking uitvaartdienst
Maxima getuigt voor
rechtbank over haar
aanrijding bij paleis
Nog even oefenen voor concert
LN-topman Fortuyn
zou als premier ouders
Maxima welkom heten
Minister dringt aan op stilleggen installatie wegens groeien scheur
D66 kiest voor
bekenden in top
J*-
Emoe legt treinverkeer stil
Zwaargewonde door gasexplosie
Mogelijk pyromaan in Enschede
Bromfietser valt over ijzerdraad
PvdA-pleidooi isoleren junks
Ex-politicus
Hermes (72)
overleden
Hongerstaking
leidt niet tot
onderzoek door
rijksrecherche
Hans Kraaij
niet meer op
LN-kieslijst
Recordbezoek
Filmfestival
Rotterdam
maandag 4 februari 2002
door Jaco van Lambalgen
DEN HAAG - Minister Pronk
(VROM) wil de kernreactor in
Petten tijdelijk stil laten leggen.
Hij heeft daar gisteren toe be
sloten om het bedrijf de tijd te
geven de 'veiligheidscultuur' te
verbeteren. De directe aanlei
ding voor de sluiting is het be
richt van vorige week dat een
bestaande scheur in het reactor
vat zou zijn gegroeid.
De directie van de reactor voel
de er gisteren echter niets voor
de installatie meteen stil te leg
gen. Aangezien de veiligheid
niet in gevaar is, wil zij eerst de
brief van minister Pronk lezen
waarin het besluit staat. Pas
vandaag zal worden besloten of
de hogefluxreactor tijdelijk
buiten bedrijf wordt gesteld, zo
liet voorzitter Schatborn van de
directie weten.
De woordvoerder van de minis
ter gaat ervan uit dat het bedrijf
gehoor zal geven aan de drin
gende oproep van de minister.
Pronk liet gisteren weten dat er
weliswaar geen 'daadwerkelijk
DEN HAAG - De D66-leden
hebben een aantal zittende
Tweede-Kamerleden alsnog een
hogere plaats op de kandidaten
lijst voor de aanstaande Twee
de-Kamerverkiezingen gege-
Dit blijkt uit de schriftelijke le
denraadpleging die de afgelo
pen weken is gehouden over de
concept-kandidatenlijst. D66
maakt de'off iciële uitslag van de
ledenraadpleging vanmiddag
bekend.
De top van de kandidatenlijst
bestaat uit vijf Tweede-Kamer
leden en de minister van Inte
gratiebeleid Roger van Boxtel
(op de tweede plaats).
De hoogste nieuweling, zorg-
specialiste Van Geen uit
Utrecht, zakte van vijf naar
naar zeven. Zowel vice-fractie-
voorzitter Bakker als onder-
wijsspecialiste Lambrechts
passerden haar. ANP/GPD
onveilige situatie bestaat', maar
hij wil ieder risico uitsluiten.
Ook minister Borst (Volksge
zondheid) onderstreepte giste
ren dat er 'op dit moment geen
risico is voor de gezondheid'.
Het is al een tijdje bekend dat
het binnen de organisatie van de
kernreactor 'rommelt'. De Kern
Fysische Dienst, die onder
VROM valt, had vrijdag al op
sluiting aangedrongen. Toen
bleek echter dat de bedrijfslei
ding de reactor na inspectie van
de scheur direct weer had opge
start.
Vandaag voeren ambtenaren
van het ministerie overleg met
de directie in Petten. Minister
Pronk is er niet bij. Hij zit in
New York voor internationaal
VN-overleg over het klimaat.
Klokkenluider
De veiligheidscultuur in de re
actor staat al enkele maanden
ter discussie. Een klokkenluider
van binnen het bedrijf bracht
daar een zwartboek over uit.
Daaruit bleek, volgens profes
sor energiefysica K. Andriesse,
dat het bedrijf slordig omgaat
met de veiligheidsvoor-schrif
ten. Zo zou cle reactor onder
meer hebben gedraaid zonder
volwaardige noodkoeling. „Er
is een groot aantal kleine inci
denten geweest", verklaarde
Andriesse gisteren in het tv-
programma Buitenhof.
Hij noemde het besluit van
Pronk 'verstandig'. „Je moet de
veiligheid niet compromitteren
met commerciële belangen." Hij
vond dat de politiek te laat heeft
ingegrepen. „Ze hebben een
beetje zitten suffen."
De woordvoerder van Pronk be
streed dat. De minister heeft de
Tweede Kamer regelmatig geïn
formeerd en heeft na onderzoek
dit weekeinde direct besloten de
reactor stil te leggen.
Burgemeester Apeldoorn van
Zijpe, waar Petten onder valt, is
tevreden over het besluit. Zij
maakte zich vooral zorgen over
de onrust onder het personeel.
Ook de Tweede-Kamerfracties
van D66 en SP steunen Pronk.
„We moeten geen enkel risico
nemen", aldus D66-Kamerlid
Augusteijn. Pronk had de reac
tor al veel eerder moeten stilleg
gen, meent SP'er Poppe. Hij wil
deze week nog een debat in de
Tweede Kamer met Pronk.
WD'er Klein Molekamp houdt
nog een slag om de arm. „Ik ga
ervan uit dat Pronk de reactor
uit veiligheidsoverwegingen
heeft stil gezet. Maar ik kan pas
beoordelen of dat verantwoord
is als ik de motivatie van de mi
nister heb gezien."
De scheur in het vat van de
kernreactor werd al in 1984 ont
dekt. In de zomer van vorig jaar
constateerden deskundigen bij
een nieuwe meetmethode dat de
scheur groter was geworden en
twintig milimeter diep en veer
tig milimeter lang is. GPD
;r
mm
De hogefluxreactor in Petten.
foto Hans Steinmeier/ANP
DEN HAAG - Een ontsnapte emoe heeft zaterdagochtend het
treinverkeer van en naar NS-station Leidschendam-Voor
burg enige tijd stilgelegd. De emoe, een op de struisvogel ge
lijkend dier, was kennelijk ontsnapt aan de aandacht van zijn
eigenaar en veroorzaakte opschudding in en x-ond het trein
station, aldus een politiewoordvoerder zaterdag.
Rond kwart voor elf werd het ti-einvex-keer op last van de poli
tie gestaakt. Twintig minuten later hadden medewerkers van
de toegesnelde diei-enambulance het beest gevangen en
mochten de treinen weer rijden.
De emoe is ovei-gedi-agen aan de eigenaar-. Hoe het dier heeft
kunnen ontsnappen, is nog onduidelijk. ANP
AMSTERDAM - Bij een gasexplosie op de derde etage van een
flatgebouw in de Charlotte Brontëstraat in Amsterdam zijn
zaterdagochtend twee zwaargewonden gevallen.
Eén van hen, een 35-jarige bewoonster van de flat, is met ern
stige brandwonden naar het brandwondencentrum in Bever
wijk gebracht. Drie andere mensen konden ter plekke behan
deld worden, zo meldde de politie zaterdag. Na de explosie
heerste er een korte brand.
Onderzoek van de politie heeft uitgewezen dat de 35-jarige
vrouw waarschijnlijk de ontploffing heeft veroorzaakt. Ze is
geestelij k in de war en was afgesloten van gas en elektriciteit,
maar zij wilde zelf het gas weer aansluiten en veroorzaakte
vermoedelijk de explosie.
Zes woningen raakten onbewoonbaar. ANP
ENSCHEDE - De politie Twente gaat er van uit dat een pyro
maan verantwoordelijk is voor een reeks branden dit week
einde in Enschede, waarbij voor miljoenen schade ontstond.
De openbare basisschool De Stadsweide ging zaterdagoch
tend rond vier uur in vlammen op. Anderhalf uur later stond
een leegstaand pand aan de Lipperkerkstraat in brand. Ver
der waren er brandjes in containers die door snel ingrijpen
niet uit de hand liepen. ANP
TILBURG - Een 67-jarige man uit Tilburg heeft zaterdag
zwaar hersenletsel opgelopen toen hij met zijn bromfiets ten
val kwam. Onbekenden hadden een stuk ijzerdraad over het
fietspad aan de Dolomietenlaan gespannen waardoor de man
onderuit ging, aldus de politie. ANP
AMSTERDAM - Stadsdeelvoorzitter H. Belliot van Amster
dam Zuidoost wil drugsverslaafden isoleren en onderbrengen
op een 'drugseiland' om het leefklimaat in het stadsdeel te
verbeteren. De gedoodverfde nieuwe wethouder in de Am
sterdamse gemeenteraad zegt dit zaterdag in het NRC.
Volgens de PvdA-bestuurder werken de gebruikersruimtes
waar nu tien tot twintig verslaafden terechtkunnen niet. Ze
wil de junks onderbrengen in een van de flats van de Bijlmer-
waar dagopvang, medische zorg en gratis drugs voor de be
woners wordt verstrekt. „Je plaatst die mensen buiten de sa
menleving. Maar als we het niet doen, dan houd ik mijn hart
vast. Dan blijft het hier onleefbaar", aldus Belliot die als
nummer twee op de PvdA-kandidatenlijst voor de gemeente
raad staat.
CD A-lijsttrekker H. Maij noemt het voorstel in een eerste re
actie 'mensonwaardig'. D66-lijsttrekker S. Bruines noemt
het een idioot voorstel dat juridisch waarschijnlijk niet eens
mogelijk is. ANP
door Jan Kooy
DEN HAAG - Prinses Maxima
zal binnen enkele maanden in
de rechtbank in Den Haag onder
ede een getuigenverklaring af
leggen over het verkeersongeval
vorig jaar in Den Haag waarbij
zij een inwoner van Wassenaar
aanreed. Dat heeft haar advo
caat E. Wiersma gisteren be
kendgemaakt.
RIJSWIJK - Oud-staatssecreta
ris van Onderwijs Ad Hermes
(CDA) is donderdag op 72-jari-
ge leeftijd overleden. Zijn over
lijden is zaterdag bekendge
maakt.
Hermes was van 1978 tot 1982
bewindsman op Onderwijs in de
drie kabinetten-Van Agt. Hij
diende achtereenvolgens onder
de WD'er Pais, de PvdA'er Van
Kemenade en partijgenoot
Deetman, die met hem onder
Van Kemenade staatssecretaris
was. Van 1971 tot 1978 en van
1982 tot en met de verkiezingen
van 1994, zat Hermes in de
Tweede Kamer. In 1991 speelde
hij namens zijn partij een pro
minente rol tijdens de mara
thondebatten in de Tweede Ka
mer over de plannen van PvdA-
staatssecretaris Wallage van
Onder-wijs over de omstreden
basisvorming. Dat ging overeen
gemeenschappelijk pakket voor
leerlingen in de eerste fase van
het voortgezet onderwijs.
A.J. Hermes, die in Breda werd
geboren (27 augustus 1929), be
gon zijn politieke loopbaan in
1958 in de gemeenteraad van
Beverwijk. Hij was daar ook en
kele jaren wethouder- met on
der-wijs en cultuur in zijn porte
feuille.
De Brabander Hermes kwam in
Noord-Holland terecht als
werknemer van het toenmalige
Hoogovens. Na verloop van tijd
liet hij zich omscholen tot wis
kundeleraar. Hermes was enige
tijd lid van het partijbestuur
van de KVP. Die partij ging in
1980 met de toenmalige ARP en
CHU op in het huidige CDA.
Hermes was grootofficier in de
orde van Oranje-Nassau. ANP
Prinses Maxima is de opval
lendste naam op de lijst van in
totaal twaalf mensen die zijn
opgeroepen voor het voorlopig
getuigenverhoor. Op de lijst
staan onder anderen ook de na
men van de lijfwachten van de
prinses, de agenten die het pro
ces-verbaal hebben opgemaakt
en H. van der Bent, de vleeshan-
delaar die een beenbreuk opliep
door de aanrijding. Het verzoek
voor het voorlopig getuigenver
hoor werd onlangs ingediend
door H. Loonstein, de raadsman
van Van der Bent.
Overigens loopt er al een kort
geding tegen de prinses. Daarin
eist Van der Bent 50.000 euro
schadevergoeding, vooruitlo
pend op een definitieve schade
regeling. Het is nog onduidelijk
wanneer dit kort geding dient
voor de rechtbank in Den Haag.
Hoogstwaarschijnlijk zal de
vrouw van kroonprins Willem-
Alexander niet aanwezig zijn
bij de behandeling.
Vraagtekens
Met behulp van het voorlopig
getuigenverhoor- hoopt Van der-
Bent meer duidelijkheid te Inrij
gen over de gang van zaken rond
het ongeval.
De Wassenaarder zet vraagte
kens bij een aantal zaken. Zo
zouden de kentekenplaten van
prinses Maxima zijn omgewis
seld en bestaat er onduidelijk
heid over de voorrangssituatie
ter plaatse.
Het Openbaar Ministerie con
cludeerde urt onderzoek naar de
aanrijding dat Van der Bent zelf
in overtreding was. Maxima
reed de Leidsestraatweg langs
paleis Huis ten Bosch op die al
leen voor bestemmingsverkeer
toegankelijk is.
De vleeshandelaar had haar
voorrang moeten verlenen, al
dus het OM. Geen van beide be
trokkenen is vervolgd voor de
aanrijding. Van der Bent stelt
dat Maxima uit een uitrit kwam
en dus op hem had moeten
wachten.
Schikking
Wiersma verwacht dat het nog
zeker anderhalve maand zal du
ren voordat de eerste getuigen
voor de rechtbank staan. De
verhoren zullen waarschijnlijk
meerdere dagen duren. On
danks de lopende juridische
procedures wil Wiersma een late
schikking tussen beide partijen
niet uitsluiten. „Maar over de
kansen daarop doe ik geen uit
spraken." ANP
DEN HAAG - De veertienjarige Jeroen van der Wal oefent in een lege zaal voor zijn uitvoering van Stra-
winsky's Suite Italienne. In het Koninklijk conservatorium in Den Haag was gisteren het slotconcert
van de twaalfde Iordens viooldagen voor muzikanten onder de vijftien jaar. foto Olaf Kraak/AN P
IJLST - Er komt geen onderzoek
van de rijksrecherche naar wat
er is gebeurd met het stoffelijk
overschot en de crematie van de
vader van E. Hoedenmaker, de
man die sinds 21 januari in hon
gerstaking is. De 61-jarige man
uit IJlst wil met zijn actie een
onderzoek afdwingen bij het
Openbaar Ministerie.
Volgens de zoon is het OM in
1988 onzorgvuldig omgegaan
met het lichaam van zijn overle
den vader, zodat de familie niet
weet wie ze heeft gecremeerd.
Het college van procureurs-ge
neraal schrijft in een brief aan
Hoedenmaker- dat zijn honger
staking geen aanleiding geeft
om alsnog een onderzoek in te
stellen.
Het OM had al eerder uitgelegd
dat een nader onderzoek niet
meer mogelijk is omdat de cre
matie al is geweest. Het college
begrijpt wel de vragen en twij
fels van Hoedenmaker, maar
heeft geen begrip voor zijn hon
gerstaking. ANP
door Jack van Eekelen
EINDHOVEN - In de huiska
mer staat een beeld van de
heilige Antonius. „Mijn pa
troonheilige", wijst Toon Tim
mermans. Aan de wortels van
zijn eens zo ongebroken geloof
is de afgelopen weken venijnig
gezaagd. De Eindhovenaar
voelt zich door dienaren van
de katholieke kerk in de steek
gelaten. „Regels zijn voor
sommigen in de kerk kennelijk
belangrijker dan de zorg voor
de lijdende mens."
Vorige week overleed op 74-ja-
rige leeftijd zijn echtgenote
Toos, met wie hij 45 jaar ge
trouwd was. Toos ging door
een hel, zegt haar man, ze leed
aan de spierziekte MSA. Een
tijd geleden gaf de voormalige
verpleegkundige te kennen
een einde te willen aan haar le
ven, dat beheerst werd door
even ondraaglijk als uitzicht
loos lijden. Na de door de wet
geëiste zorgvuldige procedure
werd dinsdag actieve eutha
nasie toegepast.
Toos Timmermans zong jaren
lang in het koor van de plaat
selijke H. Hartparochie, haar
man leidde het kerkbestuur.
Niettemin bleef de parochie
kerk voor de afscheidsdienst
verboden terrein. Kapelaan
Rutz van de parochie weigerde
mee te werken aan de uitvaart
toen hij van de familie van de
zieke vernam dat er sprake zou
zijn van actieve levensbeëin
diging. „Mijn vader en ik wa
ren stomverbaasd", zegt zoon
Eugène. „De kapelaan begon
te zuchten en vouwde zijn han
den. Hij stelde dat mensen niet
meer kunnen omgaan met lij
den. Jezus Christus, zei hij,
heeft pas geleden. 'U moet een
smeekbede voeren met God of
hij haar komt halen. Wij mo
gen zelf niet voor God spelen',
zei hij."
Diezelfde avond bevestigde de
priester, na overleg met de
pastoor, telefonisch de afwij
zing. „Hij bezat niet eens het
fatsoen langs te komen. Voor
een ruimer denkende geeste
lijke bleek de kerk evenmin
beschikbaar."
Via de begrafenisonderne
ming kwam de familie in con
tact met een pastor van een an
dere kerk die wel bereid bleek
voor te gaan in een uitvaart. In
zijn oude parochiekerk zien ze
Toon Timmermans niet meer.
Nooit meer. „Tot nu toe betaal
de ik hier kerkbijdragen. Met
onmiddellijke ingang heb ik
daar een einde aan gemaakt."
Bisschop
Pastoor Van Oudheusden van
de H. Hartkerk zegt in een re
actie dat hij medewerking niet
kon verenigen met zijn gewe
ten. Bisschop A. Hurkmans
van Den Bosch stelt dat voor
hem 'de dialoog zwaar telt'
maar ook dat 'in de regels geen
speling zit'. Bij actieve levens
beëindiging moeten priesters
afzien van het toedienen van
de laatste sacramenten, oor
deelt Hurkmans. „Hulp bij
uitvaarten en begrafenissen
behoor je als priester niet vlug
te weigeren, tenzij je een sterk
motief bezit. Een stervende
kan op het laatste moment al
tijd nog berouw tonen."
Gesprek
Hurkmans wil niet ingaan op
het gebeurde in Eindhoven.
„In zijn algemeenheid zie ik
het als plicht van pastores bij
dreigende euthanasie het ge
sprek aan te gaan, en niet weg
te lopen. Reik vanuit het ge
loof een ander perspectief aan,
zoals een goede pijnbestrij
ding, ook al kan het nevenef
fect van bepaalde middelen
bespoediging van het le
venseinde zijn."
Mocht de zieke desondanks
kiezen voor euthanasie, dan
past de geestelijke volgens
Hurkmans een pas op de
plaats. Een priester die het
Heilig Oliesel desondanks toe
dient aan die zieke moet zich
verantwoorden. GPD
van onze redactie binnenland
HEERLEN - Je kunt de ouders
van prinses Maxima niet langer
blijven wegmoffelen. Dat stelde
lijsttrekker Pim Fortuyn van
Leefbaar Nederland (LN) gis
termiddag in Heerlen. Hij gaf in
Zuid-Limburg het startschot
voor de campagne van LN, die
hem door alle kiesdistricten zal
voeren.
„Als ik premier word zal ik die
mensen welkom heten, zij het
niet van harte. De koude rillin
gen liepen me zaterdag over de
rug toen ik Méxima zag huilen
tijdens de huwelijksplechtig
heid", licht Fortuyn toe. „Wat
doen we haar aan. Ze huilde om
het gemis van haar ouders."
Fortuyn vindt dat door het hu
welijk de vader van Maxima een
binnenlandse aangelegenheid is
geworden. Hij draagt politiek
de verantwoordelijkheid voor
de verdwijning van mensen in
Argentinië, zei Fortuyn. „Maar-
we moeten door de zure appel
heen bijten. We moeten onze
kritiek op hem handhaven,
maar tegelijkertijd de conse
quenties aanvaarden'voor het
feit dat hij de vader van een
prinses is."
Fortuyn, zelf lid van het Nieuw
Republikeins Genootschap, be
nadrukte dat LN voor de mo-
NIJMEGEN - Hans Kraaij sr.
trekt zich terug als kandidaat
op de kieslijst van Leefbaar Ne
derland in kiesdistrict Nijme
gen en op de andere kieslijsten.
Dit heeft de voorzitter van het
kiesdistrict C. Pompe zaterdag
verklaard. Kraaij trekt zich te
rug wegens 'onvoorziene pro
blemen in de privé-sfeer'.
Kr aaij blijft volgens Pompe wel
bij de campagne van de partij
betrokken als adviseur op het
gebied van sport, welzijn en
maatschappij.
Eerder meldde de NOS dat
Kraaij bij Studio Sport ver
trekt, omdat de politieke activi
teiten die hij voor Leefbaar Ne
derland wilde ontplooien, zijn
televisiewerk in de weg ston
den. De samenwerking was vol
gens de NOS in goed overleg be
ëindigd. ANP
narchie is. Zolang 95 procent
van de Nederlanders de monar
chie een warm hart toedraagt,
moeten we daar niet aan gaan
tornen, stelde Fortuyn, die zei
meer te voelen voor een gekozen
president zoals in de VS.
Fortuyn vindt het begrijpelijk
dat de NOS sportcommentator
Hans Kraay sr. de laan uitstuur
de omdat die zich verkiesbaar
voor LN had gesteld. Maar dan
moeten ze ook Felix Rottenberg
eruit gooien, want die is promi
nent lid van de PvdA, zei hij. „Ik
zal niet rusten voor ze Rotten
berg ontslagen hebben. Gelijke
monniken, gelijke kappen."
Verdrag
Verder had Fortuyn kritiek op
minister Netelenbos (Verkeer)
om haar standpunt over de IJze
ren Rijn, de spoorverbinding
tussen Antwerpen en het Duitse
Roergebied. „De Belgen hebben
daarin gelijk. Netelenbos moet
het verdrag uit de negentiende
eeuw nakomen, waarbij Neder
land de Belgen het recht gaf om
van de IJzeren Rijn gebruik te
blijven maken", zei hij. ANP
ROTTERDAM - Het het 31e In
ternational Film Festival Rot
terdam heeft dit jaar 350.000
kijkers getrokken; 5000 meer
dan de vorige editie.
Er was in het weekeinde nog één
prijs te vergeven. No Man's
Land van de Bosnische regis
seur Danis Tanovic werd zater
dag bekroond met de Canal+
Publieksprijs.
Regisseurs uit Nederland, Tsje
chië en Roemenië hadden vrij
dagavond al een VPRO Tiger
Award gekregen. Eugenie Jan
sen ontving de onderscheiding
voor Tussenland. Ook Wild Bees
van de Tsjechische regisseur
Bohdan Slama en Everyday
God Kisses Us on the Mouth van
Sinisa Dragin uit Roemenië kre
gen een Tiger Award
Mein Bruder der Vampir van de
Duitse regisseur Sven Taddic-
ken kreeg de Fipresci Award
van de internationale vereni
ging van filmcritici. De Prins
Claus Fund Film Grant ging
naar The Photograph van de In
donesische regisseur Nan T.
Achnas en Trix Images Produc
tions. ANP
