Washington in ban van Enron
Drukte maakt het spoor onveiliger
Ramp bij Harmeien leidde tot
betere beveiliging treinverkeer
Imago van het hbo
door nieuwe ophef
verder onder druk
Witte Huis probeert aandacht af te leiden van banden met energiereus
4 februari 1952
door Erwin Tuil
Beschuldigingen van frau
de, valsheid in geschrif
te, gesjoemel met inschrijven
en dan nu ook met tentamens
en cijfers, en het onterecht
afgeven van diploma's. Het
hoger beroepsonderwijs
blijft negatief in het nieuws.
Zoals te verwachten, krijgt
minister Hermans van On
derwijs binnenkort de eerste
Kamervragen over de jong
ste episode die het aanzien
van het hbo geen goed doet.
De Onderwijsinspectie blijkt
vorig j aar al een onderzoek te
zijn begonnen bij twintig
hbo-studies naar fraude met
examens. De resultaten
daarvan gaven volgens
hoofdinspecteur hoger on
derwijs Frans Leeuw vol
doende aanleiding om meer
opleidingen onder de loep te
nemen. Op 18 april worden
de resultaten bekendge
maakt. Voor de Tweede Ka
mer is dat te laat. „Dat is vlak
voor de verkiezingen en de
Kamer heeft dan geen tijd
meer om het rapport van de
inspectie te bespreken met de
minister", zei PvdA-Kamer
lid Mariette Hamer in een
eerste reactie. Ook het CDA
wil spoed achter de publica
tie door de Onderwijsinspec
tie.
De lijst van dubieuze prak
tijken is lang. Studenten
krijgen tentamens voorge
schoteld die al eerder ge
bruikt zijn. Ze kennen zo de
wagen en halen hoge cijfers.
Bij sommige multiple choice-
tentamens blijkt gokken vol
doende om het tentamen te
halen. En de inspectie weet
inmiddels ook van docenten
die genoegen nemen met van
het internet geplukte scrip
ties en essays.
Ook geven sommige hbo-op-
leidingen diploma's aan stu
denten die de benodigde re
sultaten niet halen. Maar
voor de opleidingen is het fi
nancieel aantrekkelijker om
zoveel mogelijk studenten
een papiertje te geven na vier
j aarde tij d die staat voor het
afronden van een hbo-oplei-
ding. Het blijkt mogelijk dat
studenten tentamens voor
anderen maken, omdat de
studentenkaarten geen pas
foto hebben. „Een ongeken
de naïviteit van de hogescho
len", meent CD A-Kamerlid
Camiel Eurlings.
De onderzoeken van het mi
nisterie (naar fraude met in
schrijvingen) en de Onder
wijsinspectie (naar gesjoe
mel met cijfers) doen de re
putatie van het hbo geen
goed. Weliswaar maken niet
alle hogescholen zich er
schuldig aan, maar de goe
den lijden onder de kwaden.
Masters
De onderzoeken komen on
gelegen, omdat de Kamer de
ze en volgende week debat
teert over een nieuw stelsel
voor het hoger onderwijs. De
structuur van bachelor- en
masteropleidingen geldt niet
alleen voor de universiteiten
maar ook voor het hbo. De
laatste kunnen met geld van
het ministerie van Onderwijs
masterstudies aanbieden als
ze voldoen aan nog vast te
leggen kwaliteitseisen. Een
maal goedgekeurd, kan de
uitverkoren hbo-instelling
pronken met een opleiding
van niveau. Door de beschul
digingen komen voorlopig
alle hbo-opleidingen onder
de verdenking dat ze romme
len en kwaliteit van onderge
schikt belang vinden. Dat
dwingt de Kamer kritisch na
te denken over hoe prestige
en geld voor een masteroplei-
ding te geven aan het hbo,
waar blijkbaar gei-ommeld
wordt met geld en kwaliteit.
Geen enkele fractie wil later
onzorgvuldigheid verweten
worden.
DeHBO-raad, de organisatie
van hbo-instellingen, ont
kent niet dat er mogelijk ge
sjoemeld is, maar verwijt op
boze toon dat hoofdinspec
teur Leeuw over de schreef is
gegaan. Het onderzoek is nog
in volle gang, stelt de raad.
De sfeer in hoger onderwijs
land is er deze week zeker
niet beter op geworden. GPD
maandag 4 februari 2002
door Ans Bouwmans
Enron-gate bestaat nog niet,
maar dat kan nog komen.
Iets wat het Witte Huis ('er is
geen politiek schandaal') en de
Republikeinen ('probeer er geen
politiek circus van te maken')
uit alle macht bestrijden. Maar
feit is dat de nu omgevallen
energiereus Enron ernstig ver
strengeld is met de politiek in
Washington, met name met de
Republikeinen en in het bijzon
der met de Texaanse delegatie
die het Witte Huis bevolkt.
Het energiebedrijf heeft er ja
renlang een zeer agressieve lob
bypraktijk op nagehouden.
Oud-president Clinton pleegde
wel eens een balletje te slaan
met Enron-baas Ken Lay, maar
diens band met president Bush
gaat heel wat verder. Bush en
'Kenny Boy' zijn elkaar veel te
gengekomen in Texas, waar
Bush gouverneur was en Lay
een spin in het web, binnen en
buiten het bedrijfsleven. Enron
- met name Lay - heeft honderd
duizenden dollars aan de ver
kiezingscampagne van Bush ge
geven en is daarmee diens
grootste donateur. Het verhaal
gaat dat Lay via de connectie
met Bush een hem onwelgeval
lige toezichthouder heeft weg
gewerkt.
Van de actieve Congresleden
hebben 71 senatoren (van de
100) en 188 afgevaardigden (van
de 435), de afgelopen jaren 1,1
miljoen dollar toegestopt gekre
gen van Enron. Dat is legaal in
de VS, alhoewel de omvang -
bijna het halve Congres kreeg
geld - achteraf nogal verdacht
overkomt. Van de totale dollar-
stroom in de richting van Was
hington (5,7 miljoen dollar
sinds 1989) is driekwart bij de
Republikeinen terecht geko
men. Vooral Texanen zijn gul
bedeeld.
Krampachtig
Wat opvalt is de krampachtige
manier waarop het Witte Huis
afstand probeert te houden van
Enron. Gegevens over contac
ten met het bedrijf worden
mondjesmaat verstrekt, waar
door er telkens nieuwe 'onthul-
linkjes' zijn. Eerst wordt be
kend dat Ken Lay in oktober en
november heeft gebeld met mi
nister O'Neill van Financiën en
staatssecreteris Evans van Han
del. Beiden schieten Enron niet
te hulp. Minister Ashcroft van
Justitie trekt zijn handen af van
het justitieonderzoek. omdat
hijzelf geld heeft gekregen van
Enron toen hij kandidaat was
voor de Senaat.
Later blijkt dat nog een rege-
ringsfuctionaris door Enron is
benaderd. En dat een team van
het Witte Huis geleid door Law
rence Lindsey, een voormalig
adviseur van Enron, in het na
jaar onderzoek heeft gedaan
naar de financiële situatie van
het bedrijf. Bush wist overigens
nergens van, aldus het Witte
Huis. Overigens denkt 67 pro
cent van de Amerikanen dat de
regering Bush wat te verbergen
heeft, zo blijkt uit een peiling
van CBS en de New York Ti
mes.
Bush probeert de schade te be
perken door krachtig over te ko
men. Hij heeft een onderzoek
gelast naar de beleggingspen
sioenen en de contacten van het
Witte Huis met Enron. En in een
poging het volksgevoel aan te
spreken heeft hij gezegd 'woe
dend te zijn dat de medewerkers
van Enron onkundig zijn gela
ten over de ware financiële toe
stand van het bedrijf' en ont
huld dat ook zijn schoonmoeder
wat centjes heeft verloren. Maai
de mensen in Houston zijn niet
onder de indruk.
Er is nog geen cent hulp door de
regering Bush uitgetrokken.
„Hij biedt geen verlichting of
oplossing", zegt afgevaardigde
Jackson Lee.
Cheney
Staatssecretaris Thomas White
van Defensie heeft bij Enron ge
werkt en in de herfst veel 'per
soonlijke' gesprekken gevoerd
met zijn ex-colllega's. Zijn aan
delen heeft hij overigens op tijd
verkocht, net als Bush adviseur
Karl Rove en Lewis Libby, chef
staf van vice-president Dick
Cheney. Dat moest na hun be
noeming.
De man met de nauwste banden
met Enron lijkt Cheney te zijn.
Hij oefent in juni druk uit op de
Indiase president Sonia Gandhi
ten behoeve van een elektrici
teitscentrale in India, die deels
eigendom is van Enron, maar
waarin ook de Amerikaanse
overheid geld heeft zitten. Vol
gens Cheney heeft hij dat op ei
gen initiatief gedaan.
Energieplan
Cheney of zijn medewerkers
spreken vorig jaar zes keer met
Enron-afgevaardigden, onder
wie Lay, ter voorbereiding op
het energieplan van de regering.
De verdenking is dat het Witte
Huis zich teveel laat leiden door
de belangen van de energiein
dustrie, en dat met name het
verlanglijstje van de vrinden uit
Texas een warm onthaal heeft
gekregen. De vice-president -
gesteund door Bush - weigert
het onderzoeksbureau van het
Congres (het General Ac
counting Office) een lijst te ge
ven van de mensen met wie hij
gesproken heeft voor de ont
wikkeling van het plan. Het bu
reau, geleid door de Republi
kein Walker, heeft aangekon
digd het Witte Huis voor de
rechter te slepen. Er wordt met
spanning naar uitgekeken, niet
alleen vanwege de principiële
vraag hoever de informatie
plicht van het Witte Huis gaat,
maar ook vanwege de Enron-
connectie.
Negen commissies en het onder
zoeksbureau van het Congres,
de beurswaakhond SEC en Jus
titie doen onderzoek naar de te
loorgang van Enron en de rol
van accountantsbureau Arthur
Andersen. Heeft de top van En
ron met opzet aandeelhouders
en personeel een rad voor ogen
gedraaid? Deugt het toezicht
van accountants, die vaak een
dubbelrol als adviseur hebben,
wel? En is er sprake van belan
genverstrengeling of ongeoor
loofde invloed van Enron in
Washington? Duidelijk is dat de
partijsponsoring in de VS astro
nomische vox-men heeft aange
nomen en de hele politiek ver
weven is met het Grote Geld.
Ook al doen de Democi-aten
daar ook aan mee, het zijn de
Republikeinen die het meeste
gevaar lopen.
Zij hebben zich in het verleden
het meest voor het karretje van
het bedrijfsleven laten spannen.
Daarin schuilt voor Bush het ge
vaar van het Em-on-schandaal.
GPD
Enron-baas Ken Lay (1) in betere tijden temidden van de politieke leiders en grote zakenlui van Hous
ton als daar in 1997 de eerste spade de grond in gaat voor het nieuwe honkbalstadion.
foto Brett Coomer/AP
Veertig jaar geleden boorde
de intercity Leeuwarden-
Rotterdam zich met een snel
heid van 120 km/uur in de
flank van een stoptrein. Er vie
len 93 doden, 52 reizigers
raakten gewond. De trein
ramp in Harmeien vormde de
directe aanleiding voor het be
ter beveiligen van het Neder
landse spoor.
Twee ernstige 'botsingen in
Eindhoven (1992) en Dor
drecht (1999) maakten duide
lijk hoe ernstig het deson
danks toch kan misgaan. Het
systeem reageert bijvoorbeeld
niet bij snelheden onder de
veex-tig kilometer per uur.
„Natuuiiijk bestaat er hier
door een risico", erkent pro
jectmanager G. den Buurman
van Railinfi-abeheer. Deze or
ganisatie, die onder de verant
woordelijkheid valt van mi
nister Netelenbos, waakt over
de kwaliteit van de rails, wis
sels, seinen, hoogspannings
leidingen en andere elementen
van de infrastructuur. „Maar
het is niet meer dan een 'restri
sico' en dat werd in de jaren
zestig niet als probleem ge
zien. De afweging was, dat er
met die lage snelheden voor
namelijk op emplacementen
werd gereden. En als zich daar
een ongeval zou voordoen, dan
is dat veel minder ei-nstig dan
in Harmeien."
Toch zijn er ook plaatsen waai
de zaken beter zijn gei-egeld,
want in de jaren negentig
kwam er de 'ATB-nieuwe ge-
nei-atie'. Die grijpt ook in bij de
lagei-e snelheden en is daarom
dus veiliger Het lijkt een ge
ruststellende gedachte, maar
deze apparatuur wordt vooral
in het oosten en het noorden
van het land gebruikt. „In het
westen is de nieuwe generatie
niet ingevoerd", aldus Den
Buurman. Zijn collega K. La-
rooij noemt de jongste ATB
'een goed systeem'. „Maar de
minister heeft er nu eenmaal
voor gekozen om de ontwikke
lingvan een Europees systeem
af te v/achten." Een wooi-d-
voerder van Verkeer en Water
staat stelt dat dit indertijd met
de Kamer zo is besproken.
Gezagsgetrouw
Zeeland is de meest gezags
getrouwe provincie van Ne
derland. Dat concludeert
Tweede-Kamextid A. Roos-
jen uit het gegeven dat zich in
Zeeland duizend mensen
hebben opgegeven voor een
van de resëryediensten voor
de verdediging van het land.
Hoofdpijnkogels
De Sovjetunie beschuldigt
de Verenigde Staten van het
gebruik van speciale, vergif
tigde kogels in Korea. Vol
gens de Sovjet-gedelegeerde
bij de Verenigde Naties ver
oorzaken die kogels bij Kore
aanse burgers hoofdpijn, sla
peloosheid en een gebrek aan
eetlust.
Broodprijs
De regering heeft besloten de
prijs van hetvolkswitbx-ood'
te verhogen met vijf cent per
800 gram. Dat dient om te
voorkomen dat de duurder
geworden grondstoffen voor
het brood in veevoer worden
gebruikt. Als compensatie
verlaagt de regering de px-ijs
van margarine.
Bus glijdt uit
De bus van Vlissingen naar
Middelburg is in een spiegel
gladde bocht bij Abeele van
de weg gegleden. De chauf
feur wist samen met enkele
passagiers het voertuig weer
recht op de weg te duwen,
waama de rit behoedzaam
kon worden vervolgd.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A_ L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax:(0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 470102
E-mail. redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax (0115)645741
E-mail: redtern@pzc nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax. (0114) 372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 13.30 uur
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur
Tel (0118)484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 7,—)
per maand" 19.25
per kwartaal: 52,- -
per jaar. 198.--
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail. abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag. 1,~
zaterdag:€ 1,50
Alle bedragen zi/n inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen ti|dens kantooruren
worden opgevraagd bij
de advertentieorderafdeling.
Tel. 0118-484321
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern De door u
aan ons verslrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnemenlen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde
derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, afdeling
lezersservice. Postbus 18,4380 AA Vlissingen.
Systeem tegen door rood licht rijden voldoet niet meer
door Danny Verbaan
Al in mei vorig jaar deed de
Raad voor de Transportvei
ligheid een aantal zwaarwegen
de aanbevelingen om de risico's
op het spoor te verkleinen. Maar
tot nog toe heeft minister Nete
lenbos van Verkeer deze advie
zen niet opgevolgd. Een betreu
renswaardige gang van zaken,
concludeert voorzitter mr. Pie-
ter van Vollenhoven, want het is
volgens hem zeker niet denk
beeldig dat zich een keer ergens
een grote ramp voordoet.
De ingrediënten hiervoor zijn
namelijk volop aanwezig.
„Lange tijd schommelde het
aantal keren dat een trein een
rood sein negeerde rond de hon
derdvijftig per jaar. De laatste
jax-en is dat echter toegenomen
tot zo'n 280 keer. Als je dan kijkt
naar de aantallen i-eizigers in de
treinen en de snelheden waar
mee wordt gereden, dan schuilt
daarin een zeer groot potentieel
gevaar".
Van Vollenhoven benadi'ukt dat
de passagier voortaan heus niet
met het angstzweet in de han
den in de trein hoeft te stappen.
„Nee", zegt hij, „want je moet
een onderscheid maken in de in
cidenten en de ongevallen. En
als er naar de ongevallen wordt
gekeken, dan is de situatie niet
ernstiger dan ze in het verleden
was. Er is geen reden om daar
grote ongerustheid over uit te
spreken. Dat geldt daax-entegen
nx'et voor het aantal incidenten,
waartoe ik ook die roodlicht-
passages reken: het is veront-
i'ustend om te zien dat er bijna
spx-ake is van een vex'dubbeling
van de keren dat een sein wordt
gemist."
Het zogeheten Automatische
Trein Beïnvloedingssysteem
(ATB) blijkt tegen dat soort ver
gissingen geen volledige veilig
heid te bieden: met name in de
Randstad wordt gebruik ge
maakt van appax-atuur uit de ja
ren zestig, die bijvoorbeeld niet
ingrijpt op de momenten dat een
machinist langzamer dan veer
tig kilometer per uur rijdt.
„Destijds is die keuze bewust
gemaakt, aangezien dit soort
snelheden zich voornamelijk
voox-deed bij stations en tijdens
het rangeren. Als daar iets mis
zou gaan, kon men altijd nog op
het zicht de zaken weer herstel
len, luidde toen de afweging.
Maar inmiddels zijn de snelhe
den rondom de stations zodanig
ggyyqrden, dat je je geen vergis
sing meer kunt permittex-en."
De Raad wijst ex-op dat het ge
vaar bestaat dat een door rood
gereden machinist nietsver
moedend op een spoor belandt,
waar al een andex-e trein in volle
vaart overheen komt denderen.
Een ernstig ongeval bij het sta
tion van Dordrecht in november
1999 is wat dat betreft illustra-
tief. Dat ongeluk vormde tege
lijkertijd voor de Raad voor de
Transportveiligheid de aanlei
ding om de noodklok te luiden:
een dubbeldekker en een andere
tx-ein die beide dezelfde richting
op wilden rijden, botsten toen
op elkaar omdat een van de ma-
cliinisten een sein over het
hoofd had gezien. Zes passa
giers x-aakten gewond, van wie
één ernstig. „Maar het had nog
veel ernstiger kunnen uitpak
ken", constateert Van Vollenho
ven.
In mei vox-ig jaar uitte hij die
zelfde waarschuwing in de
eindx-apportage van de Raad.
Deze legde in haar conclusie de
vinger op de onvolkomenheden
van het ATB-systeem en drong
aan op helderheid over de te ne
men maatregelen ter verbete
ringen. „Sowieso gaan we na
waarom er zoveel seinen wor
den gemist", vertelt Van Vollen
hoven. „Komt het door het ge-
bx-uik van de mobiele telefoon
door de machinist, is men door
andei-e dingen afgeleid? Ook
moet snel woi'den achterhaald
waar de incidenten plaatsheb
ben, zodat op die plaatsen al
vast iets kan worden gedaan."
Afwachten
Eerder verklaarde minister Ne
telenbos in de Tweede Kamer
dat ze de komst wil afwachten
van een toekomstig Eui-opees
beveiligingssysteem. „Bij die
afweging kan ik me best iets bij
voorstellen", aldus Van Vollen
hoven. „Maar dat mag niet, zo
als nu gebeurt, gepaax-d gaan
met een gebrek aan duidelijk
heid. Hoe lang gaat het bijvoor
beeld duren voordat die nieuwe
installaties beschikbaar zijn en
op welke tx-ajecten wordt be
gonnen met de aanleg?"
Met die informatie kan, zegt hij
vervolgens x-ekening worden ge
houden. „Wie weet blijkt stx-aks,
dat op sommige punten het hui
dige systeem nog wel twintig of
dex-tig jaar blijft liggen. Daar
zouden tussentijds maatregelen
kunnen worden genomen, om in
elk geval het aantal roodlicht-
passages weer terug te bx-engen
naar de ooi-spronkelijke hon
derdvijftig, of, veel liever nog,
een veel lager aantal." GPD
Een passagierstrein staat naast de rails na een botsing met een goederentrein in 1997 bij Zwolle. foto Phil Nijhuis/GPD
