Liplezen op de Dam: Ze heeft ja
Het tegengeluid is
verpakt in een feestje
iivi
j wel ijk
maandag 4februari 2002 11
Op de Dam kon de huwelijksplechtigheid worden gevolgd op een groot videoscherm. foto Robert Vos/AN P
door Rene van der Lee
Om kwart voor twee is er dan ein
delijk De Zoen. Willem-Alexan-
der maakt er geen half werk van. Hij
weet zo langzamerhand wat zijn volk
van hem verwacht. De prins heeft ook
alle reden om uitbundig te doen: het
openbare deel van zijn huwelijksdag
zit er op, de missie is geslaagd.
Op een enkel verfbommetje na is de
dag vlekkeloos verlopen en de tranen
van zijn bruid hebben de natie diep
ontroerd. Geen wonder dat de prins de
koninklijke mores laat voor wat ze
zijn en op het paleisbalkon nog maar
eens zijn geliefde zoent. De luide toe
juichingen daarna laten hem, getuige
zijn alleen op televisie zichtbare voch
tige ogen, evenmin onberoerd. Maxi
ma heeft de tranen dan al achter zich
gelaten en toont zich uitbundig blij.
Hoe grimmig de sfeer nog was bij de
inhuldiging van koningin Beatrix in
1980, zo vrolijk is de stemming nu.
Natuurlijk: het weer is prachtig, een
prachtige randvoorwaarde voor veel
Oranjewarmte, maar belangrijker
nog is dat de massa zin heeft in een
feestje. De menigte is misschien niet
zo groot als vernacht werd - in totaal
waren er volgens politieschattingen
in het centrum van de stad zo'n
100.000 huwelijksbezoekers op de
been - op de Dam zit de stemming er al
vroeg in. Nog voor Maxima en Wil-
lem-Alexander in hun statige zwarte
Rolls Royee bij de Beurs van Berlage
arriveren, is het duidelijk dat de
doemscenario's de prullenbak in kun
nen.
Tegenstanders van het feest zijn
slechts te vinden op het Witte Plein,
van chaos op het Centraal Station is
geen sprake en het publiek stoort zich
allerminst aan het machtsvertoon van
politie en militairen. Bij het Nationaal
Monument op de Dam kijkt een me
nigte naar het grote videoscherm. Ge
luid ontbreekt, maar al liplezend
snapt de massa wat een paar honderd
meter verder in de Beurs van Berlage
gebeurt. Ten overstaan van burge
meester Job Cohen doet Maxima haar
mond open: ze heeft ja gezegd! Met
een zakdoekje veegt ze een traan uit
haar rechteroog.
Een golf van ontroering rolt door de
menigte. Maxima Zorreguieta, het
burgermeisje uit Buenos Aires, is met
dit ene jawoord verheven tot Prinses
van Oranje-Nassau. Bijna drie jaar
nadat ze op een feest in Sevilla met de
blonde prins uit Nederland kennis
had gemaakt is ze zijn wettige echtge
note.
Haar ouders zijn er niet bij. Het is de
prijs die ze moet betalen voor het fou
te verleden van haar vader. Niettemin
straalt ze, van oor tot oor. Haar Valen-
tino-jurk oogst alom lof, na alle verre
gende uitstapjes naar de provincies
heeft ze eindelijk eens mooi weer en
ziet haar prins er in zijn marine-uni
form ook niet beeldig uit?
Bier
Onmiddellijk na het uitspreken van
beide jawoorden gaan op de Dam de
eex-ste blikken bier open. De wave
wordt ingezet en even later klinkt ook
een strofe van het Wilhelmus. 'Maxi
ma is koningin', zingt een jolig groep
je, gestoken in oranje overalls. Het is
onzin, maar wat doet het er toe? Het is
gezellig, het is feest, dus wie zeurt er
dan over staatsrechtelijke onvolko
menheden? De kerkdienst duurt lang,
al zien de beelden op het videoscherm
er mooi uit. De tranen van Maxima
roepen opnieuw vertedering op. „Wat
een lief j e is het toch"zucht een vrouw.
Haar man knikt, ook zijn ogen glim
men van het traanvocht.
Iets na enen begint de rijtoer met de
Gouden Koets. Een enkel paard wil
door de omringende herrie hier en
daar niet in het gelid lopen, maar de
statige stoet maakt niettemin indruk.
Het gejoel van het publiek geldt voor
namelijk Maxima, de vrouw die
opnieuw het volk betovert. Plet repu
blikeins protest blijft beperkt tot ge
kletter met pannendeksels en van het
ene verfbommetje op een ruit van de
Gouden Koets worden de sporen on
middellijk uitgewist.
Voor het Paleis op de Dam is het - zij
het op gepaste afstand van dit voor
malige stadhuis - dringen geblazen
om de balkonscène te zien. De hekken
langs de route maken het moeilijk om
het plein te bereiken. Anderen hebben
slechts uitzicht op de rug van degenen
die voor hen staan. „Wat zie je?" „Ik
zie Maxima uit de koets stappen. Eer
ste trede, tweede trede, ja, ze is
geland!" Luid gejuich als de bordes
deuren open gaan. Terwijl gouden
confetti uit knetterende feestbomme-
tjes door de lucht dwarrelt worden de
kussen uitgewisseld waar het publiek
vooral voor gekomen is. Het gelukkige
paar sluit na een klein kwartier de
deuren; de 'we want more'-spreekko-
ren helpen niet meer.
Zwervers
Amper een uur na de zoen-op-het-
bordes nemen de zwervers hun ver
trouwde plek in de Amsterdamse bin
nenstad weer in. In de loop van de
middag dreigde het door toedoen van
anti-monarchisten toch nog even on
rustig in de stad te worden, maar toen
waren de meeste feestgangers alweer
weg. GPD
Maxima is zich er niet van bewust dat De Gouden koets tijdens de rijtoer is getroffen door Oranje uitgedoste kijkers op de Dam. foto Olaf Kraak/AN P Terwijl de Gouden Koets verder rijdt, brullen de demonstranten van het Witte Plein naar de
een zakje met een meeloplossing. foto Eran Oppenheimer/ANP rest van de stoet. fotoThomasSchlijper/ANP
van onze redactie binnenland
Verbaasd kijkt Maxima opzij. Zelfs
in de koets moet het lawaai oor
verdovend zijn. De demonstranten op
het Koningsplein maken met trom
mels, pannen en deksels een hels
kabaal. Dan zeilt ineens een verfbom
metje door de lucht. Het ding spat te
gen de rechterzijde van de gouden
koets uiteen. Van alle kanten schiet de
politie toe. Vijf 'stillen' storten zich
bovenop de gooier van het bommetje.
Een paar tellen later zit de arrestant in
een gereedstaand politiebusje. De
koets rijdt intussen rustig verder en
wordt door een ijverige lakei weer
schoongeveegd. Een spoor van enkele
tientallen meters witte verf is alles
wat herinnert aan het voorval.
Het verfbommetje is zaterdag een van
de kleine incidenten op een voor de
rest druk maar ontspannen Konings
plein. Ook op de Nieuwezijds Voor
burgwal wordt de feestelijke sfeer
even verstoord. Vanuit een raam van
het voormalige pand van het Handels
blad in de Paleisstraat gooien actie
voerders van vierhoog tientallen ver
zwaarde ballonnen tussen de escorte
te paard van de Gouden Koets. Een
van de beesten schrikt zodanig van de
ontploffende projectielen dat hij een
agent van de sokken loopt en vervol
gens met ruiter en al bijna tussen het
publiek belandt. Een hekwerk voort
komt erger. Wanneer even later de
koets ter plekke arriveert hebben de
ballonnengooiers hun munitie ver
bruikt, zodat het paar niets merkt van
de actie.
Het tegengeluid rond het huwelijk
wordt niet verpakt in rellen, maar in
een feest, zo is de bedoeling. De de
monstranten hebben in overleg met de
politie het Koningsplein ingericht
met feesttenten. De naam van het
plein beviel niet, dus wordt in alle
vroegte een nieuwe naam aange
bracht: Het Witte Plein. Later op de
dag wordt de naam nogmaals verwis
seld voor Ontkroningsplein.
Laurina Cerredo en Kirsten Zimmer
man zitten op het Witte Plein tegen
een muurtje. Zij vragen aandacht
voor de Dwaze Moeders die hun zonen
kwijtraakten tijdens het regime van
de Argentijnse junta. Laurina is aller
minst tegen het huwelijk. „Dat is toch
prachtig! Ik ben alleen geschrokken
van de pr-machine daarachter." Haar
vriendin Kirsten is wel tégen. „Het
Koningshuis is een achterhaald insti
tuut. Misschien zet onze actie mensen
aan het denken terwijl ze voor de tv
zitten te kwijlen."
De Dwaze Moeders en de positie van
illegalen in ons land zetten voor een
belangrijk deel de toon op het Witte
Plein. 'Verblijfsvergunning nodig,
trouw een prins' en 'Argentina 30.000
victims don't forget' staat op enkele
van de vele spandoeken. Organisator
van het Witte Plein Eelke Heemskerk
benadrukt dat het tegengeluid niet al
leen tegen de monarchie gericht is.
„Wij zijn niet allemaal anti-monar
chisten, dat misverstand moet de we
reld uit. Het Witte Plein is een tegen
geluid rond het huwelijksgebeuren,
de geldverspilling en het sociaal on
recht dat elders zo veel plaatsvindt.
We willen laten zien dat je op een ge
zellige manier kunt demonstrei'en.
Vergeet niet dat 18 procent van de Ne-
derlanders republikein is."
Alternatieve media, zoals radio De
Vrije Keyser, Mokum TV, Radio Tata-
poe en Junta TV hebben zich verza
meld in een oude tv-studio aan het
Rembrandtplein. De Amstei'damse
zender Salto TV heeft de programma's
gebundeld. „Het plan ontstond drie
weken geleden, de laatste week heb
ben we er serieus aan gewei'kt", ver
telt Salto-dii-ecteur Erik van der
Schaft. Acht cameraploegen lopen
door de stad om het tegengeluid vast
te leggen.
De politie heeft zwaar ingezet om ie
dere vex'storing van het hxiwelijk voor
te zijn. Het Amsterdamse kox-ps heeft
bij het Witte Plein zelfs een speciale
afdeling, het 'vredesdetachement' in
gezet. Naar Amexdkaans voorbeeld
('social cops') moeten deze ervai-en
agenten in het begeleiden van actie
groepen de zaak in goede banen lei
den. Langs de route van de Gouden
Koets staan hondexxlen agenten in
burger, gespitst op iedere poging het
feestte verstoren.
De angst voor ordeverstoringen van
uit het krakersbolwex-k Vrankx-ijk
blijkt ongegrond. Het blijft daar op
een kx-itisch spandoek na ('Van jugend
tot junta. Oranje trouwt fout. Het is
maar een mening') rustig. Wagens van
de mobiele eenheid voor het pand,
waar de politie onlangs een inval deed
'omdat er een Eta-verdachte woonde,
nodigen de bewoners allerminst uit
tot acties.
Aan het eind van de middag volgt toch
nog een demonsti'atie met pannen en
deksels bij het hoofdbui'eau van poli
tie. De betogers eisen dat alle arres
tanten van de dag worden vi'ijgelaten.
Rond het hele evenement zijn sinds
dondex'dagmiddag veertien mensen
aangehouden, vooral vanwege bele
digende teksten. De demonstratie
voor het hoofdbureau dx-eigt even uit
de hand te lopen. Het komt tot enkele
schex-mutselingen. Na een korte de
monstratieve tocht door de binnen
stad staan politie en actievoex-dei-s in
patstelling tegenover elkaar op de
hoek van de Spuistraat. GPD
I if88!
