Gevelstenen vertellen geschiedenis
Varen met de sloep
van hotel naar hotel
Wandelen
in Kampen
Turfroute
43
Bloemen
Antiekbeurs
Zeiltocht
Heineken
fc.
Rondvaart
In het Noord-Hollandse Bo-
venkarspel is van 16 tot en
met 24 februari het Holland
Flowers Festival. Nederlandse
kwekers planten in de 6000
vierkante meter grote showtuin
meer dan 200.000 (bol)bloemen,
vaste planten en bijzondere bij
gewassen. De showtuin van het
festival staat in het teken van de
Provincie Noord-Holland en
400 jaar Verenigde Oost-Indi
sche Compagnie.
Het Holland Flowers Festival
van de Veilingweg 3 in Bo-
venkarspel, is dagelijks ge
opend van 10 tot 18 uur, op 20
en 21 februari tot 21 uur. Entree:
lOeuro (volwassenen) en 3,50
euro (kinderen 4 tot en met 12
jaar.
Meer informatie: 0228-511644
en internet www.hollandflo-
wersfestival.nl
Meubelen, klokken, iconen,
kwikbarometei's, zilver en
juwelen zijn van 28 februari tot
en met 3 maart te zien tijdens de
Antiekbeurs in de Grote Kerk in
Breda. Zo'n 45 antiekhandela
ren presenteren een deel van
hun collectie.
De Grote Kerk is gevestigd aan
het Kerkplein 2 in Breda. Ge
opend: 28 februari van 18.00 tot
22.00 urn-; 1 maart van 13.00 tot
22.00 uur; 2 en 3 maart van 11.00
tot 18.00 uur. Toegang: 7,50 eu
ro. Meer informatie: 076-
5218267.
Het Legermuseum in Delft
verzorgt op donderdag 7 fe
bruari het derde concert rond de
tentoonstelling Muziek, oorlog
en vrede. Het Parkanyi Quaret
speelt een speciaal samenge
steld programma met de titel
Muzikale reacties op geweld:
muziek van na de Tweede We
reldoorlog,
Het concert begint om 20.30 uur
in Stedelijk Museum het Prin
senhof (Agathaplein 1Delft).
De tentoonstelling is die dag ge
opend tot 20.30 uur. Het Leger
museum is gevestigd aan de
Korte Geer 1, Delft.
Informatie en reserveringen:
015-2150549 en internet www.
inuziekoorlogvrede.nl
Na het succes van de zeil
tocht met Cas Spijkers (die
dit jaar van 22 tot 29 juni wordt
herhaald) houdt Tussock Crui
sing uit Amersfoort vanaf 6 juli
een zeiltocht met schrijfster
Yvonne Keuls. Gedurende een
week wordt er gezeild, en draagt
de schrijfster voor uit eigen
werk. Met de nodige trots meldt
Tussock ook dat dit jaar een 16-
persoons schip van de werf
loopt. Het bedrijf heeft inmid
dels acht luxe eigen zeiljachten
waarmee vooral in het gehele
Middellandse-Zeegebied en de
Egeïsche zee wordt gevaren.
Tussock Cruising heeft nu ook
een eigen website: www.tus-
sockcruising.com. E-mail: tus-
sockcruisingnl@compuserve.
com, tel. 033-4220055.
zaterdag 2 februari 2002
Het Kamper stadswapenis in heldere kleuren te zien boven de doorgang van de De gevelsteen 'verzoeking in het paradijs' in het pand Broederstraat 25.
Nieuwe Toi'en aan de kant van de Oudestraat. foto's Theo van Mierlo
Stadswandelingen geven
vaak veel en sterk uit
eenlopende informatie tege
lijk. In Kampen zijn er sinds
kort themawandelingen
over één specifiek onder
werp. De tweede wandeling
uit de serie is nu verkrijg
baar. Deze voert de wande
laar langs bijzondere gevel
stenen.
De eerste themawandelrou
te, Langs Jugendstil en Art
Deco, is ook nog steeds verkrijg
baar. Volgens Theo van Mierlo,
medewex'ker van het Stedelijk
Museum Kampen, wordt alweer
hard gewerkt aan de volgende
wandeling.Het thema daar
van is groen in de binnenstad. Er
is zoveel groen te vinden in de
binnenstad, maar de meeste
voorbijgangers weten dat niet.
Daar zal de volgende wandeling
op inspringen." De wandeling
komt overigens voort uit een
nieuwe tentoonstelling over
hetzelfde thema die in het Ste
delijk Museum te zien zal zijn
vanaf februari.
Vooralsnog neemt de tentoon
stelling Uit de gevel gelicht -
Gevelstenen en gevelomamen-
ten in Kampen, de ruimte van
het klassieke Stedelijk Museum
aan de Oudestraat 158 in beslag:
de aanleiding voor deze tweede
themawandelroute.
Het gebruik van gevelstenen en
geveltekens dateert vermoede
lijk uit de Romeinse tijd. In de
Europese steden en dorpen wer
den vanaf de late middeleeuwen
vaak uithangtekens gebruikt.
Het gebruik van gevelstenen
werd in Europa vooral in de ze
ventiende eeuw populair en had
veel te maken met de 'verste
ning' van houten gevels. Am
bachten werden verbeeld in ge
velstenen. Huizen ontleenden
hun naam aan de voorstelling
op dergelijke stenen. De oprich
ting van instellingen werd her
dacht door middel van gevelste
nen die voorzien wei-den van een
jaartal, een spreuk en/of een
voorstelling.
De route voert bijvoorbeeld
langs de oudste gevelsteen in
Nedei'land die nog origineel in
de gevel zit. „Er is één ouder
exemplaar, maar dat zit niet
meer ingemetseld in de origine
le muur", vertelt Van Mierlo en
thousiast.
„We hebben ook een afbeelding
van een gevelsteen in de wande
ling opgenomen die je niet in het
echt kunt bekijken. Die bevindt
zich namelijk aan de achterkant
van het pand aan de Bux-gwal
105. De steen zat ooit in het
koetshuis van het voormalige
Heilige Geestgasthuis, waar nu
de Gasthuisstraat ligt. De toen
malige gemeentesecretaris
heeft die gevelsteen in de ach
tergevel van zijn woning laten
aanbrengen. Het is zo'n mooi
exemplaar dat we hem als foto
toch wilden laten zien."
Paradijs
Een heel bijzondere gevelsteen
is te zien in het pand Broedei'-
straat 25. De dieptewerking in
de voorstelling 'Verzoeking in
het pax-adijs' is heel bijzonder.
Op straat is het goed te bewon
deren, maar het gipsen afgietsel
in de tentoonstellingsruimte in
het Stedelijk Museum is nog be
ter te bekijken. Adam en Eva
staan bij de boom der wijsheid
waarin een slang zich om een
tak krult. Rechtsonder kijkt een
hond, in de zeventiende eeuw
symbool voor onvoorwaardelij-
ke trouw, mistroostig naar de
toeschouwer. Daarboven kijkt
een andex-e hond naar de eex-ste
gevolgen van de zondeval: de
moord op Abel door Kaïn. Links
boven Adam zit een papegaai in
de boom, een vex-wijzing naar
Maria als de 'nieuwe' Eva die de
mensheid vexioste van de zonde
van de 'oude' Eva.
Het huisje aan de Broedeiweg 9
is getooid met twee goden.
Links Bacchus, de Grieks/Ro
meinse god van de wijn en de
vx-uchtbaarheid en rechts Cex-es,
de Romeinse godin van de land
bouw. Samen afgebeeld met
Bacchus symboliseei-t zij vooral
de vruchten van de landbouw.
Aan de gevelsteen in de Boven-
nieuwstraat 67 is duidelijk te
herkennen waar het pand vroe
ger voor diende. Een hamer en
aambeeld woi'den geflankeerd
door een sleutel en een hangslot.
Op verschillende gevels zijn
muurankers te zien die een jaar-
tal voorstellen. Naast gevelste
nen was het gebruikelijk om het
bouw- of verbouwingsjaar van
een pand of gevel door middel
van muurankers aan te geven.
Veel stenen en afbeeldingen zien
er versgeschilderd uit. De schil
dertechniek die gebruikt wordt
heet polychromeren. De toe
gangspoort van het Linnewe-
vei-sgilde in de Gx-oenestraat is
zo'n voorbeeld. In de jaren ze
ventig is het gex-estaureerd en
kreeg het zijn kleuren terug. Te
zien zijn het Kamper stadswa
pen, de geopende stadspoort,
dat gedragen wordt door twee
leeuwen. Ook boven de poort
doorgangen van de Nieuwe To-
x-en zijn afbeeldingen te zien van
het stadswapen. Aan de voor
kant (Oudestx-aat) de geopende
stadspoort. Aan de achterzijde
heeft de stadspoort plaats moe
ten maken voor de ommuux-de
stad als wapen.
Ook het gebouw Buitennieuw-
straat 11-15 heeft een bijzonder
verhaal te vertellen. De goede
kijker ziet gelijk aan de gevel
stenen welke functie het ge
bouw gehad moet hebben.
Links zijn brandweei-attitbuten
zoals een helm en een wa
terslang te onderscheiden.
Rechts is weer het Kampei-
stadswapen te zien. De spreuk
Nil vigilibus arduum (niets is
moeilijk voor hen die waken), is
een variant op het klassieke
motto 'niets is moeilijk voor hen
die willen', bedacht door dich
teres Ida Gerhai'd. Zij was des
tijds als lex-ax-es klassieke talen
verbonden aan het Lyceum in
Kampen.
Zo langs al die gevelstenen, met
het hoofd in de nek, komt de
wandelaar heel wat te weten
over de geschiedenis van Kam
pen. Misschien wel het moei
lijkst te zien, maar toch ook aar
dig is de gevelsteen boven het
hoogste raam in het viex-kante
torengedeelte van het Oude
Raadhuis. Een engel houdt twee
schilden vast met daarop het
stadswapen (links) en de stads
kleuren (x-echts) van Kampen.
De steen is bij de restauratie van
de toren in 1918 aangebracht en
gebaseerd op een ouder voor
beeld.
Sandra Veltmaat
De wandelroute kost 1,59 euro
en is verkrijgbaar bij het Stede
lijk Museum Kampen, Oude
straat 158 Kampen, 038-
3317361.
Links
op
de gevel een kop van Bacchus en rechts die van Ceres op het pand Broedei-weg 9.
Een winterdagtocht per luxe
vexrwarmde x-ondvaartboot
vanuit Amsterdam. Dat zet Re
derij Aemstelland op touw. Be
stemming is ditmaal Sloten. Via
de binnenstad en de schilder
achtige Jordaan passeren 19e-
eeuwse stadsdelen zoals Oud
West, de Baarsjes en Oud Zuid
de revue. Verder gaat het via de
sluis van de Nieuwe Meer over
de ringvaart langs Schiphol
naar Sloten. Daar krijgen de
deelnemers de kans een wande
lingetje te maken, bijvoorbeeld
langs het kleinste politiebux-eau
van Nederland, de banpaal en
de molen. De terugtocht voert
via het Olymopisch Stadion en
Amstel terug naar het centrum.
Het tochtje, elke dondex-dag en
zondag in februari en maart,
kost 30 euro (inclusief soep met
brood). Informatie: tel. 020 - 422
92 22.
eten en het drinken. Nou, dat
kan mooi via zo'n sloep. Daarop
kan je 's avonds toch niet blijven
slapen. En via de Turfroute,
want die hebben we hier toch in
de buurt."
Die Turfroute is een vaartx-aject,
dat door Zuidoost Friesland,
Zuidwest Drenthe en Noord
west Overijssel voext. Ontstaan
en gebr u ikt voor het vervoer van
turf, dat zegt de naam al. Daar
voor wordt het uiteraard niet
meer benut, maar gebleven is
een netwei-k van vaarten en ka-
nalen dat door afwisselende
landschappen voei*t, langs
vriendelijke dorpjes met de no
dige bezienswaardigheden.
De Wolff: „Mijn voox-ganger in
Tjaarda, Bext Oosting, heeft de
route in elkaar gezet. Hier, in
Oi-anjewoud, komt het start
punt te liggen. De deelnemers
worden met de auto naar Ak-
krum, naar het water, gebracht
en vandaar gaan ze de route va
ren. Appelscha, Dwingeloo,
Zwartsluis, de Weerribben, het
zijn allemaal mooie plekjes
waar ze langs kunnen. De baga
ge gaat mee aan boord, want het
is de bedoeling dat ze na een
stukje varen, zeg maar zo'n 25
tot 30 kilometer, aan wal gaan
om daar bij een collega-hotelier
van mij te eten en logeren. Na
tuurlijk kunnen ze overal stop
pen voor een stadsbezichtiging,
winkelen, een wandelingetje,
lekker een terrasje pakken. In
een speciaal Turfroute Informa
tie Pakket krijgen ze behalve
een kaart en een boekje ook een
lijst mee van alle evenementen
onderweg. Rommelmarkten,
openluchtspelen, dat soort din
gen."
Volgens De Wolff is de sloep zo
in zwang omdat het een stijlvol,
compact en overzichtelijk mo-
toraangedreven bootje is, zon
der kajuit, geschikt voor zes tot
acht passagiers, makkelijk te
besturen. Je hebt er ook geen
vaarbewijs voor nodig. De Wolff
gaat het Turfroute-arrange-
ment per sloep promoten samen
met het Noord Nederlands Bu
Heineken Experience in Am
sterdam heeft de ToerNed
Attractie Award gewonnen. Het
gaat om de attractie in de voor
malige bierbrouwerij aan de
Stadhouderskade. De vakjui7
looft de 'wijze waarop de be
staande structuur van het be
drijf deel uitmaakt van de at
tractie'.
Verdere genomineerden waren
Het Land van Ooit (Drunen), het
Noordbrabants Museum (Den
Bosch), Dierenpark Amersfoort
en VW Maastricht.
Voor je plezier, met nog een
mannetje of vijf, een stukje
var-en in een sloep. Dat schijnt
dé nieuwe trend op het gebied
van recreëren op het water te
zijn. Ook in Friesland, vaarpro-
vincie nummer één, en daax-om
is het niet zo verwonderlijk dat
directeur Tjitte de Wolff van
Golden Tulip-hotel Tjaarda in
Oranjewoud komend seizoen
z'n gasten dergelijke vaartocht
jes over de Turfroute gaat aan
bieden.
De sloepen liggen klaar, zes
stuks van sloepenverhuurbe
drijf Tusken de Marren (tussen
de meren) in Akkrum en de
Turfroute is er. Niets staat het
opbloeien van een nieuwe at-
ti'actie in de weg.
Dix-ecteur Tjitte de Wolff: „Ik zit
zelf met mijn hotel midden in de
bossen. Er is niet direct water in
de buurt. Maar op het water zit
ten met een bootje, dat is een
van de mooiste dingen die er is.
Ik dacht: er moet toch een ma
nier zijn om mijn gasten varend
te entei-tainen. Terwijl ze dan
's avonds wel weer op de wal
moeten zijn voor het logies, het
reau voor Toerisme (NNBT) in
Drachten. Maar als je de Turf-
ï-oute liever per fiets wilt doen,
dan kan dat óók.
Tjitte de Wolff hoopt dat behal
ve zijn eigen bedrijf heel Zuid
oost Friesland van dit nieuwe
initiatief kan profiteren. „We
moeten dit gebied wat reci-ea-
tieve mogelijkheden betreft
nog bekender maken. Daarbij
kunnen we profitei-en van de po
sitieve uitstraling van Heeren
veen als zaken- en sportcen
trum."
Tjaarda ligt op een steenworp
afstand van het stadion van FC
Heerenveen, in een prachtig
lommerrijk gebied. De Wolff,
geboren en getogen Fries, kwam
3,5 jaar jaar geleden in de zaak
terecht, na onder meer in Kras-
napolsky en het Lido in Amster
dam, en het Kurhaus in Scheve-
nxngen gewerkt te hebben.
„Tjaarda was toen nog echt een
traditioneel hotel, dat met het
pi-obleem zat dat de oude klan
ten een beetje wegbleven en de
nieuwe niet bereikt werden. Het
moest dus echt gemanaged wor
den, grootschaliger gemaakt.
We hebben nu zeventig kamers,
een nieuw beautycentrum, en
we liggen hier heerlijk rustig,
zonder doorgaand verkeei'. Ik
zou de zaak best nóg verder uit
willen breiden."
Rob de Vries
Voor meer informatie: Golden
Tulip-hotel Tjaarda, Koningin
Julianaweg 98, 8453 WH Oran
jewoud. Tel. 0513 - 433533
www.tjaarda.nl
Met dit soort sloepen wordt de Turfroute bevaren.
