Schoonmaker komt tijd te kort
Lakwijk kan meer met kunststof
Meijers bouwt aan paviljoen voor Floriade
Nederland goedkoop
land voor distributie
Virus Enron teistert
economie Amerika
sport
CNV-bond constateert hoge werkdruk en onvriendelijke werktijden
Rente VS
onveranderd
ACL stuurt deel
personeel van
Rotterdam naar
Antwerpen
het bedrijf
Roto Smeets
drukt Fortune
PZC
donderdag 31 januari 2002
door Jeffrey Kutterjnk
MIDDELBURG - De werkdruk
in de schoonmaakbranche is te
hoog en de salarissen zijn te
laag. Om een toilet te poetsen
heeft een schoonmaker dertig
seconden de tijd. Per uur levert
het werk voor iemand met
twaalf jaar ervaring 8,42 euro
op. De veelal buiten kantoor
uren vallende werktijden zijn
'onvriendelijk' en vergroten de
anonimiteit van schoonmakers.
Doordat ze vaak onbekend zijn,
is het respect voor schoonma
kers bedroevend laag.
Dat blijkt uit de resultaten van
een enquête die CNV- schoon
maak heeft gehouden onder
haar leden. In Nederland wer
ken circa 170.000 mensen in de
branche, meest vrouwen (72
procent).
Hoewel de enquête landelijk is,
zegt CNV-bestuurder H. Ver
burg dat de resultaten net zo
goed gelden voor Zeeland. „In
de dagelijkse praktijk herken ik
hetgeen door geënquêteerden
wordt aangegeven. De werk
druk in de schoonmaakbranche
is de afgelopen jaren fors geste
gen. Schoonmakers konden een
jaar of tien geleden in een urn*
tijd zo'n 80 vierkante meter
schoonmaken. Nu moeten ze in
dezelfde tijd cle driedubbele
hoeveelheid vierkante meters
aanpakken."
Werknemers klagen ook over de
honorering. Iemand met twaalf
jaar werkervaring krijgt 8,42
euro. Een leidinggevende met
evenveel dienstjaren krijgt
10,26 euro. „Ik neem mijn petje
ervoor af dat er nog mensen zijn
die het ervoor willen doen", zegt
Verburg. Ook de onregelmatig-
WASHINGTON - Aan de rente
verlagingen in de VS lijkt een
eind te zijn gekomen. Het be-
leidscomité van de Amerikaan
se centrale banken liet gisteren
weten geen wijziging te brengen
in de tarieven. ANP
heidstoeslag deugt niet, aldus
het CNV. Alleen voor uren tus
sen half tien 's avonds en zes uur
's ochtends geldt een extra toe
slag bij. „Bij veel bedrijven is
het normaal dat de onregelma
tigheidstoeslag telt vanaf zes
uur 's avonds."
Het beeld dat uit de CNV-en-
quête opkomt, wordt bevestigd
door de in Middelburg wonende
Karin. Ze werkt bij een Zeeuws
schoonmaakbedrijf en zegt dat
door de werkdruk niet optimaal
kan worden schoongemaakt.
„Door het toepassen van trucs
kun je toch laten zien dat je bent
geweest. Je zet eenvoudigweg
alle bureaustoelen recht, ordent
papieren op bureaus en zorgt
dat de ergste troep van de vloer
is. Het valt dan niemand op dat
je niet met een natte doek over
het bureau bent geweest, terwijl
dat eigenlijk wel zou moeten.
Een toilet is niet in dertig secon
den te reinigen. Dus laat je an
dere dingen zitten en doe je het
hoogst nodige."
Anoniem
Ze stelt vast dat het imago van
het vak slecht is ('veel collega's
durven niet op een verjaardag te
zeggen dat ze schoonma
ker zijn'). „Schoonmakers zijn
vaak anoniem omdat ze buiten
kantooruren werken. Met een
beetje aanpassing bij werkne
mers van bedrijven en bij
schoonmakers kan dat makke
lijk binnen kantooruren. Dat is
vriendelij ker om werk en zorg te
combineren. Door het werken
buiten kantooruren en de ano
nimiteit die dat met zich mee
brengt is het respect voor
schoonmakers laag. Directeu
ren van bedrijven zeggen vaak
gedag, maar de secretaresse
kijkt je niet eens aan, totdat ze
ziet dat de directeur wel j
zegt."
Het CNV wil de uitkomsten van
de enquête gebruiken in de on
derhandelingen over een nieu
we CAO, eind dit jaar. De vak
bond zal de nadruk leggen op
hoogte van salarissen en werk
druk.
Om redenen van privacy is de naam
van de Zeeuwse schoonmaakster ge
fingeerd.
In de werkplaats van Meijers Staalbouw wordt de laatste hand gelegd aan de 'proefopbouw' van het paviljoen.
foto Lex de Meester
door Jeffrey Kutterink
SEROOSKERKE - Als een pas geland ruim
teschip moet het paviljoen Web van Noord-
Holland op de wereld-tuinbouwtentoon
stelling de Floriade komen te liggen. Werk
nemers van Meijers Staalbouw in Seroos-
kerke (W) leggen de laatste hand aan de
bouw in de werkplaats. De constructie is zo
bijzonder dat het bedrijf het paviljoen eerst
in elkaar zet, om het dan af te breken, te ver
voeren en opnieuw op te bouwen.
De Zeeuwen bouwen daarmee aan het ima
go van Noord-Holland, want die provincie
zal zich in het gebouw presenteren. De in el
kaar gedrukte en ingedeukte bol is bijna 26
meter lang, 19 meter breed en vijfeneenhal-
ve meter hoog. Het ontwerp is van architect
K. Oosterhuis (eveneens ontwerper van wa
terpaviljoen Neeltje Jans).
Voor alle zekerheid is er van de werkplaats
van het bedrijf een digitale 3d-tekening ge
maakt om te zien of de constructie erin past.
Aan één kant is er nog geen vijf centimeter
over.
Constructiebureau D3bn uit Rotterdam
heeft de constructietekeningen gemaakt en
de plaatdiktes bepaald. Uit platen van drie
bij zes meter heeft Meijers Staalbouw bijna
500 stalen delen vervaardigd. „Bijna geen
van de delen zijn hetzelfde", benadrukt C.
de Visser van de afdeling verkoop. „We
moeten ze dus goed nummeren, anders is
bijna niet na te gaan waar welk deel hoort."
Eerst is het dak geconstrueerd, waarna de
spanten eraan zijn bevestigd en de tussen
stukken er ingezet. Volgens projectmana
ger B. van Heeren wordt de constructie in de
werkplaats opgebouwd, om eventuele ge
breken nog te herstellen. Bijna alle delen
zijn per vrachtwagen naar de Floriade te
vervoeren. Alleen de spanten zijn zo groot
dat die per binnenvaartschip moeten.
Begin volgende week start de opbouw op het
65 hectare grote Floriade-terrein in de ge
meente Haarlemmermeer. Tot de eerste
week van maart heeft Meijers daarvoor de
tijd. Daarna komt het dak van zeil-doek en
de buitenbeplating erop. De buitenhuid van
is opgebouwd uit grote koud gebogen drie
hoeken van het door Corus geleverde nieu
we composietmateriaal Hylite. De Floriade
is van 6 april tot en met 20 oktober geopend.
van onze redactie economie
TILBURG - Bedrijven die
hoge eisen stellen aan goede
distributiefaciliteiten voor
hun producten zijn voordelig
uit als ze zich in Nederland
vestigen. De kosten voor
vervoer van fabriek naar af
nemer zijn in geen enkel ge
ïndustrialiseerd land zo laag
als in Nederland. Dat geldt
zowel voor vervoer over de
weg, het water als door de
lucht.
Dit blijkt uit een omvangrijk
tweejaarlijks onderzoek van
KPMG ('Competitive Alter
natives 2002' KPMG) waarin
de bedrijfskosten (27 ver
schillende componenten) in
negen landen en 86 steden in
Noord-Amerika, Europa en
Japan met elkaar worden
vergeleken. Nederland is dit
jaar voor het eerst in het on
derzoek meegenomen en
scoort volgens Elbert Waller
van KPMG Nederland 'me
teen verrassend hoog'.
Evenals in 1999 komt Cana
da als beste vestigingsplaats
uit de bus als alleen gekeken
wordt naar de kosten van be
drijfsvoering. In het totale
kostenplaatje is Canada 14,5
procent goedkoper dan Ame
rika. Het Verenigd Konink
rijk is 13,1 procent goedko
per, Italië 11,4 procent en
Nederland 9,2 procent.
Eveneens goedkoper dan
Amerika zijn Frankrijk (7,8)
en Oostenrijk (6,3); duurder
zijn Duitsland (1,9) en Japan
(17,8).
Amerika is de afgelopen twee
jaar van de derde naar de ze
vende plaats gezakt. Ener
zijds door de dure dollar,
anderzijds door flinke kos
tendalingen elders. In de Eu
ropese landen bijvoorbeeld
zijn de vrachtkosten per
vliegtuig tot 50 procent ge
daald en de kosten voor tele
communicatie met 65 tot 80
procent. Tegelijkertijd heb
ben nogal wat overheden hun
belastingen verlaagd.
De grondkosten voor het be
drijfsleven zijn het goed
koopst in Frankrijk en de VS,
het gebouw dat er op moet
komen, kunnen ze in Canada
en Italië voor het minste geld
neerzetten. Maar als het aan
komt op betalen van de on-
roerendzaakbelasting zijn
Oostenrijk en Nederland het
goedkoopst. Electriciteit (2
tot 8 procent van de bedrijfs
kosten) kost het minst in Ca
nada; gas daarentegen in
Frankrijk. Aan belastingen
is de ondernemer het goed
koopst uit in Canada en En
geland. In de vergelijking
van de personeelskosten -
nog altijd de grootste kosten
post - kan Nederland zich
met Canada, Engeland en
Italië tot de goedkoopste lan
den rekenen. Die uitkomst
lijkt niet te stroken met de
oproepen tot loonmatiging
en de waarschuwingen van
overheidswege dat Neder
land zich uit de markt prijst
als de lonen nog verder stij
gen. Volgens KPMG-woord
voerder Waller scoort Neder
land hoog als het gaat om het
salarisniveau en diverse wet
telijke regelingen, maar rela
tief laag waar het gaat om
gunstige secundaire arbeids
voorwaarden. ..Verder zie je
dat onze laag betaalde banen
beter verdienen dan elders,
maar de hoger betaalde ba
nen juist lager. Verschillende
aspecten waarom Nederland
in het totaalplaatje toch niet
zo duur is."
Steden
De Nederlandse steden die in
het onderzoek zijn meegeno
men hebben hun animo daar
voor via een sponsorbijdrage
(10.000 dollar) kenbaar ge
maakt. „Zonder enige in
vloed te hebben op de uit
komst", benadrukt Waller.
De goedkoopste wereldste
den zijn Montreal en Toron
to, de duurste Yokohama en
New York. De goedkoopste
Europese steden zijn de Itali
aanse steden Catania en Na
pels. De Nederlandse steden
figureren op respectievelijke
de achtste (Zwolle), negende
(Tilburg) en tiende plaats
(Maastricht). De duurste Eu
ropese stad is Düsseldorfeen
verschil met de goedkoopste
van 18,7 procent. GPD
ROTTERDAM - De van oor
sprong Zweedse containerrede
rij ACL, in het verleden onder
meer bekend als Incotrans, wil
een deel van het kantoorperso
neel in Rotterdam overplaatsen
naar Antwerpen. FNV Bondge
noten en de ondernemingsraad
van het scheepvaartbedrijf heb
ben tegen de plannen geprotes
teerd.
,Het is een oekaze van de hoofd
vestiging in Amerika", zegt
FNV-bestuurder A. Scholten.
Op het verkoopkantoor in de
Rotterdamse Waalhaven wer
ken op dit moment ruim veertig
mensen. Daarvan zouden er 35
in Antwerpen terecht kunnen.
De vakbondsman noemt het een
vreemde stap en heeft het idee
dat de top van het bedrijf van de
mensen af wil. „We hebben de
ondernemingsraad voorgesteld
een adviseur- in de arm te nemen.
De directie wilde eerder al een
sociaal plan opstellen, maar wij
willen eerst meer informatie
hebben."
ACL, dat staat voor Atlantic
Container Line, heeft contai
ner- en roll on/roll off-diensten
op de Middellandse Zee en tus
sen Europa en Amerika. De
rederij is voor 98 procent eigen
dom van de Italiaanse Grimal-
di-groep, die in Antwerpen een
terminal gaat openen. GPD
Naam:
Lakwijk Kunststoffen Zeeland b.v.
Plaats:
Goes
Opgericht:
1991
Aantal medewerkers:
9
Omzet:
900.000 euro
Zusterbedrijf:
Lakwijk Kunststoffen bv.
in 's Hertogenbosch
WEERT - Roto Smeets uit
Weert gaat de komende
drie jaar het gerenom
meerde Amerikaanse za
kenblad Fortune drukken
in een oplage van 150.000
exemplaren.
Het gaat om de Europese
en Latijns-Amerikaanse
editie van Fortune. Dat
maakte de drukkerij gis
teren bekend.
Het drukken van Fortune
is onderdeel van een con
tract met International
Magazine Services (IMS).
Voor deze gezamenlijke
onderneming van AOL
Time Warner en News
week drukte het Neder
landse bedrijf al de
weekbladen Time en
Newsweek. De totale
waarde van het contract is
25 miljoen euro.
Roto Smeets is onderdeel
van het beursgenoteerde
bedrijf RSDB. ANP
door Desirée Schouten
GOES - Sinds de ontwikkeling
in de vorige eeuw van de eerste
kunststoffen zoals bakeliet en
nylon, heeft kunststof een
stormachtige ontwikkeling
doorgemaakt. Nog steeds wor
den andere soorten ontwikkeld
met nieuwe toepassingsmoge
lijkheden. Lakwijk Kunststof
fen in Goes maakt er verschei
dene producten van, zoals
tandwieltjes, autoruiten en ge
velbeplating.
Lakwijk Kunststoffen is geves
tigd aan de Olympiastraat in
Goes en is groothandel in kunst
stof halffabrikaten. „Kunststof
wordt steeds vaker toegepast en
vervangt geleidelijk allerlei an
dere materialen zoals hout, kar
ton en brons", vertelt bedrijfs
leider J. Pekaar van Lakwijk
Kunststoffen Zeeland BV.
„Voor allerlei machines maken
we bijvoorbeeld tandwielen en
bussen, die vroeger altijd van
brons werden gemaakt. Veel
glas in buitenlantaarns wordt
tegenwoordig van kunststof ge
maakt, omdat dit beter bestand
is tegen vandalisme."
„Reclameborden langs de weg
en op gevels werden altijd van
hout gemaakt. Nu is dat heel
veel kunststof, want dat vergt
veel minder onderhoud in dit
klimaat."
In België, Duitsland en Neder
land worden platen, staven en
rollen kunststof ingekocht zoals
acrylaat, pvc, nylon, lexan en
forex. Pekaar: „Een groot deel
daarvan verkopen wij zo door,
maar voor veel klanten maken
we op bestelling eindproducten.
Een medewerker van Lakwijk Kunststoffen Zeeland BV is bezig met het polijsten van een product.
De laatste j aren zit daar een dui-
delijke groei in."
Het afzetgebied is voor onge
veer 80 procent Zeeland en wes
telijk Noord-Brabant, de overi
ge ldanten komen voornamelijk
uit de regio Rijnmond. Het be
drijf werd in 1991 opgericht
door F. M. Lakwijk als enkel
groothandel, met een zusterbe
drijf in 's-Hertogenbosch. Lak
wijk begon in één hal en huurde
daar vijf jaar later een tweede
bijDe laatste werd ingericht als
werkplaats vanwege de toene
mende vraag naar eindproduc
ten. Lakwijk heeft zich uit het
bedrijf terug getrokken. Sinds
dien vallen beide zusterbedrij
ven onder Van Stiphout Beheer.
Toen Pekaar in 1998 bedrijfslei
der werd, besloot hij tot een
koerswijziging. „Tot dan toe
was de handel het belangrijkst
en maakten we op bescheiden
schaal eindproducten. Om snel
ler bruikbare eindproducten te
kunnen leveren, namen we dat
meer in eigen hand. De werk
plaats werd vernieuwd en uitge
breid met allerlei machines om
te schaven, frezen, boren, bui
gen en polijsten."
Lakwijk maakt een keur aan
eindproducten voor zeer uiteen
lopende opdrachtgevers. Veel
van die producten blijven on
zichtbaar voor een groot pu
bliek. Pekaar: „Voor Prisma
Foods maken we bijvoorbeeld
brooddisplays. Dat zijn die
doorzichtige kunststof bakken,
waar de consument zelf zijn
broodjes uit kan halen."
Andere producten blijven 'on
zichtbaar'. „Voor transportban
den maken we geleideprofielen
en tandwielen. Die profielen
zijn nodig om te zorgen dat bij
voorbeeld de aardappelen niet
van de band vallen."
Brede markt
Lakwijk heeft ongeveer 900
klanten. Eenderde daarvan doet
regelmatig een bestelling. Klan
ten komen uit de voedingsmid
delenindustrie, banken en kan
toren, chemische industrie,
landbouw, winkels en reclame
bedrijven. „Je kunt zeggen dat
we een brede markt hebben",
stelt Pekaar droogjes. „We ver
kopen en bewerken vijftig tot
zestig soorten kunststof, in prijs
variërend van drie tot driehon
derd euro per kilogram. Voor Bi
zon Lijmen maken we regelma
tig vulmondjes van teflon, een
absoluut niet hechtende kunst
stof. Aan Scheldebouw in Mid
delburg leveren we materiaal
voor prefab gevelelementen."
„Aan machinebouwers bussen,
tandwielen, geleideprofielen en
beschermkappen. Op bestelling
kunnen we altijd speciale din
gen maken. Voor de Rabobank
hebben we een keer een kathe
der gemaakt van doorzichtig
kunststof. Reclamemakers be
stellen regelmatig borden met
een specifieke vorm. Op dit mo
ment hebben we opdracht een
bord in de vorm van een tomaat
te maken."
De medewerkers van Lakwijk
zijn veelal jong en net van
school. Het bedrijf steekt veel
energie in opleidingen. „Kunst
stofbewerking is nog iets heel
nieuws. Er is geen speciale op
leiding voor. Tot vijf jaar gele
den was het wat ons betreft vol
doende als iemands handen een
beetje recht stonden. Nu is dat
anders. Met al die machines hier
in de werkplaats moeten de
mensen de nodige technische
kennis hebben. Een opleiding
metaal of hout bewerken op
LBO niveau is noodzakelijk."
foto Willem Mieras
Kunststof bewerken leren de
medewerkers binnen het be
drijf. „Via de Stichting Oplei
dingen Metaal (SOM) hebben
we een leerling in dienst. Door
de SOM proberen we meer op
leiding onder het personeel te
krijgen. In de metaal is dat heel
gewoon, maar in de kunststof
moet het nog worden opge
bouwd. Daar zijn we samen met
de SOM mee bezig. Een collega
van me heeft het diploma leer
meester gehaald, zodat we wat
meer pedagogische kennis in
huis hebben. Lakwijk is nu er
kend leerbedrij f
Mix
Pekaar benadrukt dat Lakwijk
niet enkel een productiebedrijf
is. „Het is een mix van handel en
bewerking. We maken niet al
leen producten, maar verkopen
ook veel halffabrikaten door
van fabriek of groothandel naar
klant. Een markt die we beslist
niet op willen, is bijvoorbeeld
klein meubilair. Dan zouden
we onze eigen klanten in de
wielen rijden, want we leve
ren plaatmateriaal aan bedrij
ven die dat soort spullen ma
ken."
doorWim Coenraadts
DEN HAAG - De Amerikaanse
economie heeft te kampen met
een sluipend virus. Het heet En
ron. Het energieconcern, dat het
afgelopen najaar met veel ge
raas in elkaar klapte, legde met
zijn val veel misstanden in 'cor
porate America' bloot.
List, bedrog, poenerigheid en
het onvermogen, of onwil, van
de politiek om de afgelopen ja
ren tegenwicht te bieden aan
Amerika's grote ondernemers.
Naarmate de affaire-Enron lan
ger duurt, lijkt de schade van
het omvangrijkste bankroet uit
de Amerikaanse geschiedenis
(49 miljard dollar) groter te
worden. Inmiddels lopen er on
geveer tien onderzoeken van het
Congres en justitie naar de on
dergang.
Enron zag in 1985 het levens
licht als fusieresultaat van
Houston Natural Gas (Texas) en
Internorth (Nebraska). Topman
Kenneth Lay had ambitieuze
plannen. De in Houston geves
tigde exploitant van aardgas
pijpleidingen moest een moder
ne energiespeler worden. De
aanstaande vrijmaking van de
energiemarkt bood daartoe vol
op mogelijkheden.
Een dikke tien jaar later had
Enron zich opgewerkt tot han
delaar, voor een groot deel via
internet, van aardgas, elektrici
teit, (afval)water en energiege-
relateerde producten. De han
del geschiedde in de vorm van
risicovolle termijncontracten.
Op een gegeven moment zorgde
de virtuele energiehandel voor
90 procent van de omzet.
Beleggers, banken en politiek
liepen weg met het Texaanse
wonderkind. De aandelenkoers
piekte in de zomer van 2000 op
dik 90 dollar.
Doolhof
Ondertussen had topman Lay
met naaste medewerkers Jeffrey
Skilling (verantwoordelijk voor
dagelijkse gang van zaken) en
Andrew Fastow (financiën) een
waar boekhoudkundig doolhof
in elkaar getimmerd. Alleen
huisaccountant Andersen wist
de weg. Logisch, want het had
de Enron-leiding op dat vlak
van nuttige tips voorzien.
Een netwerk van dochteronder
nemingen werd opgezet, vaak
gevestigd in belastingparadij
zen. Ze stelden Enron in staat er
de meeste van zijn schulden te
dumpen. De eigen balans ver
toonde op die manier een floris
sante aanblik, met aantrekke
lijke winsten. Maar alles was
gebaseerd op drijfzand. Zo lang
de aandelenkoers van Enron
steeg, konden de Texanen aan
hun verplichtingen voldoen.
Eind 2000 liep die motor vast.
De beurswaarde van Enron hol
de achteruit en financiële pro
blemen doemden op. Skilling
zag de bui hangen en nam in au
gustus vorig jaar plotseling af
scheid, 'om persoonlijke rede
nen'. Lay nam zijn functie erbij
en ging gewoon verder. Maar de
catastrofe was onafwendbaar.
Als een donderslag bij heldere
hemel presenteerde Enron half
oktober een kwartaalverlies
van 638 miljoen dollar. Nog er
ger was de plotse vermindering
van de balanswaarde met 1,2
miljard dollar, als gevolg van
verliezen bij dochters.
Opgepoetst
Enron moest te biecht. De win
sten van de voorgaande jaren
waren kunstmatig opgepoetst,
het energieconcern bleek finan
cieel wankel. Even leek concur
rent Dynegy uitkomst te bieden.
Maar toen de opvolger van de
weggestuurde Fastow op vra
gen alleen maar stamelde 'ik
heb geen idee waar die cijfers
vandaan komen', trok de poten
tiële koper zich terug. Enron
was ten dode opgeschreven. Het
aandeel zakte onder de 1 dollar,
het geld ontbrak om aflossings
termijnen te betalen. Begin de
cember zocht het concern wet
telijke bescherming tegen zijn
schuldeisers, meestal de laatste
halte voor een faillissement.
De verontwaardiging onder de
Amerikanen is heel groot. De
Enron-top bleek tot op het
laatst voor tientallen miljoenen
aan opties te hebben verzilverd,
terwijl de werknemers hun met
aandelen-Enron opgebouwde
pensioenen in rook zagen op
gaan.
Verder bleek accountant Ander
sen op het Enron-hoofdkwar-
tier de papiervernietiger te heb
ben aangezet, kennelijk om
belastende documenten buiten
bereik van justitie te houden. En
in hoeverre houdt de regering-
Bush Enron de hand boven het
hoofd? Lay ondersteunde in
2000 met dik twee miljoen dol
lar de verkiezingscampagne
van mede-TexaanBush.
Lay, Skilling en Fastow mogen
maandag 4 februari uitleg ge
ven in het Congres.De komende
maanden moeten hoorzittingen
en rechtszaken de onderste
steen boven brengen. Daarin zal
duidelijk worden of de onmis
bare bouwstenen van het kapi
talisme (zuiverheid, doorzich
tigheid, rechtvaardigheid)
bestand blijken tegen de zwen
del. ANP
