Lincoln
lauwert Zeeuwse master
Van Sint-Petersburg naar Kos
Schilderen is intensief kijken
Het Klaverblad
komt met
internetpagina
voor zorg
lezers schrijven
Delta II
WCT
Het Zeeuws IV
Eend-excursie
Scriptie over
management
kunst cultuur
Kunst- en
cultuurroute
Middelburg
GOES - Er is een website in de
maak waar iedereen zijn erva
ringen met zorginstellingen in
Zeeland kan achterlaten. Initi
atiefnemer is Het Klaverblad,
de Zeeuwse koepel voor zorg-
consumenten.
De website, met de werktitel
'van vraag tot klacht' is de ko
mende twee jaar in ontwikke
ling, maar komt per 2003 al ge
deeltelijk online.
De site is een aanvulling op het
intemetportaal Zorg Zeeland,
dat provinciaal instituut voor
zorg, welzijn en cultuur Scoop
eind dit jaar lanceert. Dat por
taal biedt het feitelijke over
zicht aan de zorg die de diverse
instellingen bieden. De site van
Het Klaverblad koppelt daar de
meningen en ervaringen van
zorggebruikers aan. Het
Klaverblad heeft voor de finan
ciering van de site bijdragen ge
kregen van VSB Fonds, het
ministerie van VWS, Zorg On
derzoek Nederland en het Na
tionaal Fonds Ouderenhulp,
voor in totaal 117.662 euro. Het
Klaverblad draagt zelf 28.000
euro bij. De provincie Zeeland
zegde dinsdag 133.648 euro toe.
Het Klaverblad ontwikkelt de
site in samenwerking met het
Utrechtse bureau Nivel, dat de
vragenlijsten voor de site sa
menstelt. Per 2003 moet de site
gereed zijn voor de zorggebrui
kers van verpleeg- en verzor
gingshuizen. In het jaar daarna
volgen de vragenlijsten voor
psychiatrische zorg, gehandi
captenzorg, ziekenhuizen en
dergelijke.
Warm eten
„De site geeft mensen de kans
om hun eigen mening te uiten,
ook over heel basale zaken als
het warme eten. Heel subjectief,
maar heel informatief voor
mensen die zich willen oriënte
ren", legt Het Klaverblad-di
recteur H. Notenboom uit. De
site is in beheer bij Het Klaver
blad. Lof en kritiek is welkom,
maar grievende bewoordingen
worden door het Klaverblad uit
de site gehouden. Het 'gasten
boek voor de zorg' staat apart
van de vergelijkende kwali
teitsonderzoeken die Het Kla
verblad zelf gaat houden onder
instellingen, en die eveneens
worden gepubliceerd.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Delta willen de toevoeging
Nutsbedrijven kwijt (PZC 26 ja
nuari). Maar een nutsbedrijf dat
in 2001 64 miljoen gulden winst
maakt is allang geen nutsbedrij f
meer, maar een winstbedrijf.
Delta wil de markt op met een
Engelse naam, maar na drie
langdurige vergaderingen heeft
de directie nog geen goede naam
gevonden. Nadat zaterdag
avond 26 januari bij ons het
licht spontaan ging dimmen
(stroomstoring?) en denkend
aan de stroomstoringen van 30-
11-2001, 3-1-2002 en 15-1-
2 002toen we een paar uur in het
donker zaten, flitste spontaan
een nieuwe naam voor Delta
Nuts door me heen. Wat denkt u
van Delta Candle Light? Een NV
of een BV? Doe maar NV (nood
verlichting).
Ria van den Boogaart
Buitenhove 173
Middelburg
In de PZC van zaterdag 26-1
werden we nog eens gewezen op
de enorme toename van het
spoor- en wegverkeer, die een
Westerschelde Container Ter
minal met zich mee zal brengen.
Dag in dag uit zullen enkele dui
zenden trucks met containers
onze A58, de dammenroute, de
Zeelandbrug en wellicht ook de
nieuwe tunnel gaan berijden.
Om van het nachtelijk gedender
op onze spoorlijn nog maar niet
te spreken.
LT en ik zullen van al dat verkeer
dagelijks kunnen 'meegenie
ten'. Van het Europees Parle
ment behoeft men, aldus de
PZC-, geen uitspraak voor of te
gen de WCT te verwachten. Wie
echter goed nadenkt kan op z'n
vingers natellen waar het de re
ders en de charteraars om te
doen is. Men wil zo dicht moge
lijk bij de Noordzee z'n scheeps
ladingen lossen en laden. Dat al
die vracht dwars door onze
mooie provincie moet worden
aan- en afgevoerd interesseert
de reders en blijkbaar ook onze
provinciebestuurders geen zier.
Veelzeggend is in dit verband
het volgende: de stad Amster
dam heeft enige tijd geleden een
gloednieuwe containerterminal
gebouwd. Daar komt echter
geen schip, aangezien de reders
de afstand naar zee te groot vin
den. Schepen moeten namelijk
eerst door de sluizen van IJmui-
den en door het Noordzeeka
naal en dat kost tijd en 'tijd is
geld'.
Een juist citaat uit het bewuste
krantenartikel: 'Wellicht ver
draagt Zeeland al geen aanleg
van een containerterminal
meer'.
G. W. van Schellen
Molenstraat 18
Wetneldinge
Er wordt dezer dagen veel actie
gevoerd voor de Zeeuwse taal,
wat ik zelf maar onzin vind als
West-Zeeuws-Vlaming, omdat
er volgens mij geen Zeeuwse
taal bestaat. Ik vind het veel be
langrijker dat we de Nederland
se taal in ere houden. Ik weet dat
die nu in de tijd van internet en
popmuziek en nog meer facto
ren geweldig onder druk staat.
Maar ik vind het toch wel op zijn
minst betreurenswaardig dat de
burgemeester van Terneuzen bij
de bovenkomst van de boor op
Zuid-Beveland uitroept: „Nu is
Zeeland - Nederland united."
Het zijn deze uitspraken die on
ze Nederlandse taal verloede
ren.
Leendert Fremouw
Duindoornstraat 14
Cadzand
NEELTJE JANS - Het Zeeuwse
Landschap en de Vereniging
Natuurmonumenten houden op
2 februari een thema-excurise
over eenden. Uitleg wordt gege
ven over de eenden in het delta
gebied. De wandeling begint om
14.00 uur bij het naambord van
Natuurmonumenten, aan de
Oosterscheldekant van de par-
keerplaats van Waterland Neel-
tje Jans. De excursie duurt on
geveer twee uur.
woensdag 30 januari 2002
door Henk Postma
Het is zo simpel. Geef je werknemers
de waardering waarnaar ze op
zoek zijn, en je onderneming draait als
een lier. Veel managers zien dat over het
hoofd, zegt Manon Evers (27) uit Kam
perland. Ze weet waarover ze praat.
Van alle buitenlandse studenten die
aan de Britse Universiteit van Lincoln
de titel Master of Science behaalde, was
zij de beste. Ze kreeg daar afgelopen
week een prijs voor. Evers dankt die
lauwerkrans aan een studieproject
waarmee ze verbeteringen doorvoerde
in de bedrijfsvoering bij de technische
afdeling van het Oosterscheldezieken-
huis in Goes.
Manons masters-titel staat
internationaal hoog aangeschreven als
universitaire graad, vergelijkbaar met
die van doctorandus. Ze studeerde af in
het vak Total Quality Management: het
optimaliseren van alles wat van belang
is, om een bedrijf of organisatie goed te
laten functioneren.
Managers vergeten vaak dat werkne
mers beter presteren naarmate ze meer
zicht hebben op het geheel waarbinnen
ze functioneren en het gevoel hebben
dat er belang aan hun werkzaamheden
wordt gehecht. Dat bereikt je, zegt Ma-
non, door open te communiceren, zowel
binnen het bedrijf als met de buiten
wacht.
„Het is niet zo moeilijk om dat op pa
pier goed te regelen. Maar die regels
moeten dan wel worden nageleefd. En
dat lukt vaak niet. Er hoort een ge
dragsverandering bij. Dat is de moei
lijkste fase in zo'n kwaliteitsverbete
ringsproject. Kom je daar niet door
heen, dan bloedt het dood, ook al was er
nog zo veel elan en enthousiasme."
Met haar gelauwerde afstudeerscriptie
draagt Manon voor dat probleem op
lossingen aan die proefondervindelijk
tot stand zijn gekomen tijdens haar
werkzaamheden in het Oosterschelde-
ziekenhuis te Goes. Inmiddels heeft ze
haar werkterrein verplaatst naar de di
rectie Zeeland van Rijkswaterstaat.
Daar hoopt men te kunnen profiteren
van haar ervaring bij het verbeteren
van bedrijfsprocessen.
Maritiem officier
Aanvankelijk zag Manons toekomst er
heel anders uit. Ze wou de grote vaart
op. Op de Hogeschool Zeeland studeer
de ze af als maritiem officier. Maar al
tijdens haar stage, die haar tot in het
Caribisch gebied en Alaska bracht,
bleek dat varen heel wat minder ro
mantisch is dan ze altijd had gedacht.
„Na een paar weken wachtlopen, wist
ik het wel: hartstikke saai."
Manon Evers (27) uit Kamperland: managers moeten beter communiceren met medewerkers. foto Dirk-Jan Gjeltema
Dus besloot ze de horizon te verbreden.
Op de Zeeuwse hogeschool kon ze mas-
teropleidingen volgen van Britse uni
versiteiten. Dat het Total Quality Ma
nagement werd, was een gok. „Maar het
was er wel een die erg goed uitviel. Ik
was exacte vakken als wis-, natuur- en
werktuigbouwkunde gewend. Daar
kwamen ineens veel softere vakken bij
zoals communicatie en marketing, veel
meer gericht op werken met mensen.
Dat sprak me erg aan."
Het is in Nederland met die masterop-
leidingen overigens vreemd gesteld. In
ternationaal worden ze hogelijk ge
waardeerd, maar hier bestaat de mas-
tertitel officieel niet eens. Iets wat ove
rigens spoedig verandert. Met ingang
van het volgend studiejaar, kunnen ook
Nederlandse universiteiten en hoge
scholen zelfstandig masteropleidingen
verzorgen. Nu zijn ze daar nog voor
aangewezen op samenwerking met
buitenlandse universiteiten
Mastertitel
De Zeeuwse hogeschool was vijftien
jaar geleden het eerste Nederlandse
kennisinstituut dat met buitenlandse
universiteiten in zee ging om studenten
een mastertitel te kunnen bezorgen. De
financiering bleef al die jaren een pro
bleem. Nederlandse scholen, of liever
Nederlandse studenten, moeten de een
tot twee jaar durende opleiding uit ei
gen zak betalen. Kosten: een dikke
11.000 euro.
Er is nu ook voor de masteropleidingen
studiefinanciering op komst. Manon
kon daar niet meer van profiteren. Ze
kon het geldprobleem oplossen doordat
ze de zeevaartschool in vier jaar deed,
waardoor ze een extra jaar studiefinan
ciering tegoed hield. Daarnaast nam ze
een part-time baan als kwaliteitszorg
functionaris bij een offshore bedrijf. Na
verloop van tijd raakte de studie in het
slop. Ze trad in dienst bij het bedrij ven
adviesbureau Delta Consult in Kapelle,
en kreeg daar een klus toebedeeld in het
Oosterscheldeziekenhuis. Het werk
daar inspireerde Manon haar studie te
hervatten.
Haar werk voor het ziekenhuis bleek
goed met de studie te combineren. Zo
goed dat ze de klus tot studie-object
kon bombarderen. Ze begon met en
quêtes die boven water brachten dat in
de communicatie tussen management
en technische medewerkers behoorlijk
wat ruis zat. Er volgden uitgebreide
vraaggesprekken, en er werden sessies
gehouden waarin oud zeer uit de weg
kon worden geruimd.
Andere ziekenhuisafdelingen gaven
aan dat de communicatie met de tech
nische afdeling lang niet altijd opti
maal was. Uiteindelijk kon veel worden
verbeterd, en werden regelingen in het
leven geroepen die een goede interne
communicatie waarborgen.
Die resultaten werden aanvankelijk
niet als vanzelfsprekend gezien. „Er
was nogal wat terughoudendheid,
vooral ook bij de medewerkers. Die wa
ren niet overtuigd van de goede inten
ties. En het management moest een
aantal pijnlijke gevolgtrekkingen on
der ogen zien. Maar gaandeweg sloeg
de scepsis om in enthousiasme. Na af
loop hebben ze me bedankt. Fijn, zei
den ze, dat we de dingen nu openlijk
kunnen bespreken."
Anne van Toor, Erne Thuys en Marjan Greijn richten hun expositie in galerie Kos in. foto Marijke Folkertsma
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - In Galerie 2000 in
het Russische Sint-Petersburg
werd hun werk in grote zalen
geëxposeerd. Een sterk gecom
primeerde versie van die bijzon
dere tentoonstelling is vanaf
zondag 3 februari te zien in de
veel kleinere galerie Kos in Zie
rikzee. De drie kunstenaressen
Anne van Toor, Marjan Greijn
en Erne Thuys voelen die in
krimping niet als beperking. Ze
maakten graag die overstap van
Sint-Petersburg naar Kos.
Alle drie bewaren ze wel gewel
dig goede herinneringen aan die
expositie in Rusland. Vooral
Greijn raakt er niet over uitge
praat. De tentoonstelling vond
plaats in het kader van een uit
wisseling tussen de twee cultu
rele hoofdsteden Rotterdam
(2001) en Sint-Petersburg
(2003). Het gebeurde op initia
tief van Thea Linschoten. Zij
kende ook Chris en Els Grinwis
van galerie Kos en vond hen
graag bereid ruimte te bieden
aan deze extra presentatie van
de drie kunstenaressen.
De combinatie van hun werk le
vert een boeiende mix aan beel
dende kunst op. Van Toor toont
figuratieve etsen en schilderij
en. Rotterdam en vooral de ri
vier de Maas vormen belangrij
ke inspiratiebronnen. „Ik houd
van verlaten plekken in de stad,
waar bijna geen mensen meer
komen", zegt ze zelf. Ze weet de
melancholie die daar heerst
fraai te verbeelden. Heel mooi is
haar schilderij van de rivier met
op de voorgrond aan de oever
een oudere vrouw en in de verte
de contouren van mensen als
symbool voor het leven dat
steeds maar doorgaat.
Silhouetten
Honden spelen de hoofdrol in
het werk van Greijn. „Ik neem
een ambivalente houding aan
tegenover die dieren. Ze zijn
soms zo schattig, maar kunnen
ook zo bedreigend zijn", luidt
haar verklaring. Beide aspecten
komen duidelijk tot uiting in
haar werk. Wat ze in galerie Kos
toont, noemt ze zelf 'driedimen
sionaal in het platte vlak'. Dat is
een pragmatische keuze, omdat
haar beelden nou eenmaal wat
meer ruimte nodig hebben en
die ontbreekt hier. Het zijn uit
polyester vervaardigde silhou
etten van honden.
Sommige afbeeldingen zijn
zwart en dreigend, andere zijn
bekleed met bont en tonen de
aanhankelijke kanten van het
beest. Greijn exposeert echter
ook wat kleiner beeldhouw
werk. Mannenhoofden van po
lyester in een helder lichtblau
we kleur. Ze dragen verhullende
brillen, omdat de kunstenares
de expressie van ogen vaak te
nadrukkelijk vindt. Zij laat op
deze manier liever iets te raden
over.
Erne Thuys heeft zich toegelegd
op het aan de buitenkant tonen
van het innerlijk van de mens.
Zij doet dat in de vorm van sil
houetten van lijven met daarin
nadrukkelijk aanwezig de lij
nen van de botten. Aanvanke
lijk deed ze dat in de vorm van
skeletten. Na verloop van tijd is
ze gaan weglaten. Nu geeft ze
die buitenkant oftewel die bot
ten alleen nog weer in de yorm
van X- en Y-assen. De silhouet
ten van de lijven vormen bij
haar zoveel mogelijk één geheel
met de hen omringende omge
ving. In de loop der tijd is haar
werk verschoven van vrij figu
ratief naar veel meer abstracte
weergaven.
De expositie in galerie Kos loordt
zondagmiddag 3 februari om 15.00
uur geopend door Thea Linschoten.
De tentoonstelling is tol en met zon
dag 10 maart geopend op vrijdag,
zaterdag en zondag van 11.00 tol
17,00 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
BURGH-HAAMSTEDE - Kun
stenares Truus van den Heuvel
uit De Bilt is een laatbloeier.
Drie jaar geleden deed ze, op 55-
jarige leeftijd, examen aan de
Hogeschool voor de Kimsten in
Utrecht. „Ik heb vroeger veel
getekend en geschilderd en ei
genlijk altijd wel geweten dat ik
het kon. Maar pas toen ik acht
jaar geleden in de lappenmand
belandde, ben ik echt gaan
schilderen. Het werkte thera
peutisch. Ik werd er helemaal
gelukkig van."
Nog steeds lijken haar zorgen te
verdwijnen als ze schildert. „Als
ik bezig ben, heb ik een heel in
tense hier en nu ervaring. Ik heb
geen muizenissen in mijn hoofd.
Kleuren ervaar ik als genotvol
en ik vind de materialiteit van
de verf lekker. Ik ga helemaal op
in het schilderen. Alles valt van
me af wanneer ik daarmee bezig
ben."
Toch is het schilderen voor Van
den Heuvel al lang geen thera-
peurisch hulpmiddel meer. Het
is haar beroep geworden. Nog
één dag per week werkt ze aan
de Universiteit van Utrecht, de
rest van haar tijd gaat op aan de
kiinst. Ze schildert veel en expo
seert regelmatig. Vanaf van
daag is werk van Van den Heu
vel te zien in galerie Kunst geen
Kunst in Burgh-Haamstede.
Kijken
De schilderijen van Van den
Heuvel zijn figuratief. Ze beeldt
tegels, spiegels en fonteinen in
badkamers uit, een suikerpot,
een roestvrij stalen sinaasappel
pers, sop in een gootsteen en een
vergiet met natte stukjes kom
kommer. „Schilderen is kijken",
legt ze uit. „Kijken naar simpele
alledaagse dingen, zoals een
glaasje water of een fles. Als je
goed kijkt, blijken die fantas
tisch mooi. Op de academie heb
ik een maand lang elke dag een
glaasje water getekend met
kleurpotlood. Dat is intensief
kijken naar de spiegelingen, als
je je hoofd een beetje verdraait
zie je meteen iets anders, bij zo
iets ga je echt op in het kijken."
„Als je je ogen openhoudt, hoef
je het geluk niet ver te zoeken.
Kijk om je heen, pak een kwastje
en wat verf en je hebt de meest
fantastische belevenissen. Ik
hoef daarvoor niet naar exoti
sche oorden. Een omgeving als
Zeeland past beter bij mij. Stil,
leeg, helder en met die mooie
schittering van het water. Op
weg hier naartoe kreeg ik aller
lei ideeën voor schilderijen."
Water, glas en glinstering zijn
Kunstenares Truus van den Heuvel mag dan een laatbloeier zijn, nu is een hele expositie in Galerie
Haamstede aan haar gewijd. foto Marijke Folkertsma
MIDDELBURG - Middelburg
staat zondag in het teken van de
kunst- en cultuurroute.
Meer dan dertig galerieën, ate
liers, antiquariaten en winkel
tjes openen van 13.00 tot 17.00
uur hun deuren voor belangstel
lende bezoekers.
Deze eerste zondag van de
maand wordt niet, zoals gebrui
kelijk, gekenmerkt door een
bepaald thema. Daar staat te-
genover dat er wel vier nieuwe
deelnemers zijn: het atelier van
Marie-Louise Kommers aan de
Lange Noordstraat, de galerie
en kunsthandel Icon samen met
het ceramisch museum, Le Ba
ron Chassé met de sociëteit De
Vergenoeging en het atelier van
Toos Holstein.
Het succes van vorig jaar heeft
de organisatie van de kunst- en
cultuurroute ertoe aangezet ook I
nu weer een fotowedstrijd te
houden. Het thema, in brede zin,
is deze keer De Zeeuwse kust.
Het is de bedoeling dat elke
deelnemende fotograaf daar in
drie beelden zij n of haar visie op
geeft.
moeilijke onderwerpen om te
schilderen, maar zo ervaart Van
den Heuvel dat niet. „Het is wat
ik het liefste doe, dus het komt
niet in me op het moeilijk te vin
den. De moeilijkheidsgraad is
voor mij ook niet de reden zulke
voorwerpen te schilderen. Ik
vind het mooi en de beloning die
erin schuilt is dat ik dat mooie
weet weer te geven."
Ook al probeert ze voorwerpen
uit haar directe omgeving pre
cies uit te beelden, helemaal
realistisch zijn haar schilderijen
niet. Van den Heuvel overdrijft
graag. Ze zet de kleuren aan en
legt de nadruk op haar ferme
schilderstreek. „Ik hou van ver
stilde onderwerpen die rust uit
stralen. Tegelijkertijd wil ik dat
een schilderij power heeft. Dat
doe ik door de kleuren op te voe
ren en zo het stralende te bena
drukken. Vaak laat ik ook din
gen weg. Des te minder er op een
schilderij staat, des te krachti
ger het is. Ik wil voorkomen dat
de kijker zijn aandacht over het
schilderij verdeelt. En uiteinde
lijk is het schilderen zelf ook van
belang. De abstracte waarde
van verf, zeg maar. De manier
waarop ik het op het doek zet,
mijn handschrift. Ik maak veel
stillevens, maar ik ben bepaald
geen fijnschilder."
Van den Heuvel beschouwt zich
als een schilder in de Neder
landse traditie, vanwege haar
stillevens en haar fascinatie
voor water. Maar ook uit het
werk van Matisse („zijn vereen
voudiging van het beeld"),
Hockney („zijn schilderijen van
zwembaden met hun reflectie en
felle kleuren, hij is innovatief en
speels") en Wayne Thiebaud put
zij inspiratie. „Thiebaud heb ik
niet zo lang geleden ontdekt.
Dat is iemand die op zijn tach
tigste nog met volstrekt nieuw
werk komt. Zo zie je, als je schil
dert speelt leeftijd geen rol. Dat
houdt je vitaal."
Expositie: schilderijen van Truus
van den Heuvel, t/m 1 april in Gale
rie Haamstede - Kunst geen kunst,
open ivoe t/m zavan 11-17 uur.
