De bonte weiden van
J. P. Thij sse zijn weg
De groete van ons allen en aan Neeltje
PZC
Drie dagen dierenspektakel
Floron-district
Zeeland bijeen
Nieuwe Raadkaart
woensdag 30 januari 2002
De stichting Floristisch
Onderzoek Nederland
(Floron) verzamelt gegevens
over planten, die vrijwilli
gers overal in het land verga
ren. De informatie wordt
door de in Leiden gevestigde
stichting ondergebracht in
een databank. Om het een
beetje overzichtelijk te hou
den is het land verdeeld in 23
districten. Eén ervan is het
Floron-district Zeeland.
Coördinator is Justus van den
Berg in Goes. Het district
geeft onder meer het bulletin
Het Blad uit en houdt regelma
tig bijeenkomsten en inventari
satie-weekeinden. Zaterdag 2
februari is er een Floron-mid-
dag in het Milieu-Educatief
Centrum te Vlissingen. Aan de
orde komen onder meer de
Zeeuwse onderzoek-resultaten
van het afgelopen jaar.
Floron bestaat uit mensen met
een zekere passie voor (wilde)
planten. Het is geen omvangrij
ke club. Het bulletin Het Blad
kent een oplage van honderd.
Individueel en in groepsver
band gaan jaarlijks zo'n vijftig
Zeeuwen regelmatig planten
kijken. Dat zijn de échte en
thousiastelingen.
Nuttige zaak
,Er zij n heel veel mensen lid van
een natuurvereniging en die
vinden de natuur meestal ook
leuk. Een klein deel schrijft op
wat gezien wordt en een nog
kleiner deel verzamelt gegevens
volgens een bepaalde methode.
Die laatste groep is voor Floron
aan het werk", vertelt coördina
tor Justus van den Berg. Hij
noemt het een verheugend ver
schijnsel dat het aantal actieve
plantenzoekers langzaam
groeit.
Het verzamelen van informatie
over planten is een nuttige zaak.
Dat gebeurt trouwens al heel
lang. Een compleet landelijk
beeld is er (nog) niet, omdat in
het verleden geen eenduidige
verzamelmethodiek werd ge
hanteerd. Daardoor is het ook
moeilijk om bepaalde ontwik
kelingen in de plantenwereld
aan te geven.
Sinds de oprichting in 1989
brengt Floron er meer lijn in.
Heel Nederland wordt met be
hulp van een standaardlijst van
1.500 soorten onder de loep ge
nomen; het land is daartoe ver
deeld in kilometerhokken. De
vrijwillige onderzoekers bekij
ken per hok welke vegetatie er
te vinden is.
Dat gebeurt ook in Zeeland,
waarbij het een pluspunt is dat
dankzij de provincie 25 jaar ge
leden grote delen al eens zijn ge-
De wollige distel komt nog sporadisch voor in de Zak van Zuid-Be
veland en op Walcheren; in de rest van Nederland is de plant ver
dwenen. tekening Adri Karman
inventariseerd. Maar er zijn nog
heel wat witte vlekken, waaron
der de steden en de grotere indu
striegebieden.
Justus van den Berg maakt dui
delijk dat de Zeeuwse gegevens
samen met die uit andere delen
van het land over drie jaar moe
ten leiden tot een nieuwe atlas
van de Nederlandse flora. De
vorige is 25 jaar geleden ver
schenen. In 2005 is er een
duidelijk beeld van wat er in
IVN." Ook tijdens zogenaamde
inventarisatie-weekeinden (dit
jaar van 24 tot en met 26 mei in
West-Zeeuws-Vlaanderen) kan
er veel plantenkennis opgedaan
worden.
Naast het verzamelen van de al
gemene gegevens uit de kilome
terhokken voor de flora-atlas
loopt er ook een project over bij
zondere soorten, het Landelijk
Meetnet Flora (LMF). Daarin
worden vijfhonderd soorten ge-
Zeeland afgelopen 25 jaar is
waargenomen."
Iemand die voor Floron aan de
slag wil, hoeft niet per se een ge
vorderd vegetatiekenner te zijn,
zegt Van den Berg. „Je moet het
leuk vinden om naar plantjes te
kijken. Dat is eigenlijk de eerste
stap. Meer kennis erover opdoen
komt vanzelf. Er worden ook
cursussen gegeven, met name
door de natuurverenigingen zelf
en in samenwerking met het
volgd; in Zeeland zijn hiervan
driehonderd soorten geselec
teerd.
Bedoeling is om de vier jaar de
bekende groeiplaatsen van deze
bijzondere planten te onderzoe
ken en te bekijken hoe de vlag
erbij staat. De gegevens van het
LMF bieden onder meer inzicht
in de ontwikkeling van de zeld
zame vegetatie. Van den Berg:
„Het zijn indicatorsoorten voor
bepaalde zaken als verzuring,
vermesting, verzoeting en de
ontwikkeling van waterstan
den."
De coördinator meldt dat in
2001 'een heleboel leuke plant
jes' in Zeeland waargenomen
zijn. Onder meer in het Sloege-
bied. Zo zijn op het terrein van
Thermphos planten gevonden
die landelijk gezien best zeld
zaam zijn, zoals kaal biggekruid
en de graslathyrus. „Het is er
een droog zandmilieu en daar
groeien gekke planten." Het on
derzoek in het kader van het
Landelijk Meetnet Flora wijst
uit dat in de Zeeuwse natuur
ontwikkelingsgebieden een
aantal oude plantensoorten
weer terugkomt, bijvoorbeeld
de eironde leeuwebek en de
spiesleeuwebek.
Van den Berg stelt dat ook de
warmere winters sporen nala
ten in de vorm van planten die
meer voorkomen (zeekool) of
zich uitbreiden (zeevenkel).
„Het zijn met name warme me
diterrane planten die wat op
rukken, vooral in de kust- en
duingebieden. Het is wel een
kenmerk van Zeeland dat we
een aantal warmteminnende
soorten hebben die elders in Ne
derland niet voorkomen. Op het
voetbalveld van Retranche-
ment staan daardoor twee bij
zondere klaversoorten."
Meer in het algemeen is er echter
sprake van achteruitgang van
de flora, weet Van den Berg.
„De floristische waarde van
graslanden buiten natuurgebie
den stelt niks meer voor. De bon
te weiden van Jac. P. Thijsse ko
men we niet meer tegen in het
normale agrarisch beheer."
Bloemdijken
Ook de befaamde bloemdijken
zijn achteruit gegaan. Voor
beeld is de wollige distel. „Op de
Lindedijkbij Nisse stonden
driehonderd tot zeshonderd
planten van de wollige distel.
Het was de beste groeiplaats
van heel Nederland. Ze zijn er
nu verdwenen, ook al was het
beheer gericht op die ene plant.
Ik denk dat het komt door de
verruiging of misschien door
zure regen. De Lindedijk is nog
wel een mooie bloemdijk, maar
van de wollige distel staat er nog
maar eentje", aldus Van den
Berg.
Hij vindt dat erg jamer, want de
plant komt buiten de Zak van
Zuid-Beveland (en enkele uit-
geplante exemplaren op Wal
cheren) niet meer in Nederland
voor.
Rinus Antonisse
De Zeeuwse Floron-middag
wordt zaterdag 2 februari ge
houden in het Milieu-Educatief
Centrum te Vlissingen, Koren-
bloemlaan 5.
De bijeenkomst duurt van 12.30
tot 16.15 uur.
In 2000 kwamen bijna 18.000 mensen een kijkje nemen op de beurs Tuin en Vee in de Zeelandhallen.
foto Willem Mieras
De werkzaamheden van de
Zeeuwse veehouderij on
der de aandacht brengen van
een 'breed publiek'. Duidelijk
maken wat er op de bedrijven
precies gebeurt, welke dieren er
worden gehouden en wat er al
lemaal bij komt kijken om dat
op een vei'antwoorde manier te
doen. Dat staat centraal tijdens
de beurs Tuin en Vee, die 8, 9 en
10 februax-i in de Zeelandhallen
te Goes wordt gehouden. Een
initiatief van de Zeeuwse Rund
veestichting, in samenwerking
met tuincentrum Wagenaar. Het
is de achtste keer dat deze mani
festatie plaats vindt.
Dat het geen overbodige luxe is
om de 'gewone burger' kennis te
laten nemen van de veehoude
rijsector blijkt uitrecent opinie
onderzoek van het Innovatie-
Netwerk Groene Ruimte en
Agrocluster. Dat toont aan dat
het met de kennis over de natio
nale landbouwproductie min
netjes is gesteld. Mensen hebben
er geen idee van hoeveel dieren
er in de veehouderij worden ge
houden. Zo wordt het aantal
varkens veel te hoog ingeschat
en het aantal kippen te laag.
De nasleep van de mond- en
klauwzeercrisis speelt de orga
nisatoren nog altijd parten, ver
telt secretaris Piet Hannewijk
van de Zeeuwse Rundveestich
ting. Het blijkt niet mogelijk te
zijn om de traditionele provin
ciale melkveekeuring tijdens de
beurs te houden. Er is door de
bevoegde autoriteiten niet tij
dig toestemming voor gegeven.
Jammer, vindt Hannewijk,
maar desondanks zijn er op de
beurs Tuin en Vee volop dieren
te zien. Het streven is om van al
le landbouwhuisdierrassen
waarmee in Zeeland gewerkt
wordt, een of meer vertegen
woordigers aanwezig te laten
zijn.
Het betekent dat er vijftien ver
schillende paardenrassen ko
men, veertien schapenrassen en
dertien koeienrassen. En ook
nog kippen, konijnen en ander
kleinvee. Bij de laatste groep
gaat het vooral om dieren die bij
de mensen thuis als hobby wor
den gehouden. Hannewijk ver
wacht dat het drie dagen lang
een waar dierenspektakel zal
worden, waarbij de bezoekers
ook nog het een en ander kun
nen opsteken. Verschillende
malen per dag worden presenta
ties gegeven door dieren, waar
bij deskundigen zorgen voor een
toelichting. Ook de kynologen-
club Zeeland verzorgt demon
straties.
Op zaterdag wordt een kalver-
voorbrengwedstrijd gehouden,
waarbij kinderen hun eigen kalf
- uiteraard pico bello opge
poetst, geknipt en geschoren -
mogen presenteren. Het gaat
daarbij om méér dan een rondje
lopen met het kalf. De dieren
moeten op een speciale manier
voorgebracht worden aan een
jury. Ook is er die dag een veebe-
oordelingswedstrijd. Jonge
boeren fungeren als jurylid en
beoordelen een aantal koeien op
diverse onderdelen (frame, uier,
benen, bespiering, algemeen
voorkomen). De twee beste be
oordelaars vertegenwoordigen
Zeeland tijdens de landelijke
veebeoordelingswedstrijd op 22
september.
De beurs heeft ook een primeur.
Bedoeling is het startsein te ge
ven voor het project Zeeuws
Landvlees. Daaraan doen twin
tig vlees veehouders mee, samen
met de vereniging Van 't Zeeuw
se Land, het provinciale samen
werkingsverband voor
streekgebonden producten.
Hannewijk heeft er goede ver
wachtingen van. Het gaat om
vlees dat zich duidelijk onder
scheidt van de gebruikelijke
producten in de schappen. De
voeding van de dieren bestaat
uit gras en bijvoeding van na
tuurlijke producten, zoveel mo
gelijk van het Zeeuwse land. De
veehouders zijn vakmensen die
zich hebben toegelegd op het
produceren van kwaliteitsvlees
van eerste klas runderen. „Door
de kleinschalige aanpak is er
extra zorg voor vee en vlees. En
dat proef je", zegt Piet Hanne
wijk wervend. „Het is niet hele
maal biologisch. Dat honderd
procent doorvoeren is moeilijk.
Maar het is vlees wat heel veilig
is."
Ook worden tijdens Tuin en Vee
Zeeuwse streekproducten on
der de aandacht gebracht. Han
newijk noemt mosterd, advo
caat, bessenwijn, witlofsoep,
paardenmelk, struisvogelvlees-
en eieren (er zijn enkele levende
struisvogels aanwezig) en scha
pen- en koeienkaas. De produc
tenzijn vrijwel allemaal afkom
stig van bedrijven die zijn
aangesloten bij de vereniging
Van 't Zeeuwse Land.
Trends
Hoewel de dieren een belangrijk
stempel drukken op de beurs, is
er ook ruime aandacht voor
groen, oftewel voor de tuin. Het
voorjaar nadert en bij menig
tuinliefhebber ontstaan dan
weer kriebels. In het tuindeel
zijn enkele tuinen te zien en er
kunnen nieuwe ideetjes opge
daan worden. Natuurlijk wordt
aandacht besteed aan de jongste
tuintrends. De combinatie van
tuin en vee is een gelukkige keus
geweest, meent Hannewijk. On
derzoek tijdens de vorige beurs
wees ook uit dat de bezoekers
dit op prijs stellen.In 2000 kwa
men bijna 18.000 mensen in de
Zeelandhallen een kijkje ne
men. Hannewijk: „Er zijn ge
zinnen die elke dag komen.
Vooral kinderen vinden de die
ren erg leuk. De bezoekers ko
men overal vandaan. Vooral op
de zondag zijn er ook veel men
sen uit West-Brabant."
Rinus Antonisse
Beurs Tuin en Vee, Zeelandhal
len Goes, vrijdag 8 februari
10.00-22.00 uur, zaterdag 9 fe
bruari 10.00-21.30 uur en zon
dag 10 februari 10.00-18.00 uur.
winkelpassage. In de jaren
1929-1935 toen ik regelmatig
bij mijn grootouders logeerde,
was tegenover hen de firma Vis-
ser-Koole gevestigd, een alom
bekend bedrijf voor kleding,
manufacturen, gordijnen, enzo
voorts. Daar mocht ik voor Sin
terklaas komen zingen, om
beloond te woi'den met een - on
getwijfeld door mijn grootmoe
der gekochte - fraaie poppen
wagen."
Daamen herinnert zich dat
dicht bij het onderwijzershuis
het winkeltje van Doortje stond.
Die verkocht onder meer choco
laatjes. „Maar omdat ze geen
weegschaal had, werden de flik
jes op de toonbank uitgeteld.
Aan dezelfde kant was de firma
Esselbrugge gevestigd en nota
ris Fanoy. Ook was er het post
kantoor, nu museum, waar mijn
tante postzegels verkocht. Het
kantoor werd gebouwd door
mijn andere grootvader, aanne
mer in Terneuzen. Mijn groot
moeder had twee oud-leerlin
gen van opa als hulp in de
huishouding, Neeltje en Lies
van Bendegem. Ze woonden aan
het kanaal en namen me mee om
het slachten van een varken bij
hun thuis bij te wonen. Die ge
beurtenis heb ik nooit vergeten.
Met Neeltje en Lies heb ik ook
m'n eerste patatjes op de Markt
genoten." De Noordstraat heeft
helaas veel aan sfeer en schoon
heid ingeboet, constateert Daa
men. „Maar ik kom nog graag in
Axel, bron van heerlijke jeugd
herinneringen."
Eén inzender noemt als plaats
de Marktstraat in Aardenburg
en een ander komt op de Gentse
straat in Hulst. Wel beide
Zeeuws-Vlaams; dat straalt de
afbeelding kennelijk toch uit.
De winnaars van de drie waar
debonnen zijn: P. de Pooter, Ax
el K. van Dorst, Sas van Gent en
W. Broekhoven, Middelburg.
Rinus Antonisse
De nieuwe raadkaart uit de collectie van Hans Lindenbergh laat
een echt dorpsbeeld zien. Mensen in klederdracht en een hon
denkar. De vraag is: in welk dorp is de foto genomen? Nadere bijzon
derheden over de plek zijn, als altijd, welkom bij de redactie van
Buitengebied.
Oplossingen kunnen tot en met uiterlijk maandag 4 februari wor
den gezonden aan: redactie PZC Buitengebied, postbus 18,4380 AA
Vlissingen, fax 0118-470102, e-mail redactie@pzc.nl. Voor de in
zenders van goede oplossingen zijn drie waardebonnen beschik
baar.
De raadkaart die vorige week
in Buitengebied stond, da
teert nog uit de tijd dat er op de
achterzijde alleen ruimte was
voor naam en adres, dus van
vóór 1905. Mejuffrouw C.
Mangnus te 's-Heer Arendsker-
ke, luidde de adressering en dat
was voor de PTT toen kennelijk
voldoende. Kom daar nu eens
om! Onder de postzegel was een
mededeling verstopt: 'de groete
van ons allen en aan Neeltje'.
Als afzender werd op de voorzij
de slechts vermeld M. Ch. De af
beelding op de kaart, een uitga
ve van A. van Overbeeke uit
Terneuzen, is er een van de Lan
ge Noordstraat in Axel.
J. J. Schelland uit Middelburg
schrijft dat in het witte huis met
de spionnetjes aan het raam,
links op de foto, een notaris
woonde. Het huis midden rechts
met de trapgeveltjes werd later
de modezaak Visser-Koole.
„Het huis met de witte zijgevel
naast de trapgevels werd be
woond door de vrijgezelle zus
ter Van den Berg." Deze inzen
der wijst ook op de smederij
rechts op de kaart, goed te her
kennen door de aanwezigheid
van een travalje (ofwel hoefstal,
in dialect ook stravalje of tre-
valje genaamd). Het was de
smederij van oudoom C. Schie-
man-Cappon.
Daarover weet C. Goossen uit
Axel meer te vertellen. „De sme
derij is later voortgezet door
twee zonen Aide en Jan. Deze
twee hebben grote bekendheid
gekregen, zowel nationaal als
internationaal, op het gebied
van hoefbeslag. Dat was in de
jaren na de Tweede Wereldoor
log toen de vereniging Het Ne
derlandse Trekpaard weer tot
leven kwam. Ze kwamen van
heinde en verre om hun merries
en hengsten daar te laten be
slaan." Goossen meldt dat het
huis links, waar vier mannen
met hoofddeksel op lopen, de
woning was van de hoofdonder
wijzer van de openbare lagere
school. „Later heeft de Land-
bouwvoorlichtingsdienst daar
een regiokantoor gehad. Geheel
aan het eind van de straat, aan
de linkerkant, was de wagen
makerij van M. Lansen, later
verbouwd tot winkelpand en
thans in gebruik door Welzorg."
De grootouders van M. J. Daa
men-van Houte uit Veere woon
den van 1911tot 1935inhethuis
links, met puntdak en balkon.
„Mijn grootvader, D. A. van
Houte, was hoofd van de open
bare school die achter het huis
lag. Via een smal straatje naast
het huis kon je daar komen.
Sinds lang is het huis afgebro
ken én nu is op die plaats een
