Eten om problemen te ontwijken
Dotteren kan beter en goedkoper
Abortus of geboorte
is onmogelijk besluit
Vakkennis over foute
patiënten moet beter
Knol van heggerank
bestrijdt hoofdpijn
22
Meten van risico's op rsi
Testosteron tegen Alzheimer
Studie medicijn ouderdomssuiker
Fruit voorkomt kanker
Roken verlaagt foliumzuur
Klinieken en zelfhulpgroepen bieden hulp aan stille vreters
homeopathie
sbw
NIJMEGEN - Werkgevers die het risico op rsi-klachten (repe
titive strain injury) bij hun werknemers willen meten, hoeven
voorlopig niet te rekenen op standaard-testen. Voorlopig zit
er weinig anders op dan de pc vooraf door de gebruikers te la
ten testen, die resultaten te analyseren en het gebruik aan te
passen op alle punten die als hinderend worden ei-varen bij
het werk. Dat blijkt uit een onderzoek waarop Josine van de
Ven uit Oss is gepromoveerd aan de Katholieke Universiteit
Nijmegen.
Zij testte twee methoden om de mentale werkbelasting van
computergebruikers zichtbaar te maken: hartslagvariabili-
teit en tonische krachtsregulatie. Daarbij werd bijvoorbeeld
gemeten hoeveel druk een gebruiker uitoefent op de muis. Uit
het proefschrift blijkt dat echter mensen altijd op zoek gaan
naar optimale bewegingsvrijheid bij het werk. Daardoor is
het onvei'standig de resultaten van praktijkproeven te gene
raliseren. GPD
HOUSTON - Oudere mannen en vrouwen moeten aan de tes
tosteron om het risico op de ziekte van alzheimer te verklei
nen. Dat concludeert S. Papasozomenos (universiteit Texas,
Houston) in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS uit proe
ven met ratten. Testosteron, eventueel in combinatie met oes-
trogenen, voorkomt de vorming van zogeheten tau-vezels in
de hersenen. De vorming van tau-vezels, samen met amyloid-
plaques, is kenmerkend voor de ziekte van alzheimer. GPD
NIJMEGEN - De medicatie van mensen die lijden aan ouder
domssuikerziekte hoeft niet op stel en sprong te worden
aangepast, nu bekend is dat sulfonylureumderivaten een on
gunstig effect kunnen hebben op het hart- en vaatstel. Dat
concludeert Evertine Abbink-Zandbergen (30) uit Didam in
een proefschrift waarop zij maandag hoopt te promoveren
aan de Katholieke Universiteit Nijmegen.
SU-derivaten zorgen voor de verlaging van de suikerconcen
tratie in het bloed bij type 2 diabetes. Dit is mogelijk doordat
deze medicijnen de insulineafgifte juist verhogen, via sluiting
van ionkanalen in de alvleesklier. Opening van deze kanalen
heeft juist een beschermend effect tijdens zuurstoftekort, zo
als tijdens een hartinfarct. Sluiting daarvan door SU-deriva-
ten zou schadelijke effecten kunnen hebben wanneer het
hartweefsel zuurstof te kort komt. De promovenda pleit nu
voor een vervolgonderzoek. GPD
SEOEL - Vitamine C voorkomt kanker doordat het de onder
linge communicatie tussen cellen gaande houdt. Deze com
municatie is bij kankercellen vaak verbroken. Tot deze con
clusie komt K-W Lee (universiteit Seoel) in het vakblad The
Lancet op grond van experimenten met i-atten. De stof quer-
cetine, een bestanddeel van veel fruitsoorten, is echter nog be
ter dan vitamine C in staat de communicatie tussen cellen in
stand te houden, constateerde Lee.
NEW ORLEANS - Roken tijdens de zwangerschap vergroot
het risico bij de baby op een neurale-buisdefect ('open rugge
tje'). Roken verlaagt de hoeveelheid foliumzuur, een belang
rijke stof bij het tegengaan van neurale buisdefecten. Dat
stelde S. McDonald (universiteit Ottawa) tijdens een congres
van de Society for Maternal-Fetal Medicine in New Orleans
op grond van een vergelijkend onderzoek bij 80 zwangere
vrouwen. GPD
woensdag 30 januari 2002
door Janske Mollen
EINDHOVEN - Altijd denken
ze aan eten, de patiënten met het
Binge Eating Disorder (BED).
Ze geven zich over aan ware
vreetbuien, maar pas als ze al
leen zijn. Niemand mag zien hoe
zwak ze zijn. Speciale klinieken
en zelfhulpgroepen bieden hulp
aan de eenzame eters.
Mensen met de ziekte BED noe
men het met moeite een ziekte,
omdat het volgens hen een ge
voel van zwakte creëert. Ze eten
om bepaalde emoties uit de weg
te gaan. Emoties als ruzie, blijd
schap en spanning, maar ook na
een vermoeiende dag. Daar
kunnen ze niet mee omgaan. Al
leen door te vreten, houden ze
controle over hun emoties en le
ven. Want door dat in banen te
leiden, voorkomen ze dat ze ge
kwetst worden. En dat moeten
ze dan weer verwerken met
enorme hoeveelheden eten.
„Als je een lichamelijke klacht
hebt, neem je een pijnstiller. Ik
gebruik eten als medicijn", ver
klaart een 33-jarige Eindhoven-
se deelneemster van een praat
groep van de Stichting Vrouwen
met Eetstoornissen in Eindho
ven.
Het Binge (buitensporig) Eating
Disorder staat in de psychiatrie
te boek als een vreetbuienstoor-
nis, die pas sinds 1994 bekendis.
Volgens onderzoeker Alexan
dra Dingemans van het Lande
lijke Centrum Eetstoornissen
De Ursula uit Leidschendam is
in Nederland niet bekend hoe
veel mensen lijden aan BED.
Cijfers uit het buitenland geven
de ernst van de vreetbuistoornis
aan. In Amerika en Australië lij
den één tot twee procent van de
bevolking aan BED. Hoewel
even veel mannen als vrouwen
deze stoornis hebben, gaan
voornamelijk vrouwen ervoor
in behandeling.
De ziekte lijkt op de bekendere
eetstoornis Boulimia Nervosa.
Het verschil met boulimia is dat
BED-patiënten hun eetbuien
niet compenseren met laxeer
middelen, braken of overmatig
sporten. Daardoor verwarren
veel mensen BED met boulimia
en obesitas (vetzucht). Maar de
vreetbuien zijn niet de ziekte,
door te eten ontwijken de pati
ënten him echte problemen.
BED-patiënten braken en laxe
ren niet omdat ze vinden dat ze
dat 'niet verdienen' na zo'n
vreetbui. „Ik ben tenslotte vol
wassen. Ik vind dat ik mezelf
onder controle moet kunnen
houden. Na die vreetbuien moet
ik de consequenties maar ge
woon dragen", aldus de Eindho-
vense patiënte.
Veel mensen met een vreetbuis
toornis hebben al allerlei diëten
gevolgd, maar er zijn ook pati
ënten die tot een maagverklei
ning zijn overgegaan. Ook de
Eindhovense huisvrouw zette
die stap. „De huisarts zei dat ik
een abnormaal grote maag had.
Ik at acht boterhammen per
maaltijd. Maar als we klaar wa
ren met eten, ging ik gewoon
verder door de restjes weg te
werken. Ik had dat volle gevoel
nodig om de leegte op te vullen.
Ik heb me nooit misselijk gege
ten, maar op den duur eet je ge
woon steeds meer."
Lapband
Omdat ze geen macht meer had
over haar vreetbuien, liet ze
twee jaar geleden een lapband
aamneten. Zo'n bandje wordt
aangebracht om een gedeelte
van de maag. Door er een zout
oplossing in te spuiten, trekt het
bandje aan en vormt zich een
kleine voormaag. De patiënt
kan dan slechts een kleine hoe
veelheid eten.
„Ik wilde gewoon snel slank
worden. Want dat zou alles op
lossen. En een maagverkleining
werkt echt. Je moet het alleen
niet saboteren zoals ik heb ge
daan. In dat bandje kan maxi
maal vijf milliliter van die zout
oplossing. Maar bijna niemand
liet er zoveel inspuiten als ik; 4,5
milliliter." Daardoor zat het
bandje zo strak, dat eten vast
kwam te zitten.
„Eigenlijk kun je vlak na die
operatie maar een halve of drie
kwart boterham op, maar bij
een barbecue thuis heb ik vlees
gegeten. Dat vlees zat helemaal
vast en ik hield niks meer bin
nen. Zelfs het speeksel niet dat
ik inslikte."
Kenmerkend voor BED-patiën
ten zijn de gevoelens van onder
waardering en minderwaardig
heid. „Mensen met BED kunnen
die gevoelens en de bijkomende
Een volle koelkast is vooral 's avonds onweerstaanbaar. foto Freekje Groenemans
emoties niet aan", zegt Ineke
Wiegerinck van de Stichting
Vrouwen met Eetproblemen uit
Eindhoven. „De vreetbuien zijn
een manier om te overleven, ze
bieden houvast. Zij moeten met
die emoties om leren gaan."
De vreetbuien zijn bij de Eind
hovense eigenlijk al begonnen
toen ze negen jaar was. Thuis
was altijd eten aanwezig en
snoepen kon de hele dag. „Ik
kan me niet herinneren dat ik
ooit slank ben geweest. Mijn zus
daarentegen was slanker en
slimmer en werd naar mijn idee
veel meer gewaardeerd dan ik."
Veel BED-patiënten doen in
hun opgroeiingsproces ervarin
gen op die hun gevoelens van
minderwaardigheid en perfec
tionisme vergroten.
Dingemans meent dat BED-pa
tiënten de vreetbuien bijna niet
tegen kunnen houden. „Ze pro
beren vaak een dieet te volgen,
maar als ze een tegenslag krij
gen, wordt de drang om te vre
ten zo groot dat ze dat niet kun
nen weerstaan. Die poging tot
lijnen slaat dan om in een enor
me vreetbui. Het is geen kwestie
van kiezen, ergens móeten ze."
De eetstoornis-onderzoeker
heeft het idee dat veel patiënten
denken in de Ursula-kliniek aan
hun gewicht te gaan werken.
„Maar wij werken eerst aan hun
eetpatroon. Dat staat namelijk
ergens anders voor, de dieper
liggende problemen. Pas als die
problemen zijn opgelost werken
we aan het gewicht."
Praatgroep
Sinds een maand bezoekt de
Eindhovense een praatgroep
van de Stichting Vrouwen met
Eetproblemen in Eindhoven.
„We praten over wat er achter
de BED-stoornis zit. Dat is
enorm confronterend en pijn
lijk. De eerste keer was eigenlijk
vooral informatief, maar op de
terugweg naar huis heb ik de he
le tijd gehuild. Ik wilde ook niet
meer terug. Die hele week heb ik
vreetbuien gehad, echt ver
schrikkelijk. Ik moest dat ge
voel verwerken. Totdat ik twee
dagen voordat ik weer zou gaan,
besefte dat als het zo'n pijn
deed, er wel iets aan de hand
moest zijn. Dan moest ik er
maar doorheen. Ik heb nu iets
meer rust. Ik ben hoopvol dat
het goed komt met me, dit is de
goede manier om beter te wor
den. Ik besef nu dat ik niet beter
word als ik mezelf niet accep
teer zoals ik ben." GPD
Stichting Vrouwen met Eetpro
blemen, 040-2113736
Landelijk Centrum voor Eet
stoornissen De Ursula, 070-
4441351
door Marieke van Schie
Marian is recent in de omge
ving van mijn praktijk ko
men wonen, samen met haar
vriend, de vader van Martijn.
Martijn is nu vijf maanden.
„Ik geef nog borstvoeding. Om
dat ik me zo misselijk voelde,
werd ik ongerust en heb ik een
zwangerschapstest gedaan. Die
blijkt positief. Kan ik zwanger
zijn?"
Ze ziet bleek van schrik, is er
duidelijk door overrompeld.
„Borstvoeding beschermt niet
tegen bevruchting. Is de baby
welkom?", vraag ik.
Ze aarzelt, zwijgt even. Ze is
duidelijk niet blij, zegt toch dat
ze in de toekomst een tweede
kindje wilde, als broertje of zus
je van Martijn. Maar ze is zo
moe, heeft weken met een hui
lende baby gelopen, als hij 's
n
f spreekuur ji
nachts niet wilde slapen. Wat
nu? Ik stel voor eerst een echo te
laten maken, om te zien hoe lang
ze zwanger is.
Een week later staat ze als eerste
op mijn inloopspreekuur. „Ik
wil toch vragen of ik een verwij
zing naar de abortuskliniek
krijg." Ze wendt haar hoofd af,
zodat ik haar niet zie huilen. Ik
hoor het toch, haar stem breekt
op het eind van de zin. Wat is er
gebeurd, ze leek het toch aan te
kunnen, de vorige week.
„Heb je een echo laten maken,
Marian?" „Nee, want mijn
vriend wil de baby niet. Hij
heeft er aan één genoeg. Sinds
de vorige zwangerschap is onze
relatie steeds slechter gewor
den. Hij kan de verandering in
mijn lichaam niet aan, vindt me
lelijk met mijn dikke buik. Hij
vindt dat ik op fitness moet-
.Maar ik ben juist blij met die
buik. Het herinnert me aan mijn
zwangerschap, het huisje waar
Martijn in op is gegroeid. Alleen
kan ik geen tweede kind krijgen.
Dat is toch misdadig tegenover
Martijn en de nog niet geboren
baby? Mijn vriend dreigt, dat hij
van me scheiden wil, als ik dit
doorzet. Hij wil dan wel voor
Martijn garant blijven staan,
maar met het tweede kind wil
hij niets te maken hebben. Hij
voelt zich alsof ik hem erin heb
laten lopen. Stelt me voor de
keus: een abortus, of ik kan ver
trekken."
Stille tranen blijven over haar
gezicht lopen. Wat ze ook kiest,
alles is onmogelijk, lijkt het.
Maar deze zwangerschap is
haar gegeven. Hoe vaak krijg ik
jonge vrouwen die zwanger wil
len worden, maar bij wie het
niet of moeilijk lukt? Zwanger
schappen kan je niet plannen.
Hooguit kun j e trachten te voor
komen zwanger te geraken.
Daar speelt de man ook een be
langrijke rol in. De meeste vrou
wen slikken liever geen pil na de
geboorte, zodat de borstvoeding
op peil blijft. In dat geval kan
periodieke onthouding of een
condoom uitkomst bieden.
Abstract
„Hij heeft zijn eigen verant
woordelijkheid in deze gehad",
houd ik haar voor. „Hoe kan hij
deze houding naar jou toe ver
antwoorden?" Marian vertelt
dat hij deze jonge zwanger
schap nog niet als zodanig be
leeft. „Hij praat erover als een
klompje cellen. Liet me een foto
zien, uit een boek. Door het zo
abstract te maken neemt hij er
makkelijk afstand van. Maar ik
voel het anders, mijn borsten
werken net als de eerste keer, en
ik ben wat misselijk. Voor mij is
het de hele dag voelbaar."
Terwijl ze zit te praten, leeft
haar gezicht weer op. Ik zie, dat
ze zelf helemaal geen afscheid
wil en kan nemen van haar
zwangerschap. Gelukkig is ze
eerst komen praten. Ik vraag
waarmee ik kan helpen, zodat
de situatie draagbaar wordt.
„We gaan al naar een relatiethe
rapeut", vertelt ze. „Ook daar
heeft mijn vriend een hard
hoofd in. Ik loop een goede kans
dat ik alleen verder moet met
twee kinderen. Ik heb een baan
in het onderwijs, maar dat is
zwaar te combineren. Eerlijk
gezegd ben ik me al aan het ori
ënteren of ik in de buurt van de
plek waar ik werk woonruimte
kan krijgen. Terwijl ik hier zit te
praten, besef ik dat ik daar ook
voor gekomen ben. Diep in mijn
hart hoopte ik dat u er tegen in
zou gaan. Vorige keer kwam ik
opgelucht hier vandaan, zag ik
de toekomst weer zitten. Kan ik
extra hulp krijgen als ik beval
len ben?"
Ik beloof dat ik met de thuiszorg
zal overleggen. Steunen zal ik
haar, waar mogelijk. Maar de
beslissing neemt ze zelf. GPD
Marieke van Schie is huisarts
Een dotterbehandelingmet links de nog niet behandelde ader en rechts het resultaat van de behandeling.
foto De Klokkenberg
door Marten Dooper
NIEUWEGEIN - De resultaten
van een dotterbehandeling zijn
beter als de patiënten vooral'
worden behandeld met het
bloedverdunnende middel cu
marine. Dit levert bovendien
jaarlijks een besparing op van
ongeveer vier miljoen euro. De
meeste cardiologen passen deze
behandeling echter niet toe.
De Amerikaanse radioloog
Charles T. Dotter kreeg een klei
ne veertig jaar geleden een lu
mineus idee. Verstopte bloedva
ten zou je moeten beschouwen
als een verstopt riool. Zoals de
ontstoppingsdienst een veer
door de rioolbuis drijft om de
buis te openen, zo zou je een ver
stopte ader van binnenuit moe
ten opendrukken met een dun
draadje.
Op 16 januari 1964 bracht Dot
ter dit principe voor het eerst in
de praktijk en opende een vaat-
vernauwing in het bovenbeen
van een 83 jaar oude vrouw. De
techniek bleek bruikbaar. Het
draadje werd later vervangen
door een ballonnetje dat op de
plaats van de vernauwing wordt
opgeblazen en zo het verstopte
vat oprekt en opent. Officieel
heet de ingreep nu percutane
transluminale angioplastiek of
'ballonangioplastiekde volks
mond spreekt echter simpelweg
van dotteren.
Het dotteren heeft een hoge
vlucht genomen. Alleen al in
Nederland worden er jaarlijks
zo'n 16.000 mensen op deze ma
nier met succes van hun ver
stopte kransslagaderen van het
hart af geholpen. „Toch is de
procedure nog niet volmaakt",
vindt dr. Jurriën ten Berg,
interventiecardioloog in het
St. Antoniusziekenhuis te Nieu-
wegein. „Op de plaats waar ge
dotterd is, raakt de vaatwand
enigszins beschadigd. Daar
vormt zich dan gemakkelijk een
bloedstolsel. Afhankelijk van
de kwaliteit van de uitgevoerde
dotterprocedure krijgt twintig
tot vijftig procent van de behan
delde patiënten binnen enige
maanden hierdoor een zogehe
ten restenose. Het bloedvat is
dan opnieuw vernauwd ge
raakt, bij sommige mensen zelfs
zodanig dat een nieuwe ingreep
nodig is. Soms veroorzaakt het
stolsel zelfs een acute afsluiting
van een bloedvat, met een hart
infarct en soms zelfs overlijden
Om dit gevaar zoveel mogelijk
te beperken slikken patiënten
het stollingswerende middel
aspirine. Ten Berg: „In Nieuwe-
gein behandelen we de patiën
ten van oudsher ook met cuma-
rines, een andere groep anti-
stollingsmiddelen. Bij interna
tionale onderzoeken naar het
succes van het dotteren komt
Nieuwegein altijd goed uit de
bus. We vroegen ons daarom af
in hoeverre dit te danken is aan
het gebruik van cumarines."
Effectief
Dus toog Ten Berg aan het werk
om, met een subsidie van de Ne
derlandse Hartstichting, uit te
zoeken hoe zinnig het gebruik
van cumarines is bij de dotter
procedure. Ten Berg: „De weini
ge eerdere studies op dit gebied
lieten geen voordeel zien. In de-
DEN HAAG - Medische oplei
dingen moeten meer aandacht
besteden aan de omgang met
agressieve patiënten. Daarvoor
pleit hoogleraar gezondheids
recht prof. F. van Wij men.
Volgens de expert wordt perso
neel in dé zorgsector steeds va
ker geconfronteerd met verbaal
en soms zelfs lichamelijk ge
weld. Het afweren van intimi
derend gedrag blijkt in de prak
tijk een serieus probleem, aldus
de hoogleraar. Belangrijkste
oorzaak van het geweld is vol
gens de hoogleraar dat patiën
ten steeds mondiger worden.
Aanleiding voor zijn uitspraken
is de weigering van het Haagse
MCH/Westeinde Ziekenhuis om
een agressieve nierpatiënt nog
langer te behandelen. Bij huis
artsenorganisatie Haaglanden
komen jaarlijkse zo'n twintig
klachten van artsen binnen over
buitensporige agressie: in som
mige gevallen zelfs bedreigin
gen met de dood. GPD
ze studies werden de cumarines
echter pas gegeven na de dotter
procedure. Het duurt evenwel
een tijdje voordat ze werkzaam
zijn. Wij geven de cumarines
daarom het liefst al een week
voordat de patiënt wordt gedot
terd. Daarna slikt de patiënt
nog een half jaar lang cumari
nes."
Op die manier ingezet blijkt het
middel wel degelijk nuttig, zo
blijkt uit het onderzoek van Ten
Berg waarop hij onlangs in Nij
megen promoveerde- In een
groep 500 gedotterde patiënten
die alleen werd behandeld met
aspirine kreeg 20 procent te ma
ken met een nieuwe ingreep, een
hartinfarct, een beroerte of
overlijden. In een ongeveer even
grote groep patiënten die werd
behandeld met aspirine én cu
marines was dit percentage 14;
éénderde lager dus.
Ten Berg: „Bij deze laatste groep
werd ten opzichte van de 'al-
leen-aspirine'-groep evenveel
winst geboekt als wanneer je
patiënten naast aspirine tevens
behandelt met zogeheten GP
Ilb/IIIa antagonisten. Deze
middelen zijn echter wel vele
malen duurder dan de cumari
nes."
Voorbehandeling met cumari
nes is dus wel degelijk effectief,
concludeert Ten Berg. „En bo
vendien kostenbesparend. We
hebben berekend dat het ge
bruik van cumarines naast de
gebruikelijke behandeling met
aspirine uiteindelijk een bespa
ring oplevert van 224 euro per
jaar per patiënt. Voor 16.000 pa
tiënten is dat ongeveer vier mil
joen euro." GPD
door Jacques van Dam
Bryonia (heggerank) be
hoort tot de komkom
merfamilie. De plant komt
vrij algemeen voor in heggen
en kreupelhout. Bryonia
heeft een dikke knolvormige
wortelstok. Voor de berei
ding van het homeopathisch
middel wordt alleen de knol
gebruikt.
De wortelknol wordt geoogst
voordat de plant tot bloei
komt. Afhankelijk van het
land worden verschillende
ondersoorten gebruikt.
Meestal is dat de witte hegge
rank (Bryonia alba), maar
soms ook de Bryonia dió-
ca.
Bryonia wordt reeds lange
tijd voorgeschreven binnen
de klassieke homeopathie.
Derhalve is er veel bekend
over de toepassing bij uiteen
lopende klachten. Bryonia is
één van de middelen die fre-
quent wordt voorgeschreven
in acute aandoeningen.
Daarnaast heeft het een
diepgaande werking op het
organisme en is het onmis
baar bij constitutionele
klachten zoals migraine en
andere hoofdpijnproblemen.
Bryonia wordt met succes
aangewend bij koorts, griep,
bronchitis, maag en darm
ontstekingen. Ook wordt
Biyonia gebruikt bij sport
blessures. Hierover meer in
een volgend artikel.
Winterslaap
De patiënt die gebaat kan
zijn met Bryonia wordt ge
kenmerkt door een aantal
specifieke symptomen. Een
vroegere docent vergeleek de
patiënt met een 'beer in win
terslaap'. De patiënt is snel
geïrriteerd, kwaad en ver
ontwaardigd. Hij wil niet ge
stoord worden, hij wil met
rust worden gelaten. Het
liefst zondert hij zich af.
Geestelijke inspanning is on
mogelijk, hij is suf.
Verder wil hij doodstil blij
ven liggen, het liefst in het
donker. Hierbij dient te wor
den opgemerkt, dat de pijnen
zo hevig kunnen zijn, dat de
patiënt erg onrustig wordt en
steeds beweegt.
Heel opvallend is dat elke be
weging een verslechtering bij
de patiënt teweegbrengt.
Zelfs het knipperen van de
oogleden kan de hoofdpijn
verslechteren. Druk verbe
tert de pijn, maar zodra deze
druk wordt opgeheven keert
de pijn in alle hevigheid te
rug.
Verder zien we droge, ge
sprongen lippen, soms met
een branderig gevoel, de pa
tiënt heeft een droge mond en
is meestal dorstig naar koud
water. Bij maagproblemen
echter, verlangt hij naar
warme dranken.
Maagklachten
Alle klachten verbeteren in
de frisse buitenlucht en door
frisse omslagen. We zien een
verslechtering door warmte,
behalve van de maagklach
ten. Die verbeteren juist door
warmte.
Bij een constitutionele be
handeling wordt ook het type
mens meegenomen in de keu
ze van een passend homeopa
thisch medicijn. Uiteraard
zijn ook de lichamelijke
klachten belangrijk. Ook zij
kunnen een indicatie zijn
voor een juist voorschrift. De
patiënt is in zichzelf gekeerd
en houdt er bewust niet veel
sociale contacten op na.
Op de achtergrond staat een
diep gevoel van onzekerheid.
Meestal is de patiënt materi
alistisch ingesteld en ont
leent hij zijn zekerheid aan
zijn financiële mogelijkhe
den. Werk en geld zijn heel
belangrijk. Er bestaat een
diepe angst voor armoede,
zelfs als hij zich over zijn fi
nanciële positie geen zorgen
hoeft te maken.
De patiënt is in het algemeen
snel geïrriteerd. Hoofdpijn,
ischias, reuma en constipatie
zijn veel voorkomende
klachten. De hoofdpijn bij de
patiënt die baat kan hebben
bij Bryonia is meestal links
zij dig, of begint aan de lin
kerkant van het hoofd, in het
bijzonder bij migraine. De
hoofdpijn verbetert door
druk en koude applicaties.
Beweging
Elke beweging verergert de
hoofdpijn, zelfs bij het bewe
gen van de ogen. De hoofd
pijn is barstend en hamerend
en het lijkt alsof er een druk
is van binnen naar buiten.
Typisch is dat de hoofdpijn
kan verdwijnen na een neus
bloeding.
