Feest
op ruim 2000 meter hoogte
Skidorpen
boven het
Rhonedal
41
Heineken
Zeilen
Campings
Zeiltocht
Hotelgids
Sunsail
Ze liggen op slechts enke
le kilometers van elkaar.
Maar verschillen geweldig.
Een portret van drie winter
sportdorpen, hoog boven het
Zwitserse Rhönedal: Anzère
de gemoedelijke, Crans-
Montana de luidruchtige, en
Leukerbad de deftige.
Zeer zeker, ze zijn ook in An
zère geweest. Gestuukt met
Ray Ban, Calvin Klein en Ralph
Lauren en rinkelblinkend van
het goud. Maar lang bleven ze
niet. Omdat ze er hun geld niet
kwijt konden. No shops, no
nightlife. In Crans-Montana
vormt dat geen probleem.
Laatst nog maakten ze daar een
rekensommetje. Waaruit bleek
dat slechts één procent van alle
gasten uit Rusland komt, maar
dat die kleine groep wel twintig
procent van de hele omzet gene
reert. Nee, dat doen ze niet door
uitbundig te skiën, de Russische
maffioso. Die winkelt liever. En
zuipt. „Héafietsant, jesstjoboe-
tylko wodkie, pazjalsta." Het
kleinste kind in Crans weet wat
het betekent. ,,Hé ober, nog eep
flesje wodka graag."
Bars zat hier. Wat je van Anzère
niet kan zeggen. En evenmin
van Leukerbad. Hoe drie, zó
dicht bij elkaar liggende dor
pen, zó kunnen verschillen. Of
het nu om de skigebieden gaat,
de bebouwing of het nachtle
ven. Crans-Montana is de holle
bolle-gijs van het drietal. Zo'n
160 kilometer aan skipistes, rij
en glitter-hotels en winkels ge
groepeerd rond een 27-holes
golfbaan en een nachtleven
waarin stevige deuren met luik
jes het beeld bepalen. Wilt ge
binnen?", zegt de reus in witte
trui in accentloos Vlaams bij
'1'Absolut'. Hij fungeert, vertelt
hij, als 'buitenwipper'. Het Bel
gisch equivalent voor uitsmij
ter.
Een stad in de Alpen. En zo affi
cheert Crans-Montana zich ook.
Zelfs als het er sneeuwt, waait of
mist hoef je je er geen seconde te
vervelen! Na Davos de grootste
wintersportplaats van Zwitser
land. Veertigduizend bedden en
ze blijven zelden onbezet, 't Is
van alles heel veel hier. Dat kost
een paar centen, maar waar el
ders in Europa kan je op bijna
2000 meter hoogte zo uitgebreid
shoppen, feesten en skiën? In
Sankt Moritz misschien. Maar
die plaats heeft het nadeel dat
de skiliften niet bepaald in de
achtertuin beginnen. Zoals in
Crans-Montana.
Blauw
Stap midden in het dorp in de
lift naar Bella Lui en ski maar -
ook al omdat de bewegwijzering
nogal magertjes is - een eind
heen. Naar Chesteron bijvoor
beeld of naar Les Marolires. Al
tijd wel weer stuit je op het be
gin van een sleper, een stoeltjes-
lift of een gondeltje dat je naar
de Plaine Morte brengt (3.000
meter) of naar Petit Bonvin.
Moeilijk is het hier nergens. Veel
zaterdag 26 januari 2002
De uitzichten vanuit het skigebied van Crans Montana zijn magnifiek, zoals hier bij de skilift van Pas de Loup.
blauw met hier en daar een
voorzichtig streepje rood.
Zwarte afdalingen zijn zeld
zaam. Zwier en zwaai over de
Piste Nationale richting Violet-
tes. Of nóg mooier over de
naamloze helling die de skiër in
lange, lange bochten van Plaine
Morte naar Aminona voert.
De Amerikaan in de stoeltjeslift
naar La Toula noemde het ge
bied 'nice and easy'. En schrok
zich te pletter toen hij eenmaal
bovengekomen plotseling de
enige zwarte Buckelpiste van
heel Crans-Montana aan z'n
voeten zag liggen. 'Holy shit!
Die was duidelijk nooit in Leu
kerbad geweest. Waar dit soort
hellingen schering en inslag is.
Niet echt voor beginners, de pis
tes hoog boven het fameuze
kuuroord aan het eind van een
lang en smal dal. Maar wat zijn
ze mooi. Crans-Montana pronkt
met het inderdaad ongehoorde
feit dat je vanuit het skigebied
binnen een half uur de Mont
Blanc kan zien, de Matterhorn,
de Weisshorn en de Dent Blan
che. En toch zijn de panorama's
vanaf de hellingen boven Leu-
kei'bad nóg adembenemender.
Tenminste als je dat foeilelijke
hotel midden in het skigebied
even met je oogharen wegfiltert.
Wat op de Gonenstein (een ele
gante mix van zwaar en middel
zwaar) niet zo moeilijk is. Laat
staan op de Feuillerette, de af
daling naar het dorp. Het fijnste
wat de gevorderde skiër kan
overkomen op deze smalle piste
richting Leukerbad. Veel boch
ten, magnifieke doorkijkjes en
dood- en doodstil. Hier kan je de
sneeuw nog horen vallen. Win
tersport zoals het bedoeld is.
Geschraagd door een charmant,
eeuwenoud dorp.
Autovrij
Kan van Anzère moeilijk wor
den gezegd, eeuwenoud. Maar
charmant is het zonder twijfel.
Wat een wonder mag heten. Het
dorp immers, behoort tot de zo
geheten 'tekentafelstations'.
Eerst werd - in 1963 nog maar -
een mooie en vooral geschikte
plek gezocht, daarna pas begon
de bouw van de chalets en de ho
tels. Vaak leidt dat tot een
grauw betonnen vinex-locatie
in Alpenstijl. Hier niet. Alles
klopt. Von Kopf biss Fuss auf
skiën eingestellt. Te meer daar
het plaatsje autovrij werd ge
houden. Oftewel: deur uit, ski's
aan, glijden maar. Van dat
werk.
Les Rousses is van alle prachti
ge afdalingen de allerprachtig
ste. Rood met hier en daar een
vleugje zwart. Maar nergens
écht moeilijk omdat hij, als alle
hellingen van Anzère, keurig
wordt geprepareerd. De zwarte
piste naar het dorp mag er even
eens zijn. Breed, nooit té steil en
een goed te behappen hoogte
verschil van ruim achthonderd
meter. Voordat je 't weet sta je
zonder één keer te stoppen be
neden. En stap je zonder dralen
opnieuw in de gondel. Is het gek
dat hier iedereen tot vér na vie
ren blijft skiën?
Rob van den Dobbelsteen
LEUKERBAD
Afstand vanaf Amsterdam: 1.060 ki
lometer. Auto: Karlsruhe, Bazel,
Bern, Fribourg, Montreux, Martigny,
Sion, Sierre, Leuk. Trein: Tot aan sta
tion Leuk. Daarna met de bus naar
Leukerbad (18 kilometer). Er rijdt vrij
dagnacht elke week vanaf Amsterdam
een Alpen Expres naar het gebied. Uit
stappen in Leuk. Vliegtuig: Vliegveld
Genève en vandaar per trein en bus
naar Leukerbad (180 kilometer). Vlieg
veld Bern en vandaar per taxi, trein en
bus naar Leukerbad (190 kilome
ter). Vliegveld Sion (alleen op zater
dag) en vandaar per trein en bus naar
Leukerbad (40 kilometer).
Hoogte: 1400-2700 meter
Liftinstallaties: 2 kabelbanen, 2 gon
dels, 3 stoeltjesliften en 7 slepers
Wachttijden: Kunnen 's ochtends bij
het dalstation van de Torrentbaan op
lopen tot een half uur. Daarna gering.
Totaal aantal kilometers aan afdaling:
50
Ligging van de skipisten: Overwegend
zuid-west
Moeilijkheidsgraad: Middelzwaar tot
zwaar
Kinderopvang: Haus Champignon
heeft een crèche (0-6 jaar) en de ski-
school beheert de Fantasia Skikin-
dergarten met speciale ski-oefenwei-
de.
Langlauf mogelijkheden: Zeer specta
culair boven op de fameuze Gemmipas
(2.300 meter). Totale lengte circa 20 ki
lometer, maar er kan worden afgesne
den. Beneden in het dorp ligt nog een
korte (3 kilometer), maar zware Loipe
die 's avonds wordt verlicht.
Verdere sportieve ontspanning: Kunst
ijsbaan, overdekte zwembaden, ther
male baden, sneeuwschoenlopen, ten
nis-, squash- en badmintonzalen. Er
ligt ongeveer 15 kilometer aan sneeuw
vrij gemaakte wandelpaden.
Prijspeil: Zesdaagse skipas 140,-
(kinderen van 6 tot en met 15 jaar
70,-). Inclusief toegang tot de kuur
baden zijn deze prijzen respectievelijk
193,30 en €96,60).
Avondvertier: Tamelijk uitgebreid.
Bioscoop, bars, restaurants (Sources
des Alpes heeft in de hele omgeving een
uitstekende naam) en disco's.
Bijzonderheden: Leukerbad ligt aan
het einde van een nauw dal (sneeuw
kettingen aanbevolen). Dit heeft tot
gevolg dat het dorp vroeg in de winter
lang in de schaduw ligt. Leukerbad
heeft twee wereldberoemde kuurba
den: Burgerthermen en de wat deftiger
Alpenthermen.
Nadere informatie: Leukerbad Touris-
mus, 0041-274727171 en
www.leukerbad.ch of Zwitserland
Toerisme, 00800-10020030 en
www.zwitserland.nl
«Zürich
Luzernft
SB Bern
ZWITSERLAND J 0
v- s<y
«Lausanne Ct y
ei Leukerbad StyMpritz
a «Crans-Montana
Anzere-
•Geneve ^0„e
50 km oLugano
CRANS-MONTANA
Auto, trein, vliegtuig: zie
Leukerbad.
Hoogte: 1.500-3.000 meter
Liftinstallati/es: 2 kabelbanen,
5 gondels, 6 stoeltjesliften en 19
slepers
Wachttijden: Valt mee. Alleen
bij Aminona (voor de trage gon
del naar Petit Bonvin) kunnen
de wachttijden flink oplopen.
Totaal aantal kilometers aan af
daling: 160
Ligging van de skipisten: Over
wegend zuid
Moeilijkheidsgraad: Van een
voudig tot middelzwaar
Kinderopvang: Ja. Meerdere
plekken met crèche en oppas
voor tussen de middag onder
meer op de golfbaan, midden
station Grand-Signal en in
Montana (Fleur des Champs).
Langlaufmogelijkheden: 70 ki
lometer verdeeld over zes ver
schillende Loipen. Een daarvan
(10 kilometer) is getrokken op
de Plaine-Morte (gletsjer op
3.000 meter) Verdere sportieve
ontspanning: Rodelpiste van 6
kilometer, overdekte kunstijs
baan, overdekt zwembad, over
dekt zeewaterzwembad, tennis-
en squashbanen, ballonvluch-
ten, paragliding, mountain-
biken in de sneeuw. Ruim 60 ki
lometer sneeuwvrij gemaakte
wandelpaden. Op de Pas du
Loup is een 100 meter lange half
pipe voor snowboarders.
Prijspeil: Zesdaagse skipas:
160,- (kinderen 95,75).
Avondvertier: Uitbundig en
duur (tot 10,- voor een bier
tje). Van bioscoop tot internet
café, van disco tot restaurant,
van bar tot striptease-tent. De
place tot be is Amadeus.
Bijzonderheden: Crans-Monta
na is groot, maar de pendelbus
kan gratis door iedere bezoeker
worden gebruikt. Taxi's zijn
zeer duur. Er is een wintercam
ping (De la Moubra) die tevens
als Langlaufcentrum dient.
Omdat Crans-Montana op een
zonneplateau ligt, kan de kwa
liteit van de sneeuw later in het
seizoen sterk teruglopen.
Nadere informatie: Crans-
Montana Tourisme, 0041-
274850404 en www.crans-mon -
tana.ch of Zwitserland Toeris
me, 00800-10020030 en
www.zwitserland.nl
ANZÈRE
Auto, trein en vliegtuig: zie
Leukerbad.
Hoogte: 1.500-2.420 meter
Liftinstallaties: 1 gondel, 3
stoeltjesliften en 8 slepers
Wachttijden: Gering
Totaal aantal kilometers aan af
daling: 40
Ligging van de skipisten: Over
wegend zuid
Moeilijkheidsgraad: Overwe
gend middelzwaar
Kinderopvang: Oppas in hotels
en appartementen kan via de
VVV worden geregeld. Ook is er
een crèche en een skischool (Jar-
din des Neiges) voor kinderen
van 3 tot 5 jaar midden in het
dorp. (Dagelijks van 10 tot 12 en
van 13.30 tot 15.30 uur; prijs
voor vijf dagen: circa €80,-).
Langlaufmogelijkheden: Er
zijn drie niet met elkaar verbon
den Loipen van respectievelijk
van 3,10 en 11 kilometer.
Verdere sportieve ontspanning:
Sleetje rijden (piste van 3 kilo
meter), curling (op kunstijs
baan), overdekt zwembad, pa
ragliding en sneeuwschoenlo
pen over 4 speciaal uitgezette
trajecten. Bijna 20 kilometer
aan sneeuwvrij gemaakte wan
delpaden.
Prijspeil: Zesdaagse skipas
128,- (kinderen van 6 tot en met
15 jaar €74,40). Er zijn gezins
kortingen mogelijk.
Avondvertier: Verrassend uit
gebreid voor zo'n klein dorp.
Talloze bars en drie disco's.
Daarvan is 'Le King Kong' de
bekendste
Bijzonderheden: Toegangsweg
steil en vol bochten. Sneeuw
kettingen aanbevolen. Door het
dorp rijdt een gratis pendelbus.
Anzère is één van de weinige
dorpen waar nog kan worden
geboekt voor helicopter-skiën.
Een afdaling van de Wildhorn
(3.247 meter) kost €80,-.
Nadere informatie: Anzère Tou
risme, 0041-273992800 en
www.anzère.ch of Zwitserland
Toerisme, 00800-10020030 en
www.zwitserland.nl
Heineken Experience in Am
sterdam heeft de ToerNed
Attractie Award gewonnen. Het
gaat om de attractie in de voor
malige bierbrouwerij aan de
Stadhouderskade. De vakjury
looft de 'klantvriendelijkheid'
van het personeel en de wijze
waarop het bedrijf 'de bestaan
de structuur van het bedrij f deel
laat uitmaken van de attractie'.
De ToerNed Attractie Award is
een jaarlijkse prijs voor dagre-
creatiebedrijven die zich op bij
zondere wijze onderscheiden.
De prijs is een initiatief van
ToerNed, een federatie waarbij
zo'n vijftig Nederlandse dagre-
creatiebedrijven zijn aangeslo
ten.
Met de prijs wil ToerNed 'het
goede kwaliteitsniveau van de
Nederlandse attracties onder
strepen en een extra impuls ge
ven aan de kwaliteit en attracti
viteit van de Nederlandse dag-
recreatiebedrijven'.
Verdere genomineerden waren
Het Land van Ooit (Drunen), het
Noordbrabants Museum (Den
Bosch), Dierenpark Amersfoort
en VVV Maastricht.
De Zeilvaart uit Enkhuizen
heeft een nieuwe brochure
uitgebracht over actieve zeilva
kanties wereldwijd. In 'Zeilen
voorbij de horizon' uitgebreide
informatie over meerdaagse
zeilvakanties, variërend van
tochten over IJssel meer en Wad
denzee, via ontdekkingstochten
over de Oostzee, langs Oost-En-
geland en het Kanaal en zonnige
reizen over de Middellandse
Zee, langs Sicilië, Elba en Corsi
ca tot tropische zeiltochten in de
Caribbean en avontuurlijke va
kanties rond Spitsbergen of de
Lofoten.
Info: De Zeilvaart, Stations
plein 3, 1601 EN Enkhuizen, tel.
022-8323030; www.zeil-
vaart.com, e-mail: zeilvaart@-
zeilvaart.com
In totaal 29 vakantiebestem
mingen in uiteenlopende stre
ken als de Jura, de Vendée, Lan-
guedoc-Roussillon, Bretagne en
de Ardèche, zijn te vinden in de
nieuwe vakantiebrochure van
Eurosporvac uit Heerenveen.
Acht nieuwe campings werden
aan het programma toegevoegd.
Via Eurosporvac kunnen bnga-
lowtenten, stacaravans, chalets
en staanplaatsen voor tent, ca
ravan of vouwagen worden ge
reserveerd.
Info: www.eurosporvac.nl, e-
mail info@eurosporvac.nl of
0513-657.080.
Na het succes van de zeil
tocht met Cas Spijkers (die
dit jaar dan ook van 22 tot 29 ju
ni wordt herhaald) organiseert
Tussock Cruising uit Amers
foort vanaf 6 juli een speciale
zeiltocht met schrijfster Yvonne
Keuls. Gedurende een week
wordt er niet alleen gezeild,
maar draagt de schrijfster voor
uit eigen werk. Met de nodige
trots meldt Tussock ook dat dit
jaar een 16-persoons schip van
de werf loopt. Het bedrijf heeft
inmiddels acht luxe eigen zeil
jachten waarmee vooral in het
gehele Middellandse-Zeege-
bied en de Egeïsche zee wordt
gevaren.
Tussock Cruising heeft nu ook
een eigen website: www.tus-
sockcruising.com. E-mail: tus-
sockcruisingnl@compuserve-
.com, tel. 033-4220055.
De ANWB heeft haar hotel-
gids vernieuwd, een over
zicht met, zo zegt de ANWB, alle
hotels in Nederland. De ver
nieuwde gids kent twee delen:
een themadeel met bijzondere
hotels en een geografisch deel
waarin de hotels per plaats zijn
gerangschikt. De gids is bij de
ANWB, warenhuis en boekhan-
del te koop voor 12,50 euro.
Info: 0800-0503 of
www.anwb.nl
Jachtcharterbedrijven Sun
sail en Stardust trekken deze
zomer voor het eerst gezamen
lijk op. De samenwerking bete
kent dat zij nu 's werelds groot
ste jachtenverhuurorganisatie
zijn met ruim 1.200 boten. Sun
sail en Stardust zijn dochters
van First Choice Plc, één van de
grootste touroperators van Eu
ropa.
Info: www.sunsail.nl
e-mail: info@sunsail.nl
mÊm
""SJiIJS
De populairste après ski-plek van Leukerbad zijn de kuurbaden. Hier het moderne Burgerbad.
foto's Valais Tourism/GPD
