Roemloos op een rij gezet
Maatje 36, daar heeft de Argentijnse vrouw alles voor over
29
Cyprus wil
vermisten
laten rusten
Behagen en jagen
in Buenos Aires
zaterdag 26 januari 2002
De geschilderde vlag op
een bergwand van het
Turkssprekende Noord-Cy-
prus, is de grootste van de
wereld, zegt men hier trots.
Hij heeft een oppervlak van
wel zeven voetbalvelden. De
bewoners van het dorpje on
der de vlag weten de prijs er
van: Tasjkent wordt ook wel
het dorp der weduwen ge
noemd.
De mannen van Tasjkent zijn
geen eervolle dood gestor
ven tijdens de verdediging van
hun vaderland. Nee, ze zijn op
14 augustus 1974 roemloos op
een rij gezet voor een groot gat
in de grond en neergemaaid
door de Grieks-Cypriotische
Nationale Garde, net toen ze
met bevende handen het siga
retje opstaken dat de bevelheb
ber hen had aangeboden. Zo
luidt het relaas van Fuat Hüsey-
in, die slechts gewond raakte en
wist te ontsnappen terwijl de
moordenaars een bulldozer
haalden om het massagraf dicht
te gooien. Hüseyin denkt dat hij
de enige overlevende van de 80
is.
Maar Sultan Kesjif Karakaderli
denkt daar anders over. Haar
achternaam betekent 'getroffen
door een zwart lot'Ze heeft hem
aangenomen nadat haar man
Kesjif, haar vier zonen en haar
broer weggehaald werden döor
Grieks-Cypriotische dorpsge
noten, die de Nationale Garde
een handje hielpen. „Andriko
kwam met zijn broers, de zonen
van Istasi, Hadjibavli, Kalipso,
de zoon van Nicola... Ze kwa
men door de deur en de ramen.
Door de luidsprekers op het
dorpsplein werd omgeroepen
dat wie tegenwerkte, neerge
schoten zou worden. Als lam
metjes gingen onze mannen
mee. Mijn jongste was nog maar
dertien." Na een nacht in de
school werden de mannelijke
inwoners van het dorp per bus
afgevoerd. Dat is het laatste wat
ze ooit van hen gezien heeft.
Hoop
Sultan kent het verhaal van Hü
seyin. Maar ze blijft hopen. Zo
lang ze geen officiële doodver
klaring heeft, zolang ze de
beenderen van haar man en kin
deren niet kan begraven, gelooft
ze niet dat ze dood zijn. Afgelo
pen december hebben de leiders
van de twee gemeenschappen
op het eiland, de Grieks-Cy
priotische Glafkos Klerides en
de Turks-Cypriotische Rauf
Denktasj, afgesproken om ein
delijk de kwestie van de vermis
ten op te lossen. Sultan hoopt nu
dat ze misschien van op z'n
minst één van haar zoons een te
ken van leven zal krijgen.
Het is waarschijnlijker dat ze
opgegraven worden uit het mas
sagraf op de voor haar onbe
reikbare berg Ayia Fila. Het
dorp Tasjkent, of Dohni op z'n
Grieks, lag destijds in het zui
den, in de buurt van Limassol.
Het Turkse leger was een maand
voor de slachting geland in het
noorden van het eiland en rukte
nog steeds op. De aanleiding
daartoe was een door Athene
gesteunde coup geweest die tot
doel had het eiland bij Grieken
land in te lijven. Gedurende de
elf voorafgaande jaren hadden
de Grieks-Cyprioten dat op hun
eentje geprobeerd te bewerk
stelligen. Ondanks de aanwe
zigheid van een VN-vredes-
macht sinds 1964 waren meer
dan honderd Turkssprekende
dorpen ontruimd, de bewoners
in tentenkampen gestopt, ver
moord of naar het buitenland
gevlucht. In Tasjkent gingen de
Turks-Cyprioten niet meer op
de koffie bij hun Grieksspre-
kende buren, zoals ze dat eeu
wenlang wel gedaan hadden.
Regelmatig kregen ze een pak
slaag van groepen Grieks-Cy
priotische boerenjongens. Af en
toe werd een Turks-Cyprioti
sche dorpsbewoner dood langs
de weg gevonden. In de steden
woonden de Turks-Cyprioten
inmiddels in getto's waar ze eco
nomisch afgeknepen werden.
Splitsing
De Turkse inval maakte aan dit
alles een eind. Het eiland werd
gesplitst in een Turkssprekend
noorden en een Griekssprekend
zuiden. De Turkssprekende be
woners van Tasjkent bij Limas
sol verhuisden in oktober 1974
naar het leegstaande Griekse
dorp in het noorden waar ze te
genwoordig wonen. In totaal
hebben tussen de 150.000 en
200.000 mensen van beide ge
meenschappen huis en haard
moeten verlaten. In 1977 is de
scheiding van het eiland perma
nent gemaakt met een verdrag.
Aan Turkse zijde zijn uit de pe
riode 1963-1974 nog steeds 803
personen officieel vermist, gro
tendeels burgers. Aan Griekse
zijde zijn uit 1974 1.616 perso
nen opgegeven als vermist. Van
hen was een duizendtal soldaat.
Hun echtgenoten en moeders
staan dagelijks met foto's van
hun dierbaren aan het Ledra
Palace, de enige poort in de
muur die sinds 1964 de hoofd
stad Nicosia splijt. Ze worden
de Penelope's genoemd, naar de
mythologische vrouw die haar
halve leven op haar ronddolen
de man wachtte. Maar haar
Odysseus kwam uiteindelijk te
rug.
De Grieks-Cypriotische rege
ring heeft de Penelope's immer
doen geloven dat hun mannen
naar Turkije afgevoerd zijn en
daar in de gevangenisof zelfs in
zoutmijnen vast zitten, al is
De vermiste mannen - echtgenoot en vier zonen - van Sultan Kesjif Karakaderli.
daarvoor nooit enig bewijs ge
vonden. Andriani Palmas uit
Peristerona was zo'n Penelope.
Haar Karalambos zou, volgens
de officiële versie, tijdens de ge
vechten na de Turkse inval
krijgsgevangen genomen zijn.
Jarenlang heeft ze alle interna
tionale forums platgelopen, en
deelgenomen aan de door de
overheid georganiseerde de
monstraties om haar jammer
klacht ten gehore te brengen. In
1995 kreeg ze te horen dat haar
man door het Turkse leger ge
dood was. Maar ook dat haar re
gering dit al die jaren geweten
heeft. Sinds die eerste bekente
nis van een nieuwe bicommuna-
le commissie voor vermisten
zijn er meer dan honderd licha
men geïdentificeerd met een
DNA-test. Sommigen stonden
op de lijst van vermisten, maar
zijn in werkelijkheid door de
Grieks-Cypriotische overheid
begraven nadat hun lichamen
door de Turkse militairen over
handigd waren. Zo liggen er in
de graven op het oorlogskerkhof
Lakatamia niet één maar een
hele stapel doden in ieder graf
volgens een verhaal in de Engel
se krant The Guardian uit 1999.
Maroulla Siamisi huurde een
graafmachine om het graf te
openen waarvan ze vermoedde
dat haar man erin lag. Ze vond
diverse lichamen, maar niets
herkenbaars van haar geliefde.
Andere vrouwen hebben gepro
beerd om graven van onbekende
soldaten met hun blote handen
te openen in de hoop een restant
van hun echtgenoot te vinden.
.,We hebben onze vrouwelijk
heid verloren, onze schoonheid,
onze jaren. Maar God, we zullen
dit tot op de bodem uitzoeken",
verklaarde Androulla Palma te
gen de krant. De leugen diende
niet alleen het aanwakkeren
van anti-Turkse gevoelens. Ze
verdoezelde ook het feit dat in
de vijf dagen tussen de coup en
de Turkse inval de putchisten
velen van hun tegenstanders
onder de Grieks-Cyprioten uit
de weg geruimd hebben. Liever
geeft men de Turken de schuld.
De latere Grieks-Cypriotische
regeringen hebben ook altijd
het etnische geweld tegen de
Turkssprekende eilandbewo
ners gebagatelliseerd.
We kunnen niet de delete-knop
indrukken en alles vergeten",
zegt de Turks-Cvpriotische
leider Rauf Denktasj in zijn
'presidentiële' paleisje in
Noord-Nicosia. „Embargo's en
massagraven zijn ons lot ge
weest tot Turkije kwam. Elf jaar
lang waren we ingesloten op
drie procent van het grondge
bied." Sinds 1974 hebben de
Turks-Cyprioten, dankzij de
permanente aanwezigheid van
een grote Turkse troepenmacht,
37 procent van het eiland in
handen. Dat is meer dan rede
lijk voor wat toen niet meer dan
een kwart van de bevolking was.
Het Turkse leger nam het extra
land bewust in zodat het latei-
ingeruild zou kunnen worden
voor toegiften op politiek vlak
van Grieks-Cypriotische zijde.
Het tijdstip dat dat gebeurt,
lijkt nu eindelijk aangebroken
te zijn. Denktasj en Klerides zit
ten vanaf half januari drie maal
per week met elkaar om de tafel
met open agenda, aangespoord
door het naderend lidmaat
schap van de Europese Unie. De
Unie heeft verklaard het eiland
ook gedeeld op te zullen nemen,
in dat geval alleen het Griekse
zuiden, maar dit is voor geen
van de partijen wenselijk. „Ze
zeggen dat Cyprus de beste kan
didaat is die ze hebben", sneert
Denktasj. „Lekkere kandidaat
met massagraven op haar bo
dem, en die nog steeds een deel
van de bevolking onder embar
go houdt. De Grieks-Cyprioten
staan ons zelfs niet toe om voet
bal te spelen met de rest van de
wereld."
Turks isolement
De wereld erkent de regering
van het zuiden als de enige wet
tige van het gehele eiland. Het
Turkssprekende noorden is ge
heel geïsoleerd. De Turks-Cy
prioten begrijpen niet waarom.
Rüstem Tatar, lid van de VN-
commissie voor Vermisten, was
in 1960 lid van de delegatie die
naar Londen ging om het onaf
hankelijkheidsverdrag van Cy
prus te tekenen. Voor de an
nexatie door Engeland tijdens
de Eerste Wereldoorlog was het
eiland Osmaans territorium.
„Er was een Turkssprekende en
een Griekssprekende delega
tie", aldus Tatar. „We waren in
1960 gelijkwaardige partners,
net zoals vandaag het kleine
Luxemburg en het grote Duits
land beide lid van de EU zijn. In
de regering hadden we veto
recht. We woonden door elkaar,
maar we hebben nooit geaccep
teerd om door de Grieks-Cy
prioten geregeerd te worden.
Dat zullen we in de toekomst
evenmin doen."
Jessica Lutz
wenkbrauwen stylen en nagels manicuren
en lakken. De middag is pas geslaagd met
een 'planchita', waarbij het haar na het
wassen en eventueel verven kaarsecht ge
föhnd wordt. „Van mijn gezicht moeten jul
lie afblijven", waarschuwt Andrea Vega (34,
geblondeerd, maat 36, huisvrouw). „Ik heb
net mijn lippen voller laten maken. Rond
mijn mond is het nog een beetje gevoelig."
De druk op de Argentijnse vrouw om er goed
uit te zien is verschrikkelijk groot. Dat zie
je, dat hoor je, dat merk je. In de straten van
Buenos Aires zijn de rokken korter en strak
ker dan waar ook. Zelfs in de hete, vochtige
zomer menen heel wat Argentijnsen een
panty te moeten dragen. Alleen buitenland
se vrouwen durven de straat op met onge
schoren benen en ongelakte nagels. Moe
ders leren hun dochters al jong koken én hoe
ze pijnloos moeten ontharen. Trouwens,
welk ander parlement verzint het om ano
rexia onder jonge meiden te bestrijden door
een wet aan te nemen waarin kledingzaken
worden verplicht tot en met damesmaat 40
te verkopen?
Bij de obelisk in het hartje van Buenos Aires
steekt Laura Montalban (26, geblondeerd,
maat 34, advocate) de straat over. „Wat een
mooie ogen!roept een passerende taxi
chauffeur. „Qué belleza" (wat een schoon
heid) fluistert een man in het voorbijgaan in
haar oor.
Montalban blijft koel onder deze belang
stelling. Net als alle Argentijnsen is ze eraan
gewend geraakt dat mannen openlijk toe
spelingen maken op het uiterlijk van vrou
wen die zonder mannelijke begeleider over
straat gaan. Innerlijk geniet ze ervan, geeft
ze toe. „Ik woon bij mijn ouders en geef elke
maand meer dan duizend dollar uit aan de
kapper, nagelstyliste en aan kleren. Als
mannen mij het hof maken is dat een beves
tiging dat ik er goed uitzie. Maar het is niet
de bedoeling dat ik laat merken dat ik van
die belangstelling geniet. Zo'n vent zou zich
rot schrikken als ik op zijn avances inga. Je
moet het zien als een spel dat mannen en
vrouwen hier constant spelen: jagen en be
jaagd worden."
Om het spel te kunnen spelen is mooi zijn
niet voldoende. Echt behagen kan alleen
Evita Peron
een superslanke vrouw, weet iedereen. Ver
geten kan een vrouw die opdracht niet. De
televisie laat de godganse dag niets anders
zien. Dankzij dit medium krijgen de kijkers
hordes magere, rondborstige blondines
voorgeschoteld.
Vedet
Een aantal van hen blijkt het voor buiten
staanders onbegrijpelijke en curieuze be
roep van 'vedet' te hebben. Die dagtaak
schijnt voornamelijk te bestaan uit het pu-
bliekelijk 1 aten zien hoe mooi je bent. De ve
det is de schaars geklede meid die bij een hu-
moristisch tv-programma regelmatig op de
schoot verkeert van de grappenmaker of
hem een uitgebreide blik gunt op haar
borstpartij. Een vedet pronkt met zichzelf
foto GPD
op plaatsen waar het volk dat er toe doet bij
eenkomt. Maat 36 is hoe dan ook het doel.
Daar gaat de Argentijnse vrouw voor. Daar
heeft ze veel, zo niet alles, voor over, Dat je
moet afzien om af te vallen, leren de dames
al jong. Maxima Zorreguieta mag dan blond
zijn en wie weet zelfs sexy, volgens de Ar
gentijnse vrouwen mag het best een maatje
minder. Bijna tien procent van de tiener
meisjes lijdt aan anorexia of boulimia. Zelfs
geëmigreerde vrouwen kunnen zich niet
aan het slankheidssyndroom ontworstelen.
De al tien jaar in Duitsland wonende Celia
Cordoba (43, zwartharig, maat 38, caissière)
onderwierp zich aan een streng dieet voor
dat ze onlangs afreisde naar Buenos Aires.
„Ik vertrok tien jaar geleden met 48 kilo. Ik
kon het niet maken om na-zes jaar afwezig
heid met twaalf kilo te veel onder ogen van
familie en vrienden te komen."
Bij 'Instituto de Belleza Susana' is het in
middels reuze gezellig. De vrouwen voelen
er zich duidelijk op hun gemak. Zonder
schroom bespreken ze 'het mannelijk
schoon'. Dat is een onderwerp waarover
geen woord kan worden gezegd als er man
nen bij zijn. De opmerking dat 'Ricky Mar
tin een lekker ding is', of dat 'Antonio Band-
eiras een lekker kontje heeft' kan de sfeer in
huis en in het echtelijk bed lelijk verpesten.
Alicia Dominguez (27. zwartharig, maat 40,
lerares kunstgeschiedenis en dochter van
Graciela) houdt zich een beetje op de ach
tergrond. Ze is nog steeds boos op ma. „Ze
vindt mij veel te dik. Daarom had ze voor
een week slankmaaltijden voor me gekocht.
Gisteren wilde ze me dwingen om zo'n pak
te eten. Toen ik weigerde, bemoeide mijn
broer zich ermee. Hij praatte op een toon zo
als mijn vader dat zou doen. Hij zei dat ik
nooit een goeie vent krijg als ik niet afval",
aldus een verontwaardigde Alicia.
„Weet je wat het is? Ik pas doodgewoon niet
in de huidige mode waarmee mannen ver
leid kunnen worden. Ik ben sinds kort ge
scheiden en fysiek ben ik nooit de vrouw ge
weest die hij zich wenste. Ik ben dat gedoe
met mooi en slank zijn zat. Het komt wat mij
betreft voort uit een soort van minderwaar
digheidsgevoel van de middenklasse en de
hogere klasse. Wij doen ons uiterste best om
op Europeanen te lijken. Vreemd is dat niet,
want veel Argentijnen zijn de kinderen en
kleinkinderen van geëmigreerde Europea
nen.
Eigenlijk denken die dat ze maar tijdelijk in
Argentinië zijnzegt ze schamper.Wat dat
betreft maakt Maxima de grootste droom
van de midden- en hogere klasse waar. Ze
onderstreept de waardigheid die deze klas
sen zichzelf toedichten. Ze keert niet alleen
terug naar Europa, maar doet dat ook nog
eens als prinses en toekomstig koningin.
Mijn moeder is nooit verder gekomen dan
Reina del Mar, Koningin van de Zee, omdat
ze een miss-verkiezing in een badplaats had;
gewonnen."
Josette Mulders
Blond, sexy en slank is in het Argentinië
van Maxima het ultieme schoonheids
ideaal. De Argentijnse vrouw die mee wil
tellen moet dan ook iedere dag meer dan
haar best doen om mooi te zijn. Wie daarin
slaagt, maakt de meeste kans op een baan en
slaat de beste huwelijkskandidaat aan de
haak. Over behagen en jagen in Buenos Ai
res. „De Argentijnse vrouw is een loeder."
Als het bijna muisstil is in de schoonheids
salon, kun je er prat op gaan dat Graciela
Dominguez (58, geblondeerd, maat 36,
huisvrouw) aan het woord is. Pikante en al
leen voor vrouwenoren bestemde verhalen
zijn haar specialiteit. Graciela is de gang
maakster van een vriendinnenclubje. Min
stens één keer per week stappen de 'chicas'
bij de schoonheidsspecialiste binnen.
„Waarom? Nou, wat denk je? Mijn man ver
koopt landbouwmachines in het hele land.
Hij is vaak dagenlang van huis. Door mijn
inzet heeft hij een reden om naar huis te ko
men", verklaart Dominguez en ze duwt haar
in een rode bh verpakte ronde borsten naar
voren. De rest van het clubje komt niet meer
bij van het lachen.
Het is donderdagmiddag bij 'Instituto de
Belleza Susana' en Graciela's vriendinnen-
club is gearriveerd. Topdrukte voor de eige
nares en haar vijf medewerksters. Het ont
haren van benen, oksels en bikinilijn staat
op het programma. Alle zes willen Ze hun
Mevrouw Claudia Maradona. foto Daniel Luna/GPD
OIP K
iACOSM-^
Ledra Palace is in de loop der jaren een echte grensovergang geworden.
foto's Jessica Lutz/GPD
