Bodemsoorten in kaart gebracht
PZC
Hiërogliefen
lijken erg op
toverspreuken
Geheim rode wijn ontrafeld
Nieuw molecuul verlicht Parkinson
Hersencellen leven na dood patiënt
Soorten sterven snel uit
Databank in Wageningen voor studies naar grondgebruik
Zebravis
verraadt
vervuiling
Onderzoek
buitenaardse
levensvorm
postzegels
donderdag 24 januari 2002
LONDEN - Het is een stelling die vaker door wetenschappers
is verkondigd: een glaasje rode wijn is heel gezond en vermin
dert de kans op hart- en vaatziekten. Onderzoekers hebben nu
ook een verklaring voor die bewering.
Wetenschappers van de Queen Mary Universiteit in Londen
ontdekten dat polyfenolen, organische stoffen die alleen in
rode wijn voorkomen, de aanmaak van een bepaald eiwit ver
hinderen. Dat eiwit, endotheline-1, vernauwt de bloedvaten
en bevordert aderverkalking.
De onderzoekers deden hun werk grondig. Ze probeerden 23
soorten rode wijn, vier witte, een rosé en druivensap. Alleen
bij de rode wijnen werd de vorming van het bewuste eiwit ge
remd.
Met het verhaal van de Britten komt een einde aan wat in de
wetenschappelijke wereld wel de 'Franse paradox' wordt ge
noemd. De bewoners van het land die zich tegoed doen aan
foie gras, vette kazen, rijke sauzen en die bovendien stevig
doorroken, hebben opmerkelijk weinig hart- en vaatziekten.
Veel minder dan de Britten, die ongeveer evenveel vet en ver
zadigd voedsel eten. ANP
GRONINGEN - Een molecuul dat in 1994 bij toeval is gepro
duceerd, blijkt bij dieren de symptomen van de ziekte van
Parkinson te kunnen verlichten. Dat ontdekte chemicus
BVenhuis in zijn promotieonderzoek waar hij deze maand op
promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Het betreft het synthetische molecuul PD 148903. Venhuis
ontdekte dat de linksdraaiende variant daarvan bij dieren al
in een lage dosis de symptomen van de hersenaancloening
Parkinson langdurig verlicht. „Of de stoffen ook in de mens
zullen werken, is afwachten. Maar een geslaagd onderzoek
met apen stemt ons zeer hoopvol", zegt de promovendus. ANP
LEIDEN - Hersencellen in gekweekte weefselplakjes kunnen
drie weken buiten het menselijk lichaam in leven worden ge
houden. Dat blijkt uit onderzoek van het Nederlandse Insti
tuut voor Hersenonderzoek en van het Interuniversitair Oog
heelkundig Instituut. De twee instituten onderzoeken het
vermogen van hersencellen om te herstellen van ziekten als
Parkinson, Alzheimer en Multiple Sclerose (MS).
De onderzoekers gebruikten hersenmateriaal van patiënten
met een van bovengenoemde ziekten en van patiënten zonder
een hersenziekte. Het hersenweefsel kwam beschikbaar bin
nen acht uur na het overlijden en werd met behulp van
groeifactoren en extra energie in leven gehouden. De onder
zoekers toonden aan dat dertig procent van alle neuronen in
door ziekte aangetast omringend weefsel nog drie weken ac
tief zijn. Nu blijkt dat de hersencellen buiten het lichaam blij
ven leven, willen de onderzoekers ze gebruiken voor experi
menten. GPD
TEXAS - De snelheid waarmee diersoorten uitsterven, kent
zijn gelijke niet in de geschiedenis. Binnen twee- tot driehon-
derd jaar is de helft van alle levende vogels en zoogdieren ver
dwenen. Zo voorspelt Donald Levin van de universiteit van
Texas in Austin.
Uitsterven is een natuurlijk fenomeen. Maar het tempo van de
huidige uitroeiing is honderd tot duizend keer zo hoog als nor
maal, aldus Levin. „Op dit moment verdwijnt er elke twintig
minuten een plant- of diersoort van de aarde. We leven in een
periode van de grootste massa-uitroeiing sinds het verdwij
nen van de dinosauriërs, zeventig miljoen jaar terug. Nu is er
zoveel wildernis verdwenen dat herstel is uitgesloten. We zul
len hiermee moeten leren leven."
door John van Oppen
WAGENINGEN - Het bodem
instituut ISRIC in Wageningen
is wereldberoemd tussen de
keerkringen, maar vrij onbe
kend in eigen land. Dat gaat
veranderen. Steeds meer weten
schappers, veldwerkers, stu
denten en scholieren ontdekken
de schat aan kennis die hier ver
zameld ligt, mede dankzij Unes
co.
Alle grote kwesties van de 21e
eeuw houden verband met het
gebruik van de aardbodem. Of
het nu gaat om het vraagstuk
van de economische vluchtelin
gen die armoede in eigen land
ontvluchten; om het verband
tussen gezondheid en geneti
sche modificatie van voedsel;
om klimaatverandering of om
dreigende overstromingen - al
tijd heeft het te maken met het
bodemgebruik.
Alle voedsel spruit eruit voort.
De bodem reguleert ook de op
slag van drinkwater en de af
voer van overtollig (rivier)wa-
ter. Hij fungeert als buffer voor
giftige stoffen en als opslagpunt
of bron voor koolstof en broei
kasgassen. En, aardig detail, er
is op de aardbol maar één insti
tuut dat alle elementaire kennis
over letterlijk alle bodemsoor
ten ter wereld verzameld heeft.
Dat is het ISRIC in Wageningen.
De daar aanwezige databestan
den kunnen worden gebruikt
voor mondiale en regionale stu
dies naar klimaatverandering,
voedselvoorziening, afwate
ring, bodemvervuiling, -verzil-
ting of -uitputting. „Je mag dus
verwachten dat mensen die zich
bezighouden met de grote
vraagstukken van de nieuwe
tijd, voortaan ook gebruik gaan
maken van de kennis die nu ook
voor hen toegankelijk is", zegt
directeur dr. Roel Oldeman.
ISRIC staat voor International
Soil Reference and Information
Centre. Het werd in de jaren zes
tig opgericht door Unesco, de
onderwijs- en onderzoekstak
binnen de Verenigde Naties.
Aanvankelijk met de bedoeling
wereldwijd bodeminformatie te
verzamelen - met de nadruk op
derdewereldlanden - en advie
zen te geven over duurzaam ge
bruik van deze natuurlijke
Dr. Roel Oldeman bij het profiel van een verzilte bodem in Turpan, China. foto Henk van Holland /GPD
hulpbronnen. Van het een kwam
het ander en uiteindelijk be
schikt het ISRIC nu over een na
genoeg compleet databestand
van alle bodemsoorten die op
deze wereld te vinden zijn. Hier
door heeft het instituut ook de
status van World Data Centre
for Soils gekregen van de Inter
national Council for Science.
Selectie
Een deel van die collectie is te
zien in het Wereld Bodem Muse
um aan de Duivendaal 9 te Wa
geningen. Daar staat een
selectie uit 950 verschillende
bodemprofielen uitgestald, met
uitleg over de bijzonderheden
ervan - bijvoorbeeld over de
scheikundige analyse, de typi
sche voedingskracht van zo'n
bodem en andere elementaire
functies zoals de filter- en op
slagcapaciteit van zoetwater. Je
leert er dat slechts elf procent
van alle bodems op de wereld
geschikt is voor landbouw; dat
de opwarming van de aarde (het
broeikaseffect) kan worden te
gengegaan als de capaciteit om
koolstof op te slaan in de grond
beter wordt benut; dat de tem
peratuur de snelheid van che
mische reacties in de bodem be
paalt; dat de oude Chinezen en
de oude Indiaanse beschavin
gen al heel goed begrepen dat
verschillende gewassen ook
verschillende eisen stellen aan
een grondsoort en dat we voor
het bouwen aan een duurzame
samenleving inderdaad alles
moeten afweten van de grond
waarop we leven.
Wie dieper wil graven, kan te
recht in de bibliotheek met
15.000 onderzoeksrapporten,
6000 kaarten en 16.000 dia's.
Een deel van dat databestand is
binnenkort ook via internet te
raadplegen. „De fase van verza
melen, bestuderen en analyse
ren van bodemgegevens uit
werkelijk alle regio's van de we
reld is nagenoeg afgerond. De
fase van ervoor zorgen dat die
kennis optimaal beschikbaar
komt voor verschillende doel
groepen, hebben we eveneens
achter de rug nu we de meeste
gegevens ook digitaal kunnen
aanleveren. We zijn aangeko
men op het punt waarop we ie
dere onderzoeker en veldwerker
moeten kunnen helpen als die
projectmatig op zoek is naar in
formatie die specifiek voor hem
van belang kan zijn, of als hij
behoefte heeft aan bodemkun-
dige uitleg of training", aldus
Oldeman.
Hij zegt blij te zijn dat zijn insti
tuut sinds begin dit jaar nauw
samenwerkt met Wageningen
Universiteit en Researchcen
trum. „Dat biedt de beste per
spectieven op internationale
samenwerking in veel andere
disciplines van de wetenschap
Maar Oldeman hecht eraan te
laten weten dat zijn doelgroep
groter is. „Tot voor kort kregen
we hier vooral landbouwkundi
gen uit landen als Mali, Equa-
dor of Indonesië. Allemaal we
tenschappers en veldwerkers
die behoefte hadden aan infor
matie en praktijktraining. We
zijn bekender tussen de keer
kringen, dan in eigen land. Toch
hopen we dat voortaan ook stu
denten en leraren van middel
bare scholen de weg naar ons in
stituut en ons museum weten te
vinden. Want wie een project wil
draaien over een actueel vraag
stuk, vindt hier tal van aankno
pingspunten. En het gaat ons er
om dat steeds meer mensen zich
bewust worden van de diepere
achtergrond bij actuele kwes
ties. Zodat ook meer mensen
gaan toewerken naar een duur
zaam gebruik van onze natuur
lijke hulpbronnen. Veel maat
schappelijke kwesties die in de
nabije toekomst de kwaliteit
van het leven zullen bepalen,
zijn terug te voeren op een on
verstandig gebruik van de bo
dem. Ook gezonde bodems kun
nen bederven of degraderen
door overbemesting, erosie,
chemische vervuiling, uitput
ting en overdadige irrigatie. Dat
laatste is eeuwen geleden al eens
gebeurd in Mesopotamië, ooit
toch één van de vruchtbaarste
regio's op aarde, nu een dorre
woestenij. Nieuwe wastelands
dreigen te ontstaan in het Mid
den-Oosten en Pakistan."
Zoutkorst
Oldeman geeft een andere voor
beeld hoe milieurampen afge
wend kunnen worden, als de
kennis waarover ISRIC be
schikt ook wordt toegepast.
„Als zout grond- of oppervlak
tewater verdampt, ontstaat op
den duur een zoutkorst waarop
geen vegetatie mee mogelijk is.
Door wind of overstromingen
kan zo'n korst jaren later toch
weer bedekt worden met nieuw
sediment. Daarop kan zich weer
vegetatie vestigen. Door het
zout uit te spoelen, kunnen zul
ke bodems toch nog geschikt
worden voor landbouw, zeker
als verstandig wordt omgegaan
met de keuze van gewassen."
GPD
Bezoekadres: Duivendaal 9.
Voor openingstijden, afspraken
en inlichtingen, bel (0317)
4717111 of email soil@isric.nl.
Meer informatie op internet:
www.isric.orgwwiv.bodem-
breed.nl www.bodem.pagi-
na.nl; www.dow.wau.nl/inlei-
dingbodem; www.agralin.nl. Er
zijn ook speciale ivebsites voor
profielwerkstukken: www. aar-
de.nu (speciaal voor bètavak
ken), www.werkstuknet-
werk.nl; www.klimaat-
werkstuk.nl en www.voedsel-
werkstuk.nl
CLERMONT - Oplichtende ze-
bravissen waarschuwen voor
gifstoffen in het water. Voor de
ze nieuwe aanpak om tijdig wa
tervervuiling op te sporen, ont
wikkelde biochemicus Paul
Russell van de universiteit van
Cincinnatti in Clermont een
nieuw monitorsysteem. Hij
bracht enkele genen in de zebra-
vis die actief worden bij gevaar.
Al dertig jaar is bekend dat vis
sen in de buurt van een olieraffi
naderij een hoger niveau van
een bepaald enzym bevatten
dan vissen vijf kilometer ver
derop. Dit enzym wordt niet
aangemaakt bij vissen vijftien
kilometer stroomafwaarts.
Russell zocht jaren naar een ma
nier om de vis een signaal te
laten afgeven zodra het gif de
genen activeert die het enzym
produceren. „Dit idee kon pas
worden gerealiseerd dankzij
gentechnologie", aldus de bio
chemicus.
Samen met toxicologen van de
universiteit van Wisconsin in
Milwaukee maakte Russell de
eerste Frankensteinvis die licht
geeft na het zwemmen in ver
vuild water. Hij bracht hiertoe
een menselijk gen in dat actief
wordt wanneer pcb's of dioxine
aanwezig zijn. Hij koppelde dit
gen aan het luciferasegen, dat
bij vuurvliegjes zorgt voor op
lichting in het donker. In andere
samengestelde genen koppelde
hij het luciferasegen aan het gen
dat bij forel tot expressie komt
bij blootstelling aan zware me
talen, aan een rattengen dat rea
geert op oxidanten of aan een
menselijk gen dat gevoelig is
voor oestrogenen in het milieu.
Cellen van zebra vissen, voor
zien van deze samengestelde ge
netische pakketten, gloeiden in
derdaad op in aanwezigheid
van verschillende gifstoffen. Na
deze eerste stap in het lab wer
den bevruchte viseieren geïn
jecteerd met het vreemde DNA.
Dit resulteerde in tachtig trans
gene zebra vissen.
Bij blootstelling aan pcb's of
zware metalen lichten de vissen
niet zichtbaar op. Ze moeten
eerst uit het water worden ge
vist en onder een luminometer
(lichtmeter) bekeken.
„De zebravis is gevoeliger voor
vervuiling dan alle bestaande
en peperdure technische
testen", zegt Russell. „Bij com
merciële opschaling zullen ze-
bravissen duurder blijven dan
guppies in de dierenwinkel.
Maar de techniek is goedkoper
en efficiënter dan de huidige
n)eetinstrumenten." GPD
doorTheo de With
LEIDEN - Hij heeft inmiddels
800 mensen het hiërogliefen
schrift van het oude Egypte
bijgebracht. Zijn kennis heeft
hij gebundeld in een boek dat
eind vorig jaar is gepresen
teerd in het Rijksmuseum van
Oudheden in Leiden. Egypto
loog Huub Pragt hoopt daar
mee nog meer mensen te fasci
neren voor dit bijzondere
schrift. „Als je eenmaal bent
gegrepen door de hiërogliefen,
gaat dat nooit meer over."
Enthousiast banjert Pragt
langs de indrukwekkende col
lectie van het Leidse museum.
Zo nu en dan wijst hij op de in
scripties op sarcofagen, graf
beelden en andere heiligdom
men uit het oude Egypte. Voor
een leek is het abacadabra.
Hier en daar valt een vogel of
een ander dier te herkennen,
maar daar houdt het dan ook
mee op. Huub Pragt beweert
dat zijn boek de sleutel biedt.
Met enige zelfstudie kan bin
nen een jaar het geheimschrift
worden ontcijferd.
De egyptoloog kan de collectie
van het Rijksmuseum van
Oudheden (RMO) dromen. Hij
heeft er meer dan tien jaar ge
werkt. Vorig jaar heeft hij zijn
baan als educatief medewer
ker opgezegd en is hij voor
zichzelf begonnen. Vanuit zijn
huidige woonplaats Hilver
sum geeft hij cursussen en be
geleidt hij excursies en reizen
op het vlak van de egyptologie.
„Er is heel veel belangstelling
voor Egypte. Dat kan ontstaan
door een vakantie, museum-
bezoek of een documentaire op
televisie."
„De kunst en cultuur van het
oude Egypte hebben voor veel
mensen een magische uitstra
ling. De hiërogliefen zijn daar
bij het grootste mysterie", ver
telt Pragt. „Ik had het zelf ook
tijdens mijn studie egyptolo
gie aan de universiteit van Lei
den. Die tekens bleven mijn
aandacht trekken. Ik wilde ge
woon weten wat die streepjes,
golfjes, plantjes en beestjes
betekenden."
Nadat het mysterie voor hem
ontrafeld was, vond hij het
zonde dat deze kennis alleen
aan de universiteit op te doen
was. Hij bedacht een cursus
voor een breed publiek. Deze
lessenreeks voor leken onder
de paraplu van het RMO was
meteen een groot succes.
„Mijn eerste cursus gaf ik in
1990 en meteen kwam de
waag of ik het lesmateriaal
niet in boekvorm wilde uitge
ven. Er waren bijvoorbeeld be
langstellenden in Limburg die
Leiden te ver weg vonden,
maar wel door middel van
zelfstudie aan de slag wilden."
In eerste instantie was Huub
Pragt daar geen voorstander
van. „Ik dacht dat mijn uitleg
erbij onontbeerlijk was. Het
afgelopen jaar heb ik het ma
teriaal herschreven en toegan
kelijk gemaakt. Iedereen kan
nu zelfstandig aan de slag. Er
is niet meer nodig dan basis
kennis van het Nederlands.
Stap voor stap wordt de lezer
ingewijd in de wereld van de
hiërogliefen."
Speurtocht
De boeken die tot nu toe op de
markt waren, zijn allemaal
vertaald uit het Engels of het
Duits. Pragt: „Mijn boek is een
echt Nederlands boek. Alle
voorbeelden die ik aanhaal,
zijn afkomstig uit het RMO.
Met het boek in de hand kun je
op speurtocht in dit museum.
Da's net iets gemakkelijker
dan in het British Museum."
De egyptoloog begint zijn
boek met een uitleg over het
schriftsysteem. „Hiërogliefen
ontcijferen is net zoiets als het
oplossen van een rebus", zegt
hij. „De tekens zijn geen sym
bolen, maar klanken. Natuur
lijk zijn er uitzonderingen op
deze regel. Soms staat er wél
een tekeningetje achter een
reeks tekens. Maar dat is juist
handig; een huisje staat voor
een bouwwerk en een boom
voor een boomsoort.
Het schrift van de hiërogliefen
beslaat zo'n 4000 tekens. De
eerste hiërogliefen dateren
van 3100 voor Christus en hiel
den stand tot in de Romeinse
tijd. Het was de Fransman
Champollion die in 1822 de
verloren gegane betekenis van
de tekens wist te ontrafelen.
„Ik heb het boek toegespitst op
de meest voorkomende offer
formules. In acht hoofdstuk
ken kan ik niet alles uitleggen.
Toetanchamon in een tuniek met hiërogliefen.
foto GPD
Daarvoor is een vervolgboek
in de maak." Hij maakt duide
lijk dat het een lange weg is om
het schrift volledig onder de
knie te krijgen. „Ik krijg nu pas
het gevoel dat ik de teksten be
gin te doorzien. En nog lees ik
ze niet als de krant. Het blijft
een weemde taal. Soms zit ik
uren te puzzelen. Het zijn net
toverspreuken. Onder de eer
ste betekenis zitten vaak
meerdere lagen."
Drs. Huub Pragt: Hiërogliefen,
het schrift ontcijferd - Neder-
landsche Uitgeversmaat
schappij, ISBN 9061101808,
€15,95. Meer informatie:
www.egyptologie.nl
WASHINGTON - In een onder
grondse warmwaterbron in de
Amerikaanse staat Idaho heb
ben geleerden microscopische
levensvormen ontdekt die hun
energie halen uit een combina
tie van waterstof en kooldioxi
de. Ze hebben om te overleven
geen zonlicht nodig en ook geen
organisch materiaal.
Volgens de onderzoekers is het
mogelijk dat dergelijke organis
men zich ook elders in het zon
nestelsel hebben ontwikkeld,
bijvoorbeeld op Mars of op de
Jupitermaan Europa. De om
standigheden daar zijn voor
verreweg de meeste aardse
levensvormen volkomen onge
schikt. De ontdekking werd de
ze maand gemeld in het tijd
schrift Nature.
De in Idaho gevonden microben
zijn bijzonder primitief. Ze be
horen tot. de aan de bacteriën
verwante, maar oudere groep
der Archaea. Het afvalproduct
van hun stofwisseling is me
thaan. De onderzoekers sugge
reren daai-om dat het zoeken
naar methaan in van Mars af
komstige meteorieten mogelijk
aanwijzingen zou kunnen ople
veren over de aanwezigheid van
soortgelijke organismen op de
Rode Planeet.
Waterstof
De ontdekking ondergraaft de
veronderstelling dat het leven
op aarde begonnen is onder in
vloed van de energie van de zon.
Frank Chapelle, een bij cle ont
dekking betrokken geoloog,
meldt in Nature dat het voor de
stofwisseling van de microben
benodigde waterstof op de jon
ge aarde in ruime mate voor
handen was.
De Britse sterrenkundige en as-
trobioloog Richard Taylor is het
met hem eens. „Zodra je een on
dergrondse watervoorraad hebt
en genoeg chemische brandstof,
kunnen microben ontstaan",
denkt hij. „Vermoedelijk is het
leven op aarde ook zo begonnen.
Vreemd is alleen, dat het zich op
onze planeet naar het oppervlak
heeft verplaatst."
De vondst kan erop duiden dat
leven niet tot de aarde beperkt
is. Geleerden weten dat het le
ven op aarde vrijwel onmiddel
lijk is ontstaan nadat de korst
van onze planeet genoeg was af
gekoeld. Dat geeft aan dat leven
blijkbaar gemakkelijk kan ont
staan. Als dat zo is (en als de eer
ste levensvormen op aarde le
ken op de in Idaho aangetroffen
microben), zou dat de kans op de
ontdekking van leven op Mars
aanmerkelijk vergroten. GPD
Het Basisassortiment Euro
n, waarin alle gelegen
heidszegels zitten met een
waardeaanduiding in euro's,
komt 28 januari aan de loketten.
Het bevat twee velletjes, zeven
boekjes en een mailer.
In dit pakket zit de reeds be
sproken rode bijplakzegel van€
0,02; vijf gelijke zegels in een
velletje.
Verder een boekje met vijf gelij
ke Geboortezegels (ooievaar)
van €0,39 (ook als mailer met
vijftig zegels); een boekje met
vijf gelijke Huwelijkszegels
(twee gezichten) van €0,39 (ook
als mailer); een mailer met vijf
tig Rouwzegels van €0,39; een
velletje met twintig gelijke Ver-
huiszegels (een huisje als man
netje) van €0,39 en een boekje
'Tien om te feliciteren' met tien
vex-schillende zegels van €0,39.
Dan drie boekjes met euroze
gels: vijf van €0,39, vijf van
0,54 en vijf van €0,75. Tot slot
een boekje 'Tien voor uw post'
waarin tien gelijke zegels van
0,39.
Voor de goede orde: op 2 januari
verscheen assortiment Euro I
met daarin een bijplakzegel van
€0,12, twee zakelijke zegels van
€0,39 en €0,78 en acht velletjes
(met steeds vijf zegels) met Bea-
trixzegels in waarden van
0,25, €0,39, €0,40, €0,50,
0,65, €0,78, €1,00 en €3,00.
BELGIË
BELGIQUE
E
B E I G I Q U E
BELGIË
Dit jaar hebben in België twee
WK's plaats op één en dezelfde
locatie: het Circuit Zolder. Het
EK veldrijden wordt op 2 en 3
februari verreden en van 8 tot 13
oktober volgt het wereldkampi
oenschap wielrennen op de weg.
Aan beide evenementen heeft
België op 21 januari twee €0,42-
zegels gewijd. Op dezelfde dag
verschenen nog twee €0,42-
sportzegels. Deze zijn gewijd
aan het 100-jarig bestaan van
de Koninklijke Belgische Ten-
nisbond. Op beide zegels is een
speler in actie.
De zegels in de Belgische reeks
'Promotie van de filatelie' heb
ben vier jaar lang portretten van
de koninklijke familie laten
zien. Dit jaar (uitgifte 11 febru
ari) maar één zegel in de waarde
van €0,42 0,10 met daarop een
tekening (een gekleurde draak),
de winnende kindertekening
van een wedstrijd uitgeschre
ven ter gelegenheid van Belgica
2001.
i B&LGlt BEIGIGL
0.42
De tweede zegel (0,42) die 11 fe
bruari uitkomt memoreert het
150-jarig bestaan van de Uni
versiteit Antwerpen. Op de ze
gel een blik (gebaseerd op een
15 0 jaar oude gravure) vanaf het
water op Antwerpen.
Les Misérables van Victor Hugo
is, mede door de musical en
films, een van de bekendste no
velles van deze tijd. Hugo - in
1802 in Parijs geboren - schreef
het verhaal tijdens zijn verblijf
in Guernsey, waarheen hij was
uitgeweken vanwege zijn uitge
sproken politieke denkbeelden
en zijn aversie tegen Napoleon
III. Zestien jaar heeft hij aan het
boek gewerkt, hij voltooide het
in 1845 en het werd in 1862 voor
het eerst gepubliceerd.
Frankrijk herdenkt de 200ste
geboortedag van Victor Hugo in
de loop van het jaar, maar Gu
ernsey bijt 6 februari echter al
het spits af met de uitgifte van
zes zegels en een velletje. De ze
gels tonen Victor Hugo in Gu
ernsey (22p), de 'musicalfigu
ren' Cosette (27p), Valjean (36p),
Javert (4Op), Cosette met Mari-
us (45p) en op die van 65p de no
velle en een detail van de parti
tuur van de musical.
De zes zegels zitten ook in een
velletje met op de tussenstrook
Cosette gebaseerd op het pro
motiemateriaal voor de musi
cal.
Hero Wit
