T -- 02-02-02 <j
\tr
Koning in spe
gaat voor
de inhoud
PZC
Willem-Alexander
10
Willem II en
Anna Paulowna
dinsdag 22 januari 2002
Welkom Maxima! En oh ja, Willem-
Alexander natuurlijk ook', kopt
een van de spandoeken die de kroonprins
en zijn verloofde tijdens hun kennisma
kingstournee onder ogen krijgen. De on
schuldige tekst schetst ondubbelzinnig
het dilemma waar de prins al zijn hele le
ven mee worstelt. Natuurlijk is hij trots
op zijn charismatische verloofde en de
wijze waarop zij Nederland heeft ver
overd. Maar Willem-Alexander is opge
voed en opgeleid om zijn functie te laten
uitstijgen boven uiterlijk vertoon.
Lange tijd heeft Willem-Alexander naar ei
gen zeggen getwijfeld of hij het Maxima
kon aandoen zijn levensgezellin te worden.
Uiteindelijk concludeert hij dat zij dé vrouw is
,met het juiste en sterke karakter om aan mi j n
zijde een uitermate belangrijke rol te vervul
len." „Zij kan met haar brede visie, haar ge
voel voor humor, haar intelligentie en relati
veringsvermogen mij de steun geven die voor
mij in de toekomst onontbeerlijk is." En dus
voltrekt zich op 19 januari 2001 op de bevro
ren hofvijver van paleis Huis ten Bosch in alle
privacy het belangrijkste moment van zijn le
ven: de Prins van Oranje vraagt Maxima Zor-
reguieta zijn echtgenote te worden.
Willem-Alexander heeft altijd gezegd dat hij
zijn toekomstige levenspartner „absoluut zelf
en in alle vrijheid" zou kiezen. Hij zou de
vrouw van zijn hart zelfs verkiezen boven de
troon. Die schier onmogelijke keuze wordt
ternauwernood voorkomen als de gevoelighe
den rond het juntaverleden van Maxima's va
der vakkundig uit de weg worden geruimd.
„Diverse publicaties hebben soms een zware
druk op onze relatie gelegd, waar we tot op he
den sterker uitgekomen zijn", aldus Willem-
Alexander bij de aankondiging van de verlo
ving op 30 maart 2001.
Niet alleen zijn keuze voor Maxima met haar
dubieuze afkomst, maar ook de soms overdui
delijke worsteling met de ministeriële verant
woordelijkheid roepen in de periode voor de
verlovingsaankondiging de vraag of op Wil-
lem-Alexander wel geschikt is voor het ko
ningschap. In maart, amper een maand voor
de presentatie van het verloofde paar, begaat
Alexander, naar later blijkt onder enorme
druk, 'ajdens een werkbezoek aan New York
Kinderdijk, 8 oktober 2001.
foto Robert Vos/ANP
een enorme blunder. Gevraagd naar de kwes-
tie-Zorreguieta wijst hij de meegereisde jour
nalisten vrijmoedig op een 'open bron'. Het
betreft een ingezonden brief van juntaleider
Videla in een Argentijnse krant. De breed uit
gemeten faux pas komt de kroonprins op een
fikse berisping van premier Kok te staan. Zijn
aanstaande maakte zo'n drie weken later ont
wapenend voorgoed verleden tijd van de New-
Yorkse uitglijder: „Je was een beetje dom."
Willem-Alexander heeft er nooit een geheim
van gemaakt dat hij het soms moeilijk heeft
met de regels die hem de vrijheid van menings
uiting nagenoeg onmogelijk maken: „Ik kan
niet zomaar zeggen wat ik wil. Als ik het er
gens mee oneens ben, moet ik mijn mond hou
den en dat is vaak heel moeilijk." Over de
spaarzame protesten tijdens de rondreis langs
de provincies, zegt de prins vol zelfspot: „In
Willem-Alexander tijdens de Elfstedentocht van 1986.
foto Theo Bohmers/GPD
Willem-Alexander in 1972.
foto Stef Breukel/GPD
Nederland heeft iedereen vrijheid van me
ningsuiting. Althans, bijna iedereen."
De relatie met Maxima Zorreguieta bloeit op
in een periode waarin de kroonprins afrekent
met zijn imago van 'prins Pils' en serieus ko
ning in spe wordt. Zijn dertigste verjaardag in
1997 vormt een duidelijke kentering. Het jaar
daarvoor host Willem-Alexander nog vrolijk
mee met de Nederlandse Olympische sporters
in Atlanta. Hij wordt regelmatig vastgelegd
met een pilsje in de hand of ingetogen mee-
swingend op de melodieën van René Froger in
een voetbalstadion.
Op de Duitse snelweg rijdt de prins in 1995
roekeloos met hoge snelheid de vangrail in. Op
de passagiersstoel zit een dame: Emily Bre-
mers. In het najaar van 1998 is vrijwel ieder
een er zeker van dat er een verloving met de
Nijmeegse tandartsdochter op handen is.
Maar in september van dat jaar wordt de vier
jaar durende relatie, die was begonnen op een
studentenfeestje in Leiden, plotsklaps beëin
digd.
De verhouding met Emily ontstaat vlak nadat
Alexander zijn studie geschiedenis aan de uni
versiteit van Leiden na zes jaar 'met genoegen
heeft afgerond. De prins bewoont een studen
tenhuis op het Rapenburg en wordt regelmatig
in het Leidse uitgaansleven gesignaleerd. Na
zijn afstuderen betrekt Alexander het heren
huis Noordeinde 66 in Den Haag, vlak naast
paleis Noordeinde.
Als student kan Alexander zich nog in de luw
te studentikoze uitspattingen veroorloven.
Desondanks gloort ook dan al onafgebroken
zijn toekomst als koning. Vlak na zijn dertig
ste verjaardag zegt Willem-Alexander dat hij
als opgroeiende jongen lang weerstand heeft
gekoesterd tegen het koningschap. „Pas toen
ik de universiteit verliet, heb ik mij verzoend
met mijn taak. Nu zie ik het als een uitdaging
waar ik zin in heb, ik kan mezelf overtreffen.
Ik zal het waarmaken dat ik recht heb op deze
functie. Alle twijfel is weg."
Dwarse puber
Willem-Alexander Claus George Ferdinand,
geboren op 27 april 1967 in Utrecht, brengt
zijn kinderjaren door op kasteel Drakesteijn
in de bossen van Lage Vuursche. Hij gaat naar
school inBaarn, vlakbij paleis Soestdijk. In
die jaren worden tijdens een vakantie ook zijn
eerste woorden van belang opgetekend: 'Ne
derlandse pers, opgerot
Als Beatrix in 1980 koningin wordt, verhuist
het gezin naar Den Haag, waar Alexander zijn
schoolloopbaan voorzet aan het Eerste Vrij
zinnig Christelijk Lyceum. Met de troonsbe
stijging van zijn moeder valt hem officieel de
titel Prins van Oranje ten deel.
De kroonprins is een dwarse puber, regelma
tig ligt hij met zijn ouders overhoop. De over
stap na de derde klas naar de prestigieuze
kostschool Atlantic College in Wales, is zijn ei
gen keuze, vertelt hij later. „Ik wilde gewoon
het huis uit."
In 1985, hij is dan achttien jaar, vervult
Alexander zijn dienstplicht bij de Koninklijke
Marine. Een jaar later wordt hij officier. Op
zijn 23ste wordt de prins benoemd tot adju
dant in bijzondere dienst van zijn moeder.
De kroonprins is een fervent sportliefhebber.
Zo rijdt hij in 1986 de Elf stedentocht uit en
loopt hij zes jaar later de marathon van New
York. Daarnaast skiet hij graag en staat hij 's
ochtends regelmatig een uurtje eerder op om
voordat zijn werkdag begint even te gaan ten
nissen.
Zijn liefde voor sport zorgt ook voor een hevi
ge controverse rond zijn persoon. De prins
kondigt zijn lidmaatschap van het Internatio
naal Olympisch Comité (IOC) aan in 1998,
hetzelfde jaar waarin er ernstige corruptie
schandalen rond het sportbolwerk naar bui
ten komen. Premier Kok adviseert de prins
zijn lidmaatschap op te schorten. Als de orga
nisatie uiteindelijk schoon schip maakt bin
nen de gelederen, mag Alexander alsnog de
Olympische eed afleggen. Binnen het IOC
houdt de prins zich onder meer bezig met het
stimuleren van sport in Afrika.
Waterbeheer
In ieder geval totdat de troon roept, zal
Alexander zich intensief bezig blijven houden
met waterbeheer. Die specialiteit, aangeraden
door prins Claus, heeft hem in binnen- en bui
tenland al veel aanzien opgeleverd. Een reis
naar Brazilië in het voorjaar van 1998 is de
eerste serieuze test voor de koninklijke water
manager. Willem-Alexander neemt gretig deel
aan discussies met deskundigen en houdt ster
ke speeches waaruit een gedegen kennis over
het onderwerp blijkt. Hij is voorzitter van het
tweede Wereld Water Forum dat in 2000 in
Den Haag wordt gehouden en op officiële rei
zen is er in het programma altijd tijd inge
ruimd voor waterproblematiek.
Ter voorbereiding op de staatsbezoeken die de
prins samen met Maxima in toekomst zal af
leggen, maakte hij de afgelopen jaren officiële
reizen naar onder meer Australië, Nepal, Ja
pan en MarokkoDoor zijn adviseurs wordt hij
dan steevast als 'de prins van de inhoud' aan
geduid.
Naast zijn officiële plichtplegingen ruimt Wil
lem-Alexander zo veel mogelijk tijd in voor
zijn grote hobby: vliegen. De prins hanteert re
gelmatig de stuurknuppel van het regerings
toestel KBX, ook tijdens officiële bezoeken en
met Beatrix aan boord.
Willem-Alexander zegt in het televisie-inter-
view ter gelegenheid van zijn dertigste ver
jaardag dat hij na zijn inhuldiging graag ko
ning Willem IV genoemd wil worden. Hij ziet
het koningschap voor zich zoals zijn oma Juli
ana dat invulde. De koning in spe heeft wel
duidelijk gesteld dat hij net als zijn moeder
niets voelt voor een louter ceremoniële func
tie. „Als de inhoud ontbreekt, heb ik er meteen
een stuk minder zin in."
Het zal overigens nog jaren duren voordat
Beatrix troonsafstand doet ten behoeve van
haar oudste zoon, zei de koningin tijdens haar
staatsbezoek aan Roemenië in oktober. Voor
Willem-Alexander komt deze mededeling niet
als een verrassing: „Ik ben blij dat die tijd om
ons eig'en leven op te bouwen en wellicht een
gezin te stichten ons is gegund. Ik weet uit ei
gen ervaring van de tijd op Drakesteijn dat
zo'n periode heel essentieel is."
Berrit de Lange
De ambitieuze en knappe erf
prins van Oranje was aan
het begin van de negentiende
eeuw een goede huwelijkspartij
maar dat betekende nog niet dat
hij bij alle meisjes gewild was.
Vader Willem I meldde vol trots
de verloving met prinses Char
lotte van Groot-Brittannië en
Ierland, maar Charlotte zelf zag
een eventueel verblijf in het
koude, kille, en onaanzienlijke
Den Haag helemaal niet zitten
en verzette zich hevig tegen de
verbintenis. Ze schroefde haar
voorwaarden op - alleen onder
heel bijzondere omstandighe
den zou ze ooit eens een keertje
in Nederland langs hoeven te
komen - om Willem uiteindelijk
toch af te wijzen.
Gelukkig duurde het gezichts
verlies voor de 'held van Water
loo' maar kort. De Russische
tsaar Alexander I deed zijn
jongste zus, groothertogin An
na, in de aanbieding en de Oran
jes hapten toe. In het huwelijks
contract - fraai versierd met
zilveren zegelhouders - werd
onder andere vastgelegd dat
Anna Paulowna aan het hof
haar eigen Russisch-orthodoxe
kapel en priesters zou krijgen.
De kinderen echter zouden in
het geloof van hun vader wor
den opgevoed. Op 21 februari
1816 trouwde het paar in St. Pe
tersburg, maar de feestelijkhe
den gingen daarna nog lange
tijd door.
Pas zes maanden later kwamen
Willem en Anna naar Neder
land. De tussentijd was overi
gens goed besteed. Toen Anna
Paulowna eind augustus haar
intrede maakte, was zij reeds in
verwachting. Met Charlotte liep
het minder goed af. Zij trouwde
in 1816 met Leopold van Sak-
sen-Coburg (de latere eerste ko
ning van België)maar stierf een
jaar later in het kraambed.
Hans Jacobs
