Apenhuis wacht op komst gorilla's
m
PZC
DE WEGENWACHT LAAT JE
NIET IN DE KOU STAAN
1
Tom Poes en de Mobbeweging
Casper Hobbes
4
Nederlandse bioloog voert in Jakarta laatste wens van miljonaire uit
recept
Kapucijners zoals in Wijk aan Duin
puzzel
8
12
13
HA NA HA» STERF,
VERSCHRIKKELIJKE
SKEEUWMAK. STERF.'
m,
a
het weer
zaterdag 19 januari 2002
Puck Schmutzer overleed in 1998 en zij liet in haar woon
plaats Jakarta een huis na van ruim een miljoen euro. De op
brengst werd volgens haar laatste wens besteed aan een hy
permodern apenhuis. Dat is af, maar de gorilla's voor wie een
belangrijk deel is bestemdkomen maar niet. De huidige ver
zorger, een Britse dierentuin, is bang dat de dieren iets over
komt in de Indonesische hoofdstad.
doorTheo Haerkens
Als een fonkelende parel
staat apenhuis 'Pusat Pri-
mata Schmutzer' in het hart van
dierentuin Ragunan in Zuid-Ja-
karta. De dierentuin zelf is al
een groene oase in de zinderende
miljoenenstad, maar het apen
huis vertegenwoordigt een to
taal andere wereld. Roestvrij
staal, hygiënische tegels en
tientallen op het internet aan
gesloten cameraatjes om de die
ren dag en nacht 'en wereldwijd'
te bestuderen.
Bioloog Willie Smits is er trots
op. De Nederlander die al 22
jaar in Indonesië woont, is er
zelf verbaasd over. Hij, ver
klaard tegenstander van die
rentuinen, bouwde als execu
teur testamentair van de
bevriende miljonaire Puck Sch
mutzer een apencentrum dat
zijn weerga niet kent. „Ik heb er
allerlei experts bijgehaald, ook
van de Apenheul, en hen ge
vraagd om ideeën."
Smits wilde een woongebied
waar de vier Britse mannetjes
gorilla's zich thuis-voelen. Ze
krijgen niet 's ochtends een bak
eten, maar moeten zelf hun kos
tje bijeen scharrelen. Enthousi
ast wijst hij op de aangeplante
zoete aardappelen - 'daar zijn ze
dol op' - en de verticaal in de
grond geslagen buizen om
boompjes in vast te zetten die de
mensapen ook tot voedsel die
nen. Andere bomen worden met
schrikdraad beschermd.
De binnenkooi blijft door een
slimme constructie vanzelf
koel. Het met de hand bediende
systeem om de hekken open en
dicht te doen, is de enige conces
sie aan de onvolkomenheden
van de derde wereldstad. „Als de
stroom uitvalt, dan zouden de
deuren niet open kunnen."
Taboe
Een brug leidt bezoekers over de
apenweide, maar appels en an
der voedsel voeren is taboe om
besmetting te voorkomen. Het
water in de vijvers is schoner
dan het drinkwater dat menig
sloppenbewoner tot zijn be
schikking heeft. Smits ziet de
absurditeit daarvan in, maar
troost zich met de gedachte dat
dit nu eenmaal de wens was van
de verscheidene.
Puck Schmutzer droeg dieren
een warm hart toe en wilde iets
nalaten waar veel mensen ple
zier van zouden hebben. Door
haar goede band met John As-
penal, een excentrieke Britse
gokker die zijn geld stak in
Howletts dierentuin in Kent,
werd afgesproken dat vier voor
de fokkerij overtollige gorilla's,
broertjes, uit die tuin naar Ja
karta zouden verhuizen. De
stad heeft eenzelfde klimaat als
Centraal-Afrika, waar de mens
apen oorspronkelijk vandaan
komen en wegens onrust niet
kunnen worden uitgezet.
Maar nu lijken de Britten het
avontuur niet aan te durven. Ze
lieten zich bang maken door ra
dicale moslims, die aan het
begin van de oorlog in Afgha
nistan alle buitenlanders -
Amerikanen en Britten eerst -
het land uit wilden gooien. Deze
zouden de apen evenmin goed
gezind zijn. De Britten negeren
al maanden pogingen om con
tact op te nemen, aldus Smits.
Zo verspeelt Jakarta mogelijk
de kans om - kosteloos nog wel -
als enige dierentuin in Zuid-
oost-Azië gorilla's-te laten zien.
„Terwijl ze hier permanent een
begeleider stationeren en zelfs
aleen vei'gunning hebben de
dieren elk ogenblik het land
weer uit te brengen." Willie
Smits is ervan overtuigd dat de
apen volkomen veilig zijn. Hij
beroept zich op zijn uitstekende
relatie met de machtige gouver
neur Sutiyoso. „Die man is hele
maal gek van dieren."
Smits betreurt dat de mens
apen, die al in oktober zouden
komen, er nog niet zijn. Maar hij
vindt het ook onzin te wachten
met de officiële opening. Er wo
nen al honderden apen in het
complex. „We kunnen de apen-
weicle prima gebruiken voor de
orang-oetans", zegt hij prac-
tisch. Maar zo werkt dat niet.
Sutiyoso, tuk op de eer, wil het
complex pas openen als de go
rilla's er zijn. Tot die tijd blijft
het hypermoderne apenverblijf
ongebruikt. GPD
(Advertentie)
We staan 24 uur per dag voor je klaar.
Word nu ook lid!
ANWB
Kom langs!
Bel!
0800-0503
Surf naar
anwb.nl
Hans Belterman
Kapucijners en grauwe erwten zijn bij
zondere peulvruchten want ze wor
den vrijwel uitsluitend in ons land ge
kweekt en gegeten. De peulvruchten zijn
aan elkaar verwant en het recept kan dan
ook met de beide soorten (we gaan uit
van kapucijners) worden toegepast. Het
recept is afkomstig van een familie die
heel lang op De Nollen, achter de duinen
bij het vroegere Wijk aan Duin (tegen
woordig Beverwijk) woonde. Het recept
is niet uniek, Dergelijke bereidingswijzen
komen ook elders in ons land, voorna
melijk boven de grote rivieren, voor. De
overeenkomsten met het 'captains din
ner' zoals dat vroeger aan boord van Ne
derlandse zeeschepen werd gegeven
zijn duidelijk.
De zeelieden echter gaven de voorkeur
aan gestoofde runderlappen boven de
speklapjes die men achter de duinen in
Wijk aan Duin at. En de prei was iets spe
ciaal van die familie anderen namen er
gefruite uien voorin de plaats.
Voor 4 hoofdgerechten:
400 - 500 gram gedroogde kapucijners; 1
verse peterseliewortel; zout; 8 kleine
speklapjes, samen ca. 600 gram; witte
peper uit de molen; 2 eetl. (Zaanse) mos
terd; 75 gram reuzel of boter; 2 flinke
preien, uitsluitend het witte en licht
geelgroene gedeelte in smalle ringen ge
sneden. Voorts: 150 - 200 gram bacon of
ontbijtspek, dunne plakjes; 2 uien, in
smalle ringen gesneden; kleine augurk
jes, zoetzuur, uit potje; zilveruitjes, zoet
zuur, uit potje; (Zaanse) mosterd, potje;
en eventueel piccalilly; 1 eetl. fijngehak
te (blad)peterselie.
2
3
4
5
6
7
9
10
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Toonder Studio's
Spoel de peulvruchten enkele malen in
ruim koud water. Laatze8-10 uur weken.
Zet ze daarna op met vers water en voeg
de schoongeboende peterseliewortel
toe. Laat de kapucijners in ongeveer 1
uur gaar koken. Voeg tegen het einde van
de kooktijd wat zout toe. Laat de gekook
te peulvruchten op een zeef uitlekken,
opdrogen en afkoelen. Verwijder de pe
terseliewortel.
Maak de speklapjes droog met keuken
papier en wrijf ze in met zout, peper en
mosterd. Laat ze 10-20 minuten liggen.
Verhit een koekenpan en laat de helft van
de reuzel of boter heet worden. Bak de
speklapjes ersnel aan weerszijden goud
bruin in. Temper daarna de warmtebron
en laat de speklapjes dan nog 20 minuten
zachtjes bakken tot ze volkomen gaar en
knapperig zijn. Neem ze uit de pan en
houd ze warm. Fruit de prei in het reste
rende vet zolang tot ze zacht en gaar is
geworden. Schep de peulvruchten er
door en laat alles door en door warm
worden.
Bak in de rest van de reuzel of boter de
bacon- of ontbijtspekplakjes tot ze goud
bruin zien en knapperig zijn. Laat ze op
keukenpapier uitlekken.
Presentatie: schep de kapucijners met
prei in voorverwarmde diepe borden.
Strooi verkruimelde ontbijtspek- of ba-
conplakjes er samen met wat peterselie
over. Geef de speklapjes, augurkjes, zil
veruitjes, rauwe uienringen, mosterd en
eventueel piccalilly er apart in komme
tjes en/of schaaltjes bij.
Tip: er kan een salade van tomaten en
komkommer bij worden gegeven.
HORIZONTAAL:
1. Bloedverwanten; 7. song; 8. raaskallen; 10. woonboot; 12.
dierentuin; 13. Arabisch heiligdom; 16. heuplaars; 18. eiland in
de Oostzee; 20. stonde; 21. sportief; 23. nakomeling; 26. hemel
geest; 28. Duitse omroep; 30. voor; 32. huisdier; 34. kriebel; 35.
opscheppen.
VERTICAAL:
1. Trotse houding; 2. nachthagedis; 3. Nederduits; 4. getijde; 5.
landstreek in Frankrijk; 6. nieuw; 7. uiting van plezier; 9. Frans
kerstlied; 11. edelachtbare; 14. grafvaas; 15. geldstraf; 17. bid;
19. edel; 21. ingeslagen deel van een boekomslag; 22. elk; 24.
langspeelplaat; 25. deel van een zeilboot; 27. bevel; 29. zee
hond; 31. grote toeloop; 33. Leger des Heils (Eng. afk.); 34.
jongstleden.
De geschrokken heer kwam met een dreun op de grond terecht en
bleef daar ontdaan zitten. „Bewegen!" riep Rep, om hem heen
springend. „Zitten.is gevaarlijk!" Hij grabbelde opnieuw in zijn
buidel, maar nu snelde de professor toornig nader.„Gaat toch he
nen!" riep hij uit. „Hoe kan men wetenschappelijk arbeiden, wan
neer der proefpersoon verschutterd wordt?" „Met mij is het afgelo
pen", sprak heer Ollie met doffe stem. „Dat voel ik..."
Op dat moment verscheen ook Tom Poes op de dijk. „Het is nog niet
afgelopen!" riep hij. „Starsap drinken vóór volle maan heeft geen
gevolgen! Dat heb ik net geboord!" „Buikpijn", zei de assistent
door Bill Watterson
10 11 12 13
HORIZONTAAL:
1. Veldrit, soort garen; 2. sieraad, boog
gewelf; 3. middelmatig, iemand die
snurkt; 4. stand der edelen, nimmer,
verharde huid; 5. weldra, bepaalde les
op school; 6. ooit, palingpen, oven-
schop; 7. de top afslaan, vervolgens; 8.
scene, neiging; 9. onderscheiding,
vreugde.
VERTICAAL:
1. Bewusteloosheid, kleine kerkelijke
groep; 2. kleur, zangstem; 3. opdracht,
interval; 4. toonladder, zangorgaan; 5.
rijzig, boerenplaats; 6. gewicht, grove
tarwe; 7. Tibetaans leeuwhondje, voor
jaar; 8. overdreven voorliefde, lusthof;
9. gebroken boekweit, strandmeer; 10.
Engelse vlaktemaat, graafwerktuig; 11.
pook, suikerpalm; 12. man van adel, in
het jaar; 13. bontsoort, hinder.
Oplossing van gisteren:
Zweeds raadsel:
-v-f-z-r-
fotokopie
-cello-be
paria-ven
-leesles-
pin-bon-s
-s-parket
strak-ene
-eed-alge
OPSTEL
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Fataal; 6.
dunk; 7. metaal; 8. meikever;
10. romans.
Verticaal: 1. Panda; 2. land
leven; 3. klink; 5. geweer; 9.
kim.
Zoekwoord:
Toegangsprijs
Vooruitzichten
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
max.
10°
9°
9°
9°
min.
6°
7°
6C
5°
wind
ZW 5
ZW 5
ZW 5
ZW 5
Zon
zaterdag
onder 17.11
zondag
op 8.39
Maan
zaterdag
onder 23.21
zondag
op 11.38
Nautisch bericht
Het zicht is eerst matig, later goed. De zuidwestenwind is aan de
kust vrij krachtig. Vanavond kans op onweer. De temperatuur van
het kustwater ligt rond 5 a 6 graden.
Pieps op de achtergrond. Maar niemand schonk aandacht aan hem.
„Praw!" zei de geleerde toornig. „Dat hebt u net gehoord, wat? En
van wie hebt u dat dan vernomen, als ik vragen mag? Wat hebt u dan
gehoord, mijn heer Poes?"
„Starsap werkt pas bij volle maan", verklaarde Tom Poes. „Maar
dan is het ook voorgoed. Het verstart! En dat heb ik zelf gezien bij de
oude Immob, Die had wortel geschoten!
Toen hij deze woorden hoorde, had heer Bommel verder geen rotje
nodig. „Wox-tel geschoten?" riep hij overeind springend uit. „Help!
D-doe iets, bedoel ik!"
Waterstanden
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
19 JANUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
05.29
201 17.49
193
11.56
186 23.49
150
Terneuzen
05.52
225 18.16
216
12.15
193
Cadzand
05.08
193 17.25
185
11.30
179 23.29
142
Roompot Buiten
05.36
151 18.00
146
11.44
143 23.54
105
Roompot Binnen
06.37
128 18.53
122
00.14
097 12.49
133
Zierikzee
06.50
149 19.20
146
00.30
114 13.05
151
Krammersl. West
06.55
161 19.26
156
00.35
117 13.10
153
Hansweert
06.22
237 18.46
229
00.09
177 12.42
208
Stavenisse/Yers.
06.56
155 19.26
149
00.36
115 13.06
150
ZONDAG
Hoog water
Laag water
20 JANUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
06.10
190 18.35
180
12.26
179 -----
Terneuzen
06.28
213 18.52
203
00.21
158 12.50
187
Cadzand
05.46
181 18.11
172
12.06
171 -----
Roompot Buiten
06.16
143 18.46
137
12.19
140
Roompot Binnen
07.05
125 19.36
118
01.06
098 13.36
131
Zierikzee
07.25
143 19.55
139
01.05
11413.45
148
Krammersl. West
07.29
156 20.02
151
01.17
117 13.45
150
Hansweert
06.55
225 19.26
216
00.42
174 13.15
202
Stavenisse/Yers.
07.30
150 19.55
143
01.17
115 13.40
148
MAANDAG
Hoog water
Laag water
EK 21 JANUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
06.49
176 19.20
167
00.36
144 13.06
171
Terneuzen
07.16
198 19.40
189
00.52
154 13.30
180
Cadzand
06.36
166 18.56
158
00.16
135 12.46
161
Roompot Buiten
07.05
13419.41
129
00.34
103 13.10
135
Roompot Binnen
07.45
120 20.15
114
01.35
099 14.04
128
Zierikzee
08.05
136 20.35
133
01.45
113 14.20.
143
Krammersl. West
08.16
149 20.51
145
01.45
117 14.15
147
Hansweert
07.40
212 20.05
203
01.21
170 13.52
195
Stavenisse/Yers.
08.05
143 20.34
137
01.56
115 14.20
145
Europa: Dooi-aanval
De westelijke stroming op de Oceaan draait nu op volle toeren en
jaagt de vrieskou effectief Europa uit. In de stroming brengen storin
gen hun regens vooral op de Britse Eilanden, in Duitsland en in de
zuidelijke helft van Scandinavië. Ook daar dooit het dus. Een heel
verschil met het noorden van Scandinavië; daar sneeuwt het bij tem
peraturen van al gauw 10 graden onder nul. Hogedrukgebieden heb
ben voorlopig een voorkeur voor het zuiden van Europa. Dit week
einde vinden we een kern over Spanje en het zuiden van Frankrijk.
Het brengt er rustig weer, met vooral in het oosten van Spanje en aan
de Rivièra prachtig weer met veel zon en soms temperaturen tot na
bij de 15 graden. Ook Italië profiteert van het hoog. In de Alpen valt
wat lichte regen en motregen in het noorden, waarbij het opvalt dat
het ook op middelhoge hellingen licht kan dooien. De zuidelijke alpi
ne streken houden het geheel droog. Griekenland met bijbehorende
eilanden ziet zaterdag nog slechts enkele buien langskomen, maar
zondag trekken deze buien geleidelijk naar de zuidkust van Turkije en
eveneens naar Cyprus. In Oost Europa is het ondanks de lichte dooi
die aanvangt, boven de dikke sneeuwlaag toch nog vrij koud.
Bioloog Willie Smits is trots op het hypermoderne apencentrum.
foto Theo Haerkens/GPD
jWZIOJ-'
Tuitpot.
De dagen zijn aan het lengen, maar Door: Grieta Spannenburg
de winter is allesbehalve aan het
strengen. Integendeel, het is de komende dagen uitermate zacht
in Zeeland. Die milde luchtsoort wordt binnengevoerd op een
straffe zuidwestelijke stroming. Tegelijkertijd koersen enkele sto
ringen richting onze regio. De meeste neerslag lijkt echter noord
en west van Nederland te vallen, zodat het met de hoeveelheden
regenwater meevalt. Vandaag start meest bewolkt met geduren
de de vroege uren mogelijk nog wat lichte regen.
In de loop van de dag komt de zon bij tijden tevoorschijn.
De onstabiliteit neemt ook toe en dat leidt vooral later vanmid
dag tot de vorming van buien. De gehele dag waait een stevige
zuidwestenwind die de komende tijd blijft doorstaan. Vanavond
worden de buien wat actiever en zijn er ook windstoten en
onweersklappen mogelijk. De vrij onstuimige nacht wordt
gevolgd door een vrij onstuimige zondag. Vooralsnog lijkt het
erop dat die dag in onze
regio droog verloopt, terwijl
eiders in het land geregeld
regen valt. De straffe wind Zacht i 8'"
voert nog wat mildere lucht ZW 5 §4~
aan en de temperatuur tipt - f 4*
aan 10 graden. De dagen #5 ZW6 die J
daarna blijft het zachte weer i
voortduren. Met name dins- f—l
dag en donderdag lijken wat f
regen te brengen, de rest - 8_
van de tijd overheersen dro &4'
ge perioden. ?W5
Sneeuw, vorst en ijs zijn ver
weg, maar de winter is pas ja~~
halverwegeIr^nTsU-c rJahr-JTI
Zeeland: Waaierig
