Verknocht
aan wijn
en historie
PZC
In de ban van het wit gesteente
M
34
Beaune
Carrara
ACSI-Gidsen
Kroatië
Denemarken
Polen
Antillen
Internet
zaterdag 19 januari 2002
Waar grote wijnen en
historische stadsker
nen in elkaar vloeien, ont
staat dat specifieke zuidelij
ke karakter, dat in het Fran
se geval dichter bij huis te
vinden is dan menig toerist
zich realiseert. Waarom rijdt
hij anders in zijn haast om
naar het zuiden te komen een
stad als Beaune voorbij?
Over de tolweg naar het
Franse zuiden ging net een
wereld aan u voorbijZo kopt de
fraaie folder Bourgondië-Le-
venskunst en Levensvreugde.
Inderdaad: voor je het weet ben
je op de Route du Soleil de afsla
gen Dijon en Beaune voorbij
Maar dat geldt niet voor elke
Nederlander. Auke Kroes uit
Friesland, bijvoorbeeld, kwam
25 jaar geleden naar Bourgon-
dië, 'omdat ik het zo idyllisch
vond, en nog altijd vind'. Hij
heeft alles gedaan wat bij de
streek hoort, zoals de arbeid van
wijngaard tot wijnkelder. Nog
een jaar zal hij werkzaam zijn
als (Nederlandse) gids in het
wijnmuseum in Beaune. Dan
houdt hij het werkzame deel van
het leven voor gezien, zegt hij
met een voldane glimlach.
Rachel Koopmeiners kwam tien
jaar geleden naar Beaune om
stage te lopen bij het Office de
Tourisme. Ze zit er nog steeds en
vormt een vertrouwd beeld ach
ter de balie. Het Bourgondische
leven bevalt haar prima. „Al
leen als ik met mijn kind naar de
dokter moet, wil dat specialisti
sche Frans mij af en toe nog par
ten spelen", bekent ze tijdens de
rondleiding in de gebouwen van
de beroemde Hospices. Met na
me voor Nederlanders die het
Frans minder machtig zijn, kan
ze in Beaune veel betekenen,
stelt ze.
Proeverijen
Van Stéphane Kat zou je niet
zeggen dat hij in Nederland is
geboren. De vertegenwoordiger
van Maison Camille Giroud, een
bedevaartsoord voor liefheb
bers van authentiek gemaakte
Bourgogne, net even buiten de
wallen van de oude stad, oogt
als het prototype van een Frans
man. De Nederl ander werd ooit
door zijn wijn importerende
werkgever voor een grondige
opleiding naar Bordeaux ge
stuurd, kwam nog wel even
terug, maar vertrok twee maan
den later definitief naar Bour-
gondië. „Van huis-uit ben ik op
gevoed met de ouderwetse stijl
van Bordeaux, maar na proeve
rijen met Bourgondische wijnen
was ik verkocht. In 1977 heb ik
mij hier gevestigd." Hij kwam in
dienst bij Giroud en gaandeweg
is hij tot de familie gaan beho
ren. Zijn Nederlandse woord
kennis laat hem af en toe in de
steek, wat niet verheelt dat de
liefde voor 'zijn' wijnen is uitge
groeid tot hartstocht.
Hun liefde voor Bourgondië in
het algemeen en voor Beaune in
het bijzonder laat zich gemak
kelijk verklaren. Een dag of wat
van die tolweg naar het zuiden
af om een paar nachten in de
stad of omgeving te verblijven
leert dat al wat de Nederlander
sinds decennia zoekt in Frank
rijk in Beaune en omgeving te
rug te vinden is. Op het azuur
van de zee na dan. Is Dijon het
grote dynamische bestuurscen
trum van het departement en
historisch gezien het middel
punt van het eens zo machtige
hertogdom, het veertig kilome
ter zuidelijker gelegen Beaune
is van oudsher het middelpunt
van de wijn.
Stadswallen
Een relatief schone stad: geen
fabrieksschoorsteen te zien, ook
niet op de moderne bedrijven
terreinen waar Frankrijk zo be
rucht om is. Hier wordt het geld
uitsluitend verdient met wi j n en
toerisme. De oude stad is qua
dynamiek weliswaar geheel van
deze tijd, maar heeft zijn oude
kern binnen de stadswallen met
hun grote bastions goed weten
te conserveren. Achter die vele
oude gevels, maar ook in de
zwart uitgeslagen gewelven on
der de gebouwen, heerst het mo
derne leven. Met als middel
zowel als hoogtepunt, de be
roemde gebouwen met hun
kleurrijke geglazuurde daken
van de Hospices de Beaune.
Het oudste gedeelte, het voor
malige ziekenhuis Hotel-Dieu,
gaat terug tot het stichtingsjaar
1443. Maar er zijn nog oudere te
bezoeken zoals delen van de
stadswallen uit de veertiende
eeuw, de Sint-Nicolaaskerk en
Notre-Dame, beide romaanse
kerken uit de twaalfde eeuw.
Vanuit de Notre Dame loopt een
Cisterciënzer kloostergang die
de geschiedenis van de Notre
Dame koppelt aan de beroemde
abdij van het nabije Cluny. Bij
de basiliek ligt ook de voorname
hoge gevel van het voormalige
parlement van de hertogen van
Bourgondië, voor dat dezen
naar Dijon verkasten.
Het Office de Tourisme heeft
veel materiaal ter beschikking,
waaronder de folder Flaneries,
ook in het Nederlands. Met een
korte route langs de belangrijk
ste historische bezienswaardig
heden. En een route van langere
adem, verdeelbaar over enkele
dagen. Door de drukte in de stad
en op de stadsring met drie rij
stroken naast elkaar in éénrich
tingsverkeer krijg je de indruk
dat Beaune (nog geen 30.000
inwoners) groter is dan in wer
kelijkheid het geval is. De
brochure leert anders: alle be
zienswaardigheden, met als
middelpunt de Hospices de
Beaune, liggen op twee tot
hooguit vijf minuten lopen van
elkaar. Wandelend ontdek je
hoe overzichtelijk de oude stad
binnen de wallen is. En gezellig.
Beaune kent behalve het beken
de vakantieseizoen rond de zo
mermaanden nog één bijzonder
weekeinde waarin de stad let
terlijk en figuurlijk volloopt.
Dat is het derde weekeinde van
november. De Franse pers zowel
als de wereldwijde wijnhandel
zien daar reikhalzend naar uit,
want in dat weekeinde worden
de wijnen van de Hospices de
Beaune geveild, in de grote hal
naast de VVV. Het instituut
heeft sinds de Middeleeuwen tal
van wijngaai'den geërfd om het
complex voor zieken en bejaar
den te kunnen onderhouden. De
veiling van die wijnen is het
richtsnoer voor de prijsontwik
keling van de prestigieuze wij
nen.
Gewelven
Het was koud in Beaune, dit jaar
rond dat hectische weekeinde.
Het ijs lag op de vijvers in de
stad. maar de zon scheen, en de
duizenden in de straten genoten
van de spectaculaire steltlopers
waar het Franse braderiewezen
beroemd om is.
Elders in de stad proefden ande
re duizenden tijdens de grote
'Exposition Générale des Vins
de Bourgogne' of intiemer: in de
vele caves van beroemde wijn
huizen, die voor de gelegenheid
feestelijke proeverijen aanbie
den, zoals Maison Bouchard Ai-
né Fils, waar je voor 156
francs de mooiste wijnen van de
streek kon proeven en waar je
aan de hand van een 'voeltest'
met fluweel, leer, skai, etcetera
het hele jaar door kunt vaststel
len welke wijn (tot dan onbe
wust?) jouw voorkeur heeft.
Dat de verblijfsaccommodatie
in en rond de stad groot is, zal
niemand verbazen. Dat in de
stad bourgondisch kan worden
gegeten evenmin: zoals in Le
Cellier de l'Abbaye de Maiziè-
res. Het restaurant is gevestigd
in de prachtige gewelven uit de
twaalfde eeuw die van de abbij
resten. Het is er altijd fris en in
november extra fris, maar het
geeft het diner de extra dimen
sie van een traditie, met de his
torie versmolten tot de tastbare
cultuur waar de francof ielen uit
noordelijker Europa zo dol op
zijn.
En zo is ook Beaune: eenmaal
verliefd, altijd verliefd. Auke,
Rachel en Stéphane zullen het
desgevraagd onomwonden be
amen.
Alphons B. ter Brake
Dijon mag dan wel de hoofdstad van
Bourgondië zijn, Beaune is onbetwist
de hoofdstad van de Bourgogne-wijnen.
Toch wordt deze stad door de meeste toeris
ten op weg naar het zuiden gepasseerd. Voor
je het weet ben je op de Route du Soleil de af
slagen Dijon en Beaune voorbij. Beaune ligt
op het doorgaans drukke punt waar de A31
overgaat in A6. Beaune laat zich het beste te
voet verkennen. Lopend door stegen en via
binnenplaatsen en tuinen bereikt men spoe
dig het oude hart van de stad, waar de Notre
Dame domineert. In Beaune wemelt het van
de wijnkelders, in kloosters of abdijen, in de
stadswallen of in imposante herenhuizen.
Veel van die kelders zijn toegankelijk voor
het publiek. Hoogtepunt van de stad is het
gasthuis Hospices de Beaune, waar elk na
jaar een grote charitatieve wijnveiling
plaatsheeft.
Meer informatie: Maison de la France:
0900-1122.332 en www.franceguide.com
Office de Tourisme de Beaune, Port Marie de
Bourgogne, 6 Boulevard Perpreuil, 21200
Beaune, Frankrijk: 0033-3802.62135 en
www.ot-beaune.fr
Comité Régional de Tourisme de la Bour
gogne, BP 1602,21035 Dijon Cedex, Frank
rijk, tel. 0033-3802.80280,
www.bourgogne-tourisme.com
V
Wie naar Carrara gaat, kan niet om het witte marmer heen waaraan
de stad haar faam dankt. foto Frits de Vries
Carrara is een stad met zo'n 66.000 inwoners in het Noorden van
Toscane. Hier werd in de eeuwen voor Christus waarschijnlijk
al marmer gedolven. De stad zelf is aardig om te bezoeken, vooral
omdat de marmerwinning en marmerbewerking in alle hoeken en
gaten terug te vinden is. De dom met zijn imposante roosvenster is
bijna helemaal uit marmer opgetrokken.
In de marmergroeve is een museumpje ingericht, een beetje aan
doenlijk maar wel informatief. Daar staat een enorm beeld van de
ossenwagens die het marmer in vroeger eeuwen vervoerden. Wie nu
door Carrara rijdt ziet de moderne trucks af en aan rijden met blok
ken van soms wel 30 ton per stuk. Bij het museum zijn winkeltjes,
waar souvenirs in alle kleuren marmer kunnen worden gekocht,
van beeldjes en asbakken tot marmeren kogels voor anti-stressoe
fening met de hand.
De bergen van Carrara in
Toscane zijn altijd wit. Niet
van eeuwige sneeuw, maar van
het marmer dat hier aan de aar
de wordt ontfutseld. Eeuwen
lang ploeteren mensen hier al
om het witte gesteente uit de
berg te halen. Van Michelangelo
tot Rodin, vele kunstenaars lie
ten zich door dit witte natuur
wonder inspireren.
Het stadje Carrara is helemaal
verknoopt met de mai'merwin-
ning. Niet alleen door de
sneeuwwitte toppen die boven
het oude plaatsje uittorenen,
maar ook door de talloze bedrij
ven die het witte gesteente be
werken en verkopen. Van wand
en vloertegels voor luxe badka
mers tot engelen in kerken, van
strakke grafstenen tot beelden
met tierelantijnen.
Kenners zijn het erover eens: het
witte marmer van Carrara is
van een uitzonderlijke kwali
teit. Vooral de zuiver witte
brokken zijn in trek bij bekende
beeldhouwers van over de hele
wereld.
In de Duomo di Sant' Andrea in
het stadshart domineert het
marmer ook. Niet alleen de bui
tenkant van de kerk is hiervan
gemaakt, ook binnen is het vol
op te vinden. Voor de bewoners
van het stadje moet marmer net
zo gewoon zijn als bakstenen
voor ons: tien procent van de in
woners heeft er zijn boterham
aan. hetzij bij de winning in de
mijn, hetzij in de bewerking.
Het marmer van Carrara is bij
na altijd wit, slechts een enkele
keer wordt zwart of roze ge
steente uit de groeve gehaald.
Italië heeft nog meer marmer
groeven: het Italiaanse rode
marmer komt uit Grosseto, het
groene uit Prato. Ook uit die ste
den wordt het kostbare spul
naar Carrara gebracht om be
werkt te worden. Door de eeu
wenlange ervaring van de ste
delingen wordt nergens kundi
ger marmer bewerkt. Ook al
lijkt het spul keihard, als het in
de verkeerde richting gekapt
wordt, is het broos en breek
baar. In de Duomo is behalve de
indrukwekkende hoeveelheid
marmer ook klein menselijk
moois te zien. In de vitrine bij de
ingang hangen gebeden voor al
le gelegenheid. De mystiek is
hier praktisch verpakt: wie een
kaarsje wil branden, kan een
muntje in het bakje doen en het
schakelaartje omdraaien van
een lampje in kaarsmodel.
Michelangelo
Vlakbij de dom is het huis te zien
waar Michelangelo verbleef als
hij in de stad was. Hij kwam
hoogstpersoonlijk naar de groe
ve om de mooiste delen aan te
wijzen. Voor de mooiste beelden
werd het sneeuwwitte 'statua-
rio' gebruikt, in de dom is van
dat superieure marmer, wit als
sneeuw, nog een prachtige man-
nenbuste te vinden. Aan de ge
vel van Michelangelo's huis
hangen de gereedschappen die
vroeger voor de bewerking wer
den gebruikt. Imposante bouw
en kunstwerken in Pisa, Lucca
en Florence zijn in de Middel
eeuwen gemaakt van het mar
mer uit Carrara.
Al sinds de Romeinen worstelen
de mensen met de bergen rond
om Carrara. Eerst stukje bij
beetje met eenvoudige werktui
gen. Zo bedachten de vorige ge
neraties een simpele manier om
een brok los te maken van het
grote gesteente: in een natuur
lijke spleet of kloof werden hou
ten wiggen gestoken, die wer
den natgemaakt. Doordat de
wiggen gingen uitzetten, brak
uiteindelij k het steenWie nu bij
de marmerwinning rondloopt
kan zich amper voorstellen dat
hele generaties lang mensen het
steen met pikhouweel en man
kracht te lijf gingen.
Kale vlakte
Horen en zien vergaat je bij deze
uitbarsting van machinaal ge
weld van mens tegen natuur. De
mens lijkt te winnen, een mil
joen ton marmer per jaar wordt
weggesleept uit Carrara. De
berg lijkt er niet van te slinken,
maar schijn bedriegt: als de
winning in het huidige moor
dende tempo doorgaat of verder
wordt geïntensiveerd ligt Car
rara over een eeuw of drie niet
meer aan de voet van een berg
maar op een kale vlakte.
In het aandoenlijke museum bij
de groeve, is te zien hoe mens en
berg hier al eeuwen met elkaar
worstelen. De berg gaf zijn witte
goud niet zomaar prijs. In de
loop der tijden lieten hier heel
wat mensen het leven bij de win
ning van het marmer. In vroeger
dagen bij het transport bijvoor
beeld, als mannen samen over
houten balken een reuzenblok
de helling lieten afzakken. Als
het enorme blok ging schuiven,
konden de sjouwers niet meer
doen dan springen voor hun le
ven.
Strijd
Of later, toen de eerste trucks
met hun loodzware last de hel
ling af tuften en de chauffeur bij
weigerende remmen het vege lijf
moest redden door uit de truck
te springen. Ook nu is de strijd
tussen man en steen niet van ge
vaar ontbloot: de stalen draden
die met water gekoeld centime
ter voor centimeter het marmer
klieven, kunnen breken. De seg
menten van de zaagdraad wor
den dan als kogels uit een mi
trailleur door de omgeving ge
spoten. Daarom moeten toeris
ten veilig onderaan de berg
blijven om het schouwspel van
de marmerwinning gade te
slaan.
Niet alleen de grote brokken en
platen marmer zijn bruikbaar.
Uit de enorme stofwolken die
bij het zagen vrijkomen, wordt
ook munt geslagen: het mar-
merstof wordt gemengd door
cement, gebruikt bij de vervaar
diging van keramiek en papier.
Italiaanse kippetjes krijgen een
beetje marmerstof door hun
voer, zodat ze eieren
in lekker stevige schalen leggen.
Frederike Krommendijk
Meer informatie: Nationaal Ita
liaans Verkeersbureau 020-
6168246 en internet
www.italie.starttips.com
Zowel in traditionele boek
vorm als in de modernere
cd-romversie is onlangs de
nieuwe ACSI Internationale
Campinggids 2002 verschenen.
Volgens eigen opgave zijn alle
8.000 campings in Europa ge
controleerd en is de voorzienin-
genlijst geheel her-zien. De inde
ling is logischer, zeggen de sa
menstellers en een aantal nieu
we voorzieningen zoals inter-
netplek, seniorenkorting, kin
deropvang, miniclub en ver
huur van mountainbikes en
duikuitrusting is toegevoegd.
Als extra bevat de cd-rom vi
deofilmpjes, diashows, fotoru
brieken en links naar internetsi
tes van campings. De gids en cd-
rom kunnen bij de boekhandel
gekocht worden voor een geza
menlijke prijs van €23,95 Los
kosten de gids €17,95 en de cd-
rom €13,95
Info: www.acsi-gids.com,
e-mail: info@acsi-gids.com
Vacanceselect heeft Kroatië
toegevoegd aan haar activi
teitenprogramma. Naast Italia-
Select, FranceSelect, Select-
camp en Dicht bij Huis, nu dus
ook CroatiaSelect. De accom
modaties van Vacanceselect va
riëren van appartementen,
compleet ingerichte bungalow
tenten en kampeerplaatsen tot
luxe villa's met zwembad.
Vacanceselect meldt tevens dat
haar aanbod voor Frankrijk is
uitgebreid: vooral aan de Atlan
tische kust, in Noord-Frankrijk
en op Corsica zijn nieuwe cam
pings en vakantiehuizen toege
voegd.
Info: tel. 072-5183183 of
www.vacanceselect.nl
Het Deens Verkeersbureau
heeft een nieuwe gids ge
presenteerd met allerhande we
tenswaardigheden over Dene
marken. Aan de hand van over
zichtskaartjes worden diverse
regio's beschreven. Achterin de
gids praktische informatie, bij
voorbeeld over de veerdiensten
en brugverb in dingen, een over
zicht van alle Deense VW-kan-
toren en een lijst van reisorgani
saties in Nederland en België
die reizen naar Denemarken
aanbieden.
Info: tel 0900-2025280 (€0,45
per minuut, e-mail:
denemarken@dt.dk of
www.visitdenmark.com
Het Pools Camping en Pen
sion Bureau in Emmen
bracht een nieuwe gids op de
markt met twaalf campings,
pensions, vakantiehuizen en
appartementen.
Tegelijkertijd ging een nieuwe
website van start waar op een
kaartje van Polen de adressen
zijn weergegeven. Op deze site
ook algemene informatie over
Polen en een reserveringsfor
mulier.
Info: tel. 0591 -610519 of
www.vakantiepolen.nl
De Nederlandse Antillen
krijgen van ons land 7,2
miljoen euro om het toerisme te
stimuleren. Alle eilanden heb
ben daartoe plannen ontwik
keld, nu sinds 11 september het
toerisme naar de Antillen is te
ruggelopen.
Curacao krijgt 3,6 miljoen euro,
Bonaire 680.670 euro, Sint
Maarten 2 miljoen euro, Sint
Eustatius 363.024 euro en Saba
381.175 euro. Ook gaat er extra
geld naar excursies voor tour
operators en toeristenbureaus.
Zilverberk, het samenwer
kingsverband van vakan
tieparken in Nederland en Bel
gië, heeft een geheel nieuwe
website.
Om dat te vieren introduceert
Zilverberk een nieuw midweek
arrangement.
Voor een verblijf van zes dagen
wordt de weekeindeprijs bere
kend.
Info: www.zilverberk.nl
Kwikfly.com biedt een snelle in
ternetmethode aan om bestem
mingen te vinden en te rang
schikken.
Zo'n 5200 bestemmingen zijn
online beschikbaar.
Info: www.kwikfly.com
Suncamp Holidays speelt in op
de wensen van steeds meer con
sumenten hun vakantie per
computer vanuit huis te boeken.
Er kan 24 uur per dag, zeven da
gen per week geboekt worden
op beschikbaarheid.
Info: www.suncamp.nl
foto Office de tourisme
