Servië heeft weer een toekomst Wil iemand je vermoorden, dood hem dan eerst Zoran Djindjic streng en populair 31 Berlijn Duitsers zijn in Nederland altijd de klos zaterdag 19 januari 2002 Toen Zoran Djindjic aan trad als premier, was het gesternte ongunstig. Na tien jaar Milosevic lag Servië op zijn knieën. De economie werd beheerst door een maf fia die slechts valuta als steekpenningen accepteer de. De bruggen waren ver nietigd door Navo-bommen, het heilige Kosovo was ge amputeerd. Maar precies een jaar later is het land bezig aan een opmerkelijke come back. Of hij Kosovo nog te rug wil? ,,0 nee, dat niet." Het is mijn eerste taak om im populair te zijn, sprak Zoran Djindjic in januari 2001, kort na zijn aantreden als pre mier van Servië. Hij hield zijn woord. Eerst joeg hij president Kostunica in de gordijnen door Slobodan Milosevic op het vliegtuig naar Den Haag te zet ten. Toen werd hij het mikpunt van een protest van de Rode Ba retten, een elitekorps van de po litie, toen hij ze verplichtte an dere oorlogsmisdadigers te arresteren. Tenslotte haalde hij zich de toorn van ambtenaren op de hals door hun salarissen te bevriezen. Terugblikkend op zijn eerste jaar erkent Djindjic dat hij streng is geweest, misschien te streng. ,,We hebben het begro tingstekort teruggebracht tot een procent (van het bruto bin nenlands product)", zegt hij. Stakingen „Misschien was 4 of 5 procent beter geweest. Voor sommige groepen, zoals de gepensioneer den, is het leven erg moeilijk." Maar de vloed van stakingen en protesten ebde deze winter even snel weg als hij was opgekomen. Want anders dan Slobodan Milosevic, die zich schaamte loos verrijkte, deelde Djindjic in de misère. Zijn salaris beliep amper 300 euro per maand, dat van zijn ministers nog minder. Een van de ministers die hij re kruteerde was Bozidar Djelic, die bij zijn oude baas in Parijs ruim 50.000 euro per maand verdiende. De premier bood hem 150 euro, maar Djelic ac cepteerde. Hij slaapt nu in Bel grado bij zijn tante op de bank. „Ondanks de harde maatrege len ben ik populairder dan een jaar geleden", zegt Djindjic. „De verklaring daarvoor is psy chologisch. De mensen zien de realiteit. Ze waarderen mijn werk, en beseffen dat ze de vruchten daarvan pas veel later kunnen plukken. Wanneer? Over twee tot drie jaar." Het Servië van Dj in dj ic was vol gens de EBRD (de Oosteuropa Bank) in Londen het meest suc cesvolle land van alle ex-com- munistische landen in zijn eer ste overgangsjaar. De dinar werd gestabiliseerd, het nepo tisme uitgebannen, de corruptie goeddeels geëlimineerd, de im port geliberaliseerd, de belas tingwetgeving versimpeld. Niet alle maffiosi verdwenen achter de tralies, maar zij die him met zwart geld opgebouwde bedrij ven voorzetten, werden ge dwongen daar belasting over te betalen. „We moesten de staatsfinanciën weer gezond maken, de econo mie ordenen en de wettelijke basis leggen voor buitenlandse investeringen", zegt Djindjic. „We hebben dat alles gedaan in één jaar. Buitenlandse organi saties, zoals het Internationaal Monetair Fonds en de Wereld bank, waren daar erg geestdrif tig over." De eerste buitenlandse inves teerders, zoals de Franse super marktketen Cora, zijn al in Ser vië neergestreken. Djindjic verwacht dat vele anderen dat voorbeeld te volgen. „Servië leeft onder Milosevic tien jaar lang op slot gezeten. Het is nu voor investeerders de laatste middelgrote markt in Europa cie braakt ligt. We liggen bo vendien in het hart van de Bal kan, een regio met 50 miljoen mensen die waarschijnlijk in vijf tot zeven jaar een vrijhan delszone zal zijn." Verpauperd Wie nu over pokdalige wegen naar een verpauperd Belgrado rijdt, kan zich moeilijk voor stellen dat Servië in enkele j aren tijd een Hongarije kan worden. Maar Djindjic rekent erop dat bij de eerste tekenen van bloei de welgestelde en goedopgelei de Serviërs naar het vaderland terug zullen keren. Die instroom van kapitaal en knowhow zou de jaarlijkse economische groei boven de 5 procent moeten tillen die het land in 2001 ï'egistreer- de. Djindjic, die pas 49 is, werd geboren in Bosnië als zoon van een autoritaire legerofficier, aan wie hij een aversie tegen au toriteit overhield. Op de mid delbare school tekende hij een petitie tegen de wet die Josip Broz Tito tot president voor het leven maakte. Na een reeks van aanvaringen met de staat week hij uit naar Duitsland, waar hij onder Jürgen Habermas filoso fie studeerde. Toen het oude Joegoslavië in ontbinding raak te, keerde Djindjic terug naar zijn vaderland. Hij stichtte de Democratische Partijwaarvan hij nu leider is. Als politicus voerde hij oppositie tegen de ex- communistische nationalist Milosevic, totdat de grond hem te heet onder de voeten werd. Tijdens de Navo-bombarde- menten in 1999 week hij op nieuw uit naar Duitsland. Djindjic sprak vloeiend Duits toen hij na de oorlog terugkeer de in Servië, maar hij besefte dat Engels onontbeerlijk was als hij het land uit zijn isolement wilde trekken. Hij leerde de taal van Shakespeare in een jaar, en kan er nu buitenlandse bezoekers in te woord staan. Zijn kans kwam, nadat in okto ber 2000 massale betogingen Milosevic uit het zadel hadden getild. De nieuwe president van de Joegoslavische Federatie (Servië en Montenegro) heette Vojislav Kostunica, maar het was van meet aan duidelijk dat de echte macht bij de regering van Servië zou liggen. Die rege ring werd in januari 2001 onder Djindjic gevormd nadat de op positie de parlementsverkiezin gen had gewonnen. Inmiddels is de verhouding tus sen Djindjic en Kostunica ver zuurd. Terwijl Djindjic zijn blik op de toekomst richtte, bleef een hoofdstedelijke gevangenis liet ontvoeren en op het vlieg tuig naar Den Haag zetten. Maar hij praat over het tribu naal, zoals een baas over zijn honden spreekt - je moet ze af en toe een been toewerpen om ze rustig te houden. „Ik begrijp hen wel", zegt hij over de mensen bij het tribu naal. Kostunica de oorlogen uit het verleden voeren. Kostunica ont popte zich als een Milosevic in schaapskleren, die vast bleef houden aan Kosovo en weigerde het oorlogstribunaal in Den Haag te erkennen. Realiteit Djindjic is ook niet dol op het tribunaal, dat volgens hem een vooringenomenheid tegen etni sche Serviërs heeft. „Ik zie het tribunaal als een realiteit, zoals ook de financiële wereldmark ten een realiteit zijn", zegt hij berustend. Maar Djindjic was afgelopen zomer de held van het tribunaal, toen hij Milosevic uit zijn cel in „Ze dachten dat al hun proble men zouden worden opgelost, zodra ze Milosevic hadden. Maar ze kenden Milosevic niet, die elke medewerking weigerde. En nu willen ze meer van ons. Ze willen documenten en getuigen om de aanklachten te kunnen bewijzen. Soms moeten we ze wat geven." Een van de moeilijkheden was dat Djindjic, zoals hij het uit drukt, ook zijn „eigen prioritei ten" had. Toen Franko Simato- vic werd genoemd in de aanklacht tegen Milosevic, maakte Djindjic direct duide lijk dat hij niet uitgeleverd zou worden. Simatovic was de com mandant van de beruchte Rode Baretten die als 'Frenkie's Boys' worden beticht van de ergste wreedheden. Maar hij was ook de man die naar verluidt Djind jic in oktober 2000 hielp Milose vic ten val te brengen. „Ik ga geen mensen uitleveren alleen maar omdat ze verant woordelijk waren voor eenhe den die misdaden begingen", zegt hij. „Den Haag moet wel met concrete bewijzen komen van de persoonlijke betrokken heid van verdachten bij misda den." Maar zijn opstelling verschilt hemelsbreed met die van Kos tunica, die de samenwerking met Djindjic verbrak nadat de ze Milosevic had uitgeleverd. Djindjic wil Servië zo snel mo gelijk opstoten in de vaart der volkeren, en daarbij vooral niet worden gehinderd door de bal last van het verleden. Gevraagd of hij een gelukkig mens zou zijn als de Navo mor gen Kosovo teruggaf, reageert hij: „O nee, niet dat. Geen Koso vo, alstublieft. Een onafhanke lijk Kosovo zou erg gevaarlijk zijn, omdat het de vrede in Ma cedonië zou bedreigen. Maar Kosovo kan evenmin weer on derdeel worden van Servië. Kosovo is nu een Europees pro bleem geworden, of een wereld probleem. En het is niet aan ons om dat op te lossen." Cees van Zweeden Als je de sensatiepers leest, zou je het niet geloven, maar ook straatro vers hebben wel eens een slechte dag. Neem de drie criminelen die onlangs in Rio de Janeiro een Israëlische toerist benaderden. Van links kreeg de man een mes op de keel, een belager aan de rechterkant stak een hand in zij n zak en de derde stond op de uitkijk. In een snelle reactie weerde de Israëliër de hand met het mes af, daarmee in één moeite door de tweede rover een diepe snee in het gezicht bezorgend. Vervol gens velde hij met twee doelgerichte vuistslagen de eerste man. De derde nam ijlings de benen. Liep iedere roofoverval maar zo af. Meestal gaat het anders, zoals ternau wernood aan de dood ontsnapte taxi chauffeurs, trambestuurders, winke liers en metropassagiers kunnen be amen. Maar er is hoop. Of, beter ge zegd: er is krav maga (KM)een in Israël ontwikkelde, simpel te leren en effec tieve zelfverdedigingstechniek. De Israëliër in Rio de Janeiro was na tuurlijk geen doorsnee-toerist, maar KM-instructeur Avi. Zijn lotgevallen staan beschreven in het onlangs ver schenen eerste krav maga-handboek, waarvan later dit j aar een Nederlandse vertaling op de markt komt. Terreurbestrijding Tot de jaren tachtig was krav maga (Hebreeuws voor 'contactgevecht') een puur plaatselijke aangelegenheid. Is raëlische commando-eenheden ge bruiken de vechtmethode bij terreur bestrijding en het bevrijden van gijzelaars, maar ook veel burgers be kwamen zich in de technieken. Er is in Nederland en andere westerse landen geen gebrek aan vechtsport-op leidingen. Judo, karate, worstelen, kickboksen, noem maar op. Is er echt behoefte aan iets nieuws? Geen vraag voor Eyal Yanilov (42), hoofdinstruc teur en voorzitter van de International Krav Maga Federation (IKMF, www.krav-maga.com). Mag hij even een misverstand uit de weg ruimen? Krav maga, zegt hijis niet te vergelij ken met vechtsporten als judo of kara te. Voor zover er wordt gevochten, ge beurt dat alleen uit zelfverdediging en een sport is het al helemaal niet. Nog vreemder: er zijn geen regels. In princi pe is alles geoorloofd. „Krav maga is gebaseerd op een combi natie van wetenschap en er-varing", zegt Yanilov. „Het gaat uit van natuur lijke, instinctieve reacties. Daarom is het simpel te leren en te onthouden. Het is ook een logische techniek, gebaseerd op een westerse manier van denken. Al les heeft zijn reden." In krav maga is geen plaats voor bui gingen of andere oosterse beleefdhe den, zoals in judo. Vergeet de 'zachte weg', met haar valtechnieken, sierlijk uit te voeren worpen en andere poes pas. De KM-beoefenaar gaat er meteen hard tegenaan, „Als iemand je komt vermoorden, dood hem dan eerst, advi seerden de joodse wijzen en dat is ook bij krav maga het uitgangspunt. Dat wil niet zeggen dat de beoefenaren er op uit zijn aanvallers naar de andere wereld te helpen - eerbied voor het menselijk leven staat voorop - maar de methoden liegen er niet om. De KM- specialist verdedigt zich niet alleen met zijn blote handen, maar bedient zich van alles wat binnen handbereik ligt: een mes, een schaar, een gebroken fles, insectenspray, een vork of des noods een potlood. „Ieder zwaar, relatief klein voorwerp in uw hand helpt bij het vergroten van de kracht van de stoot en zorgt voor een grotere reikwijdte", adviseert het KM- handboek. Ook alledaagse vloeistoffen zijn bruikbaar als strijdmiddel. Een aanvaller die een kom kokendhete soep in het gezicht krijgt, heeft even tijd no dig om tot zijn positieven te komen. Een hand zand in de ogen heeft hetzelf de effect. Portieken Denk niet dat een serieuze KM-beoefe naar zijn activiteiten beperkt tot de gymzaal. „Hoeveel mensen worden er op de mat in een sportschool overval len?", vraagt hoofdinstructeur Yanilov sarcastisch. „Bij krav maga is alles op de praktijk gericht. We oefenen dus ook op parkeerplaatsen, op straat, in het bos, in trappenhuizen, in liften en por tieken. Overal waar mensen zich onvei lig voelen. Als iemand ons aanvalt, slaan we onmiddellijk terug.. Het maakt niet uit of hij ons wil gooien, schoppen, stompen of steken, of ons een kogel door het hoofd wil jagen, van welke richting ook." Loopt iemand die zo agressief reageert niet het risico zich extra in de nesten werken? Yanilov wijst erop dat het be oordelen van de situatie deel uitmaakt van de training en dat leerlingen de raad krijgen nooit buitensporig geweld te gebruiken, want 'het heeft geen zin een aanval af te weren en dan in de ge vangenis terecht te komenMaar in het algemeen gesproken ziet hij liever actie van de kant van het slachtoffer van een overval dan een passieve houding. „Vaak proberen slachtoffers him aan vallers te kalmeren door mee te wer ken, maar in de praktijk biedt dat geen enkele garantie tegen verwondingen", zegt hij. „Het is doorgaans beter het initiatief over te nemen en onmiddel lijk agressief te reageren." Ad Bloemendaal Krav maga-instructeur Eyal Yanilov (links): „Als iemand ons aanvalt, slaan we onmiddellijk terug." foto GPD Nou, we hebben het weer overleefd. Een reisje naar Nederland in een auto - toege geven: een grote - met Duitse nummerplaten is een heus avontuur. En een leerzame erva ring. Nu weten we hoe een Duit ser in Nederland zich moet voe len: als opgejaagd wild. Wat je onderweg in de polder al lemaal kunt verwachten: mid delvingers die door schreeu wende mannen van rond de 35 zonder aantoonbare reden om hoog worden gestoken, vracht wagenchauffeurs die er een ge noegen in scheppen je luid toeterend van de weg te druk ken en opgeschoten jongens die, na eerst ons kenteken te hebben geïnspecteerd, met ijshallen po gingen doen de autoramen in te kegelen. Het zal wel de befaam de Hollandse humor zijn. Klagen Volgens Nederlanders die hier al wat langer wonen, hebben we overigens weinig te klagen. Normaal gesproken zitten er bij terugkeer in Berlijn minstens enkele krassen in de lak. Of er ger. Een Duitse vriend van ons, die in z'n leven vier keer in Am sterdam was, trof zijn Mercedes daar even zovele malen openge broken aan. Eén keer was niet alleen z'n zijruit ingeslagen, maar kreeg hij bovendien nog een gemeentelijke wielklem ca deau. Mocht de vriend ooit weer naar Amsterdam gaan, wat trouwens twijfelachtig is, dan met de trein. De klos Officieel zijn de Nederlands- Duitse betrekkingen in de afge lopen jaren 'sterk verbeterd' Nu, als ervaringsdeskundige, weet ik wel beter. Als Duitser ben je in Nederland nog altijd de klos. Neem de norse uitbater van het wegrestaurant aan de Nederlands-Duitse grens. Toen onze Duitse vriendin vroeg of ze haar huilende baby in de 'baby- room' kon verschonen, baste de man: „Alleen als je eerst iets ge bruikt." Je zag 'm denken: 'die Duitsers menen zeker dat hier alles maar kan.' Hij begon nog net niet over z'n fiets. Je vraagt je af waarom zoveel Duitsers desondanks jaar in jaar uit de Nederlandse kust blijven opzoeken. Om de een of andere reden hebben ze blijk baar nog altijd de indruk dat Nederlanders van die gezellige Rudi Carrell-types zijn: zo lek ker joviaal en 'locker', van die 'spontane' jongens en meisjes die al snel tegen willekeurige vreemden 'je' en 'jij' zeggen en zich door niets of niemand laten intimideren. Nederland is ook zoveel kleur rijker en ook het Hollandse voetbal ziet er zoveel beter, zeg maar: artistieker, uit dan het Duitse geploeter. En dat die ar me Nederlanders met voetbal len nooit iets winnen, maakt hen weer zo aandoenlijk. Veel ge zagsgetrouwe Duitsers zouden om al die redenen zelf wel een beetje 'Nederlandser' willen zijn. En ach, zo'n opgestoken middelvinger op de snelweg? Duitsers zijn de eersten om toe te geven dat de rest van de we reld hen van alles mag verwij ten. De oorlog, weet je nog. Bloedlink Dat Nederland in rap tempo een tamelijk onaangename plek is geworden, waar men zich in de openbare ruimte ruw en onver schillig gedraagt, ontgaat de Duitse toerist, waarschijnlijk omdat hij denkt dat die onbe schoftheid deel is van die ge roemde 'losse' Nederlandse volksaard. Of gewoon: omdat hij er slechts kort verblijft. Maar als geboren Nederlander in een Duitse auto weet ik wel beter. Die dolgedraaide Nederlanders zijn bloedlink. Dus halen wij opgelucht adem als we de grens in omgekeerde richting passe- ren. Terug naar een land waar tv- presentatoren elkaar niet al grappend en grollend met de voornaam, maar met Herr Zus en Frau Zo aanspreken, waar de omschrijving 'zinloos geweld' betekenisloos is, waar de media ernstige onderwerpen nog seri eus benaderen en waar gezags dragers er geen gewoonte van maken om met een feestmuts op de polonaise te dansen. Zo op het oog een verlammend saai land dus, vol braveriken. Ja, misschien. Maar je krijgt er niet zomaar, voor de lol, een ijs- bal door je autoruit of een prie mende middelvinger voor je neus. Ook niet onbelangrijk. WierdDuk foto Reuters Een traditioneel geklede Serviër verwelkomt Zoran Djindjic in Guca, zo'n 200 kilometer ten zuiden van Belgrado.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 31