PZC
Denen zien euro toch wel zitten ,igt in te nauwe band
Bottlenecker bedolven onder orders
■MImmH
Platform pleit
voor verplichte
keuring huizen
9
Oorzaak fiasco Enron
accountant en bedrijf
sport
Minister verwacht positieve uitslag van nieuw referendum
Bio-kroket
komt nog
lang niet uit
de muur
Amsterdamse wijk IJburg krijgt vorm
het bedrijf
donderdag 17 januari 2002
Nu de euro een feit is, lijkt
ook de stemming in het al
tijd Europa-sceptische
Denemarken om te slaan.
'Euro's? Ja, graag', zeggen
horeca, loirikeliers en bur
gers. 'Rustig aan', roept de
premier.
AMSTERDAM - Snack
baruitbaters zijn nog lang
niet toe aan biologische
snacks in hun winkel. Te
weinig geldelijk gewin,
klinkt het collectief op de
verwijtende vragen van
belangenvereniging Mi
lieudefensie. Alleen de re
latief nieuwe Nederland
se fastfoodbedrijven New
York Pizza en Shakie's
zien brood in eko-snacks.
Op eetplekken van cle gro
te jongens als McDonald's
en Pizza Hut is voorlopig
geen eko-product te vin
den. Een onderzoek van
Milieudefensie naar het
eko-aanbod van de Ne
derlandse fastfoodsector
liep uit op een teleurstel
ling. „We werden in de
vergadering uitgelachen
toen we het aankaartten",
aldus de directeur van
Snack World. „Febo gaat
biologisch niet trekken",
verklaarde de woordvoer
der van het bedrijf kortaf.
„Je bent eigenlijk knet
tergek als je het doet", er
kent oprichter P. Vorst van
New York Pizza. Hij is er
twee jaar mee bezig ge
weest om voldoende in
grediënten voor de bio-
pizza te verzamelen. Saus
koopt hij in consumenten
verpakking, waardoor
een enorme berg afval
ontstaat. „Een boer die
duizend biologische wor
sten per week kan leveren,
is moeilijk te vinden."
De afgelopen maanden is
de warme deegversnape-
ring geïntroduceerd bij
het publiek. „Dat ging
niet best", aldus Vorst. De
kooplust van de consu
ment bepaalt of de eko-
pizza in het assortiment
blijft. Of die navolging
krijgt, is zeer de vraag.
Krokettenfabrikant Ad
van Geloven deelt de er
varing van New York Piz
za. Omdat een cateraar
vroeg om biologische
snacks werden de Bio
Kroket en de Bio Ba
mischijf geboren. „Wij
werken met 23 leveran
ciers om een kroket je te
maken. Als één van hen de
bestelling niet meer aan
kan, moeten wij opnieuw
het keurmerk verdienen",
aldus M. de Visser van de
kroketfabriek. ANP
doen aan de euro, buiten een
gezamenlijke Europese defen
siepolitiek bleef en een eigen
justitie en interne aangelegen-
hedenpolitiek kon blijven voe
ren. Moller wil dat deze
voorbehouden bij een volgend
referendum in één klap van tafel
worden geveegd.
Als het aan premier Fogh Ras
mussen ligt, denken de Denen
nog helemaal niet na over zulke
vragen. Hij floot Moller dan ook
meteen terug.We gaan het met
hebben over referendumdata",
stelde hij resoluut. Wat hem be
treft praat de politiek de ko
mende tijd alleen over het bud
get van de nieuwe regering.
Daarna neemt Denemarken in
juni het EU-voorzitterschap
over van Spanje. Overeenjaaris
de tijd misschien rijp om het
woord euro voorzichtig in de
mond te nemen.
Ondertussen kunnen de Denen
in eigen land kennis maken met
de nieuwe munt. De grotere
winkels accepteren naast kro
nen ook euro's. In het warenhuis
Magasin doet één euro bijvoor
beeld standaard 7,44 kronen. De
echte wisselkoersen schomme
len rond de 7,33 kronen en in de
bank moet voor elke transactie
bovendien dertig kronen extra
betaald worden.
„Het is niet de bedoeling dat we
als bank gebruikt worden, maar
deze koers zit vast in alle kas
sa's. Het zou te gek zijn als we ze
telkens moesten aanpassen",
zegt Jacoba Bang van Magasin
aan de .hoofdwinkelstraat van
Kopenhagen. Als het aan haar
ligt, gaat heel Denemarken zo
snel mogelijk over op de euro.
„Wij zijn ook Europeanen?
Waarom moeten wij het weer zo
nodig' anders doen?" GPD
door Windy Kester
KOPENHAGEN - Het is eigen-
lijkwel leuk als mensen in euro's
willen betalen, meent barman
Rasmus van eetcafé Bang Jen
sen in Kopenhagen. „We accep
teerden altijd al marken en
francs, dus het is niet meer dan
natuurlijk dat de euro ook wel
kom is."
Niet dat Rasmus de Europese
munt al in het echt gezien heeft.
Zijn bar ligt te ver van de toeris
tische trekpleisters. Maar in
principe gaat de kassa ook open
voor de euro. „Hij schijnt name
lijk goed te werken voor de rest
van Europa. Dan kunnen we
hem hier ook gerust aannemen
Deze houding lijkt kenmerkend
voor de Denen. Nog geen ander
halfjaar geleden stemden ze te
gen toetreding tot de eurozone.
Nu de euro echter in het buiten
land een feit is, slaat de stem
ming steeds meer om. Een opi
niepeiling' liet afgelopen week
zien dat op dit moment 57 pro
centvóór de euro zou stemmen.
De Deense minister van Buiten
landse Zaken, Per Stig Moller,
liet hierop weten dat wat hem
betreft de euro volgend jaar zijn
intrede kan doen. De Denen
hebben dan voldoende tijd ge
had om op vakantie wat 'euro-
ervaring' op te doen. Bovendien
is het zeer waarschijnlijk dat de
Zweden in 2003 stemmen voor
de euro. En als cle Britten dan
ook nog meedoen, staat Dene
marken straks helemaal alleen,
vreest de minister.
Bovendien ziet Moller graag dat
deDenen tegelijkertijd ook over
de andere twee Deense uitzon
deringen van het Verdrag van
Maastricht stemmen. Denemar
ken accepteerde Maastricht al
leen als het niet mee hoefde te
AMSTERDAM - Tussen het betonijzer wordt gewerkt aan IJburg. Langzamerhand begint de nieuwe Amsterdamse wijk in het IJmeer vorm te krijgen. Op het Haveneiland
wordt hard gebouwd aan kantoren, winkels en woningen, terwijl aan de andere kant van het eiland door opspuiten nog steeds land wordt gewonnen. Dit jaar zullen de eerste
woningen worden opgeleverd. foto Koen Suyk/ANP
door Kristen Hays
WASHINGTON - Alsof er niets
aan de hand was, heeft de fail
liete energiegigant Enron tot
het laatst een lobby gevoerd in
Washington voor het schrappen
van bedrijfsbelastingen. Inmid
dels is gebleken dat de directie
van Enron het niet zo nauw nam
met de eigen cijfers en daarbij
werd geholpen door het accoun
tantskantoor Arthur Andersen.
De bedrijven raakten in elkaar
verstrikt en het Congres en het
ministerie van Justitie proberen
de knoop nu te ontwarren.
Andersen is al meer dan tien
jaar de externe accountant van
Enron. Van 1994 tot 1998 con
troleerde Andersen echter ook
de interne boekhouding bij het
energiebedrijf. Deskundigen
zeggen dat die dubbele betrok
kenheid mede oorzaak is van al
le ellende. „Het is een incestu
euze verhouding die vragen
oproept over het hele accoun
tantsproces", zegt Mike Green
berger, rechtendocent aan de
universiteit van Maryland.
Greenberger hoopt dat het 'fias
co' van Enron aanleiding zal
zijn voor een herziening van de
regels.
Charles Elson, hoogleraar be
drijfseconomie, is het met
Greenberger eens. De wet laat
toe dat een accountant zowel de
interne als de externe financiën
van een bedrijf controleert,
maar eigenlijk zijn het twee
'waakhonden' die van elkaar
gescheiden dienen te blijven,
zegt Elson. „Als je ze samen
brengt, loop de efficiëntie met
de helft terug", aldus Elson.
Andersen leverde behalve ac
countancy ook andere diensten
aan Enron, zoals bedrijfsadvies
en hulp bij belastingkwesties.
Door de grote inbreng van An
dersen kregen functionarissen
bij Enron zekere belangen, die
zij niet meer kwijt wilden raken.
De bedrijven raakten verder
met elkaar verweven doordat
topmensen van Andersen over
stapten naar Enron. Zo be
kleedde Rick Causey, hoofd ac
countancy van Enron, ooit een
hoge post bij Andersen. Derge
lijke overstappen laten de
scheiding tussen accountant en
cliënt jammerlijk vervagen,
zegt Greenberger.
Woordvoerster Karen Denne
van Enron ziet geen conflict in
de dubbele pet die Andersen op
had. Denne zegt dat Enron de
interne boeken onafhankelijk
liet controleren en dat het be
drijf niet alleen bij Andersen,
maar ook bij andere accoun
tants medewerkers losweekte.
„We hebben de beste talenten in
dienst genomen die we konden
vinden", zegt Denne.
Justitie, toezichtsinstanties en
het Congres zullen de komende
tijd tot op de bodem uitzoeken
hoe de verhouding tussen Enron
en Andersen in elkaar zat. Ver
der wordt onderzocht of de di
rectie van Enron met de be
drijf sstaten heeft gesjoemeld
om de belastingdienst op een
dwaalspoor te zetten.
Schrappen
Een extra dimensie daarbij is de
lobby van Enron in Washington.
De energiereus heeft zowel De
mocratische als Republikeinse
politici voorzien van campag
negeld en de directie verwachtte
daarvoor het nodige terug. Ver
tegenwoordigers van Enron
lobbyden onlangs nog voor het
schrappen van een bepaling uit
de Belastingwet die het bedrijf
onmiddellijk 254 miljoen dollar
zou hebben opgeleverd. Presi
dent Bush had de bepaling in
derdaad geschrapt, maar de De
mocraten in de Senaat gingen er
niet mee akkoord.
De bepaling garandeert de
overheid dat bedrijven een ze
ker minimum aan belasting be
talen. Kenneth Lay, bestuurs
voorzitter van Enron, belde in
oktober persoonlijk met Mitch
Daniels, de directeur van de be-
grotingsdienst van het Witte
Huis. Maar de woordvoerster
van Daniels ontkent dat daarbij
werd gesproker) over de Belas
tingwet.
Toch voerde Bush later aan
dat de bepaling verwijderd
moest worden omdat belasting
heffing bedrijven hard treft in
tijden van economische malai
se. AP
door Jeffrey Kutterink
GOES - Horecabazen zitten er
maar mee: leveranciers verpak
ken steeds vaker drankjes in
flessen. De bekende Breezers
zijn er een voorbeeld van. Ge
volg: er is veel opslagruimte no
dig en barkeepers moeten sjou
wen met kratten lege flessen.
Het Goese bedrijf Bottlenecker
lijkt dé oplossing in handen te
hebben: een glasversnipperaar.
De onderneming won er vorige
week een prijs mee op de hore
cavakbeurs Horecava en sinds
dien is het gekkenwerk.
Bottlenecker won niet de hoofd
prijs op de Horecava in Amster
dam. Die ging naar een bedrijf
in Barendrecht. Maar gek ge
noeg, krijgt Bottlenecker wel de
meeste aandacht. Bijna alle lan
delijke media wijden er aan
dacht aan. Maar belangrijker:
Bottlenecker lijkt in de roos te
hebben geschoten. Vanuit het
hele land en zelf het buitenland
benaderen horecaondernemers
het bedrijf om er één of meer te
bestellen.
Het succesverhaal begon drie
jaar geleden toen uitvinder W.
Roose een oplossing voor het
glasprobleem probeerde te vin
den. Hij werkte voorheen zelf
als barman en ondervond aan
den lijve de problemen met de
fl esjes. De 1 ege exemplaren wer
den in dozen buiten gezet en
zorgden voor veel rotzooi. Het
aanzicht werd er niet mooier
van, zeker niet als het had gere
gend. Bovendien was het tel
kens een gesleep van jewelste
met de kratten.
Hij vond dat het anders moest
en sloeg aan het experimenteren
met allerlei mechanismen en
materialen. Het ene systeem
sleet te hard, het andere deed
zijn werk niet. Uiteindelijk
slaagde hij erin een goed func
tionerend apparaat te ontwik
kelen. In de zomer van 2000 was
het prototype, de Calie 795, zo
ver dat er patent op kon worden
aangevraagd.
Oude vriend
Doordat de vinding" vorig jaar
publiciteit kreeg in de rubriek
Ondernemend Zeeland van de
Provinciale Zeeuwse Courant
werd zijn oude vriend en mari
nekameraad C. van Oosten op
de uitvinding geattendeerd en
hij zocht Roose op. „Ik heb zelf
ook in de horeca gezeten en her
kende het probleem direct",
zegt Van Oosten. De patenten
zijn verleend en de machine is
ook TÜV-gekeurd.
Het principe van de Bottlenec
ker is eenvoudig. „Dat zijn alle
uitvindingen toch?" Het glas
krijgt een tik van een roterende
6» v a a
Sales manager C. van Oosten van Bottlenecker in Goes demonstreert de f lessenvergruizer.
as met speciaal geslepen beitels.
De eerste tik breekt het flesje in
scherven, waarna de machine
het glas verder vergruist. Wat
overblijft zijn stukjes van onge
veer een centimeter groot. Het
glas wordt opgevangen in een
vat. Weegt dat zestig kilo dan
gaat er een rood lampje branden
ten teken dat het vat moet wor
den vervangen. „Precies vol
gens de Arbo-normen. Vergruis
je alleen longneck flessen, zoals
die van Breezer, dan hoeft die
pas na 700 vergruisde flessen te
worden weggehaald. Vergelijk
dat maar eens met het wegsle
pen van krattenMet die kratten
blijf je slepen en je moet ze op
slaan wat dus veel ruimte in
neemt. Door ze te vergruizen be
sparen ondernemers 80 procent
ruimte."
De versnipperaar vergruist al
lerlei soorten flessen, van wijn
fles tot longneck flesjes. De ma
chine kan tachtig flessen per
minuut aan. Pas na vijftig ton
versnipperd glas is de beitel toe
aan vervanging. „Alhoewel, van
het proefmodel is de beitel nog
niet vervangen en die heeft al
meer dan honderd ton glas ver
werkt. En nog steeds zijn er geen
verschijnselen van slijtage."
Er zijn een aantal modellen ver
krijgbaar: een zogenoemd stand
Ifolaam:
Bottlenecker
PSaats:
Goes
Opgericht:
2001
Aantal medewerkers:
3
Omzet:
enkele tienduizenden euro's per
jaar
alone model voor achter of
naast de bar, een in- of opbouw
machine en één die is inge
bouwd in een flightcase op wiel
tjes om hem makkelijk en snel te
verplaatsen. „Vooral grote par
tycateraars zijn in dat modelge-
interesseerd. Die hebben van
daag' hier een feest en morgen
daar en moeten dus snel de spul
len kunnen inpakken en ver
plaatsen."
De leyerancier van de Bottle
necker zorgt ook voor het opha
len van het verpulverde glas.
„We hebben contracten geslo
ten met diverse glasinzame-
lingsbedrijven die eens per
week de vaten bij horecaonder
nemers komen ophalen. Het
glas gaat dan naar een verwer
kingsbedrijf waar het wordt ge
wassen zodat het kan worden
omgesmolten tot nieuw glas."
De Bottlenecker wordt ge
bouwd op drie locaties; één in
Goes en twee in 's-Gravenpol-
der. „We zoeken naar een pand
waar we alles kunnen combine
ren. Want dat wordt wel nodig
nu het zo serieus gaat worden."
Per maand kunnen er ongeveer
200 machines in elkaar worden
gezet. De vraag is of die produc
tiecapaciteit voldoende is, nu de
machine zo in zwang lijkt te ra
ken, „Als het echt nodig is, zul
len we de productie wel degelijk
gaan uitbreiden. Maar we zijn
en blijven nuchtere Zeeuwen.
Eerst willen we alles op rolletjes
hebben voordat we groots gaan
investeren en uitbreiden. Je
kunt ook te hard groeien en dat
is nooit goed."
foto Dirk-Jan Gjeltema
Veel horecaondernemers, maar
ook supermarkten en gemeen
ten tonen belangstelling voor de
vinding. „Supermarkten zijn
veel ruimte kwijt aan de opslag
van lege flessen. Gemeenten zit
ten met het probleem van de
glasbakken. Die worden nogal
eens door horecaondernemers
gebruikt om flessen in te gooien.
Als iemand op zaterdagochtend
tijdens het boodschappen doen
zijn lege flessen kwijt wil, dan
zit de bak vol en moet het glas er
naast worden gezet. Er zijn al
gemeenten die hebben gevraagd
of de machine ook onder de
grond kan worden ingebouwd,
als vervanger voor de glasbak."
Gif
Technisch is dat mogelijk. „Het
probleem is dat het apparaat al
leen is bedoeld voor het verwer
ken van glas. Je kunt er gif op in
nemen dat er in dat geval ook
andere materialen in worden
gegooid, waardoor de kans op
storingen toeneemt."
Er zijn ook veel bedrijven uit het
buitenland die vragen om als
importeur de machines te mo
gen afzetten. „Die aanvragen
houden we nog even op af
stand", zegt Van Oosten. „We
willen eerst in Nederland alles
op een rij hebben."
door Alex Bogers
DEN HAAG - Huizen moeten
ook een soort apk-keuring en
een gebruiksaanwijzing krij
gen. Een periodieke keuring
geeft de koper meer zekerheid
over de technische staat van de
woning. In de gebruiksaanwij
zing kan de eigenaar/koper de
juridische status, relevante re
gels en informatie over installa
ties vinden.
I-Iet idee voor de keuring en het
dossier komen uit de koker van
het Overlegplatform Bouwre
gelgeving. In deze denktank
heeft zo'n beetje iedereen zit
ting die verstand heeft van bou
wen. Namens de woonconsu
ment zijn de Vereniging Eigen
Huis en de huurdersbondWoon
bond vertegenwoordigd.
De plannen voor de keuring en
het dossier zijn onlangs in ruwe
vorm aangereikt aan staatsse
cretaris van Volkshuisvesting
Remkes. En die is er volgens het
platform enthousiast over ge
raakt. Maar of Remkes voor de
Tweede-Kamerverkiezingen in
mei met wetsvoorstellen kan
komen is de vraag. Wel heeft hij
het platform gevraagd om nade
re uitwerking van de voorstel
len.
Stoep
Formeel behelst het plan niets
nieuws. Dat wil zeggen: er staan
geen nieuwe regels in, de oude
regels worden nogmaals onder
de aandacht gebracht in de
hoop dat ze beter worden uitge
voerd.
„Wie weet nou dat hij zijn stoep
schoon moet maken als deze
glad is?" zegt Alfred Thomsen,
binnen het overlegplatform fer
vent voorstander van het dos
sier.
In het dagelijks leven is hij als
professor verbonden aan de fa
culteit bouwkunde van de Tech
nische Universiteit Delft. „En
wie weet dat hij zijn cv-installa-
tie zo nu en dan verplicht moet
laten keuren?"
Bij de verplichte reguliere keu
ringen van een huis denkt
Thomsen in eerste instantie aan
controles om de tien, twintig en
veertig jaar. Na tien jaar is het
volgens de prof hoogtijd dat een
bevoegd persoon de installaties
in huizen onder de loep neemt.
Thomsen denkt dan aan de cv-
installatie, de geiser en de elek
triciteit.
Na een jaar of twintig volgt de
inspectie van het groot onder
houd. Dat wil zeggen: zit alles
goed in verf, zijn de kozijnen
niet rot en liggen de dakpannen
nog (heel) op de goede plaats. Na
veertig jaar moet er eens een
keer gekeken worden naar het
casco: de fundering, het dak en
de dragende wanden.
Al dit gekeur komt uiteindelijk
ten goede aan de koper van een
woning. Die krijgt wat meer ze
kerheid. Eigenlijk zou de make
laar hem die gemoedsrust moe
ten geven, maar dat is volgens
Thomsen niet het geval. De ma
kelaar heeft niet genoeg kennis
in huis om alle gebreken te her
kennen en achterstallig onder
houd te zien.
Dossier
Daarom moet alle zekerheid in
de toekomst verzameld worden
in een dossier. Deze map kan het
beste onderverdeeld worden in
vier delen. Een deel bevat de
keuringen. Andere delen zijn er
voor de basisgegevens (ka
dastrale gegevens en het be
stemmingsplan), de gebruiks
aanwijzingen voor alles wat in
het huis te vinden is en een keu
zegids. In die keuzegids kan bij
voorbeeld opgenomen worden
dat het huis aan bijzondere
kwaliteits- of milieu-eisen vol
doet.
De plannen hebben natuurlijk
wel nieuwe aspecten. De
bestaande en toekomstige wo
ningvoorraad wordt meer be
schouwd als een collectief be
lang en niet alleen het belang
van de individuele eigenaar. En
ook wordt meer kwaliteit ver
langd van de bestaande voor
raad. Dat is niet gek in een land
waar steeds meer bestaande
huizen zijn, omdat er weinig
worden afgebroken.
Subsidie
Veel hoeft de invoering van de
dossiers niet te kosten. Het gaat
immers om een verdere formali
sering van bestaande praktij
ken, de keuringen moeten al
plaatsvinden. „Alleen als je als
overheid meer eisen gaat stellen
aan oude woningen lopen de
kosten op", stelt professor
Thomsen. „Bijvoorbeeld als je
dezelfde milieumaatregelen
verwacht bij oudbouw als bij
nieuwbouw. Maar dan zul je als
overheid ook de portemonnee
moeten trekken met subsidies."
GPD
