Implantaten verankeren het Elke dag is een stap verder PZC Duimzuigen niet te snel verbieden In de steek gelaten Kunstwortel wordt chirurgisch in kaak geplaatst Nieuwe behandeling schizofrenie Cholesterolverlagers beperken Geur geeft bejaarden eetlust terug Nieuwe hartpatiënten op komst opvoeding homeopathie Veel vitamine A verzwakt botten Nachtelijke nierdialyse donderdag 17 januari 2002 door Nadine Kolkman RIJSSEN - Drie miljoen mensen in Nederland dragen een kunst gebit. Meer dan 800.000 van hen hebben er problemen mee. Te genwoordig kan hel kunstgebit worden vastgezet door middel van implantaten in de kaak. Vroeger omstreden, nu veel toe gepast. Een klapperend kunstgebit speelde Gerrit Kuipers uit het Twentse Enter jarenlang par ten. „Mijn ondergebit zat om de haverklap los. Ik kon niet eens fatsoenlijk een appel eten," ver telt hij. „Doordat het onderge bit verschoof en regelmatig uit mijn mond viel, heb ik mijn pro these zo'n tien keer moeten la ten vervangen." Hij besloot daarom een jaar of zes jaar gele den om implantaten in zijn kaak te laten boren. „Door de im plantaten zit mijn gebit zo vast als een huis en kan ik weer alles eten." Een implantaat is een kunst wortel die door een chirurgische ingreep in cle kaak wordt vast gezet. Het is gemaakt van een metaal en/of een keramisch ma teriaal. Titanium wordt het meest toegepast, omdat het door het lichaam en het omringende bot goed wordt verdragen. De specialisatie die zich bezig houdt met implantaten, wordt ook wel implantologie ge noemd. Er zijn verschillende si tuaties waarbij implantaten kunnen worden toegepast. Een implantaat kan dienen ter ver vanging van een enkele tand of kies. Als alle tanden en kiezen moeten worden vervangen zijn er twee mogelijkheden. De pati ent kan kiezen voor een uit- neembare constructie. Hierbij is het mogelijk om de prothese weer uit de mond te halen. Door middel van (meestal) twee im plantaten wordt de prothese op schroefjes vastgeklikt. Deze techniek wordt ook wel een overkappingsprothese ge noemd. Een vaste constructie is een tweede mogelijkheid voor de patiënt. Hierbij wordt een brug gemaakt die op de implan taten past. In dit geval kan de prothese niet meer uit de mond worden gehaald. Gerrit Kuipers heeft gekozen voor een overkappingspx-othese. Deze is goedkoper dan een vaste constructie. „De behandeling heeft mij een paar honderd gul den gekost. Normaal gesproken kost het bijna tienduizend gul den, maar in mijn geval betaal de het ziekenfonds een groot deel van de kosten." Kuipers heeft de behandeling in twee fases moeten ondergaan. „De eerste behandeling duurde ongeveer een half uur. Met een plaatselijke verdoving was het pijnloos. De implantoloog boor de vier gaatjes in mijn onder kaak en stopte daar vervolgens de implantaten van titanium in. De implantaten werden met hechtingen vastgezet. Deze moesten na twee weken weer verwijderd worden, maar dat was een routineklus," zegt Kui pers. Na de behandeling duurt het bij elke patiënt twee tot drie maan den, voordat de implantaten he lemaal vast zitten. Ze moeten als het ware in de kaak groeien. Het oude gebit wordt dan nog gewoon bovenop de implanta ten geplaatst. Hiervoor is het wel nodig om in het oude gebit gaatjes te boren. Daarna komt de patiënt terug voor de tweede fase van de behandeling. Dan wordt op de implantaten de vorm aangemaakt voor een kroon, een brug. of een overkap pingsprothese. Soms is het noodzakelijk hiervoor onder tij - delijke verdoving eerst een klein stukje van het tandvlees boven het implantaat weg te nemen. Herman ter Harmsel is verbon den aan het Tandtechnisch La boratorium Dental Comb, in Rijssen als protheticus. In het laboratorium worden technie ken toegepast die nodig zijn om protheses te maken die goed op de implantaten passen. Het la boratorium werkt nauw samen met een implantoloog, een tand arts die zich heeft gespeciali seerd in het werken met implan taten. „In de praktijk blijkt dat veel mensen voor implantologie kiezen, omdat ze onzeker zijn over hun kunstgebit," vertelt Ter Harmsel. „In een appel bij ten of een stuk vlees eten, levert vaak al problemen op. Het on dergebit blijft dan niet op zijn plaats zitten. Het bovengebit le vert doorgaans weinig proble Het kunstgebit wordt vastgezet op in de kaak aangebrachte implantaten. men op. Dat is meer omgeven door bot en blijft daardoor beter zitten." Een overkappingspro these zoals Kuipers zich heeft laten aanmeten, wordt dan ook het meest toegepast voor de on derkaak. Onderhoud Ter Harmsel beklemtoont het belang van goed onderhoud van de overkappingsprothese. „Wij besteden aandacht aan de ge zondheid van het tandvlees en het bot rondom de implantaten. Het moet goed in de gaten wor den gehouden in verband met mogelijke slijtage van de onder delen die vervangen moeten worden. Daarnaast is het van belang dat de patiënt de mond hygiëne ook zelf goed in de ga ten houdt. Een regelmatig be zoek aan een praktijk is dan ook een vereiste." Ter Harmsel is ervan overtuigd dat implantalogie een goede toekomst tegemoet gaat. „De mensen die hier komen zijn te vreden. Zo vertelde Kuipers mij ooit dat hij liever implantaten heeft dan een auto." Een aantal ziekenfondsverze keraars staat nog sceptisch te genover de implantologie. Maar steeds meer gaan overstag, om dat is gebleken dat veel mensen behoefte hebben aan een goed vastzittend gebit. Als de im plantaten in het pakket zitten dan verschilt de vergoeding nog altijd per persoon en per behan deling. Implantologie bestaat al vijfentwintig jaar, maar is pas sinds een jaar of tien breed geac cepteerd. Volgens Ruth van Neerven, me dewerkster van Van Straten Medical, één van de vier leve ranciers van de producten voor orale implantologie in Neder land, wordt de vraag naar im plantaten steeds groter. „De markt is nog steeds groeiende. Het blijkt dat veel mensen in een isolement raken als ze onzeker zijn over hun gebit. Door middel van de implantaten kunnen wij ze er van af helpen. Het is dank baar werk. Je maakt er klanten oprecht blij mee," zegt zij. Bot „In principe kunnen alle im plantaten bij iedereen die ge zond is worden ingebracht, on geacht de leeftijd. Wel moet er voldoende bot aanwezig zijn. Acht millimeter is de absolute ondergrens, maar dat komt zel den voor. Wanneer nog eigen -tanden of kiezen aanwezig zijn, moet het tandvlees rondom deze gebitselementen gezond zijn of gezond worden gemaakt," ver telt. Van Neerven. Ook de moti vatie van de patiënt is van groot belang voor de behandeling met implantaten. De leveranciers en cle praktijken moeten het heb ben van mond-tot-mond recla- foto Bennoten Brugencate me. „Veel mensen zijn nog scep tisch over implantaten in de mond," weet Van Neerven. „Vooral omdat ze bang zijn voor tandartsen en de boor. Zij krij gen al de kriebels als ze het woord kaakchirurg horen. Er kleeft nog een aantal nadelen aan de implantaten. Zo vergt de behandelingsperiode veel tijd, soms zo'n vijf tot acht maanden. De behandeling is kostbaar en wordt niet altijd vergoed door de ziektekostenverzekeraar of het ziekenfonds. Ook hebben implantaten een goede dage lijkse verzorging nodig. Dit moet een heel leven lang worden gedaan. Toch wegen de nadelen niet op tegen de voordelen vindt Gerrit Kuipers. „Ik heb er ont zettend veel gemak van. Het is echt een stukje comfort voor mij. Na de ellende van al die ja ren, ben ik een tevreden mens. Ik kan tenminste weer lekker een karbonaatje eten". GPD GRONINGEN - De afdeling Psychiatrie van het Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG) heeft een nieuwe behandelme thode ontwikkeld die schizofreniepatiënten en mensen die stemmen horen vaak aanzienlijk beter helpt clan bestaande methoden. Behandelde mensen bleken sociaal veel beter te functioneren en vertoonden minder ziekteverschijnselen. De HIT-methode, (Hallucinatiegerichte Integratieve Thera pie) is drie jaar uitvoerig getest. Bij het onderzoek waren 76 mensen betrokken, bij wie eerdere behandelingen geen effect hadden gesorteerd. Een deel van hen kreeg de HIT-behande- ling, waarbij de familie actief wordt betrokken en medisch personeel een speciale training krijgt. De resultaten zijn tot 2 0 procent beter dan die van bestaande methoden. Het onder zoek richtte zich op de manier waarop patiënten stemmen in hun hoofd beleven en hoe de ziekte het leven beheerst. Er zijn tevens belangrijke vorderingen gemaakt op het gebied van medicijngebruik, gedragstherapie en educatie voor pati ent en familie. De kosten zijn niet hoger dan die van gangbare behandelingen. De onderzoekers pleiten ervoor HIT op te ne men in het ziekenfondspakket. ANP WAGENINGEN - De Gezondheidsraad wil niet dat er choles terolverlagende pindakaas, drop, koekjes, vleeswaren en kaas in de supermarkt komen te liggen. De voedingsmidde lenindustrie wil deze producten dolgraag op de markt bren gen, als vervolg op het commerciële succes van cholesterol- verlagende margarines waarin fytosterolen zitten verwerkt die het dichtslibben van aders helpen tegengaan. De Gezond- heidsraad vindt echter dat met de uitbreiding van het assorti ment, ook het risico op onverantwoord gebruik toeneemt. Met name bij gezonde kinderen is niet zeker dat cholesterolverla gend voedsel veilig is. GPD BRUSSEL - Het probleem van ouderen die te weinig eten kan worden opgelost door extra geur aan cle voeding toe te voegen. Met het klimmen der jaren en door medicijngebruik nemen reuk- en smaakvermogen af. Uit ondei-zoek van de Vx-i je Uni versiteit Brussel blijkt dat veel bejaarden daax-door niet meer voldoende eten. „Ondervoeding bij ouderen is een vrij cou rant probleem", aldus gerontoloog pi-of. Tony Mets. De appetijt kan worden vergroot met geur, concludeert hij uit onclex-zoek dat hij samen met clr. Mai'tijn Griep heeft uitge voerd. Vijftig proefpei-sonen, jongeren en ouderen, kregen twee yoglxurts voox-geschoteld: de ene met aardbeienaroma, de ander zonder. De jongex-en prefei-eerden het geurloze des sert, tex-wijl de ouderen de yoghurt met aroma kozen. Volgens Mets moeten bejaax-denhuizen overwegen om aroma's aan hun maaltijden toe te voegen. ANP/BELGA NIJMEGEN - Het aantal volwassenen met een aangeboren hartafwijking zal in cle toekomst fors vergroten. Door betere operatietechnieken en betere behandelwijzen blijven thans bijna alle kipderen met een aangeboren hax-tafwijking in le ven. Medische zorg en maatschappij moeten zich voorberei den op de komst van deze groep van 'nieuwe hartpatiënten'. Dat stelt kindei'cax-dioloog prof. dr. O. Daniëls van het LTMC StRadboud in Nijmegen, die onlangs zijn intreerede als hoog- lex-aar hield. Hij becijfert dat er straks viermaal zoveel vol wassenen met een aangeboren hartafwijking zijn als kinde- x-en. Van de pasgeboren baby's heeft 0,8 procent, ofwel onge veer één op de hondex-d kinderen, een aangebox-en hartafwij king, variërend van licht tot extx-eem zwaar. In Nederland worden jaarlijks ongeveer 1500 baby's met een hartafwijking gebox'en. GPD door Annie de Vreugd Duimen is niet goed voor het gebit. De tanden gaan er van vooruit staan en dan is later een beugel nodig. Bovendien gaan de kinderen ervan lispelen, omdat de tong achterin de mond zakt. Dus hameren tandartsen, logopedisten en oxthodontisten erop: duim uit de mond! Iedereen wil een kind dat niet slist en lispelt en dat een perfect gebit heeft met tanden keurig in het gelid. Lichamelijke pei-fec- tie scooi-t in onze maatschappij, daar hebben we met z'n allen heel wat voor over. Toch is het in de px-aktijk niet al tijd simpel voor oudex-s om hun kind ex-van te weerhouden te duimen. De eerste levensjaren van het kind hebben de ouders dit gedrag immers steeds toege staan. Sterker nog, ze keken vertederd in de wieg toen hun pasgeboren kindje voor het eex-st de vingertjes in het mondje stak en er innig tevreden op ging sabbelen. Maar als het kind de peutex-speelzaal gaat bezoeken, moet het opeens afgelopen zijn met dat px*imitieve gesabbel en gekwijl. Baby's duimen al voor de ge boorte in de baai-moeder Het eerste levensjaar is het kind vooral op de mond gericht; des kundigen spreken van de ox-ale fase. Deze fase gaat langzaam over in een volgende ontwikke lingsfase, vanaf een jaar of vijf stoppen de meeste kinderen vanzelf met duimen. Een peuter verbieden te duimen is dus, ge zien cle ontwikkelingsfase waarin het zich bevindt, rijke lij k vroeg. Het is vooi-al de maat schappelijke druk die ouders er toe dwingt kinderen het duimen te verbieden. Al te vaak woi-dt vergeten dat BOSTON - Vrouwen dienen na de menopauze voorzichtig te zijn met het innemen van vita mine A (retinol) preparaten. Hoge doses (meer clan 2 milli gram per dag) doen de sterkte van de botten afnemen en ver hogen daax-door het risico op het breken van een heup, consta teert D.Feskanich (Bx-igham and Women's Hospital, Boston) op gx-ond van een onderzoek on der ruim 70.000 vrouwen. GPD duimen niet alleen maar nega tief bestempeld moet wox-den in het licht van de lichamelijke ontwikkeling. Een kind is meer dan een lichaam alleen. Duimen heeft ook een grote zelf tx-oosten- de en kalmex-endewex-king. Juist als een kind voor het eex-st in z'n eentje de wijde wereld intrekt naar de speelzaal, kan die week- gesabbelde duim hem daar enoi-m bij helpen. Ook kinderen die aanvankelijk al niet meer duimden, kunnen in sti-essmomenten weer terugval len in het kindexiijk gedrag dat ze eigenlijk al ontgroeid waren. We spi-eken dan van x-egx-essie. Oudex-e kinderen kunnen bij voorbeeld weer gaan duimen als opa is overleden of als de oudex-s gaan scheiden. Niet elk kind kan zo snel zelfstandig wox-den als van hem wordt verwacht. Sommige kindex-en hebben lan ger de tijd nodig om de wereld aan te kunnen en vluchten - meestal tijdelijk - in jong ge drag. Bij een enge film kan de duim weer afzwaaien richting mond, als ze ziek zijn is de duim opnieuw een goede kameraad. Of gewoon als ze doodop uit school komen van alles wat daar van hen wox-dt geëist en er eens even van willen bekomen. Aan het eind van de kleutertijd duimen de meeste kinderen overdag niet meer. Alleen bij het slapen gaan moet de duim nog even helpen de dag af te bou wen. Pas als een vijfjai-ig kind nog continue overdag duimt en zijn troost enkel en alleen daar in lijkt te zoeken, kan dit een aanwijzing zijn dat het blijft steken in de ontwikkeling. Meestal is het echter enkel een slechte gewoonte die weer moet worden afgeleerd. Om kinderen duimen af te leren, kunnen afspraken worden ge maakt op welke momenten niet mag worden geduimd. Het is verstandig clan niet meteen de moeilijkste momenten te kiezen en in het begin de duimvrije fase niet te lang te maken. Bijvoor beeld 's morgens vijf minuten bij het ontbijt en 's avonds bij Se samstraat, Lukt dit, dan krijgt het kind een plaatje op de kalen der. Bij tien plaatjes verdient het een klein presentje en woi'dt het schema uitgebreid naar een kwartier en met meer momen ten per dag. Lukt het een keertje niet, dan is er geen man over boord en pi-oberen we het mor gen opnieuw. Ook hier geldt: be lonen van gewenst gedrag is ef fectiever dan bestraffen van on gewenst gedrag. Kankerpatiënte put hoop uit ontwikkelingen door Gerry van der Lit LEUSDEN - Bericht in de krant: nieuw medicijn tegen kanker. Maar het stelt al lemaal nog niet veel voor, van het ei van Columbus is geen sprake. Wat betekent zo'n bericht voor een 'ervaren kankerpa tiënt'? Elly Engelen put er hoop uit. „Het doet me echt goed om dit te lezen. Het is prettig als iemand schrijft: je mag moe zijn als je kanker hebt. Maar die laat ste zin sla ik over. Dat wil ik niet weten." De laatste zin luidt: jaarlijks krijgen cix-ca 57.000 mensen kanker en sterven er 36.500 aan. Elly Engelen (44) uit Leusden leest op nieuw de krantenberichten die de afgelo pen jax-en over kanker zijn vex-schenen. Geregeld worden nieuwe vondsten ge meld, maar in feite staan artsen met lege handen. Het is hakken en bi-eken: hele li chaamsdelen worden verwijderd in de hoop daarmee ook de kiem te hebben weg gehaald. Bestralingen en chemotherapie- en maken niet alleen kankercellen dood. Vorige week werd bekend dat het Univer sitair Medisch Centiiim in Utrecht hoop vol is over de experimenten met een nieuw medicijn tegen kanker: angiostatine. Het middel belemmert de gx-oei van kankex-- cellen. Het gaat om proeven met een kleine groep patiënten, 24 slechts. Er komen er acht bijHet middel is (nog) niet op grote schaal te produceren. En mogelijk pas in 2010 kan definitief iets worden gezegd over de effectiviteit van het medicijn. Dat is niet veel. Maar een kankerpatiënt ex-vaart zo'n krantenbericht anders. Dochter „Het geeft me hoop. Ik ben wel reëel: het is er nog niet. Maar misschien heeft mijn dochter er iets aan. Ik ben draagster van het erfelijke bx-cal-gen. Dat betekent dat ik een verhoogde kans heb op borstkanker en eierstokkanker. De boi-stkanker werd in februari 2000 ontdekt. Mijn oudere zus was toen al overleden aan eiex-stokkanker. Het is verschrikkelijk dat je je kind deze ziekte niet kunt besparen." „Er is vijftig procent kans dat ik dat gen heb doorgegeven aan mijn dochter. Ze is 9 jaar, bijna 10. Ze weet niet dat ik draag ster ben. Ik vertel het haar niet. Ze moet zich normaal kunnen ontwikkelen. Ik wil dat ze de kans heeft een gezin te vormen." „In de krant zeggen de onderzoekers over angiostatine: 'dit zien we niet iedere dag'. Ze noemen de resultaten tot nu toe 'ver rassend'. Dat zeggen ze niet zomaar. Het kan best zijn dat ze straks weer een paar stappen terug moeten doen, maar ze zijn op de goede weg." „Elke dag is er een. Voor mij, om te leven. Maar ook voor al die wetenschappex-s die onderzoek doen naar medicijnen tegen kanker. Elke dag is een stap verder. Stel dat ze dit medicijn later preventief kun nen toepassen, dat ze op voorhand iets te gen kanker kunnen doen. Ik weet, ik hol Elly Engelen pul hoop uit berichten over nieuwe medicijnen tegen kanker. foto Peter Arno Broer vooxmit, maar zulke beelden spelen on middellijk door mijn hoofd. Het geeft me een positief gevoel: wéér een stap. Het maakt dat ik me lekker voel." „De angst dat het terugkomt, zit altijd in m'n hoofd. Ik zoek niet dagelijks naar knobbeltjes, maar als je iets hoox*t of leest over kanker, gaat het dekseltje onmiddel lijk open. Ik lees alle berichten over kan ker, ben heel erg gespitst, begin gespan nen te lezen. Al heel snel ga je schiften: heb ik er wat aan of niet. Gaat het over mij of niet." „In sommige berichten herken ik dingen die ik al weet: de ene tumor is de andex-e niet. Mijn specialist zei dat ik geen hor- moontherapie krijg, omdat die niet ge schikt is voor mijn sooxl tumor-. Maar ik lees ook dingen die ik niet wil weten, om dat die alles nog lastiger maken. Omdat ik dan antwoorden wil die ik toch nooit krijg: je hebt nog zeker twintig jaar leven vóór je." „Daarom sla ik ook die laatste regel van dat bericht over, waarin staat hoeveel mensen jaarlijks overlijden aan kanker. Ik ga ex-van uit dat het bij mij weg is. Ik heb er alles aan gedaan: mijn borsten zijn weg, de lymfeklieren in m'n oksels (borstkan ker verspx-eidt zich via de lymf evaten), m'n eierstokken zijn ex-uit, ik heb chemo therapie ondergaan. Ik wil leven. Dat moet, voor m'n dochter-. Ik heb er vertrou wen in haar te zien opgroeien, het gaat fantastisch met haar. Ik heb net een hypo theek voor dertig jaar afgesloten, we gaan weer terugverhuizen naar Utx-echt. Ik ben gescheiden. Ik ben gisteren weer begon nen met mijn werk bij de vx-eemdelingen- politie in Utrecht. De kwaliteit van mijn leven is goed, ik ben er blij mee." Een op de tien vrouwen krijgt borstkan ker-. De Borstkanker Vereniging Neder land is bereikbaar via Lotgenotencontact (werkdagen van 10 tot 13 uur) 030- 291.7220 of via het Contactpunt Jonge Vrouwen 070-541.8868. GPD door Jacques van Dam Wie is er nog nooit in de steek gelaten of heeft dat gevoel nooit gehad? In de steek gelaten door je partner (liefdesverdriet), of door je ouders of vrienden, door je kinderen of door je colle ga's. Bij liefdesverdriet kunnen enkele homeopathische medi cijnen hulp bieden. De belang rijkste middelen zijn Ignatia (ignatiusboon), Natrium muria- ticum (natriumchloride), Phos- phoricum acidum (fosforzuur), Phosphorus (fosfor), Hyos- cyamus (bilzekruid) en Staphi- sagria (staverx-idderspoor). In dit artikel gaat het niet over een x-eële situatie, maar over het gevoel van in steek gelaten zijn. Met andere woorden, er gebeurt iets waardoor je het gevoel krijgt dat je in de kou wordt ge zet. Soms is er wel begrip en kan de situatie verstandelijk een plaats worden gegeven. Het ge voel in de steek gelaten zijn, kan echter toch wroeten. Naast an dere therapieën kan homeopa thie een ondersteunende rol spelen om dit pi-obleem aan te pakken. Frequent voorgeschreven medi cijnen zijn Aurum (goud), Ar gentum nitricum (zilvernitraat Calcium carbonicum (cal- ciumcarbonaat), Natrium mu- riaticum, Lachesis (gif van de bosmeestex-slang), Platina, Pul satilla (wildemanskx-uid) en Palladium. Zonder de psycho logische achtei-gi*onden uit te diepen over het hoe en wat van deze gevoelens van verlaten heid, zal ik een aantal van bo vengenoemde medicijnen in het kort bespreken. U dient te be seffen dat ik slechts voorbeel den geef. De variëteit in reactie zijn doorslaggevend voor een juiste geneesmiddelkeuze. De arts kan dan ook een ancler me dicijn kiezen, dan hier ge noemd. Soms zien we de angst om in de steek gelaten te wox-den al heel vx-oeg bij kinderen. Deze kinde ren kunnen niet alleen zijn, wil len altijd moeder of vader in de gaten houden of hangen zelfs voortdurend aan moeders i-ok of broek. Vaak is er geen aanwijs bare grond voor dit gedrag. Hier vinden we als belangrijkste me dicijnen Bismuthum (bismut), Phosphorus, Palladium en Stramonium (doornappel). Te rug naar de volwassenen. Aller eerst Aurum als medicijn, voor de patiënt die denkt dat hij de liefde en affectie van de mensen om hem heen heeft verloren. Hij heeft het gevoel te kort gescho ten te zijn en dat hij niets waard is. Deze gevoelens kunnen lei den tot een ernstige depressie en zelfs tot zelfmoordplannen. Voordat hij uit het leven stapt zal hij eex-st zorgen dat zijn na bestaanden materieel verzorgd achter-blijven. Bij Argentum nitricum zien we een melancholische patiënt die zich inbeeldt dat hij genegeerd en vex-afschu wd wox-dt door zijn familie. Hij heeft het gevoel dat hij geen vrienden heeft. Voor- zijn hobby's en werk is hij totaal onvex-schillig geworden. Vaak ontstaan er veel angsten. Hier kan sprake zijn van een impuls tot zelfdoding. De patiënt uit het eeri-ste voorbeeld doet dat welovex-wogen. De patiënt die geholpen kan worden met Palladium heeft een zeer sterke behoefte aan er kenning. Hij wil waardering van anderen en hecht daar grote waarde aan. Hij voelt zich snel afgewezen en verwaarloosd. De patiënt uit zich middels boos heid en woede. De patiënt die gebaat is met Platina heeft van zichzelf een hooghartige hou ding. Hij voelt zich groter en be langrijker dan andere mensen. Hierdoor plaatst hij zich in een isolement. Hij beeldt zich in dat iedereen hem verlaten heeft en dat hij helemaal alleen staat in de wereld. Ook de patiënt die Pulsatilla nodig heeft voelt zich alleen op de wereld. Deze per soon is echter bedeesd, mee gaand en snel gekwetst. Hij laat zich gemakkelijk domineren. Er is veel behoefte aan affectie. Is er sprake van een gemis aan zorg en liefde, of heeft hij dat gevoel, dan kan hij zich in de steek gela ten voelen. UTRECHT - Dianet Dialyse centra in Utrecht houdt een ex periment waarbij nierpatiënten 's nachts op een dialyse-appa raat worden aangesloten. Bij deze in Canada ontwikkelde methode kunnen nieren tijdens het slapen wox-den schoonge spoeld. Het experiment wox-dt in sa menwerking met onder meer de Nier-stichting gehouden. Enkele Nederlandse nierpatiënten zijn onlangs met de dialyse in de nachtelijke ui-en begonnen. Het is de bedoeling dat op korte ter mijn vijftien patiënten mee doen. Het spoelen van de nieren is noodzakelijk omdat bij de pa tiënten onvoldoende afvalstof fen uit het bloed worden ge haald. Deze dialyse is enkele ke- ren per week nodig. ANP

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 6