Brodsky vecht tegen vergetelheid
PZC
DE WEGENWACHT LAAT JE
NIET IN DE KOU STAAN
Tom Poes en de Mobbeweging
Casper Hobbes
Argentijnse fotograaf exposeert portretten verdwenen mensen
recept
Cannellini met panchetta
en rozemarijn
puzzel
het weer
f0?
Hf.
donderdag 17 januari 2002
Wie vluchtte, wie bleef, ivie 'verdween', luie leeft niet meer? De
Argentijnse fotograaf Marcelo Brodsky zette twintig jaar na
het einde van de militaire dictatuur in zijn vaderland zijn
klasgenoten van de middelbare school voor de lens. De afwe
zigen zijn schreeuwend aanwezig in zijn fotografisch essay
'Buena Memoria' (Goede herinneringen). Een poging de
slachtoffers van de dictatuur niet te laten eindigen als namen
in ellenlange lijsten maar ze als mensen te laten voortleven.
„Ik wil het goede van hun levens redden.
door Simone van Priel
Colegio Nacional van Buenos
Aires, eerste jaar, 6e divisie,
1967. Leonor houdt op de klas-
senfoto het bordje met de tekst
in haar handen. Boven haar zit
Martin. Leonor ging naar Israël
en woont nu met haar volwassen
kinderen weer in Argentinië.
Door het hoofd van Martin staat
een rode streep. Ernaast de
tekst: 'Martin was de eerste die
ze meenamen. Hij heeft zijn
kind nooit gekend. Pablo is nu
twintig. Martin was mijn beste
vriend.'
Ook het hoofd van Claudio op de
bovenste rij heeft een rode
streep. En als het op een dag in
mei 1977 anders was gelopen,
was ook de naam van Marcelo
Brodsky zelf op de lange lijst
van 'vermisten' terechtgeko
men. In 1977 ontsnapte de toen
22-jarige student sociologie, ac
tief in de studentenbeweging,
ternauwernood aan een poging
tot ontvoering. „Als ik religieus
was, zou ik dat als een goddelijk
teken hebben gezien. Nu be
schouw ik mijzelf als iemand die
heel veel geluk heeft gehad. Op
gepakt worden of niet, was een
soort Russische roulette. Maar
dat ik zo'n geluk had. is wel een
van de redenen dat ik zo vastbe
sloten ben de herinnering aan de
slachtoffers levend te houden."
Wetend dat hij op de zwarte lijst
van de junta stond, week Brods
ky uit naar Brazilië en een jaar
later naar Spanje. Hij studeerde
er economie en legde zich toe op
fotografie. Na het einde van de
dictatuur die het land tot 1983
in de greep hield, keerde hij naar
Argentinië terug. Het idee voor
'Buena Memoria' zou pas jaren
later worden geboren. „Eerst
moest ik heel andere dingen
doen. Ik was bezig met mijn kin
deren, mijn familie, ik moest
mijn identiteit vinden."
Getekend
In 1986 werd het begin van de
dictatuur tien j aar daarvoor ook
op scholen herdacht en was er
ruimte om de slachtoffers offici
eel te herdenken. Brodsky be
sloot de toenmalige leerlingen
van het Colegio Nacional te
confronteren met de levens van
de leerlingen die onder de dicta
tuur opgroeiden en op dezelfde
school hadden gezeten. „Al gaat
het niet alleen om hen: op élke
klassefoto zijn lege plekken, of
het nou in Argentinië of de Ver
enigde Staten is."
Hij wil met het project 'het goe
de van hun levens redden'. „En
mijn werk is net zo goed onder
deel van het heden als van het
verleden. Twee weken geleden
nog kwam iemand erachter dat
hij het kind is van iemand die
onder de dictatuur is verdwe
nen. Hele generaties zijn er door
getekend."
In familiealbums vond hij zijn
klasgenoten terug, op klassefo-
(Advertentie)
We staan 24 uur per dag voor je klaar.
Word nu ook lid! v
ANWB
Kom langs!
Bel!
0800-0503
Surf naar
amvb.nl
Hans Belterman
Cannellini zijn witte boontjes die
in vrijwel alle landen rond de
Middellandse zee worden gegeten.
Ze hebben meer smaak dan de witte
bonen die in ons land worden aan
geboden. Panchetta wordt in ons
land in de betere supermarkten en
in speciaalzaken verkocht.
Hoofdgerecht voor 4 personen:
350 - 450 gram cannellini; 1 takje
verse rozemarijn; zout; 2 eetl. groe
ne pesto, uit potje; 2 eetl. olijfolie
(extra vergïne); 300 gram panchet
ta coppata magra (gepekeld, ge
droogd varkensvlees), in dunne
plakjes gesneden; 2 eetl. fijngesne
den bieslook. 2 tomaten, ontveld,
in partjes gesneden.
Spoel de peulvruchten enkele ma
len in ruim koud water. Laat ze 10 -
12 uur weken. Zet ze op met vers
koud wateren voeg rozemarijn toe.
Laat de boontjes in ca. 75 minuten
gaar koken. Voeg pas tegen het ein
de van de kooktijd zout toe.
Laat de cannellini na het koken even
op een zeef uitlekken. Verwijder het
rozemarijntakje. Doe de boontjes
daarna terug in de pan waarin ze
werden gekookt. Roer in een kom
metje een smeuïg mengsel van
pesto en olijfolie. Schep het meng
sel door de boontjes.
Presentatie: schep de boontjes in
het midden op voorverwarmde bor
den. Schik panchettaplakjes en to
matenpartjes er rondom. Bestrooi
de boontjes met wat bieslook. Geef
er sneetjes ciabattabrood bij en zet
een karaf je met olijfolie (extra vergi-
ne) op tafel.
HORIZONTAAL:
1. Kattig meisje; 4. smal stromend water; 8. verlangen; 10.
drankgelegenheid; 11. zeevis; 13. kledingstuk; 15. Turkse titel;
16. stibium; 17. vak; 20. rivier in Oostenrijk; 21. verdwenen; 22.
gemotoriseerde tweewieler; 24. bruto; 25. Japanse gordel; 26.
nostro conto; 28. zelfkant; 29. deel van de mond; 32. lor; 34.
intact; 35. drinkgelegenheid.
VERTICAAL:
1. Lob; 2. vogelproduct; 3. buisverlichting; 5. getijde; 6. edel
achtbare; 7. voederbak; 9. Indische mystiek; 11. tuinboon; 12.
indrukwekkend; 14. bijna; 16. zeezwaluw; 18. zoon van (voor
Schotse namen); 19. vlasafval; 23. kelner; 24. afgestroopte huid
van een dier; 27. geheimschrift; 30. dierengeluid; 31. vader; 32.
vanaf; 33. voegwoord.
Marcelo Brodsky voor de schoolfoto met de doorgestreepte portretten.
to's en kiekjes van uitstapjes.
Hen als volwassenen terug te
zien en te fotograferen was
traumatisch. „Maar je kunt pijn
gebruiken om een duidelijk sta
tement te maken. Het zou me
meer dwarszitten, als ik die pijn
zou negeren. Maar de confron
tatie werkte ook een bepaalde
manier helend."
Foltercentrum
Een gapende wond in het leven
van Brodsky is de verdwijning
van zijn broer Fernando. Op 14
augustus 1979 werd die uit zijn
huis in Buenos Aires ontvoerd
en opgesloten in de School voor
Werktuigkunde van de Marine
(Esma), synoniem voor het be
langrijkste foltercentrum van
Argentinië. Tot februari 1980
mocht hij van daar uit af en toe
naar zijn familie bellen. Daarna
heeft niemand meer van hem ge
hoord.
Opperbevelhebber admiraal
Emilio Massera zelf heeft tegen
over Brodsky's moeder erkend
dat Fernando in de Esma werd
vastgehouden. Dat is al meer
dan de meeste familieleden ooit
over hun vermisten te horen
hebben gekregen. „Mijn moeder
was beeldhouwster"zegt Brod
sky.- „Mijn vader was een be
kend oogchirurg. Zij heeft alle
connecties aangewend om iets
over Fernando te weten te ko
men en Massera zelfs iets van
haar werk gegeven om een ope
ning te vinden. Het heeft alle
maal niet mogen helpen. Ze
hebben hem toch vermoord."
Op de tentoonstelling is een foto
te zien van Fernando Brodsky
terwijl hij in de Esma verbleef.
„Die is gemaakt door een foto
graaf die er ook vastzat en de ge
vangenen moest fotograferen.
Hij heeft de negatieven naar
buiten gesmokkeld toen hij op
familiebezoek mocht. Die foto's
hebben in de rechtszaak tegen
juntaleden als bewijs gediend."
Filmpje
Een ijzingwekkend filmpje
kwam Marcelo Brodsky later in
het familiebezit tegen: „We zijn
in Yeipora. We doen alsof we el
kaar doden met pijl en boog. De
pijlen raken hun doel precies.
We vallen onhandig op de
grond, en gaan bijna tegelijk
dood, al sterf ik eerst. We had
den niet kunnen weten dat tien
jaar later één van ons echt dood
zou gaan. Tweeëntwintig is geen
leeftijd om dood te gaan. Terwijl
we, toen we twaalf waren, dach
ten dat we onsterfelijk waren."
De portier daalde langzaam de trap weer af en Tom Poes wachtte
totdat het geluid van de sloffende voetstappen verstorven was. Toen
sloop hij naar de openkierende deur. „U weet niet hoe het mij heeft
uitgeput", hoorde hij Sloom Stabiel zeggen. „Het was vreselijk.
Vóór mijn tijd in het starsap geworpen. Vóór mijn tijd, wijzeImmob
Wat zal er nu met mij gebeuren?" „Het is héél onrustig", sprak de
oude knarsend. „In liet meer vallen voor volle maan is héél onge
past... ja. En ook eh... ongebruikelijk. Maar het heeft geen kwade
gevolgen. Nee, het heeft geen ah... kwade gevolgen. Ga rustig zitten
TJONGE. ZOKANIKHORGEN
TOCH NIET NAAR SCHOOL?
INHAALDE BUSHALTE NIET's
EENS! IK ONTKOH NOOIT
AAN 15 SNEEIAJHANNEN!
IK BEN ER GEWEEST!
door Bill Watterson
Op elke regel twee woorden invullen. Twee of meer eind
letters van het eerste woord zijn meteen de beginletters
van het tweede woord.
Horizontaal:
5. Die is kort van stof (7);
Hooistapels die de lucht verontreinigen (5);
6. Ontwerp voor een rivier (4);
Het pakken van een plank? (8);
7. Modieus winkeltje in Moskou? (7);
Zo wordt de kat in het donker geknepen (7);
8. Die boer woonde vroeger in de stad (7);
Ouder televisiekanaal van een schilder (5).
Verticaal:
1. Uitgave van de kerk? (7);
Perste de omslag (6);
2. Behalve de sigaar is hij ook de klos (6);
Borrels voor oude vrouwtjes (7);
3. Klinkende jongsnaam (4);
Loopt het slecht af? Geen kwestie van! (7);
4. Die grond is weer voor de bakker (4);
Zeuren bij het water ophalen (7).
Oplossingen van gisteren:
Citaat:
Tarbot, modem, proost, kruin,
polder, paars, zondag, snauw,
kroost, pastor, steeg, najaar, zol
der, zweem. Het citaat is van
Publilius Syrus: "De tafel maakt
meer vrienden dan het hart".
Cryptogram:
Horizontaal: 1. Zwijn; 4.
schok; 7. lichter; 8. lam; 9. kak;
10. engelen; 12. lijnkoek.
Verticaal: 2. Want; 3. nadruk;
4. spelpeil; 5. helm; 6. kachel;
9. knak; 11. gen.
Zeeland: Geen zon
Door: Johan Reuter
foto Roland de Bruin/GPD
Buena Memoria maakte twee
jaar geleden al deel uit van de
foto biënnale in Rotterdam.
Niet helemaal toevallig is de
tentoonstelling opnieuw in Ne
derland te zien in dezelfde pe
riode dat kroonprins Willem-
Alexander en Maxima Zorre-
guieta trouwen. „Ik denk dat er
met dit huwelijk een veel hech
tere band tussen Nederland en
Argentinië komt", zegt Brodsky.
„Het is logisch dat dit een goede
gelegenheid is om te laten zien
wat er is gebeurd. Als uit dit hu
welijk een kroonprins of -prin
ses wordt geboren, heeft die ook
een Argentijnse afkomst en zal
hij of zij naar Argentinië rei
zen." GPD
Buena Memoria is te. zien van 16 ja
nuari tot en met 3 februari in de
Melkweg Galerie in Amsterdam
Toonder Studio's
Er komt meer wind te staan in Zee
land en daardoor raakt de atmosfeer
meer in beweging. Daarbij wordt de weg vrijgemaakt voor storin
gen om ons vanaf de oceaan te belagen. Pluspunt is wel dat we het
nevelige weer van de afgelopen dagen kwijtraken. Dit moeten we
dan wel weer bekopen met regen. Deze omstandigheden zijn on
gunstig voor de winterliefhebbers. De aangevoerde lucht is zacht en
bevat veel vocht, waardoor het bewolkt is. Vriezen doet het in zo'n
situatie dan ook niet. Het blijft de komende dagen bij ons bewolkten
aan de zachte kant. Dat merken we vandaag al, als het kwik vanmid
dag oploopt tot ongeveer 7 graden. Vanochtend regent het nog op
de Zeeuwse eilanden. In de tweede helft van de ochtend wordt de
intensiteit minder en maakt de regen plaats voor motregen. Pas la
ter in de middag wordt het droog, maar blijft het bewolkt, zodat we
de zon waarschijnlijk niet meer zien. De zuidwestenwind is aange
trokken tot matig, windkracht 4 en tot vrij krachtig aan zee, kracht 5.
In de loop van de avond na
dert ons een volgende sto
ring die ons in de nacht naar
morgen opnieuw regen
brengt. Dat is serieuze regen
die 3 millimeter in de regen
meter kan opleveren. Vrijdag
ochtend spettert het nog een
uurtje na, maar daarna blijft
het overwegend droog. In de
middag is er zelfs ruimte voor
een paar opklaringen en stijgt
het kwik tot 6 graden. Vanaf
zaterdag wordt het onbesten
dig met iedere dag buien als
de ene na de andere storing
over Zeeland trekt. Daarbij
trekt de zuidwestenwind
soms flink aan met een wind
kracht 6 op zondag.
Motregen
i
[zwsljjjyj
ZW4
[ZW4
ZW 41-
de nacht^
ZW 4
Vooruitzichten
weer
max.
min.
wind
vrijdag
6°
4°
ZW 4
zaterdag
SÊ.
8°
3°
ZW 5
6°
ZW 6
Zon
donderdag
onder 17.08
vrijdag
op 8.41
Maan
donderdag
onder 21.06
vrijdag
op 11.08
Nautisch bericht
Het zicht is slecht, later matig. Er staat een matige, aan zee vrij
krachtige zuidenwind, 4 tot 5 Beaufort. De zeewatertemperatuuris
6 graden.
Waterstanden
en keer in, Slooin. Dan zal alles normaal verlopen. Als de maan vol
is... zoals het hoort."
Tom Poes had van deze redevoering gebruik gemaakt om zijn hoofd
wat verder naar binnen te steken. Zodoende had hij een goed over
zicht van het vertrek en ook kon hij nu onder de tafel kijken. Daar
door ontdekte hij waarom de oude Immob zo onbeweeglijk achter
het meubel zat, en zijn ogen werden groot van verbazing „Hij heeft
wortel geschoten!zei hij tot zichzelf „Dus dat gebeurt er wanneer
de lui hier oud worden!"
DONDERDAG
Hoog
water
Laag water
17 JANUARI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
04.21
215
16.38
216
10.48
198
22.48
158
Terneuzen
04.42
239
16.57
240
11.16
205
23.16
165
Cadzand
03.56
206
16.15
208
10.22
192
22.26
151
Roompot Buiten
04.19
161
16.41
164
10.33
149
22.45
108
Roompot Binnen
05.35
135
17.55
134
11.55
135
23.45
096
Zierikzee
05.50
157
18.15
159
12.05
154
23.55
114
Krammersl. West
05.55
165
18.27
167
12.00
156
Hansweert
05.11
250
17.31
252
11.36
218
23.41
180
Stavenisse/Y ers.
05.56
161
18.16
162
12.00
153
VRIJDAG
Hoog
water
Laag
water
18 JANUARI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
04.57
210
17.15
205
11.26
192
23.20
154
Terneuzen
05.16
233
17.35
229
11.48
200
23.46
161
Cadzand
04.28
201
16.52
198
10.55
186
23.00
147
Roompot Buiten
04.55
157
17.26
155
11.15
147
23.20
107
Roompot Binnen
06.00
132
18.30
128
12.26
134
Zierikzee
06.25
153
18.45
152
12.30
154
Krammersl. West
06.14
164
18.56
162
00.05
116
12.36
155
Hansweert
05.46
245
18.05
241
12.09
214
Stavenisse/Yers.
06.26
159
18.46
156
00.00
114
12.36
152
L Lagedrukgebied
H Hogedmkgebied O
AA_
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
Europa: Winter vlucht
De winter zit als het ware nog opffetsafstand boven Duitsland. Daar
ligt veel sneeuw en vriest het 's nachts en overdag, maar ook hier zal
de winter in de loop van de week oostwaarts worden weggeblazen.
Een westelijke stroming wordt steeds sterker en kan zachte oceaan-
lucht steeds verder liet Europese continent binnen voeren. Het op
dringen van zachte lucht veroorzaakt veelal bewolkt en regenachtig
weer in geheel West- en Noordwest-Europa. De zuidwestelijke wind
wakkert in kustgebieden soms aan tot krachtig maar storm zit er
vooralsnog niet in. In Midden-Europa is het tot zaterdag nog rustig
weer. In de Alpen is het droog met aardig wat zon. De sneeuw die er
rijk voorradig is dooit niet; Pas als het in de loop van het weekeinde
ook hier zachter wordt, met af en toe regen in de dalen en op de lage-
en middelhoge hellingen, worden wintersportomstandigheden min-
dergunstig. In Zuid-Europa zien we nog een lagedrukgebied rond
scharrelen, Het systeem heeft een heleboel fikse buien bij zich en
trekt langs Sicilië in de richting van Griekenland. Tot en met vrijdag
levert dit vooral voor Griekenland en het westen van Turkije veel re
gen op. Het mooiste weer is bestemd voor Spanje en Portugal.
VERWACHTING VOOR DONDERDAGMIDDAG 17 JANUARI 2002
