Uur U nadert voor Colombianen
Bonus lost lerarentekort op
Vertrekpremie
Nieuwe voorzitter
Europarlement ziet
zichzelf als bezem
President probeert guerrilla's naar onderhandelingstafel te dwingen
17 januari 1952
door Frans Lindenkamp
De komende vier dagen
worden cruciaal voor het
vredesoverleg in Colombia.
Daarna loopt het ultimatum af
dat president Andres Pastrana
maandagavond op de televisie
stelde aan de Revolutionaire
Gewapende Strijdkrachten
van Colombia (FARC).
Het verzet heeft tot en met
zondag de tijd om aan de on
derhandelingstafel de belofte
tot een staakt-het-vuren in te
lossen. Ook eist de regering
waterdichte garanties voor
een eind van de vijandigheden
tegen de burgerbevolking.
De aankondiging van Pastra-
na volgde op de succesvolle be
middelingspoging van de spe
ciale VN-afgezant James Le-
moye en de ambassadeurs van
Frankrijk en Spanje.
Beide landen horen bij de
groep van tien die het vredes
proces in Colombia actief on
dersteunt. In een race tegen de
klok wist het drietal het mar
xistische verzet te vermurwen
de draad van de vastgelopen
besprekingen toch weer op te
pakken. Dat gebeurde in een
ontmoeting met guerrillalei
ders in het junglestadje San
Vicente del Caguan in de gede
militariseerde zone. Het eerste
ultimatum voor een terugkeer
naar de onderhandelingstafel
liep maandagnacht 0.30 uur
af. Vier uur voor het verstrij
ken ging FARC-leider Ma
nuel Marulanda alsnog over
stag.
Daarmee is de dreiging van een
gevaarlijke escalatie in de 38
jaar oude guerrillaoorlog
voorlopig even afgewend. Het
Colombiaanse leger stond al
klaar om op het sein van Past
rana met tanks en 12.000 man
schappen 'Farclandia' binnen
te trekken en deze gedemilita
riseerde zone van 42.000 vier
kante kilometer ten zuiden
van de hoofdstad Bogota des
noods met bruut geweld weer
bij het nationale grondgebied
te voegen.
Pastrana heeft dit gebied ter
grootte van Nederland begin
1999 in bruikleen gegeven aan
de FARC in ruil voor het aan
knopen van vredesbesprekin
gen. Voor de guerrillero's was
dit een basisvoorwaarde om
verzekerd te kunnen zijn van
hun veiligheid. De bruikleen
loopt aanstaande zondag offi
cieel af en Pastrana weigert
verlenging als het verzet - naar
zijn zeggen - volhardt in haar
onwrikbaarheid. „De natie is
het gebrek aan wil om tot een
duurzame vrede te komen
meer dan beu en beseft de
noodzaak van geweld als tast
bare resultaten uitblijven", al
dus het Colombiaanse staats
hoofd.
Het vredesoverleg was verle
den week woensdag op de
klippen gelopen na de weige
ring van de Colombiaanse re
gering om extra veiligheidsga
ranties te geven. De FARC eis
te de opheffing van militaire
aanwezigheid op de toegangs
wegen naar Farclandia. Die
werd ingesteld na de moord op
de ex-minister van Cultuur.
Consuelo Araujo was in sep
tember door de FARC ont
voerd. Het geduld van Pastra-
na raakte eind vorige week op
nadat Camilo Gomez, de Hoge
Commissaris voor de Vrede
van de Colombiaanse rege
ring, opnieuw geen vooruit
gang had geboekt.
Druk
Het staatshoofd, dat zijn pre
sidentschap volledig heeft op
gehangen aan een definitieve
oplossing van het 'eeuwige' in
terne conflict, is de laatste we
ken onder grote druk komen te
staan. De maatschappelijke
steun voor zijn vredesinitiatie
ven is vrijwel verdwenen. Drie
jaar praten heeft geen vooruit
gang gebracht.
De kritiek op Pastrana vanuit
de politiek is flink toegenomen
met de presidentsverkiezingen
van mei in zicht. Kandidaat
opvolgers noemen het staats
hoofd een weifelaar en verwij
ten hem gebrek aan slagvaar
digheid. Pastrana is beïn
vloedbaar en dat weten ook de
militairen. Daarom wordt uit
deze hoek het aandringen met
de dag sterker voor een ge
welddadige oplossing. Het le
ger, dat nooit voorstander is
geweest van de 'schenking' van
een fors stuk nationaal grond
gebied, voelt zich in toene
mende mate superieur aan de
FARC met z'n 21.000 man
schappen. De strijdkrachten
zijn nu beter uitgerust na de
omvangrijke wapenleveran
ties door de Amerikanen. Ook
Washington voert overigens de
druk op en wil dat Pastrana nu
eindelijk eens zijn tanden laat
zien.
Gijzelaar
Pastrana is gijzelaar van zijn
eigen aanpak. Toen de vredes
onderhandelingen in 1999
maar niet vorderden, voelde
hij de noodzaak zijn positie bij
de militairen te verstevigen.
Daartoe accepteerde het
staatshoofd het Amerikaanse
aanbod tot 1,3 miljard dollar
aan militaire en logistieke
hulp bij de bestrijding van de
drugshandel. In het zogeheten
Plan Colombia zag Pastrana
ook de ideale strategie om de
FARC de pas af te snijden,
want die financieren hun
strijd voor een groot deel met
het afpersen van drugshande
laren middels 'belastinghef
fingen'.
Pastrana rekende erop dat het
gebrek aan financiële armslag
het besef binnen de FARC voor
de noodzaak tot vrede zou
doen groeien. Dat was een le
lijke misrekening. De FARC
heeft haar inkomsten uit de
drugshandel juist verhoogd en
Farclandia is gaan dienen als
een perfecte plaats om ont
voerde mensen te verbergen.
Gijzelingen vormen de tweede
bron van inkomsten voor de
FARC.
Door permanente achterdocht
van beide partijen en de weige
ring om paramilitaire doods
eskaders op het platteland
harder aan te pakken, is het
vredesoverleg nooit van de
grond gekomen. De interesse
binnen de FARC voor vrede
was al vrijwel weggeëbd. Nu
dat ook voor de bevolking bui
ten Farclandia geldt, stevent
Colombia snel af op een nieu
we episode van bloedvergie
ten. GPD
De met veel bombarie door ABN Amro aangekon
digde regeling om personeel vrijwillig te laten
vertrekken, werd in eerste instantie hartstoch
telijk omarmd door bonden en personeel. Wat is er im
mers mooier dan gedwongen ontslagen uit de weg te
gaan en personeelsleden die weg willen, zelf die keuze
te laten maken? Zo maken zij de weg vri j voor het perso
neel dat wel in dienst van de bank wil blijven. Het leek
in alle opzichten een fraaie manier om het aantal vol
tijdbanen van 29.000 te doen slinken tot 23.000.
De belangstelling is overweldigend. Waar op een aan
melding van zo'n 3500 werknemers was gerekend, blij
ken deze week een goede 6600 mensen ABN Amro vaar
wel te willen zeggen. Niet zomaar: jonge werknemers
krijgen per gewerkt jaar een maandsalaris mee en ou
dere werknemers kunnen rekenen op het dubbele van
dat bedrag. Werknemers die 57,5 jaar of ouder zijn of al
veertig jaar in dienst van de bank, krijgen tot hun pen
sioen 75 procent van het laatst verdiende loon.
Van de beweegredenen van die laatste categorie is nog
enige voorstelling te maken; de arbeidsmarkt, die toch
al enige tekenen van sleetsheid begint te vertonen, zal
hun niet al te veel nieuwe mogelijkheden meer bieden.
Maar de gretigheid waarmee met name de vrij grote ca
tegorie werknemers tussen de 30 en 40 jaar van de rege
ling gebruikmaakt, geeft te denken. Het zegt veel over i
de kennelijk geringe band die zij hebben met de ABN
Amro als werkgever. Zij verkiezen een onzekere toe-
komst boven de relatieve zekerheid van werk bij de
bank. Met een aardige cent op zak gokken zij erop dat j
zij wel snel weer een andere baan zullen hebben.
Het is een risico dat zij met open ogen nemen, maar 1
waar ABN Amro hen met het voorhouden van een vette
worst gevoelig voor heeft gemaakt. Van een werkgever
mag een verantwoordelij ker personeelsbeleid worden
verwacht. Juist die houding zal veel personeelsleden
dat extra duwtje hebben gegegeven om de bank de rug
toe te keren.
Een bijkomend nadeel zal de bank al op korte termijn in
eigenhuis ervaren. Sommige afdelingen zijn weliswaar
van de regeling uitgesloten, om een leegloop op onge-
wenste plekken te voorkomen, maar de bank kan niet
tegengaan dat getalenteerde werknemers van andere
afdelingen van de gelegenheid gebruikmaken om naar I
de concurrentie over te stappen.
De bank mag dan hebben vermoed dat de vertrekpre
mie meteen ook in gunstige zin het kaf van het koren
zou scheiden, precies het tegenovergestelde dreigt te
gebeuren. Daar komt bij dat de achterblijvers, van wie 1
ABN Amro dus niet met zekerheid kan zeggen dat het
ook cle betere bankmensen zijn, opnieuw intern aan een i
sollicitatieronde zullen worden onderworpen.
De onzekerheid en de arbeidsonrust zijn daarmeevoor- I
lopig nog niet uit de lucht. Dat risico had eer
grote werkgever als ABN Amro niet mogen onderschat
ten.
Een colonne van het Colombiaanse leger arriveert in het dorp Doncello, bij de grens van het gedemili
tariseerde gebied waar de FARC de baas is. foto Jose Miguel Gomez/RTR
donderdag 17 januari 2002
Onderwijs-econoom Ib Waterreus: „In het buitenland zijn bonussen voor leraren heel normaal.''
foto Bas Beentjes/GPD
doorCarine Neefjes
Leerkrachten die voltijd voor de klas
staan, moeten een bonus krijgen, vindt
Ib Waterreus, onderwijs-econoom aan de
Universiteit van Amsterdam (UvA). „Met
zo'n financieel lokkertje kunnen scholen
deeltijddocenten overhalen om ook een hele
week te gaan werken. Maar liefst eenderde
van alle leerkrachten werkt deeltijds. Een
betere beloning maakt het vak aantrekke
lijk en is belangrijk om het lerarentekort
weg te werken."
Waterreus reisde het afgelopen jaar de we
reld rond om te bekijken wat leraren verdie
nen. Bijna overal worden docenten met bo
nussen de school in gelokt. In Londen en Pa
rijs krijgen leraren een 'grote-steden-toe-
slag', omdat het leven daar bijna onbetaal
baar is. Ook op achterstandsscholen valt in
Frankrijk extra geld te verdienen; het land
kent zelfs een 'baarbonus': leraren met drie
of meer kinderen worden financieel flink
gespekt. In Australië is het klimaat goed
voor een extra premie: in die delen van het
land waar 's winters de temperatuur minder
aangenaam is, krijgen docenten extra geld.
Volgens Waterreus, die bezig is met een pro
motieonderzoek naar de beloning van lera
ren, is de bonus ook voor Nederland een
goed 'smeermiddel' om het lerarentekort
weg te werken. „Een extra premie voor vol
tijdse leerkrachten is zeven keer effectiever
dan een algemene loonsverhoging", zo re
kent de onderwijs-econoom voor. „Als het
salaris omhoog gaat, worden docenten met
deeltijdbanen niet gestimuleerd om meer
uren voor de klas te gaan staan. Hun loon
gaat toch al omhoog; ze kunnen zelfs beslui
ten om een uurtje minder te gaan werken."
Waterreus denkt aan een bonus van bijvoor
beeld honderd euro per maand voor de hui
dige voltijdleraren en alle deeltijders die be
sluiten om een volledige werkweek les te
gaan geven. Voor het voortgezet onderwijs,
waar de komende jaren een tekort ontstaat
van twee- tot drieduizend leerkrachten, zal
de bonusregeling 227 miljoen kosten. Dat
is vele malen goedkoper dan een algemene
loonsverhoging die bijna 1,6 miljard kost,
heeft Waterreus uitgerekend.
Taboe
Dat het Nederlandse onderwijs vooralsnog
niet scheutig is met financiële prikkels,
heeft niets te maken met zuinigheid. Vol
gens Waterreus rust er vooral bij de vakbon
den een taboe om een onderscheid te maken
tussen deeltijd- en voltijdleerkrachten.
Walter Dresscher, vice-voorzitter van de
Algemene Onderwijsbond (AOB): „In prin
cipe hebben wij niets tegen bonussen, maai
de criteria voor extra geld moeten wel con
troleerbaar zijn. Er mag geen vriendjespoli
tiek ontstaan waarbij de buurman van de
rector toevallig extra geld krijgt. Je hoort
van die verhalen dat sommige docenten aan
het einde van het jaar een gesloten envelop
met inhoud krijgen van het schoolhoofd.
Het voorstel van Waterreus om academici
over de streep te trekken met een financieel
lokkertje, vindt Dresscher prima. Op dit
moment is het onderwijs voor een academi
cus niet interessant, omdat hij waar dan ook
meer geld kan verdienen. De AOB-vice-
voorzitter: „We stimuleren ook leergierig
heid van leerlingen, dus waarom niet die
van docenten? Diegenen die zich bijscholen
en extra diploma's halen, moeten we ook ex
tra belonen."
Prestatiebeloning
Waterreus is echter geen voorstander van
zogeheten prestatiebeloning: meer geld
voor de leraar die extra presteert. „Het is
heel moeilijk te meten wat de bijdrage van
een leerkracht is als een leerling op school
goede cijfers haalt. Het kind kan heel slim
zijn of hij wordt thuis uitstekend begeleid
met huiswerk maken."
Dresscher: „Prestaties van docenten zijn
zeer subjectief. Ga eens luisteren in de lera-
renkamer. De leerkracht die zelfs onder col
lega's als star en streng te boek staat, is soms
zeer populair bij de leerlingen. Ze vinden
dat hij de lesstof helder en duidelijk uit
legt." Bij prestatiebeloning dreigt boven
dien het gevaar van 'selectie aan de school
poort': kinderen uit achterstandsmilieus
worden geweigerd omdat de leraren dan
minder kans maken op een extraatje.
Bonussen hebben als voordeel dat scholen
ze direct kunnen inzetten op plekken waar
mensen hard nodig zijn. Zoals bijvoorbeeld
op achterstandsscholen in het voortgezet
onderwijs. Waterreus: „Maar ook als er bij
voorbeeld een tekort is aan docenten klas
sieke talen of wiskunde. Lok ze met een pre
mie, dat is in het buitenland heel normaal."
GPD
Uitgever:
J. C. Boersema
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-matl: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (01181484000
Fax. (0118) 470102
E-mail: redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113) 273000
Fax. (0113) 273030
E-mail. redgoes@pzc nl
T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel (0115)645769
Fax. (0115) 645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114)372776
Fax. (0114)372771
E-mail. redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachlweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tol 10.30 uur
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 13 30 uur
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20 30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur:
Tel (0118)484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van /,--)
per maand: 19,25
per kwartaal: 52,- -
per jaar 198,--
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-maiï abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag:
zaterdag. 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertenlieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
>r het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd bij
de advertentieorderafdeling.
Tel: 0118-484-321
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant 8V Is een onderdeel van het Wegener-concern De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnementenJadministratie en om u Ie (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ol door ons zorgvuldig geselecteerde
derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, afdeling
lezersservice. Postbus 18,4380 AA Vlissingen.
door Mare Peeperkorn
Pat Cox twijfelt niet. De Ierse
liberaal die dinsdag tot
voorzitter van het Europees
Parlement werd benoemd, heeft
maar één doel: datzelfde parle
ment eens flink opschudden.
„Mijn benoeming tekent het
einde van de decennialange ver
deel- en heerspolitiek van soci
alisten en christen-democraten.
De verstikkende machtsgreep
van de grote twee is voorbij."
Zware woorden voor een zware
missie.
Nieuwe bezems vegen schoon,
maar of het Cox daadwerkelijk
lukt het smoezelige imago van
het parlement te veranderen,
moet nog blijken. Pas na drie
stemrondes kreeg hij de voorzit
tershamer in handen. Dat maar
298 (52 procent) van de aanwe
zige Europarlementariërs hem
steunde, maakt voor hem de
overwinning niet kleiner. „Deze
uitslag is hét bewijs dat het par
lement een nieuwe weg in wil
slaan", spreekt hij zichzelf
moed in.
Veel moeite om zijn voorgang
ster Nicole Fontaine te doen
vergeten, hoeft hij in ieder geval
niet te doen. De christen-demo
cratische Frangaise onder
scheidde zich afgelopen twee
ënhalf jaar vooral door haar
ongekend felgekleurde mantel
pakjes. Haar enige opzienba
rende politieke wapenfeit was
een toespraak tot de Europese
regeringsleiders in het voorjaar
van 2000, waarin ze de vloer
aanveegde met het ongebrei
deld kapitalisme. Over deze
rede is nadien nooit meer ge
sproken, over Nicole Fontaine
evenmin.
Fontaine vertoefde liever in het
gezelschap van de echt 'groten
der aarde', zoals de Dalai Lama.
Aardse zaken zoals het politieke
prestige van het Europees Par
lement opkrikken, geen overbo
dige luxe na de dramatisch
slechte opkomst (49,9 procent)
tijdens de laatste verkiezingen
in '99, konden haar niet beko
ren. Reden temeer voor Cox om
zich juist daar op te storten.
De verkiezing van Patrick Cox
(49) tot parlementsvoorzitter is
grondig voorbereid. De voor
malig journalist, tv-presentator
en hoogleraar economie groeide
sinds zijn komst naar Brussel
('89) uit tot één van de meest ge
talenteerde Europarlementari
ërs. Een begaafd spreker die zijn
voorlopige hoogtepunt in '99
beleefde, toen mede door zijn
inzet de toenmalige Europese
Commissie tot aftreden werd
gedwongen.
Als leider van de kleine liberale
fractie maakte Cox vervolgens
na de verkiezingen de unieke af
spraak met de christen-demo
craten dat hij halverwege de rit
de hamer van Fontaine mocht
overnemen. Was deze deal op
zich al een groot succes, dat hij
de christen-democraten aan
hun woord heeft gehouden, is
dat niet minder. Voor het eerst
sinds twintig jaar leveit een
kleine partij nu de voorzitter.
Het handjeldap dat socialisten
en christen-democraten sinds
jaar en dag speelden bij de ver
deling van de macht, is gebro
ken.
Soap
Maar Cox wil meer, veel meer.
Gebruik makend van zijn posi
tie binnen en buiten het paxie-
ment - de voorzitter zit regelma
tig aan tafel met de Europese
regelingsleiders - wil hij de ko
mende tweeënhalf jaar defini
tief een eind maken aan de grote
inkomensverschillen tussen
Europarlementariërs en het
daaruit voortvloeiende gesjoe
mel met declaraties. „Deze soap
heeft al veel te lang geduurd. Dit
schaadt ons imago, leidt alle
aandacht af van waar het hier
echt om gaat."
De tweede niet geringe taak die
Cox zich stelt, is het parlement
een meer politiek 'smoel' te ge
ven. Geen technisch geneuzel
meer, geen piucedureel gezever,
maar echte debatten met intei--
rupties over hoofdzaken. „Het
afscheid van de totale voorspel
baarheid", noemt Cox het.
„Handel technische zaken af in
commissies en reserveer de ple
naire debatten voor de echt sexy
ondei"werpen."
De kersverse voorzitter reali
seert zich terdege dat voor een
sterker Europaiiement een goe
de samenwerking met de Euro
pese Commissie noodzakelijk is.
Pas als commissie en parlement
gezamenlijk optrekken, kan de
macht op de hoofdsteden wor
den verovei'd. Is dat mogelijk,
met een weifelende en hakke
lende Prodi als Commissievoor
zitter?
„Prodi zit er, ik zal het met hem
moeten doen", antwoordt Cox
diplomatiek. „Ik kijk wel uiteen
lading minpunten over hem uit
te strooien." GPD
Bosporus-brug
De staalfabrieken van
Krupp in Essen hebben plan
nen uitgewerkt voor een brug
over de Bosporus. De brug
moet het Europese en het
Aziatische deel van Turkije
met elkaar verbinden.
Noord-Beveland
Het inwonertal van Noord-
Beveland is het afgelopen
jaar afgenomen met 91. Het
eiland telt nu 7364 zielen.
Het vertrek van 317 inwoners
kon niet worden goedge
maakt door 157 nieuwko
mers en 135 geboortes. Er
stieiwen 66 mensen. 56 paren
stapten in het huwelijks
bootje en er werd 1 echt
scheiding genoteerd.
Bibliotheek
Over twee dagen gaat de
openbare bibliotheek in Ter-
neuzen open. In de nieuwe
bieb is het boekenbezit van
de voormalige Volksbiblio
theek en de Nutsbibliotheek
samengevoegd. Aangevuld
met moderne romans telt de
collectie 3000 boeken. De bi
bliotheek draait volledig op
de inzet van vrijwilligers.
Kanaal
Het kanaal van Zuid-Beve
land is het afgelopen jaar
druk bevaren. In 1951 pas
seerden 67.684 schepen het
kanaal. In vergelijking met
het jaar daarvoor nam het
aantal Duitse en Nederland
se schepen toe.
