Advanta teleurgesteld in Europa duurzame teelt
Rechtbank groeit uit z'n jasje
ligt in de super
Vergrijzing slaat toe
onder kapiteins van
Nederlandse vloot
Loodswezen hervat na drie jaar opleiding
Argwaan tegen biotechnologie blijkt te groot voor multinational Slciltcl SUCCCS
Defensie geeft
uitleg over
straaljagers
boven Sluiskil
Vernielingen
Gratis internet
in bibliotheken
van Hulst en
Kloosterzande
vrijdag 11 januari 2002
doorHarmen van derWerf
RILLAND - Met 'pijn in het
hart' heeft Advanta Van der Ha
ve besloten te stoppen met de
proeven met genetisch veran
derde gewassen in Rilland. Ter
wijl in de Verenigde Staten en
andere delen van de wereld bio
technologie op grote schaal
wordt ingezet, moet men er in
Europa niets van hebben. „In
Europa overheerst de achter
docht, omdat Europa het zich
blijkbaar kan veroorloven", al
dus woordvoerder woordvoer-
der C. Noome.
Deze week bracht oucl-minister
J. Terlouw de resultaten van het
publieke debat over biotechno
logie naar buiten. Teelt van ge
netisch veranderde gewassen in
Nederland is in veel gevallen
niet mogelijk was een van de
I conclusies. Dat heeft Noome
verbaasd. Volgens hem staat die
haaks op andere aanbevelingen
in het rapport van cle commissie
i onder leiding van Terlouw. ,,Er
I j worden allerlei voorwaarden
gesteld aan de toepassing van
I genetisch veranderde gewas
sen, zoals de oprichting van een
1 onafhankelijk Europees con
trole-instituut. De voedselvei
ligheid moet gegarandeerd zijn.
De consumenten moeten kun
nen zien wat zij kopen, of er bio
technologie is toegepast. Ik ben
het daar best mee eens. En ver
volgens wordt vastgesteld dat
de teelt van genetisch verander
de gewassen in veel gevallen
niet mogelijk is. Dat is onbegrij
pelijk." De commissie-Terlouw
geeft argumenten voor haar
stellingname. In het kort komen
die erop neer dat Nederland te
klein is om 'veilig' genetisch
veranderde gewassen te telen.
De kans is groot, heeft de com
missie van wetenschappers be
grepen, dat andere gewassen
worden 'aangetast'. En land
bouw- en natuurgebieden lig
gen in Nederland zo dicht bij el
kaar, dat wilde flora en fauna
door genetisch veranderde ge
wassen beïnvloed kunnen wor
den.
Noome is niet onder de indruk.
„Wij beginnen niet bij nul. De
Cogem, de Commissie Geneti
sche Modificatie, beoordeelt bij
alle vergunningaanvragen voor
Greenpeace blokkeerde twee jaar geleden een schip dat genetisch gemanipuleerde soja naar Gent vervoerde.
veldproeven ook altijd of het
product zonder gevaar voor
mens en milieu kan worden ver
markt. Of het commercieel, dus
grootschalig, kan worden inge
zet. Onze aanvraag voor een
proef met veldmais is daar ook
op beoordeeld en gehonoreerd.
Bovendien, waar heb je echte
natuur in Nederland? Op de Ho
ge Veluwe staan bomen gewoon
in rijen."
Dat Nederland te klein zou zijn,
gaat er bij Noome evenmin in.
„In de Verenigde Staten is dertig
miljoen hectare land ingezaaid
met genetisch veranderde soja
en maïs. Dat is zo'n groot opper
vlak. Als er gevaar zou bestaan
voor uitkruising naar wilde
planten en andere landbouwge
wassen, dan zou dat net zo goed
opgaan voor de VS. Maar in de
VS en in andere delen van de we
reld, zoals India en Zuid-Afri-
ka, zien ze vooral de voordelen
van biotechnologie. In Europa
overheerst de achterdocht, om
dat Europa het zich blijkbaar
kan veroorloven. Wie ligt er nu
wakker van dat boeren een pro
bleem hebben met de bestrij
ding van ziekten, zoals een
beestje dat de maïs van binnen
uit opvreet? Wij hebben een
maissoort ontwikkeld, waai' die
beestjes niet tegen kunnen. In de
VS wordt die volop gebruikt.
Éénderde van de maïs die in de
VS wordt geteeld, is genetisch
veranderd. In Nederland verko
pen we er niets van.
En dat terwijl de hoofdconclu
sie van de commissie-Terlouw
luidt, dat het Nederlandse pu
bliek zich nauwelijks interes
seert voor de toepassing van
biotechnologie in de akker
bouw. Met dieren ligt dat iets ge
voeliger. „Die staan dichter bij
ons, bij mensen", verklaart
Noome. De invloed van actie
groepen als Greenpeace is van
de andere kant toch zo groot, dat
Albert Heijn alle voedingsmid
delen met genetisch veranderde
componenten weert. Noome
weet: „Albert Heijn selecteert
daar heel streng op."
Ander werk
Advanta is in Rilland gestopt
met biotechnologie. Vijfentwin
tig mensen moesten ander werk
zoeken. De meesten konden bij
Advanta blijven, in de klassieke
zaadveredeling, die goed is voor
90 procent van de omzet van de
foto Charles Strijd
Engels-Nederlandse multina
tional. „Niet alleen wij trekken
ons terug uit Europa, ook ande
re multinationals doen dat. In
Leiden is een bedrijf gestopt
met 75 personeelsleden."
Toch denkt Noome dat Europa
op den duur niet zonder bio
technologie kan. Akkerbouwers
worden gedwongen minder che
mische bestrijdingsmiddelen te
gebruiken. Genetisch verander
de gewassen kunnen dan uit
komst bieden. „Maar het gaat
veel tijd kosten om in Europa de
argwaan te overwinnen. Zeker
tien tot vijftien jaar."
doorRinus Antonisse
RILLAND - Duurzame akker
bouw staat nog helemaal aan
het begin. Wel zijn er enkele
aanzetten en is de milieubelas
ting door de akkerbouw al be
hoorlijk teruggebracht. De
landbouw zit nog te veel in een
twintigste-eeuwse, industrieel
georiënteerde wijze van wer
ken. Er is een heel grote omslag
nodig.
De sleutel van de doorbraak ligt
uiteindelijk bij de consument en
de grote supermarktketens.
Duurzame akkerbouw is alleen
mogelijk als de producten door
dringen tot de schappen van de
supermarkten. Tot nu toe zijn
slechts kleine partjes - de niches
- van de markt aangeboord. Een
echte doorbraak komt er niet
van.
Dit betoogde H. Wijffels, voor
zitter van de Sociaal Economi
sche Raad, gisteren tijdens een
symposium over de toekomst
duurzame akkerbouw in Zee
land. Aanleiding was het tienja
rig bestaan van stichting
Zeeuwse Vlegel, initiatiefnemer
van de teelt van milieuvriende
lijke tarwe voor producten als
brood, pannenkoekenmeel, wa
fels en snelkooktarwe. Wijffels
prees de stichting als 'pionier
van de duurzaamheid'.
De SER-voorzitter maakte dui
delijk dat duurzaamheid dé
hoofdlijn wordt bij de ontwik
keling van de maatschappij in
de 21ste eeuw. De landbouw
moet daar hoe dan ook in mee.
„Het is geen bevlieging of een
luxe verschijnsel, maar een heel
fundamentele ontwikkeling die
blijvend is." Hij is optimistisch
over de toekomst van de plant
aardige productie, die basis van
de voedselketen is. Voorwaarde
is dan wel dat het systeem van
buikproductie - zoveel mogelijk
produceren tegen zo laag moge
lijke kosten - wordt ingeruild
voor een duurzamer systeem,
met een grotere verscheiden
heid aan producten.
Wijffels signaleerde dat er in al
le schakels van de keten tussen
producent en consument weer
standen bestaan tegen een om
slag. „De boeren zelf zijn over
wegend sceptisch gestemd. Er
wordt nog te veel gedacht aan
hét vierde gewas. De afzetorga
nisaties zijn nogteveel ingericht
op het oude model en hebben
grote moeite met differentiatie,
omdat dit een efficiënt verwer
kingsproces aantast. De handel
wil zoveel mogelijk de handen
vrij houden en zich niet binden
aan vaste relaties met leveran
ciers."
Volgens de SER-voorzitter is
nieuw ondernemerschap in alle
schakels van de keten nodig.
Eén recept voor de verandering
is niet te geven. „Actie en be
wustwording moeten hand in
hand gaan. We moeten de land
bouw als het ware opnieuw uit
vinden." In dit verband juichte
Wijffels de toenadering tussen
oud (landbouw) en nieuw (mi
lieubeweging) groen toe. „Ik
droom van een grote groene coa
litie. Die is nodig om de consu
ment te bereiken."
Daar draaide het tijdens het
symposium vooral om: hoe als
Zeeuwse Vlegel de consument
warm krijgen voor de milieu
vriendelijke en gezonde pro
ducten. Voorzitter J. de Koeijer
erkende dat de stichting daar
afgelopen tien jaar onvoldoen
de in is geslaagd. Resultaat is nu
dat er een wachtlijst is van boe
ren die graag vlegeltarwe willen
telen, maar niet aan de bak ko
men omdat de afzet stagneert.
Als de overheid de verantwoor
delijkheid afschuift op de vrije
markt, zal de verduurzaming
van de akkerbouw "in Zeeland
moeizaam van de grond komen,
meende De Koeijer.
Presentatie
Commissaris van de koningin
W. van Gelder wees erop dat de
provincie waar mogelijk inzet
op méér duurzaamheid. Ei-voor
zorgen dat de Zeeuwse Vlegel
beter in de markt wordt gezet
achtte hij voor de provinciale
overheid niet haalbaar. Losla
ten van het etiket streekproduct
en meer mikken op een verkoop
als gezond product? Een pas
klaar antwoord bleef uit.
Zeeuwse Vlegel buigt zich ko
mende tijd in elk geval over een
getiktere presentatie van de
producten.
Nieuwe vreemdelingenkamer moetpla krijgen
door Jacques Cats
MIDDELBURG - De recht
bank in Middelburg is amper
zes jaar na de ingebruikne
ming al uit het jasje gegroeid.
Er moet ruimte worden ge
schapen voor de vestiging van
een nieuwe activiteit in Mid
delburg: de vreemdelingenka-
De vreemdelingenkamer be
handelt alle beroepen die te
maken hebben met de rechten
van vreemdelingen op asiel of
verblijf. Daarvoor zal vervan
gend onderdak worden ge
zocht voor het parket. Daar
naast verhuist het archief van
de rechtbank naar het Zeeuws
Archief aan het Hofplein.
Aanvankelijk is nog gedacht
aan een verdere uitbouw van
het gerechtsgebouw. „Met de
nieuwe oplossing denken we
de komende tien tot vijftien
jaar vooruit te kunnen", ver
wacht president van de recht
bank M. Steenbeek, sprekend
namens het bestuur van de or
ganisatie.
Wel zal enig organisatietalent
nodig zijn om de zittingscapa
citeit zo efficiënt mogelijk te
kunnen benutten. Want het
aantal zalen waar recht wordt
gesproken, blijft hetzelfde.
Steenbeek: „We proberen alles
wel in eigen huis te houden. De
rechtbank moet zitting houden
op één plek."
De vestiging van een vreemde
lingenkamer brengt een perso
neelsuitbreiding met zich mee
van vijf rechters en rond de 25
secretarissen en administra
tieve krachten. Steenbeek:
„Op een bezetting van 120 is
dat een redelijke uitbreiding."
Het is nog niet bekend wat de
nieuwe werkplek wordt van de
75 medewerkers die aan het
parket zijn verbonden. Op het
ogenblik wordt uitgekeken
naar vervangende huisvesting.
De vreemdelingenrechtspraak
is tot nu toe tot een aantal ar
rondissementen beperkt ge
bleven. Door de forse toename
van het aantal zaken moeten
alle arrondissementen een
stukje van het werk overne
men.
De zaken worden centraal over
het land verdeeld. Dat bete
kent dat Middelburg ook be
roepen behandelt van vreem
delingen die niet in deze regio
verblijven. De vreemdelingen-
rechtspraak wordt onderge
bracht bij de bestuursrecht
spraak, in welke sector vooral
veel ruimtelijke ordenings
kwesties aan de orde komen. In
het Middelburgse gerechts
gebouw vinden voorts de
strafrechtspraak, de kanton
rechtspraak en de civiele
rechtspraak plaats, zoals de
behandeling van familieza
ken.
Door de komst van de vreemdelingenkamer is het gebouw van de rechtbank te klein geworden.
foto Lex de Meester
SLUISKIL - 'Een dezer dagen'
kan commissaris van de konin
gin Van Gelder eindelijk het
antwoord tegemoet zien op een
paar prangende vragen die hij al
een half jaar geleden stelde aan
het ministerie van Defensie:
Welke luchtmacht, de Belgische
of de Nederlandse, stuurde vo
rig jaar enkele keren straalja
gers over de explosieve fabrie
ken van Hydro Agri in Sluiskil?
Hadden de piloten opdracht
daartoe, of was het een eigen
machtige schending van dit
luchtruim?
Het lijken simpele vragen, maar
om de een of andere reden liet
het antwoord van Defensie
maar op zich wachten, zodanig
lang dat ook een woordvoerder
van het ministerie er intussen
merkbaar mee in zijn maag zit.
'Eigenaardig' noemt hij de gang
van zaken, om er even later aan
toe te voegen dat 'de brief ken
nelijk ergens in het ongerede is
geraakt'. De ambtenaar die het
antwoord zou moeten schrijven
is nu ook onvindbaar, maar
daar wil de woordvoerder zich
niet meer achter verschuilen.
„We moeten wel serieus blijven.
Dat antwoord moet nu echt bin
nenkort de deur uit." Maar dat
zei een collega van hem drie we
ken geleden ook al. „Kan zijn,
het gaat nu gebeuren."
Op het kabinet van de commis
saris en in de directiekamer van
Hydro Agri kijkt men er nieuws
gierig naar uit. Sinds de mel
ding door het bedrijf bij Van
Gelder zijn boven Hydro Agri
geen oefenende gevechtspiloten
meer waargenomen
OOSTBURG - Bij een horeca-
pand aan de Markt in Oostburg
zijn twee beelden ter waarde
van enkele duizenden euro's
vernield. Ook drie bloembak
ken moesten het ontgelden.
door Ben Jansen
VLISSINGEN - Het Neder
lands Loodswezen laat zich niet
langer verlammen door onze
kerheid over de gevolgen van de
marktwerking die de minister
van Verkeer en Waterstaat wil
invoeren. Vorig jaar is voor het
eerst sinds 1998 weer een begin
gemaakt met de opleiding van
nieuwe loodsen en het Neder
lands Loodswezen is met de
Vlaamse collega-dienst in ge
sprek over vervanging van
loodsboten.
In zijn nieuwjaarstoespraak
stelde voorzitter A. Nauta van
het Loodswezen in de regio
Scheldemonden gisteren vast
dat de overheid de loodsen nu al
enkele jaren voortdurend in het
ongewisse laat over de omvang
van hun markt. Dat komt omdat
beslissingen uitblijven over de
loodsplicht, over mogelijke
concurrentie door semi-loods-
diensten en over de positie van
de beroepsorganisatie en daar
mee de kwaliteit van de dienst
verlening.
Nauta: „Maar we geloven in on
ze toekomst. We hebben gecon
stateerd dat onze klanten in toe
nemende mate de dupe dreigden
te worden. De vraag naar loods-
diensten neemt niet af en de vei
ligheid krijgt steeds meer be
langstelling. Daarom hebben
we eind vorig jaar in onze regio
dertien loodsen in opleiding ge
nomen. Dit jaar volgen er nog
negen."
Vervanging
Samen met het Vlaamse Loods
wezen is een onderzoek begon
nen naar de mogelijkheid de
loodsboten die aan de noordelij
ke en de zuidelijke toegangsgeul
van de Westerscheldemonding
op station liggen, te vervangen
door schepen van het zoge
naamde swath-type. Dit kata-
maran-achtige model met tor-
pedo-vormige drijflichamen
onder water ondervindt weinig
hinder van zeegang en golfslag.
De samenwerking tussen het
Nederlandse en het Vlaamse
Loodswezen heeft ook geleid tot
een gezamenlijk geautomati
seerd systeem voor het bestellen
van een loods.
Nauta voegde eraan toe dat het
Nederlandse en het Vlaamse
Loodswezen het ook op beleids
matig en strategisch niveau
goed met elkaar kunnen vinden.
Over de manier waarop loods-
diensten in de toekomst moeten
worden uitgevoerd bestaat tus
sen beide organisaties geen ver
schil van inzicht.
Intensieve operationele en eco
nomische samenwerking is vol
gens Nauta van belang voor ha
vens, scheepvaart en veiligheid
in de Scheldemond.
door Harmen van derWerf
DEN HAAG - Het kapiteinsbe
stand op de Nederlandse koop
vaardijvloot is sterk vergrijsd.
Van de ruim vijftienhonderd ge
zagvoerders die op Nederlandse
schepen varen, is veertig pro
cent ouder dan vijftig jaar. Zij
zullen binnen tien jaar de vloot
verlaten, is de verwachting.
Minister Netelenbos van Ver
keer en Waterstaat heeft dit aan
de Tweede Kamer laten weten
om aan te tonen dat het echt no
dig is buitenlandse kapiteins op
Nederlandse schepen toe te la
ten. Anders loopt het binnen en
kele jaren al spaak en zullen
schepen naar andere landen uit
vlaggen.
Dat wil Netelenbos vóór alles
tegengaan, want het kabinet
heeft zich niet voor niks sinds
1995 ingespannen om de vloot
weer op niveau te krijgen. Gun
stige belastingmaatregelen
hebben ertoe geleid dat de han
delsvloot is gegroeid van 383
schepen in 1996 tot 591.
Al die schepen konden bemand
worden, dankzij de instroom
van buitenlandse officieren, uit
de Europese Unie en vooral van
buiten de EU. Hun aantal is ge
groeid van zo'n 250 in 1995 tot
ongeveer tweeduizend vorig
jaar. Ook het aantal Nederland
se stuurlieden is toegenomen,
maar dat laat onverlet dat mo
menteel twee van de vijf officie
ren van buitenlandse afkomst
is.
Doorstroming
Veel Nederlandse officieren zijn
doorgestroomd naar de rang
van kapitein, want die functie
staat tot op heden alleen open
voor Nederlanders. Of bij uit
zondering voor EU-kapiteins.
Dat zal moeten veranderen,
heeft minister Netelenbos met
instemming van de Tweede Ka
mer al eerder vastgesteld.
Netelenbos wist echter nog niet
iedereen te overtuigen. Vandaar
dat zij heeft laten uitzoeken hoe
de leeftijdsopbouw van het ka
piteinsbestand is.
Die is volgens haar verontrus
tend. Er waren afgelopen jaar
1536 kapiteins werkzaam op de
Nederlandse vloot, van wie er
343 tussen de 54 en 61 jaar oud
zijn. Zij gaan op korte termijn
met pensioen en zij zullen zeker
niet allemaal veivangen kunnen
worden door Nederlandse offi
cieren. „Versnelde promotie is
mogelijk", stelt Netelenbos,
„maar vanuit verstandig perso
neelsbeleid kent dat ook gren
zen."
Netelenbos probeert in haar
brief aan de Tweede Kamer de
angst weg te nemen dat buiten
landse kapiteins de Nederland
se zullen verdringen vanwege
lagere loonkosten. In het alge
meen zijn buitenlandse kapi
teins van buiten de EU niet
goedkoper, aldus de minister,
onder meer omdat zij niet onder
het gunstige Nederlandse belas
tingregime voor zeevarenden
vallen.
Bang voor kwaliteitsverlies is
Netelenbos ook niet. Noorwe
gen en Engeland laten al buiten
landse kapiteins op schepen toe.
Deze landen staan in de top vijf
van kwaliteitslanden in de zee
vaart, evenals Nederland.
Het wetsvoorstel dat het moge
lijk maakt buitenlandse kapi
teins op Nederlandse zeesche
pen aan te stellen, is onlangs
voor advies naar de Raad van
State gestuurd. De Tweede Ka
mer moet er vervolgens nog over
spreken, maar daar is er een
meerderheid voor.
HULST - In de openbare
bibliotheken van Hulst en
Kloosterzande kan men
vanaf heden gratis inter
netten.
Natuurlijk zijn er wel en
kele voorwaarden. Zo
mag men maar een half
uur per persoon achter de
computer en mogen
slechts twee personen per
computer werken. De ge-
interesseerden moeten
zich vooraf melden bij de
balie of het inlichtingen
bureau van de biblio
theek. Verlengen met een
half uur is mogelijk als er
geen reserveringen of
wachtenden zijn-
Voor verzenden of ont
vangen van e-mail is een
eigen e-mailadres nood
zakelijk. Op verzoek kan
(als cle dienst het toelaat)
beperkte instructie wor
den gegeven.