PZC
Kozakken zingen in vrijheid
Jeroen Bosch past in een muzikaal circus
sport
woensdag 9 januari 2002
Marcel Verhoeff (45) (zonder hoofddeksel) is sinds 1994 dirigent van het Donkozakkenkoor Rusland, een gezelschap van ongeveer veertig beroepszangers en musici, allen au
thentieke kozakken. foto Joris van Bennekom
Zijn Russisch is inmiddels zodanig, dat dirigent Marcel
Verhoeff op repetities zonder misverstanden zijn artis-
tieke inzichten op het gezelschap kan overbrengen. Met
enorm resultaat: in Rusland is de herontdekking van het
Donkozakkenkoor inmiddels tot een soort hype uitgegroeid
en de tournee van vorig jaar door West-Europa had ovatio
nele kritieken. De tweede tournee brengt het Donkozakken
koor Rusland zaterdag in Middelburg.
Eén van de dingen waaraan
je, na 1991, kon merken dat
het communisme in de voorma
lige Sovjetunie echt als staats
vorm had afgedaan was het
weer ten tonele verschijnen van
de kozakken. Deze krijgshafti
ge vrijbuiters uit het zuiden van
Rusland en Siberië hadden in de
loop der eeuwen een grote repu
tatie opgebouwd van op afroep
beschikbare, zeer kundige mili
tairen die zich, als de nood aan
de man kwam en Rusland weer
eens door de Tataren werd aan
gevallen, tot gedisciplineerde
cohorten aaneen schaarden en
op hun kleine paardjes te velde
trokken.
Toen in 1993 in het zuiden offi
cieel allerlei dorpen de oeroude
kozakkenbenaming 'stanitsa'
terugkregen, de uniformen uit
de kast werden gehaald, de wa
pens uit de geheime bergpiek
ken werden opgegraven en er
weer openlijk gesproken mocht
worden over de 'ataman', de
stamoudste en tevens opperbe
velhebber, was dat een histori
sche aardschok. ,,En niet alleen
voor de kozakken zelf, maar ook
voor de gewone Russen had dat
betekenis. Want zij hebben dat
vleugje vrijheid en losgeslagen
heid dat de kozakken uitstralen
nodig om zelf Rus te kunnen
zijn", zegt Marcel Verhoeff.
Deze 45-jarige musicus uit Via-
nen is sinds 1994 dirigent van
het Donkozakkenkoor Rusland,
een majestueus gezelschap van
ongeveer veertig beroepszan
gers en musici, allen authentie
ke kozakken, dat aan de weder
geboorte van de kozakkerij in
Rusland en daarbuiten op in
drukwekkende wijze vocaal ge
stalte geeft. In 1993 opgericht
vond het koor in Verhoeff, die
niet lang daarvoor grote succes
sen in Moskou had geoogst met
zijn vertolking van de liturgie
van Tsjajkovski, de ideale diri
gent: de ambitieuze vakman
Verhoeff zag haarscherp de kan
sen die de wedergeboorte van
het kozakkenverschijnsel bood
en had tevens een netwerk dat
tournees in het westen mogelijk
maakte. Het repertoire van de
Donkozakken omvat volkslied
jes en liturgische gezangen.
Verhoeff: ,,We hebben eerst een
jaar geoefend, zonder optre
dens. Ik moest de mannen leren
kennen, en ook was het van le
vensbelang voor het koor om er
een strakke discipline in te
brengen. Je kunt nu eenmaal
niet op tournee gaan als er gezo
pen wordt of als er stennisma-
kers in de groep zijn.
En de mannen moeten zich
weten te gedragen in het buiten
land. Dus jezelf 's avonds bezat
ten in je hotelkamer en vervol
gens je glas tegen de muur aan
stukken gooien is dan misschien
wel heel erg kozaks, maar het
wordt door mij niet getolereerd
en zo iemand gaat er dan ook di
rect uit. Hetzelfde geldt voor
mensen die discriminerende
praatjes verkopen, over de jo
den bijvoorbeeld. De kozakken
hebben een forse reputatie op
dat gebied, maar ik ben er blij
om dat ik kan verklaren dat
mijn koor daar niet aan mee
doet. Eenvoudig omdat ik dat
soort dingen verbied, en de
sanctie is bekend."
Alexander Munninghoff
Donkozakkenkoor: zaterdag
om 20 uur in de Stadsschouw
burg Middelburg.
Zeven acrobaten, vijf muzi
kanten en een projectie
scherm met daarop schilderij
en afgebeeld van Jeroen Bosch
die vijfhonderd jaar geleden
overleed. Het is een niet al te
gemakkelijke combinatie om
een mooie theaterproductie
neer te zetten.
Erik Visser van muziekgroep
Flairck, die samen met Corpus
Acrobatiek met de voorstelling
'Circus Jeroen Bosch' brengt,
geeft toe dat de combinatie
moeilijk was. „Het was heel in
gewikkeld om alles er mooi uit
te laten zien."
De opperstalmeester, gitarist
en bespeler van de draaiorgel
lier in de voorstelling, verbaast
zich er eigenlijk nog steeds
over dat het allemaal zo goed
is gelukt.
„Toen we begonnen met het
produceren van deze theater
show hadden we de muzikan
ten en de acrobaten vóór het
projectiescherm gezet", vertelt
Visser. „Op het scherm toonden
we schilderijen van Jeroen
Bosch, maar als de acrobaten
attributen wisselden, werd het
echt een rommeltje. Tot een
week voor de première hebben
we het zo volgehouden. Toen
kwamen we opeens op een an-
Flairck en Corpus Acrobatiek zorgen voor een muzikaal circus.
der, veel beter idee: de muzi
kanten staan nu voor het
scherm en de acrobaten op een
verhoogd podium achter het
scherm."
Als het projectiescherm van
foto Joep Lennarts/GPD
achter wordt belicht kan er, zo
maakt Visser duidelijk, door
heen worden gekeken. „Doen
we het licht uit dan kun je niks
meer zien en kan er dus van al
les op het podium worden ge
daan, terwijl de muzikanten
nog wel te zien zijn."
Visser is tevreden over het
eindresultaat. „We, Corpus
Acrobatiek en Flairck, denken
er over om de samenwerking
voort te zetten. Het is een bij
zondere combinatie, tenminste
hier in Nederland. In het bui
tenland, vooral Frankrijk, zijn
dit soort vormen van het nieu
we circus al lang bekend. In
Nederland kennen we Cirque
de Soleil, maar dat is niet van
eigen bodem."
Flairck en Corpus kenden el
kaar al vanuit het theater en
de combinatie was dan ook
snel gemaakt. Gekozen werd
om Jeroen Bosch als thema te
nemen. Een belangrijke inspi
ratiebron vormt het boek 'Van
den Drie Blinden Dansen', dat
werd geschreven in 1482 toen
Jeroen Bosch 32 jaar oud was.
In het boek wordt verteld over
de drie dansen; de dans van de
geboorte, het leven en de dood.
Circus Jeroen Bosch door
Flairck en Corpus Acrobatiek:
zaterdag om 20 uur in het Schel-
detheater Terneuzen.
9toten met 15januari
WOENSDAG
Sonneveld
Jos Brink speelt de titelrol in de musical Sonneveld.
In deze musical wordt een beeld gegeven van het leven van Wim
Sonneveld. Naast Jos Brink zijn Frans Mulder, Gerrie van dei-
Klei en Henk Boerman te zien.
Stadsschouwburg Middelburg, 20.00 uur
Sessie Band
De Desafinado Blues Sessie Band treedt op.
Het programma dat de Sessie Band ten gehore brengt is onvoor
spelbaar. Zeker is wel dat bluesgitarist Jan Schippers uit Sluis
dit maal als gastmuzikant optreedt. Hij speelt zowel akoestisch
als elektrisch.
Eetcafé Desafinado Middelburg, 20.30 uur
De Zilverboom
Theatergroep Knikkende Knieën speelt de jeugdvoorstelling De
Zilverboom.
In dit avonturenverhaal wordt gebruik gemaakt van dans, zang,
mime, slapstick en drama. De spelers zijn John van de Pol, Her
man Stuij ver en Andre van der Meer. Het stuk draait om Niels die
weigert zich neer te leggen bij de naderende dood van zijn hond.
Hij stuit op een magisch boek dat hem een oplossing kan bieden.
Scheldetheater Terneuzen, 15.00 uur
DONDERDAG
Djazzex
Concert in D is de derde productie van het nieuwe gezelschap
Djazzex Productions, voortgekomen uit Djazzex Dance Compa
ny-
De voorstelling is opgebouwd uit vijf delen. Vier choreografieën
van dezelfde duur en een muziekstuk voor vier celli. De muziek is
gecomponeerd door Ernst Reijseger. De choreografieën zijn van
Annabelle Lopez Ochoa, Neel Verdoorn, Randal Scot en Thoams
Noone. Zij waren allen ooit als danser betrokken bij het dansge
zelschap.
Stadsschouwburg Middelburg, 20.00 uur
Kaaljakkers
Toneelgroep het Volk speelt Kaaljakkers.
Het stuk behandelt het wel en wee van drie armoedzaaiers die
een gezamenlijk onderkomen gevonden hebben in een afbraak
buurt, waar een sloperskogel zijn verwoestende werk doet. De
drie aan lager wal geraakte spelers worden neergezet door Bert
BunschotenJoep en Wigbolt Krui j ver. Dit trio schreef tevens het
stuk dat geregisseerd is door Aike Dirkzwager.
Scheldetheater Terneuzen, 20.00 uur
Zeeuws Orkest
Het Zeeuws Orkest geeft voor de tweede keer een Nieuwjaars
Promconcert.
De nieuwe traditie werd vorig jaar in gang gezet. De Nieuwjaars
Promconcerten bieden een programma van klassiek tot pop met
de onvermijdelijke Strauss. Vier solisten verlenen hun medewer
king: cellist Floris Mijnders soleert in een werk van Gulda. So
praan Marta Blom zingt enkele liederen van Strauss en Rossini
en tenor Charles Hens soleert in Italiaanse liederen. Het concert
wordt afgesloten door de Zeeuwse popzangeres Marjon van
Iwaarden met een aantal songs uit het lichte repertoire.
Grote Kerk Zierikzee, 20.00 urn-
De Keesjes
Remake geeft een Nieuwjaarsconcert in Middelburg.
Het repertoire van de band loopt uiteen van bekende jazz- en
musicalmuziek uit de jaren '20 tot '50, tot blues, latin en rock-'n-
roll. De groep heeft sinds een paar maanden twee nieuwe leden,
gitarist Pierre de Nijs en pianist Menno Radema. Het optreden
maakt deel uit van de concertserie van Jazz Activiteiten Stich
ting Zeeland (JASZ).
Café 't Schuttershof Middelburg, 20.00 uur
Lied in de schemering
Een cast van topacteurs speelt het drama Lied in de Schemering
van Noël Coward.
Anne-Wil Blankers, Willem Nijholt, Pleuni Touw en David God-
dijn zetten een scherp, persoonlijk drama neer waarin een zoek
tocht naar identiteit en ware liefde centraal staat.
Stadschouwburg De Maagd Bergen op Zoom, 20.15 uur
VRIJDAG
De Reilanders
Toneelgezelschap De Reilanders speelt de première van De
vrouw van het meer.
De komische thriller, geschreven door Ruud van Ling, speelt
zich af in een Engels landhuis in een rustiek dorpje aan de boor
den van een meer. De rust van de bewoners wordt verstoord als er
een geheimzinnige man opduikt, die alleen maar vragen stelt. De
spelers zijn Huib Meeuwsen, Diana Hollestelle, Lia Wiskerke,
Maja Geense, Hans Bakker en Jessica Stols.
Dorpshuis Luctor et Emergo Rilland, 20.00 uur.
Zeeuws Orkest
Het Zeeuws Orkest geeft voor de tweede keer een Nieuwjaars
Promconcert.
Zie donderdag.
Sint Jacobskerk Vlissingen, 20.15 uur
Jeroen van Merwijk
Cabaretier Jeroen van Merwijk, met Uw betrouwbare partner in
cabaret, staat dit keer alleen op het podium.
Merwijk heeft besloten vooraf niet te vertellen waarover de
voorstelling gaat. Het publiek moet er maar vanuit gaan dat het
goed is omdat hij immers 'Uw betrouwbare partner in cabaret is'.
Stadsschouwburg Middelburg, 20.00 uur
Bad Hair Day
De Zierikzeese band Bad Hair Day geeft een optreden.
De allround coverband bestaat uit de zangers Eric van Schaick
en Carolien Nederlof, gitarist Arjen Zwart, drummer Collin
Hoondert en bassist Michel van der Doe. De band speelt muziek
vanaf de jaren vijftig tot nu.
Jeugdsoos De Pul Bruinisse, 22.00 uur
Rob Urgert
Cabaretier Rob Urgert brengt zijn tweede programma Fuik.
Urgert zet een cabaretvoorstelling neer vol ijdele hoop en dood
lopende wegenslingerpaadjes door het oerwoud en over mensen
waarvan je al jaren denkt, hoe kom ik er vanaf. Fuik is een strip
verhaal over heldendom.
Dorpshuis Schutse Haamstede, 20.00 uur
Rooyackers, Kamps Kamps
Het trio Rooyackers, Kamps Kamps brengt zijn tweede pro
gramma.
De drie heren Bor, Tim en Wart schoppen tegen alle theaterwet-
ten aan. Hun voorstelling wordt omschreven als escalatiecaba
ret.
Vestzak99 Vlissingen, 20.15 uur
For Heaven's Sake
Galili Dance danst de voorstelling For Heaven's Sake.
De voorstelling van artistiek leider Itzik Galili wordt uitgevoerd
door de vijftien dansers van zijn Noord-Nederlandse gezelschap
Galili Dance. De choreografie van Galili wordt live begeleid
door vijf musici uit het Midden-Oosten. De muziek werd gecom
poneerd door Jaap van Keulen.
Scheldetheater Terneuzen, 20.00 uur
Kees Torn
Cabaretier Kees Torn brengt zijn nieuwe programma Mooie
Boel.
De muziek en de teksten van de voorstelling zijn, op één nummer
na, van Kees Torn zelf. De uitzondering is Waar blijft de tijd van
Jules de Korte. Torn weigert zich aan te passen aan het krankzin
nige tempo in de huidige samenleving. Hij werpt pareltjes van
liedjes voor de zwijnen en graaft gedachtengangen die voor de
vijand niet te bereiken zijn.
Scheldetheater Terneuzen, 20.30 uur
De Knikkende
Knieën
speelt jeugdvoorstel
ling De Zilverboom
woensdag Terneuzen
Hans van der Meulen
Everest Lezing
maandag Middelburg
Poolse Staatsopera
brengt Hoffmann's Vertellingen
zaterdag Bergen op Zoom
Jan van der Putten
olieverf op doek
Interium Bergen op Zoom