Studenten broeden op schoon schip
PZC
Brieven aan Borretje
Meer dan alleen realistisch
lezers schrijven
SGP III
Vrijwilligers
Ziekenhuis
Oranjeplein
Waterman III
Voetbal
Van Houten V
GELICHT
Milieu
kunst cultuur
woensdag 12 december 2001
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Met instemming in de PZC van
4-12 de reactie van dr L. P.
Roegholt op de ontboezemingen
van SGP-voorman Kolijn gele
zen. Kolijn zegt: ,,Men noemt
ons fundamentalisten." Dat is
dan naar mijn mening een sig
naal dat niet kan en mag worden
genegeerd. Dat zij vaak ter ker
ke gaan, het goede boek van
vrijdag tot maandag willen le
zen, zich selectief voor informa
tie afsluiten enz. enz. is hun
goed recht. Steeds grotere moei
te krijgt een meerderheid van de
Nederlanders tegen het 'van
kaft tot kaft' getrouwelijk vast
houden aan hetgeen eens als
waar is verkondigd en hieraan
rechten ontlenen. Van Wim Kan
zijn de woorden: „Iemand die op
zijn zeventigste jaar nog het
zelfde denkt als toen ie twintig
was doet denken aan een huis
dat vijftig jaar heeft dichtgeze-
ten." Plet SGP-huis dient te
worden geopend. Een echte
schoonmaak lukt alleen wan
neer de mannen broeders echt
willen luisteren naar vrouwen
en durven emanciperen. Dat
emanciperen betekent in de po
litiek en op de kansel vrouwen
als volwaardige gelijken aan
vaarden. De apostel Paulus
heeft met de beste bedoelingen
regels opgesteld die achter
haald zijn; hiervan zijn legio
voorbeelden te geven. Voor de
SGP en met name de fundamen
talistisch denkende mannen
broeders is het vijf voor twaalf.
Ime Dekker
Den Omloop 24
's Heer Hendrikskinderen
Ook naar het vrijwilligersfeest
geweest in CineCity? Niets mis
met de prijsuitreiking. De film
voorstelling, oké, viel bij ieder
een in de smaak, iedereen drie
'drankmuntjes', koffie, thee en
frisdrank gratis. Na de film een
beetje rokerig bandje, maar om
te praten kon je ook uitwijken
naar het café. Het personeel, dat
met schalen gefrituurde hapjes
aankwam, hoefde meestal niet
verder dan de gang te gaan,
...op... zoveel mensen ook. Dan
maar een wijntje of een gewoon
biertje (alles in plastic bekers
geserveerd). Had het deze ene
keer niet wat feestelijker of lux
er gemogen? Dat was twee we
ken geleden toch ietwat anders.
Feest in de Carrousel en het Ar
senaaltheater voor alle mede
werkers van de gemeente Vlis-
singen, aanvang ook 19.30 uur
en niet in de rij wachten. Bij bin
nenkomst lekker eten, voor wie
dat wilde, drankjes in overvloed
in glazen, muntjes voor iedereen
om het geluk te beproeven in de
Carrousel. In het theatercafé
een 'strijkje', schalen met sala
des, vis enz. waarvan iedereen
zich kon bedienen. In de thea
terzaal zelfs een optreden van
Blof en ook daar in het aangren
zende café lekkere saté met toe
behoren, zoveel je wilde. Voorde
liefhebbers en geloof me die zijn
er veel, whisky en Belgisch bier,
in de daarbij behorende glazen,
echt feest dus, voor ons zo ver
wende burgers. Jammer toch al
tijd dat verschil.
Rietje Haas-Corstanje
Jac. v. Ruijsdaellaan 12
Vlissingen
We waren amper van de schrik
bekomen dat een kinderarts op
korte termijn gaat vertrekken
toen als donderslag bij heldere
hemel het besluit viel dat de kin
derafdeling van het ziekenhuis
moet sluiten. Wij vinden dit een
overhaaste, ondoordachte en
rampzalige beslissing. Er zullen
vast 'prachtig' klinkende poli
tieke en financiële redenen zijn
die tot dit besluit hebben geleid.
Helaas is er niet gevraagd en ge
keken naar diegenen die dit be
treft: kinderen die kampen met
gezondheidsproblemen of acute
zorg behoeven. Men hoeft niet
veel fantasie te hebben om het
volgende scenario voor te stel
len. Je komt met je doodzieke
kind op de EHBO. Dan blijkt dat
voor verdere behandeling hij/zij
doormoet naar Goes. Is er dan
nog wel voldoende tijd als iede
re seconde telt? Nog een feit: niet
alle ouders/verzorgers hebben
eigen vervoer en zijn aangewe
zen op het openbaar vervoer. In
de praktijk betekent dit dat men
nog langer onderweg is dus ex
tra stress voor kind en thuis
front. Zo zijn er nog vele feiten
te benoemen waar totaal niet
aan gedacht is en wat nog veel
ellende zal gaan kosten. Kortom
dit advies is niet goed over
dacht. Het geeft aan dat er een
begin is gemaakt met de af
braak van zorg op Walcheren.
Nu het advies tot sluiting geno
men is, wordt pas een mogelijk
heid gegeven om een mening te
geven. Zoals zo vaak dempt men
de put als het kalf verdronken is.
Wij wensen het fantastische
personeel van de kinderafdeling
in Vlissingen veel sterkte. Ook
zij zijn immers de dupe van dit
rampzalige besluit.
Hanny Dingemanse
Breeweg 92, Middelburg
In een poging het woonzorg
complex op het Oranjeplein te
gen te houden vormen de winke
liers, die in de stad Veere een zes
weken durende carrousel van
kijken en kopen onderhouden,
een curieus verbond met een
aantal mensen die elke steden
bouwkundige ingreep van for
maat in Veere een verslechte
ring lijken te vinden (PZC,
4-12). De zes weken durende zo
merse zee van blik op het Oran
jeplein is voor de rest van het
jaar een guur winderig plein.
Het voor een gedeelte bebouwen
van dit plein volgens een door de
monumentencommissie en de
welstandcommissie goedge
keurd plan is een prima zaak. De
parkeerruimte die verloren
gaat, wordt op loopafstand ge
compenseerd. Het is te hopen
dat het gemeentebestuur van
Veere het volkshuisvestingsbe-
lang zwaar zal laten meewegen.
Een flink aantal nieuwe woon
eenheden op een voor de doel
groep senioren prachtige locatie
is een vooruitzicht waar men in
menig Walchers dorp jaloers op
zal zijn. Dit omdat in samen
hang met de bouw van deze wo
ningen een hele keten van ver
huizingen mogelijk wordt die
ongetwijfeld ook hoognodige
ruimte zal scheppen voor star
ters op regionale woningmarkt.
Ad Weststrate
Kanaalweg Westzijde 8
Veere
De heer Waterman heeft heel
wat te verduren. CDA-be-
stuurslid en beoogd raadslid
Rijnco-Jan Suurmond kon het
niet nalaten om een reeds uit het
veld gestuurde speler een trap
na te geven (PZC, 8-12). Jam
mer. Vergeving en verzoening
zouden toch meer de kernbe
grippen moeten zijn. Beide he
ren zitten straks na de verkie
zingen van 6 maart naast elkaar
in de gemeenteraadsbanken en
het zou toch goed zijn om vóór
het kerstfeest, het feest van de
vrede, die twee de handen te
zien schudden. Souburg heeft
niet veel vertegenwoordigers op
verkiesbare plaatsen - beide he
ren en dhr. Van Zalen (Groen-
Links) en mevr. Walrave (Partij
Souburg/Ritthem). Dus we
moeten zuinig op hen zijn.
Alex Soplantila
Kievietsprenk 42, Vlissingen
Het valt Jaap van Essen blijk
baar erg moeilijk dat Feijenoord
nog op alle fronten meedoet.
Dat Feijenoord dit seizoen voor
Nederlandse begrippen toch
wel aardig presteert valt niet te
ontkennen. Toch krijgt Van Es
sen het telkens weer voor elkaar
om de ene week nog negatiever
dan de andere week te schrijven.
Kreten als: Feijenoord haalt al
een jaar geen fatsoenlijk niveau
meer en het spel mist lijn, bezie
ling en fantasie zijn wekelijks in
zijn reportages te vinden (PZC,
7-12). Wat moet de rest dan be
labberd spelen. En waar haalt
hij de nonsens vandaan dat
Pierre van Hooydonk niet wordt
geaccepteerd door het echte le
gioen van Nederland en zijn
trainer Bert van Marwijk? Pier
re van Hooydonk wordt door het
legioen op handen gedragen. En
problemen met Bert van Mar
wijk zijn uit de Mokumse duim
van Van Essen gezogen. Volgens
mij kan Van Essen beter Ome Co
gaan interviewen voor een be
wierookt stukje in Privé.
De PZC wil ik verzoeken om in
het vervolg svp een correcte
weergave te geven van van wed
strijden die door Feijenoord en
Pierre van Hooydonk gespeeld
zijn, en geen nonsens te schrij
ven over vermeende randver
schijnselen.
René Adriaanse
Majoorwerf 36, Zoutelande
Ik ben benieuwd met welke mis
dadigers uit de wereldgeschie
denis mijn dierbare man Mar
van der Veer nog meer zal wor-
'den vergeleken: Goebbels, Bin
Laden, toe maar! (Lezers schrij
ven, 8-12). De lijst is nog einde
loos lang. Wie volgt? Ik ga er
maar vanuit dat het meer zegt
van diegene diehet uitspreekt of
opschrijft dan van degene die
het betreft.
Sjanie van der Veer
Mastgatstraat 12, Zierikzee
Advertentie
Galerie - Kunsthandel
19e en 20e eeuwse
Vlaamse en
Hollandse Meesters
o.a. Latemse school Inkoop - Verkoop
Terneuzen centrum 4531 GN, Blokken 3-4,
tel. 0031(0)115-621643 of 0031(0)6 51368269.
Open: dinsdag - woensdag en zondagmiddag
van 14.00 tot 17.00 uur en op afspraak.
www.contrasten.nl
In de ruimte aan de Vismarkt in Middelburg
toont Galerie T deze maand werk uit stock van
onder anderen schilder/graficus Ton Lamper
en schilder/beeldhouwer Sjer Jacobs, wordt
een veelbelovende kunstenares als edelsmid
Barabara Voit geïntroduceerd en zijn voor
proefjes te zien van toekomstige tentoonstel
lingen van onder anderen de schilders Kathe
Ruyssenaars en Sebastiaan Spit.
De meest in het oog springende tentoonstellin
gen zijn te aanschouwen in de locatie aan de
Turfkaai waar in de kelder graficus Han van
Hagen exposeert met zijn vrouw, de kera?niste
Lia van Rhijn.
De parterre biedt plek aan 'Fragmenten van
een vriendschap', een project van beeldend
kunstenaar Onno de Graaf en toneelschrijver
Jan Schuurman Hess.
Tot en met 29 december, open do t/m za van 11
tot 16 uur.
door Henk Postma
Geen zee zo hoog, of ze wordt beva
ren. Ook al levert dat zo nu en dan
een milieuramp op. De techniek op het
schip is in de eerste plaats op de be
houden vaart gericht. Ten koste van
behoud van het milieu. Maar ook hier
is de wal het schip aan het keren. Wa
ter-, lucht- en strandverontreiniging
hebben tot inkeer geleid. Steeds meer
landen eisen dat ook de zeevaart
schoon schip maakt. De Nederlandse
reders, willen het voortouw nemen.
En zijn daartoe met de Zeeuwse hoge
school in zee gegaan.
Op het Maritiem Instituut De Ruyter,
de zeevaartafdeling van de Zeeuwse
hogeschool, hebben ze er al een speci
aal lokaal voor ingericht. Studenten
van de maritieme, economische en
chemische opleidingen broeden er al
enkele maanden op mogelij kheden
om schepen milieuvriendelijker te
maken, zonder dat rendement verlo
ren gaat. Inmiddels zijn op twaalf
terreinen studiepro jecten ter hand ge
nomen. Studenten van andere oplei
dingen, zoals werktuigbouwkunde,
watermilieukunde en communicatie
zullen er gaandeweg ook bij betrok
ken raken.
Einddoel is de bouw van 'duurzame
schepen'. Vooralsnog echter richt de
aandacht zich vooral op aanpassing
van bestaande boten. Twee middel
grote kustvaarders, varend op de
Oostzee, staan model. Het zijn de Bal-
ticborg van de kapitein/reder Gerard
de Jonge uit Vlaardingen en zuster-
schip Panta Rei van diens collega Ives
Beeckman. Vanmiddag presenteren
de studenten hun eerste bevindingen.
Dat gebeurt met een speciaal daar-
voor georganiseerd symposium tij
dens de jaarlijkse caxrièredag op de
hogeschool.
Uiteindelijk - als het even kan binnen
twee jaar - moet het projectlokaal in
het Maritiem Instituut van de hoge
school zijn uitgegroeid tot hét kennis-
en informatiecentrum voor duurzame
Short Sea Shipping (kustvaart), ver
uit Nederlands belangrijkste tak van
zeetransport. Het centrum moet de
vraagbaak worden voor reders,
scheepsbouwers en andere nautische
bedrijven, kortom voor iedereen die
interesse heeft voor het milieuvrien
delijk ontwerpen, bouwen of verbou
wen van schepen. -r
De basis voor deze aanpak werd
gelegd tijdens het eind vorig jaar ge
houden Congres Mare Forum in Rot
terdam. De Nederlandse reders pre
senteerden toen een nieuw speerpunt
Studenten zoeken naar mogelijkheden om de kustvaarder Balticborg om te bouwen tot duurzaam schip. In hun projectlokaal koesteren ze de maquette van het
vaartuig. foto Ruben Oreel
van beleid: 'het ontwikkelen van
onderscheidend concurrentievermo
gen door kwaliteit en duurzaamheid'.
Dat juist de Hogeschool Zeeland daar
op in sprong lag voor de hand. De Vlis-
singse school runt niet alleen een zee-
vaartihstituut, maar haalde ook een
lectoraat duurzaamheid in huis.
Dus samenwerking kon niet uitblij
ven, zegt opleidingsmanager Dick
Schipper van de zeevaartopleidingen.
Hij benadrukt dat het project zich bij
uitstek leent voor multidisciplinair
onderzoek door studenten en docen
ten van zowat alle opleidingen van de
Zeeuwse hogeschool. Bij de uitbouw
van het project wordt samengewerkt
met andere kennisinstituten, zoals de
Technische Universiteit Delft, met de
Koninklijke Vereniging van Neder
landse Reders, ingenieursbureau
Royal Haskoning, en de milieustich
ting De Noordzee. Ook het ministerie
van Verkeer en Waterstaat doet mee.
Dat hielp de hogeschool aan een sub
sidie van bijna 2.5 ton voor de inlich
ting van het projectlokaal.
Tot de aspecten die door de studenten
in Zeeland nu al in onderzoek zijn ge
nomen behoren het zoeken naar
milieuvriendelijker manieren van
voortstuwing, ladingbehandeling,
scheepsonderhoud, energieverbruik,
ballast en roestbestrijding. Ook is er
aandacht voor personeelsmanage
ment, werkomstandigheden en mi
lieuzorgsystemen. Tijdens het sympo
sium presenteren studenten de eerste
resultaten. Zo komt Steven Neij en-
huis, afkomstig uit Hasselt, met de
eerste aanzetten voor machinale rei
niging van ruimen, waarmee de werk
druk omlaag kan worden gebracht en
waswater gezuiverd wordt, zodat
geen vuil water meer overboord hoeft
te worden gepompt.
Bacterie
De studenten Jeroen Schuddebeurs
uit Hellevoetsluis en Mich iel Pooluit
Leiden, zoeken naar mogelijkheden
om een bacterie te bestrijden die
roest vorming veroorzaakt. En Jorrit
Marks uit Eindhoven rapporteert
over een vondst die het mogelijk
maakt met een kleine ingreep bij de
schroef zo'n 12 tot 14 procent brand
stof te besparen.
Het is de bedoeling aan aantal van de
vondsten te testen op het vrachtschip
Panta Rei van kapitein/reder Ives
Beeckman. Die verwacht niet meteen
veel economisch voordeel van het pro
ject, maar ziet er wel een mooie kans
in zijn schip aan te passen aan de eisen
van de tijd, en de levensduur er-van te
vergroten.
„Ik ben", zegt hij, „niet echt een groe
ne jongen. Maar het wordt nu wel tijd
dat er ook in de scheepvaart een mi-
lieudoorbraak komt. Er zijn al wel
zo'n twintig jaar ontwikkelingen op
dat vlak. Maar het is allemaal nog te
duur om daar in mee te gaan. Wü er
een doorbraak komen, dan moeten er
eerst eens een aantal dingen worden
uitgeprobeerd. Dit project biedt daar
toe mogelijkheden."
Indirect verwacht reder Beeckman op
langere termijn ook enig economisch
nut. En hij noemt nog een voordeel:
dat het niet alleen zeevaartstudenten
zijn die zich met dit soort zaken bezig
houden, maar dat nu ook studenten
van andere opleidingen met de
scheepvaart in aanraking komen en
geïnteresseerd raken.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Onno de
Graaf en Jan Schuurman Hess
zijn jeugdvrienden. Na lange
lijd ontmoetten zij elkaar vorig
jaar weer en bliezen ze hun
vriendschap nieuw leven in.
Beiden wonen tegenwoordig in
Kats.
Ze besloten na hun hernieuwde
kennismaking een jaar lang ie
dere maand iets voor elkaar te
maken. Het resultaat is deze
maand te zien in Galerie T:
twaalf monoprints van De
Graaf en twaalf brieven van
Schuurman Hess.
In een galerie valt een kunst
werk van enig formaat eerder op
dan een brief. Het is dus De
Graaf die op deze gezamenlijke
tentoonstelling de aandacht
trekt.
Hij heeft twaalf monoprints ge
maakt die elk de naam dragen
van een maand, maar ook een
tweede titel hebben meegekre
gen.
Hoewel De Graaf schatplichtig
is aan de kunstenaars van Co
bra, is zijn werk toch origineel.
De felle kleuren en de primitie
ve, naar de kindertekening nei
gende dierfiguren roepen herin
neringen op aan het werk van
Appel of Corneille, maar door-
de strenge ordening in zijn
werk, de onnadrukkelijke ge
laagdheid en de geheel eigen
techniek, is De Graaf bepaald
geen epigoon.
De monoprint (met drukinkt,
verf en vetkrijt op een glasplaat
werken en daarvan een afdruk
maken op in dit geval Japans
papier) vraagt om een snelle
werkwijze.
Des te wonderlijker is het dat De
Graafs werk zeer geraffineerd
in elkaar-zit. Hij presenteert een
toegankelijk tafereel dat na lan
ger kijken heel wat geheimen
blijkt te onthullen. Een goed
voorbeeld is het werk 'Kluut
(november)'. Op het eerste ge
zicht zijn daarop katten afge
beeld.
Rijker
Wie wat langer kijkt, ziet ook
muizen en vissen. En warempel,
er is wel degelijk een kluut te
zien.
Zo gaat het bij alle twaalf de
werken: ze blijken veel rijker
dan op het eerste gezicht valt
vast te stellen.
Een directe link tussen De
Graafs werk en de twaalf brie
ven van Schuurman Hess, an
ders dan de genoemde afspraak,
bestaat niet.
Wel heeft De Graaf bij iedere
brief weer een prent vervaar
digd.
Die zijn alle twaalf te zien in de
galerie, en afgedrukt bij de brie
ven, waarvan precies twaalf
pakketjes zijn gemaakt.
Brieven
De brieven zijn gericht aan Bor
retje. Schuurman Hess onderte
kent ze met Arte. Hoewel ze uit
stekend zijn geschreven, zijn de
brieven inhoudelijk niet op
zienbarend.
Eigenlijk zijn ze het aardigst
voor diegenen die Schuurman
Hess (behalve toneelschrijver
ook artistiek leider van toneel
groep Het Gezelschap van de
Zee en initiator van tal van cul
turele evenementen, met name
in Kats) een beetje kennen. De
hem kenmerkende zachtaardig
heid komt in bijna elke zin tot
uiting.
„Welaan, jongen, tot hier deze
avonturen, vanuit mijn schrijf-
hoekje achter het voormalige
gemeentehuis in Kats. Ik wens
je alle goeds."
Kluut (november) van Onno de Graaf. foto Ruben Oreel
techniek en weet daardoor zijn
taferelen tot in detail uit te wer
ken.
Een goed voorbeeld is de 'Acht-
tienkavelseweg' een lijnets
waarin hij een Hollandse
kreekoever op sublieme wijze in
zwart-wit heeft gereprodu
ceerd.
In dat soort werken, en bijvoor
beeld ook in zijn prenten van
koeien, schapen en vogels, is
Van Hagen een kunstenaar die
het grote publiek kan bekoren.
Vraag
De vraag is of hij daarmee ook
een kunstenaar is die past bij
Galerie T, een tentoonstellings7
ruimte die zich toch wat meer
richt op kunst in het grensge
bied tussen figuratie en ab
stractie. Bekijk zijn 'Grassen' of
het 'Ei met veren' en het is dui
delijk dat Van Hagen veel meer
is dan alleen een realistisch
kunstenaar. Door in het eerstge
noemde werk in te zoomen op
het uiterste detail en in het
tweede elke achtergrond weg te
laten, doet dit realistische werk
tegelijkertijd uiterst abstract
aan.
Van Hagens werk is in Galerie T
gecombineerd met sculpturen
van Lia van Rhijn. Zij toontfau-
teuils en kussens, voorwerpen
die in hun zachtheid contraste
ren met haar materiaal, name
lijk keramiek en in een enkel ge
val brons.
In de ets Pasfoto's heeft Han van Hagen drie koeien geportretteerd.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Drie werken
die Han van Hagen exposeert in
Galerie T zijn aangekocht door
het Rijksmuseum in Amster
dam. Hij maakt namelijk deel
uit van de Haagse Etsclub en de
mappen daarvan zijn tegen
woordig in het bezit van het
Rijksmuseum.
Over enkele maanden ver
schijnt een boek gewijd aan de
Haagse etsclub. Bij de presenta
tie daarvan zal de aankoop door
het Rijksmuseum worden ont
huld.
Van Hagen is een etser van de
oude stempel. Hij beschikt over
foto Ruben Oreel een onvoorstelbaar knappe
