Ruim aandacht voor weggedrag
PZC
Kleine meesters van het expressionisme
Meer slachtoffers onder bestuurders van tweewielers
Volle kracht vooruit
met herinrichting
van landelijk gebied
Chrispijn geeft hoofd en hart bloot in Heinkenszand
Waarom Rob van der Meule
kerst in België doorbrengt
16
Duurzaam Veilig Verkeer verlegt doelen
LA PROMESSA
kunst cultuur
donderdag 6 december 2001
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Duurzaam
Veilig Verkeer gaat veel meer
aandacht en geld besteden aan
het gedrag van weggebruikers.
De helft van het budget wordt
voortaan besteed aan educatie,
voorlichting, verbreding van
het draagvlak en verkeershand
having. De afgelopen jaren is
nauwelijks iets gedaan aan ge
dragsbeïnvloeding, bijna al het
geld ging naar aanpassingen
van wegen.
Het Regionaal Orgaan Ver
keersveiligheid Zeeland
(ROVZ) heeft gisteren inge
stemd met een gelijkmatige ver
deling van het budget voor
Duurzaam Veilig: de helft voor
infrastructuur, de helft voor
gedragsbeïnvloeding. Zowel
beheerders als gebruikers van
wegen stelden vast dat een
forse inhaalslag gemaakt moet
worden in educatie en voorlich
ting, om zowel het draagvlak
voor Duurzaam Veilig als de
veiligheid op de weg te vergro
ten.
Voor het corrigeren van slecht
weggedrag is drie jaar lang 2,2
(Advertentie)
KLOVENIERSDOELEN MIDDELBURG
EXPO open tijdens kantooruren
en tijdens concerten op
8 dec. Philip GLASS en
CONJUNTOIBERICO
15 dec. Lucas van
MERWUK
en DICHTER bij
MENNO WK
uk bij:
GMAN
22 dec. OOSTKERK16 uur
GAMELAN muziek dans
27 dec. Geoffrey Douglas
MADGE
met de Symphony
fantastique
1 januari 2002 16.00 uur
NIEUWJAARSCONCERT
FESTIVAL nieuwe MUZIEK
en de KERSTSHOW
info: tel. 0118 - 62.36.50 of kijk op
www.nieuwe-muziek.nl
miljoen gulden beschikbaar.
Verkeerseducatie duurt van de
wieg tot het graf, en is niet al
leen gericht op het basisonder
wijs. Ook mensen die niet meer
naar school gaan, maken im
mers gebruik van de weg, aldus
het ROVZ.
Het geld dat naar de infrastruc
tuur gaat, is nodig voor concrete
maatregelen. De wegbeheerders
gaan er bijvoorbeeld rotondes,
plateaus en parallelwegen van
aanleggen. Ook dertig- en zes
tig-kilometerzones behoren tot
de mogelijkheden.
Randvoorwaarde
De evenredige verdeling van het
geld over wegen en gedrag is
overigens niet meer dan een
randvoorwaarde. Als het niet
lukt al het geld uit te geven aan
gedragsbeïnvloeding, wordt het
overschot in het laatste
kwartaal van het jaar alsnog
overgeheveld naar de post in
frastructuur. Tenzij er goede
vooruitzichten zijn dat het geld
voor educatie, communicatie en
handhaving het jaar erna uitge
geven van worden. In dat geval
wordt het geld nog even be
waard.
De eerste fase van Duurzaam
Veilig loopt eind 2002 af, de
tweede fase begint in 2004. Om
te voorkomen dat in 2003 uit
geldgebrek niks gebeurt aan
duurzame verkeersveiligheid,
heeft het Rijk 4,4 miljoen gulden
in het vooruitzicht gesteld voor
het Zeeuwse project. Dat wordt
verdeeld over drie jaar.
Nog dit jaar is een miljoen be
schikbaar, volgend jaar ander
half miljoen en in 2003 1,8 mil
joen gulden.
Landbouwvoertuigen vormen geregeld een gevaar op de weg voor andere weggebruikers.
foto Lex de Meester
door Maurits Sep
MIDDELBURG - In Zeeland zijn dit jaar
twee keer zo veel fietsers en bromfietsers
overleden in het verkeer als in 2000. Tot
gisteren stierven veertien (brom)fietsers.
Het aantal motorrijders dat overleed,
steeg van één naar vier. Dit blijkt uit cij
fers van het Regionaal Orgaan Verkeers
veiligheid Zeeland (ROVZ).
Het ROVZ verstrekte gisteren de meest
recente gegevens over verkeersslachtof
fers in Zeeland. Volgens voorzitter J.
Hennekeij valt op dat er een grote ver
schuiving is opgetreden in de voertuigen
van de slachtoffers: het percentage ge
bruikers van tweewielers - (bromfiet
sers en motorrijders - dat omkwam in het
verkeer nam flink toe.
Een verschuiving doet zich ook voor in de
leeftijd van slachtoffers. Daarbij springt
vooral in het oog dat onder jongeren van
18 tot 22 veel minderen doden waren te
betreuren. Vorig jaar waren dat er zeven.
dit jaar nog maar twee. Daar staat een
toename tegenover in de groep 16/17-ja-
rigen (van één naar drie) en onder 40- tot
64-jarigen (van zes naar negen).
Hennekeij vond het nog te vroeg om te
zeggen of dit gevolgen moet hebben voor
de benadering van doelgroepen door het
ROVZ. „Daar moeten we in ons werk
plan voor volgend jaar maar eens naar
kijken." Over de oorzaken van de ver
schuivingen is nog niets bekend.
Het totale aantal verkeersslachtoffers is
ongeveer gelijk aan dat van vorig jaar. Op
dit moment zijn 34 mensen omgekomen
in het Zeeuwse verkeer, één meer dan in
dezelfde periode vorig jaar. Binnen Zee
land is Schouwen-Duiveland een gunsti
ge uitzondering. Hier stierven tot nu toe
twee mensen bij een ongeval, vorig jaar
negen. Op deBevelanden (+3:9), Walche
ren (+2: 7)enZeeuws-Vlaanderen(+3:15)
vielen iets meer slachtoffers. Op Tholen
kwam net als in 2000 één persoon om in
het verkeer.
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Geen uitstel
of een pas op de plaats meer,
maar met volle kracht vooruit.
De plannen voor herinrichting
van het Zeeuwse landelijk ge
bied zijn ineens in een stroom
versnelling geraakt. Dat komt
omdat het ministerie van Land
bouw, Natuurbeheer en Visserij
na veel soebatten eindelijk meer
geld beschikbaar stelt.
Voor 2001 is er 3,6 miljoen gul
den extra en voor 2002 kan in
plaats van op 2 miljoen gulden
op zeker 8 miljoen worden gere
kend. Daar komt nog een nieu
we subsidieregeling voor zoge
naamd gebiedsgericht beleid
bij, waaruit Zeeland volgend
jaar 3,1 miljoen krijgt toebe
deeld. Die regeling geldt overi
gens alleen voor Schouwen,
Walcheren, West-Zeeuws-
Vlaanderen en het Veerse Meer
gebied.
Gedeputeerde G. de Kok moest
afgelopen jaren veel kritiek
slikken op het landelijk beleid.
Hij was daar trouwens zelf ook
weinig gelukkig mee. Uit pro
test over vérgaande bezuinigin
gen schortte de landbouw zelfs
enige tijd het overleg over land
en herinrichting op. Druk op
'Den Haag' leidde er uiteinde
lijk toe dat staatssecretaris Fa-
fa er van LNV meer geld op tafel
legde, met de toezegging dat er
ook na 2002 genoeg euro's zullen
zijn om gemaakte afspraken na
te komen en nieuwe plannen
aan te pakken.
Het was dan ook een ontspan
nen gedeputeerde die woensdag
met een blik van 'de aanhouder
wint' in de Provinciale Commis
sie voor de Groene Ruimte
(PCGR) het uitvoeringspro
gramma voor het landelijk ge
bied verdedigde. „Het is nu geen
kwestie van pijn verdelen. Ik
sluit niet uit dat de 8 miljoen
voor 2002 nog aan de voorzich
tige kant is. De vooruitzichten
om het programma uit te voeren
zijn goed. Tot nu toe moesten we
zeggen: de rem erop. Nu wordt
het: de rem er af en vol gas geven
om de plannen uit te voeren."
De Kok beklemtoonde dat de
landimichtingscommissies en
de gebiedscommissies ervoor
moeten zorgen dat voldoende
panklare plannen voorhanden
zijn om het beschikbare geld
ook te kunnen besteden. „Het
signaal is niet temporisering,
maar alle hens aan dek", aldus
de gedeputeerde. In dit verband
drong W. van Zandbrink
(Dienst Landelijk Gebied) erop
aan al een aankoopprogramma
voor grond rondom het Veerse
Meer op te zetten. „Anders ligt
er straks een prachtig plan en is
er geen grond."
Van het geld dat in 2002 voor
landinrichting beschikbaar
gaat het grootste deel naar de
landbouw (40 procent). Daarna
volgen bos en landschap (23
procent), natuur (20 procent) en
recreatie (15 procent). Die ver
deling is niet echt evenredig,
merkte M. Tempelman (Bureau
voorToerisme) op. „Derecreatie
komt er bekaaid af." Gedepu
teerde De Kok kaatste de bal te
rug. „Zorg ervoor dat de mensen
die namens de recreatie in de
commissies zitten, met ideeën
en plannen komen." Hoewel er
nog geen goedgekeurd plan ligt,
wordt er voor de herinrichting
van West-Zeeuws-Vlaanderen
in 2002 al 2,8 miljoen gulden
uitgetrokken. Het project zal
pas in 2003 goed van de kant
kunnen komen, deelde secreta
ris J. Maljaars mee.
J. van der Aa (ZLTO) betreurde
het dat voor de nieuwe subsidie
regeling gebiedgertcht beleid
maar een beperkt aantal regio's
in aanmerking komt. Zo vallen
Tholen, Oost-Zeeuws-Vlaande
ren en delen van de Bevelanden
buiten de boot. DLG-er Van
Zandbrink bevestigde dat deze
regio's 'absoluut tweede priori
teit' hebben. Gedeputeerde De
Kok verzachtte de pijn. Hij zei
dat vanuit deze gebieden altijd
initiatieven genomen kunnen
worden.
(Advertentie)
TOPVEILING
22 december
in de schouwburg
te Middelburg
Veilingmeester A. I. Verhage
I Tel. 0118-627639/06-29047339 I
door Jan Dirk van Scheyen
MIDDELBURG - Een viertal kleine
meesters uit de tijd van het expressionis
me is op dit moment te zien in de Middel
burgse galerie De Vier Gemeten. Ze heb
ben allemaal iets met Zeeland.
Jos Croïn (1894-1949) was een Middel
burger die een groot deel van zijn leven in
Parijs woonde. Ewoud de Kat (1904-
1974) werd geboren in Vlissingen en ver
huisde later naar Haarlem. Jan Baart-
mans (1898-1968) was een telg uit een
welgestelde familie uit Bergen op Zoom
en vertoefde regelmatig in Zeeland om er
te schilderen, en Amsterdammer Dolf
Jaspers (1933-1976) woonde een aantal
jaren in IJzendijke.
Acht jaar heeft eigenaar Joost Bakker
van De Vier Gemeten er over gedaan om
de 25 schilderijen die hij van dit groepje
tentoonstelt bijeen te sprokkelen. En hij
is daar best trots op. De 56-jarige oud-
zeeloods kan met smaak vertellen over
leven en werk van de vier kunstenaars.
Jan Baartmans bijvoorbeeld mocht ei
genlijk helemaal geen schilder worden
van zijn deftige ouders. Toch gaf hij ge
hoor aan zijn roeping en trok hij naar
Frankrijk om daar zijn geluk te beproe
ven. Sommige van zijn schilderijen lij
ken op die van Vincent van Gogh - en er
zijn meer parallellen, zegt Bakker. „Ook
Baartmans heeft zich, net als Van Gogh,
van het leven beroofd. Hij voelde zich
verwant met Van Gogh en riep altijd dat
zijn werk na zijn dood geld waard zou
worden."
Die profetie is deels uitgekomen. Lange
tijd was er hoegenaamd geen belangstel
ling voor het werk van Baartmans, maar
tijdens een aan hem gewijde overzichts
tentoonstelling in het Markiezenhof in
Bergen op Zoom in 1992 werd deze ma-
nisch-depressieve kunstenaar aan de
vergetelheid ontrukt. „Sindsdien is er
sprake van een herwaai'dering voor zijn
werk"aldus Bakker.
Middelburger Croïn had een donker pa
let dat hij zijn leven lang trouw is geble
ven. Hij was een ongekunsteld schilder
met een eigen atelier in Parijs. In die stad
specialiseerde hij zich in het schilderen
van stemmige stadsgezichten. Het oude,
weemoedige Parijs met zijn nauwe
straatjes en verpierewaaide buurtjes was
een voortdurende bron van inspiratie
voor Croïn. De schilder overleed in 1949
in Amsterdam, na een koite ziekte.
Ewoud de Kat was tekenleraar in Haar
lem. Er hangt in De Vier Gemeten welge
teld één schilderij van hem aan de muur:
Het gouden koren, een monumentaal
werk met een natuurgetrouwe weergave
van hel zonlicht dat op het koren valt en
zo inderdaad een gouden gloed veroor
zaakt. „Het is een werk van Permeke-
achtige allure", vindt Joost Bakker.
Dolf Jaspers was een 'geval'. Eveneens
manisch-depressief, en bovendien zwaar
aan de drank. Zijn schilderijen zijn wil
de, onstuimige kleurexplosies die eerder
aan het fauvisme dan aan het expressio
nisme herinneren. Dikke klodders verf
zij n de stille getuigen van zij n impulsieve
en intuïtieve manier van schilderen.
De tentoonstelling Vier Zeeuwse Expres
sionisten loopt tot en met 19 januari.
Galerie De Vier Gemeten, Lange Noordstraat
50, Middelburg is van donderdag tot en met
zaterdag van 12.00 tot 18.00 uur geopend. Be
zichtiging op afspraak mogelijk.
Het gouden koren, een schilderij van de in Vlissingen geboren expressionist Ewoud de Kat (1904-1974).
foto Lex de Meester
door Mieke van der Jagt
HEINKENSZAND - De naam
Rob Chrispijn zegt de meeste
mensen weinig, maar je moet
wel stokdoof zijn om nog nooit
zijn werk te hebben gehoord.
Al jaren schrijft Chrispijn tek
sten voor Sesamstraat en Klok
huis en voor tal van Nederland
se artiesten maakte hij teksten
en vertalingen. Zijn vertaling
van Leonard Cohen's Suzanne,
vertolkt door Herman van Veen,
kan gelden als een schoolvoor
beeld van hoe rijm en ritme in
een andere taal moeten veran
deren, zonder van de inhoud af
te wijken.
Rob Chrispijn brengt zaterdag
15 december in De Stenge in
Heinkenszand het programma
'Ogen met uitzicht op zee', ook
een titel van één van zijn liede
ren, gezongen door Herman van
Veen. Het is een liedjesprogram
ma, waarin Chrispijn zijn tek
sten zingt met begeleiding van
Gerrit Jan Schmidt en John
Paul Tijssen. Tussendoor gaat
hij in op uiteenlopende onder
werpen, zoals de zin en het be
lang van rijm, de rol van het ver
langen en de nieuwsgierigheid
van scholeksters. De toeschou
wer krijgt een indruk van hoe
het werkt in het hoofd en het
hart van een tekstschrijver en
hoe beelden (Rob Chrispijn is
ook fotograaf) woorden en me
lodieën kunnen worden.
De tekstschrijver is nog niet zo
lang ook zanger. Zijn liedjes
werden gezongen door onder
anderen Frans Halsema, Paul
de Leeuw, Liesbeth List en Hed-
dy Lester. Angela Groothuizen
trok met een bloemlezing uit
Chripijns teksten volle zalen in
de Amsterdamse Schouwburg.
Pas na een optreden in het pro
gramma 'Dichter bij jou', van
Jacques Klöters, waarin het pu
bliek kennis kon maken met
tekstschrijvers en hun werk,
kreeg Rob Chrispijn de smaak
van het podium te pakken.
De Culturele Raad Borsele or
ganiseert de voorstelling, die
om 20.00 uur begint, in De Sten-
ge in Heinkenszand. Wie kaar
ten wil reserveren kan dat doen
bij het Vrijwilligershuis Borse
le, telefoon 0113-311999.
door Ernst Jan Rozendaal
OOST-SOUBURG - Na aan
sprekende rollen in onder
meer The Sound of Music en
The Phantom of the Opera be
sloot de Oost-Souburgse zan
ger Rob van der Meule twee
jaar geleden aanbiedingen
voor grootschalige musicals
af te slaan. Hij wilde zich wat
meer concentreren op zijn
praktijk als zangpedagoog en
de musicale leiding over ver
schillende ensembles en ko
ren. Bovendien wilde hij tij
dens de feestdagen wel eens
thuis zijn. Maar toen hem drie
weken geleden gevraagd werd
kapitein Haddock te spelen in
de Antwerpse musical Kuifje,
de Zonnetempel is hij toch be
zweken. „Daar gaat mijn
kerst."
De musical, die half septem
ber in première ging in de Ant
werpse schouwburg, is een
productie van Van den Ende
formaat. Van der Meule is ge
vraagd als alternate voor
Henk Poort, die kapitein Had
dock speelt. Zaterdag beleeft
Van der Meule zijn première.
Een alternate is niet iemand
die alleen invalt als een hoofd
rolspeler ziek is of verhinderd
maar iemand die structureel
een aantal shows van hem
overneemt. „Henk Poort had
contractueel bedongen dat hij
tot 1 november zeven keer per
week zou spelen en daarna
maximaal vijf keer. Aange
zien het niet lukte een ge
schikte alternate te vinden,
heeft hij veel langer zeven
keer per week moeten spelen.
Kennelijk krijgt hij die dagen
terug, want zoals het er nu
naar uitziet, speelt hij nog
drieënveertig keer en ik vijf
endertig keer. Kuifje loopt tot
eind januari, met een mogelij
ke uitloop tot half februari,
dus ik moet veel vaker dan
twee keer per week aan de
bak. Rond kerst en oudjaar
speel ik veertien keer."
De artistieke leiding wilde
Van der Meule, die veel erva
ring heeft in de musicalwe
reld, al eerder hebben, maar
de producenten hielden het
tegen. „Ik ben niet bekend ge
noeg. Ze wilden een BV voor
de rol, een bekende Vlaming.
In september was de media-
aandacht enorm. Een musical
van Kuifje en dat in België,
dat is daar wat. Maar na die
eerste aandacht valt het stil,
De Oost-Souburgse zanger Rob van der Meule.
foto Ruben Oreel
dus walden de producenten na
een maand graag een bekende
Vlaming presenteren die in de
musical stapte. Dat levert
weer gratis publiciteit op."
De publiciteit kwam wel,
maar reclame was het niet. De
bekende Vlamingen zakten
namelijk door het ijs. Soap
ster Marijn de Valk kon het
vocaal niet aan en zanger Jo-
han Verminnen werd na één
dag ontslagen. Van der Meule:
„Hij hoefde geen auditie te
doen, hij was op zijn naam
aangenomen. Volgens de pers
was het een debacle. Een dag
na zijn ontslag belden ze mij.
Ik werd in het pak van Had
dock gehesen en moest op
nieuw auditie doen. De erven
van Hergé waren ook aanwe
zig. Zij hebben een belangrij
ke stem, vooral in hoe het eruit
ziet. De musical lijkt in alles
heel erg op de strip."
Gemis
Een reden om toe te happen
was dat Van der Meule na twee
jaar de musical toch was gaan
missen. „Toen ik in Antwer
pen of Scheveningen op de
planken stond, verlangde ik
ernaar mijn eigen dingen te
doen. Nu ik weer in een musi
cal sta, besef ik dat ik het wer
ken in zo'n groot team toch
wel erg heb gemist."
Voor Kuifje, de Zonnetempel
zijn de albums 'De Zeven
Kristallen Bollen' en 'De Zon
netempel' (het één is een ver
volg op het ander) tot één ver
haal aaneen gesmeed. Net als
in de strip brengt Haddock
vaart in het verhaal, aldus Van
der Meule. „Hij geeft dyna
miek aan de show. Het is na
tuurlijk een norse, brommeri
ge manmaar met een hart van
goud. In de musical zing ik
nummers met veel 'Schwung'
zoals 'Duizend bommen en
granaten', maar ook lyrische
stukken. Dat laatste is voor
mij bijzonder. Ik ben een bas-
bariton. Met zo'n stem kom je
automatisch in aanmerking
voor de rol van slechterik, of
de wat oudere types, met de
pathetische liedjes. De held is
jong, blond en tenor. Hij zingt
de lyrische liedjes. Ik vind het
wel leuk dat ik er nu ook een
paar van vertolk."
Van der Meule heeft de musi
cal in tweeënhalve week moe
ten instuderen, met niet meer
dan één doorloop van elke ac
te. „HetiseenFormulel-race.
Vanuit de pits moet je meteen
tweehonderd kilometer per
uur rijden. Het heeft voor- en
nadelen dat ik er zo snel moet
instappen. De productie staat
al, ik hoef het wiel niet meer
uit te vinden. Henk Poort kan
mij precies vertellen waar de
moeilijkheden zitten en hoe je
ze oplost. In die zin is het een
gespreid bedje. Aan de andere
kant kan ik niet groeien in de
rol. Ik kan aan Haddock geen
eigen invulling geven. Ik moet
het doen zoals Henk Poort het
doet. Gelukkig is hij in Vlaan
deren ook vrij onbekend. Het
publiek zal niet reageren met:
'O help, Henk is er niet, het is
ene Rob van der Meule.' Dat
vind ik wel een prettig idee."
