PZC
Minder publiek bij kerstconcert
Nauwelijks vraag naar jodiumpillen
Atoomboompje
blijkt kasplantje
Overleg afdekken
van munitiestort
Aantal boerenbedrijven neemt gestaag af
Verdronken maar niet vergeten
Landbouwverkeer eist
opnieuw slachtoffer
Maximaal 425 toeschouwers bij Christmas Carols in Zierikzeese Nieuwe Kerk
Rode Kruis
Schouwen
van schuld
verlost
zeeuwse almanak
Wedstrijd
waarin opgenomen
de Zierikzeesche Nieuwsbode 1
1844 - 1998 1 D
NOORD
woensdag 7 november 2001
door Rinus Antonisse
GOES - Tussen 1987 en 2001 is
het aantal boerenbedrijven in
Zeeland met 25 procent afge
nomen. Het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS) in
Voorburg registreerde veertien
jaar geleden in de provincie
nog 5321 landbouwonderne
mingen; per 1 april 2001 waren
dat er 3997. De afname is in
Zeeland wat minder dan het
landelijk percentage van 30.
Het ging vooral om gemengde
bedrijven en hokdierbedrij-
Het verdwijnen van boerenbe
drijven zet vooral de laatste ja
ren flink door. Tussen 1 april
2000 en 1 april 2001 werd zes
procent van de Zeeuwse be
drijven opgedoekt (tegen lan
delijk vijf procent). Dit on
danks het feit dat in de sector
(melk)veehouderij een toena
me van vier procent kon wor
den genoteerd. Het aantal ak
kerbouwbedrijven zakte met
zeven procent, de tuinbouw
sector vertoonde een daling
van vijf procent en aan hok-
dierbedrijven verdween vier
procent.
Volgens de Zuidelijke Land- en
Tuinbouw Organisatie (ZLTO)
is het ontbreken van een opvol
ger een van de belangrij kste re
denen voor de boeren om ermee
op te houden. Ook de steeds in
gewikkelder regelgeving
speelt een rol. Het historisch
gegroeide automatisme dat de
zoon zijn vader op het bedrijf
opvolgt, is sterk afgenomen.
De hoge prijzen die momenteel
voor landbouwgrond betaald
worden, zijn naar de mening
van de standsorganisatie geen
doorslaggevende factor. Over
hoeveel bedrijven er momen
teel ter verkoop zijn aangebo
den, wil de standsorganisatie
geen mededelingen doen,
evenmin over het aantal boe
ren dat advies heeft gevraagd
in verband met bedrijfsbeëin-
diging.
pagina 24: bedrijfsbeëindiging
steeds vaker optie
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - De tijd is defini
tief voorbij dat er op één avond
vlak voor Kerstmis ruim acht
honderd mensen in de Nieuwe
Kerk in Zierikzee samendrom
den, voor het bijwonen van de
traditionele Christmas Carols.
Het risico bij calamiteiten is
veel te groot. Volgens de eisen
van de brandveiligheid mogen
er voortaan in totaal maar 550
personen worden toegelaten.
Dat is dus inclusief de honderd
twintig zangers, muzikanten en
solisten.
Brandweercommandant F. Pij-
nenborgh laat weten dat begin
dit jaar al kritisch naar de Nieu
we Kerk is gekeken, vooruitlo
pend op de toekomstige
gebruiksvergunningen voor
openbare gelegenheden. „Het
aantal toegestane toeschouwers
staat in relatie tot het aantal
meters vluchtdeur. Daarnaast
zijn er andere eisen zoals de
aanwezigheid van transparante
verlichting, dat wil zeggen licht
dat beschikbaar is als de stroom
uitvalt", aldus Pijnenborgh.
Anywave
De brandweercommandant
stelt dat er ook duidelijke nor
men voor brandveiligheid
gelden ten aanzien van groot
schalige evenementen als de
historische openluchtspelen en
muziekfestival Anywave. Bij
dat soort evenementen wordt er
nauwlettend gekeken naar de
opstelling van tribunes, de aan
wezige blusmiddelen en de mo-
ZIERIKZEE - De gemeente is
bereid het restant van een lening
van het Rode Kruis afdeling
Schouwen kwijt te schelden.
Het gaat om een bedrag van
26.000 gulden dat in één keer
wordt afgeboekt. Daarmee
wordt het Rode Kruis verlost
van de jaarlijkse aflossingen die
betaald moesten worden op een
lening. Deze was bedoeld voor
de verbouwing van het eigen
pand aan de Schuitkant 5 in
Haamstede.
Ten behoeve van die aanpassing
sloot de toenmalige afdeling
Schouwen-Westhoek van het
Rode Kruis een lening af bij de
voormalige gemeente Wester-
schouwen van 30.000 gulden.
De afspraak werd toen gemaakt
dat dit geld in dertig jaar tijd
zou worden afgelost. Tevens
werd overeengekomen dat de
gemeente op haar beurt dan
weer dertig jaar lang een subsi
die van duizend gulden zou ver
strekken.
Inmiddels is gebleken dat sinds
de herindeling in 1997 door het
Rode Kruis geen bedrag meer is
afgelost en dat er door de ge
meente geen subsidie meer is
betaald. De reden van het uit
blijven daarvan is onduidelijk.
Binnen het saldo onvoorzien is
echter geen ruimte meer voor de
schenking. Daarom wordt voor
gesteld een beroep te doen op
het budget voor de doelgroep
nieuwkomers, ook wel aange
duid als 'het koppengeld'. In het
verleden leidden voorstellen tot
ander gebruik van dit koppen-
geld tot fel protest bij de Stich
ting Vluchtenwerk Schouwen-
Duiveland. Wethouder D. van
der Wekken verwacht nu echter
geen problemen omdat geen
volledig beroep is gedaan op het
budget voor de doelgroep.
gelijkheid tot stationering van
een blusvoertuig in directe om
geving. Het bestuur van de
Christmas Carols ziet zich met
de aangescherpte voorschriften
van de brandweer voor een
groot probleem geplaatst.
„Maar ik kan de eisen wel be
grijpen", erkent woordvoerder
D. Schiettekatte. „Vorig jaar
heb ik zelf al eens gedacht dat
het zo toch eigenlijk niet kon.
Met zoveel mensen binnen en
ook nog eens veel obstakels in de
gangpaden." Anderzijds kampt
het bestuur nu met het probleem
dat veel belangstellenden te
leurgesteld moeten worden, als
er slechts 425 toeschouwers
kunnen worden toegelaten. Het
lijkt voor de hand liggend dan
twee opvoeringen te geven,
maar daarmee ontstaat ook een
verdubbeling van de kosten.
Schiettekatte somt op: „De pro
fessionele solisten moeten dan
twee keer worden betaald. Het
koor van het Mauritscollege uit
Middelhamis laten we altijd
met een bus komen. Dat kost
ruim duizend gulden. Dat krijg
je dan ook twee keer. Verder is
het maar de vraag of al die uit
voerenden twee avonden ach
tereen beschikbaar zijn". Toch
overweegt het bestuur de deel
nemers inderdaad voor te stel
len de Christmas Carols twee
maal uit te voeren. Dat zou dan
op donderdag 20 en vrijdag 21
december moeten gebeuren.
Een grote verandering in het be
leid die het bestuur nu over
weegt, is het heffen van een toe
gangsprijs. Tot nu toe was dit
specifieke concert gratis te be
zoeken. Een entree van vijf gul
den per persoon zal naar de ver
wachting van het bestuur voor
de meeste mensen geen reden
zijn om weg te blijven. Voorheen
werd er na afloop een collecte
gehouden ter bestrijding van de
kosten. „Die levert meestal on
geveer tweeduizend gulden op,
maar daar redden we het nu niet
mee", zegt Schiettekatte. Met
ruim achthonderd bezoekers te
gen elk vijf gulden zou de or-ga-
nisatie wel uit de kosten kunnen
komen.
Of het inderdaad allemaal zo
wordt geregeld, hangt af van de
uitvoerenden die de voorstellen
binnenkort krijgen voorgelegd.
'ii
WESTENSCHOUWEN - Ooit boetten de vissers er
hun netten. Totdat - volgens de legende - diezelfde
vissers een zeemeermin opvisten en daarmee de toorn
van de zeemeerman, die de vissers vergeefs vroeg zijn
wederhelft weer vrij te laten, over zich afriepen.
De zeemeerman sprak een vloek uit over het dorp en
voorspelde de ondergang ervan. „Westenschouwen, 't
zal je rouwen, datje genomen hebt mijn vrouwe. Wes
tenschouwen zal vergaan. Alleen de toren zal blijven
staan.
Kort daarop werd het dorp Westenschouwen ver
zwolgen door de zee. De resten van de havenbuurt van
het verdronken dorp zijn bij laag water op het strand
bij Westenschouwen nog steeds zichtbaar. Stukjes
fundament van de bescheiden visserswoningen getui
gen van het verleden en een geoefend oog herkent de
sporen van houten funderingspalen.
Een informatiebord geeft tekst en uitleg. Opdat het
verdronken land niet vergeten wordt.
foto Marijke Folkertsma
door Sheila van Doorsselaer
BORSSELE - Er komt geen
Zeeuwse voorlichtingsactie
over de verkrijgbaarheid van
jodiumtabletten en het gebruik
ervan. De GGD en burgemees
ter J. Mandos van Borsele, voor
zitter van het beleidsteam Bor
sele, vinden een dergelijke actie
niet nodig omdat er nu geen
sprake is van een crisissituatie
rond de kerncentrale in Borsse-
le.
Bij de Zeeuwse gemeenten die
de pillen in bezit hebben en de
Gemeentelijke Gezondheids
Dienst zijn de afgelopen weken
slechts zeer sporadisch jodium
pillen afgehaald.
De inname van jodiumtabletten
uit voorzorg, jodium profylaxe
genaamd, zorgt ervoor dat de
schildklier verzadigd raakt met
jodium. Zo kan radioactief jodi
um, een van de splijtstoffen die
SLUIS - Een achttienjarige
bromfietser uit de gemeente
Sluis-Aardenburg is maandag
avond om het leven gekomen bij
een aanrijding met een tractor
in Sluis.
Rond zes uur zag een 22-jarige
Belgische tractorbestuurder op
de Hoogstraat bij het rechtsaf-
slaan de bromfietser over het
hoofd. De jongen kwam onder
de wielen van het landbouw
voertuig ter-echt. Het slachtoffer
overleed later in het ziekenhuis
van Oostburg. Het is de tweede
keer in een week tijd dat een
landbouwvoertuig betrokken is
bij een dodelijk verkeersonge
val. Afgelopen vrijdag veronge
lukte een vrouw uit Middelburg
toen zij in Ritthem na een val
partij onder de wielen van een
tractor en giertank belandde.
bij een kernramp kunnen vrij
komen, niet meer in de schild
klier worden opgenomen. Het
kabinet heeft uit voorzorg on
langs 150.000 sti'ips met ka-
liumjoclaatpillen ingekocht. Dit
uit voorzorg voor het geval een
teiToristische aanslag wordt ge
pleegd op de kerncentrales in
Borssele of Dodewaard.
De tabletten worden opgesla
gen bij de GGD's in de regio.
Wanneer nodig worden ze gratis
aan de bevolking verstrekt. De
GGD in Zeeland heeft al tien
jaar een voorraad van meer dan
een miljoen pillen in het maga
zijn.
Ook sommige gemeenten heb
ben de pillen in huis. In Hulst
bijvoorbeeld zijn ze vrij ver
krijgbaar aan de balie burger
zaken. De afgelopen weken
hebben nog geen tien personen
de pillen uit voorzorg afge
haald. Ook G. Wessel, product
groepmanager geneeskundige
hulpverlening bij ongelukken
en rampen van de GGD zegt dat
er via de GGD sinds de terreur-
aanval in New York slechts een
handjevol pillen aan verontrus
te burgers zijn verstrekt.
Inwoners die binnen een straal
van tien kilometer van de kern
centrale van Borssele of Doel
wonen, kunnen de pillen als
voorzorgsmaatregel, ook als er
geen crisissituatie is, gi*atis af
halen op het gemeentehuis. Voor
diegenen die buiten deze straal
wonen, geldt de GGD als ver
spreidingspunt.
In geval er wel sprake is van een
noodsituatie in de kerncentrale
van Borssele, komt het beleids
team onder leiding van Mandos
bij elkaar. Mandos geeft indien
nodig opdracht aan de brand
weer van Borsele de tabletten te
verspreiden ónder de bevolking
van de gemeenten Vlissingen,
Middelburg, Goes en Borsele.
De brandweer in Terneuzen
brengt de pillen huis aan huis
rond in Terneuzen en Oostburg.
In Hulst, Hontenisse en Rei-
merswaal (onder de rook van
Doel) zijn de pillen op het stad
huis verkrijgbaar. De tabletten
zijn verpakt in strips van drie
pillen per persoon en worden
binnen zes uur na een ongeval of
aanslag onder de bevolking ver
spreid. Het ministerie van
VROM stelt dat dit snel genoeg
is omdat tussen de melding van
een crisissituatie en het vrijko
men van radioactief jodium een
langere periode zit. De tabletten
mogen overigens alleen worden
ingenomen als de overheid dat
adviseert.
Houdbaarheid
De houdbaarheidsdatum van
éen belangrijk deel van de pillen
liep eind 1998 af maar steek
proeven in den lande, uitge
voerd door het Rijks Instituut
voor Geneesmiddelenonder
zoek (RIGO), hebben uitgewe
zen dat die datum makkelijk
nog kan woi'den verlengd. Wes-
sel:„De pillen kunnen vlekken
vertonen of verkleuren, maar
dit heeft geen invloed op de wer-
king."
De jodiumpillen liggen klaar,
onder meer in het stadhuis van
Hulst.
foto Charles Strijd
door Famke van Loop
ZIERIKZEE - De Kaki Tree van
openbare basisschool 't Kof
schip heeft moeilijke tijden ach
ter de rug, maar lijkt te overle
ven. De stek van het plantje in
het Kröller-Müller Museum
heeft daarentegen in zijn eerste
seizoen al het loodje gelegd. Ook
deskundigen van de Hortus Bo
tanicus in Leiden hebben moei
te hun stekjes van de Japanse
struik overeind te houden.
Dit voorjaar is het plantje met
veel ceremonie onthaald door
de leerlingen van 't Kofschip in
Zierikzee. De nog iele stek van
de boom, die de atoombom op
Nagasaki in 1945 overleefde,
werd door J. Verseput uit Zon-
nemaire naar Nederland ge
haald en vertoeft sindsdien in de
patio van de school. Het vormt
daar het tastbare bewijs dat le
ven een weg vindt, zelfs na nu
cleaire destructie, en staat sym
bool voor vrede.
Het gezond houden van dit sym
bool is geen sinecure gebleken.
Na het planten in de Zierikzeese
bodem, verloor de stek al snel
zijn.blad. Even leek het pleit rap
beslecht, maar nieuwe knoppen
aan de tak ontsproten. „Het is
moeilijk, maar er zit nog leven
in", stelt J. van Anraad, direc
trice van 't Kofschip. De Kaki
Tree maakt zich nu met zijn
bruine blad op voor de komende
winter. „We hebben er alle hoop
op dat hij het gaat halen. Het
boompje is in volle actie en doet
zijn uiterste best."
Kwetsbaar
Koesteren de leerlingen van 't
Kofschip de tot nu toe geslaagde
verzorging van het kasplantje,
in het Kröller-Müller Museum,
waar de tweede stek uit Zonne-
maire naartoe ging, hebben ze
minder geluk gehad. „Toen het
binnenkwam, was het een heel
klein, kwetsbaar stekje. Na een
paar dagen zag het er al vreemd
uit en verloor het zijn blad"ver
telt A. Breemer van het museum
in Otterloo. Het plantje over
leefde de zomer dan ook niet.
Het museum krijgt van het in
ternationale 'Kaki Tree Project'
een nieuwe stek.
„Net als veel andere tropische
planten moet je voorzichtig met
de Kaki Troe omgaan", vertelt S.
van der Veen, woordvoerdster
van de Hox-tus Botanicus in Lei
den. Het instituut heeft zelf de
drie (overige Nederlandse) ka
ki-stekken onder haar hoede.
Ook hier leert de ervaring dat
het moeite en geduld kost het
struikje overeind te houden.
Van der Veen: „Ze zijn er nog
steeds, maar ze groeien niet de
hemel in. Je moet er voorzichtig
mee doen. Het is zeker niet: ga je
gang maar."
door Marcel Modde
ZIERIKZEE - Er komt onder
zoek naar de mogelijkheid om
de oude munitiestortplaats in de
Oosterschelde voor Zierikzee af
te dekken. Alle betrokken par
tijen in de interdepartementale
begeleidingscommissie hebben
daarover een akkoord bereikt.
Zowel de provincie als de ge
meente Schouwen-Duiveland
had aangedrongen op maatre
gelen tegen het vrijkomen van
gevaarlijke stoffen.
De provincie voert morgen
oveiieg met de gemeente, de mi
nisteries van LNV en Defensie,
Rijkswaterstaat, het Nationaal
Park Oosterschelde en het on
derzoeksinstituut TNO over de
te nemen stappen. Uit de rap-
poi*ten aan Tweede Kamer bleek
in augustus dat er tussen 1945
en 1967 zeker dertigduizend ton
munitie voor de kust bij Zierik
zee is gedumpt, waaronder
50.000 fosforgranaten.
De rapportage toont aan dat er
onvoldoende kennis is over de
mogelijke gevolgen voor mens
en milieu van het uitspoelen van
de aangetaste projectielen. De
concentraties chroom, nikkel en
cadmium blijken ook bedui
dend hoger zi j nOok is er in ver-
gelijking met meetreeksen van
het instituut RIKZ, gedaan aan
het eind van de jaren negentig,
een ver-hoogde concentratie ko
per en zink gevonden. De 'piek-
concentraties' van koper en ni k-
kel overschrijden het maximaal
toelaatbaar risico (MTR) zoals
dat is vastgelegd in de Vierde
Nota Water-huishouding. De
stoffen zijn evenwel dermate
'verdund', dat er geen sprake is
van een merkbaar gezondheids
risico bij het eten van mosselen
en vis. Voor andere stoffen zijn
geen MTR's bekend en dus kan
een eerste ecologische risi
coschatting niet worden ge
maakt, constateert beleidsme
dewerker ing. J. Brilman in zijn
notitie aan Gedeputeerde Sta
ten. Dit vormt volgens hem een
potentieel, risico voor de visserij
Omdat er niet gericht is gemeten
op witte fosfor, kan daar
volgens TNO nog weinig over
worden gezegd. Waarom dat on
derzoek in 1999 buiten be
schouwing is gebleven, hebben
de ministeries niet bekend ge
maakt. Dat de aanwezigheid
van de fosforgranaten niet zon
der gevaar is, blijkt uit één van
de bronnen die door Defensie is
gebruikt bij het opstellen van
een overzicht van alle munitie
soorten op de Oosterschelde.
Daarin wordt gesteld dat na
1964 bij het ministerie rappor
ten binnenkwamen 'over ver
schijnselen die zich boven het
zee-oppervlak vertoonden en
die wezen op ontploffingen die
zich op de zeebodem voorde
den'.
Archieven
Onduidelijkheid is er ook over
de exacte hoeveelheid en soor
ten munitie die in de periode
1948-1962 door de Hulpverle
ningsdienst (HVD) zijn gestort.
De archieven van die organisa
tie zijn nog steeds zoek. Wel is
bekend dat door de HVD blind
gangers inclusief onstekers in
beton zijn afgezonken. Eén van
de redenen voor het vasthouden
aan het vis- en anker-verbod.
Het vervolgonderzoek van TNO
moet antwoord geven op de risi-
covragen die tot dusver zijn blij
ven liggen.
Met enige regelmaat komt in
Zeeland een gezelschap bij
een van personen voor wie
het roken van een pijp een be
langrijk stuk levensvervul
ling betekent. De bijeenkom
sten hebben doorgaans een
gemoedelijk verloop want
een tevreden roker is geen
onruststoker.
Maar die ene keer ging het
even mis. Dat was toen ze
eens wilden nagaan wie het
tabaksvuurtje het langst aan
kon houden. Om de wed
strijd in het Walcherse zaal
tje zo eerlijk mogelijk te laten
verlopen, werd afgesproken
dat iedereen op hetzelfde mo
ment de pijp zou aansteken.
Dat hadden de pijprokers be
ter niet kunnen doen. Want
op dat moment trad in het
zaaltje het brandalarm in
werking.
De Kaki Tree in Zierikzee heeft
moeilijke tijden achter de rug.
foto Marijke Folkertsma
