SPD op winst, drama
voor CDU in Berlijn
EU is zwak als het erop aankomt Verdachte van aanval
Toenadering Rusland en
VS over rakettenkwestie
Vandaag besluit
over heikel plan
voor Swissair
Rockconcert voor
helden van New York
Koersk
eindelijk
in dok
Paniek door liefdesgroet Scharping
Olifant trapt verzorger Zoo dood
BA en KLM praten weer
Fran^aise en Russen naar ISS
Joden vliegen niet met Arabieren
Roden en groenen hebben derde partij nodig
Bank biedt
compleet
personeel
oprotbonus
Acht doden
in Sulawesi
Dijkbreuk in Rijkevorsel
Dubrovnik onderwerpt
zich aan Tribunaal
door Ans Bouwmans
NEW YORK - David Bowie
begon met 'America' en Paul
McCartney eindigde met 'Let
it be'. Een reeks grote namen
stond dit weekend op het po
dium van Madison Square
Garden in New York. Ze zon
gen de helden toe van 11 sep
tember: de mensen die pro
beerden levens te redden uit
de brandende Twin Towers.
De organisatoren van het be
nefietconcert hadden ruim
vijfduizend brandweerlie
den, politieagenten, red
dingswerkers en nabestaan
den uitgenodigd.
Ruim viereneenhalf uur
duurde het 'Concert for New
York' met optredens van on
der anderen Mick Jagger,
Billy Joel en Elton John. Tus
sendoor werden er filmpjes
uitgezonden over de bijzon
dere betekenis van New York
en de veerkracht van zijn in
woners.
Verwacht wordt dat het be
nefietconcert vele miljoenen
dollars zal opleveren. Alleen
al de kaartverkoop bracht
veertien miljoen dollar op.
In het Nederlandse Hai'den-
berg is zaterdag een klein
schalig benefietconcert
gehouden. De opbrengst be
draagt zesduizend gulden.
Jody Bernal. Arne Jansen en
de Zware Jongens traden be
langeloos op. Het concert
was het initiatief van de 14-
jarige Wiljan Ramaker uit
Dedemsvaart. GPD/ANP
MOERMANSK - De Russische
kernonderzeeër Koersk is giste
ren na meer dan veertien maan
den na de ondergang in de Ba-
rentszzee eindelijk in dok ge
bracht.
Het bergingsponton Giant-4,
met daaronder de Koersk,
maakte gisteren vast in een drij
vend dok inMoermansk.
De komende dagen zullen de 26
stalen kabels waarmee de
Koersk vastzit worden losge
maakt, waarna vexwolgens de
Giant-4 uit het dok wordt ge
sleept. Pas dan kan de duikboot
voor het eerst sinds augustus
2000 boven water vex'schijnen.
In de weken daarna zullen mari
ne-artsen in de romp van de
Koersk naar de stoffelijke res
ten zoeken van de 112 achterge-
leven opvarenden van het schip.
Ook kunnen marinedeskundi-
gen aan het werk die moeten
achterhalen wat precies de oor
zaak van de ramp is geweest.
Het op het droge brengen van de
Koersk gaf meer problemen dan
verwacht. De grote diepgang
van de Giant-4 maakte het bin
nenbrengen van de onderzeeër
niet mogelijk. Eerst moest er
500 ton van het bergingsponton
worden verwijderd om de diep
gang te verminderen. D PA/ANP
FRANKFURT - De Duitse minister van Defensie Scharping
heeft zaterdag voor commotie gezorgd door een doos wijn te
laten bezorgen bij zijn minnares, gravin Pilati.
Scharping had ergens een goede rode wijn gedronken en be
sloot daarop een hele doos ervan te laten bezorgen bij de gra-
vin. Die vertrouwde het echter niet toen de post een pakket
zonder afzender afleverde bij haar woning in Fx-ankfurt. De
gravin dacht aan een bom en belde de politie die tot een groot-
scheepse actie overging.
Scharping kwam eerder in het nieuws omdat hij herhaalde
lijk op kosten van cle belastingbetaler naar de gravin zou zijn
gevlogen met militaire toestellen. ANP
LONDEN - Een dierenverzorger is zaterdag in de Londense
Zoo doodgetrapt door een olifant. Het is de derde keer in nog
geen twee jaar tijd dat een olifant een verzorger doodt.
Het slachtoffer van zaterdag, de 44-jarige Jim Robson, wex-d
door één van de drie Aziatische vrouwtjesolifanten die hij
verzox-gde doodgetrapt na te zijn gesti'uikeld. Hij overleed
kort na met een helikopter te zijn ovex-gebracht naar het zie
kenhuis. Robson werkte 26 jaar in de dierentuin, waarvan
zestien jaar als olifantenverzorger.
De Britse dierentuin was uit respect voor het slachtoffer gis
teren gesloten. AP
LONDEN - De Britse luchtvaartmaatschappij British Air
ways (BA) praat weer met KLM over een mogelijke alliantie.
De gespx-ekken leiden mogelijk tot een fusie, meldde de za
kenkrant Sxinday Business gisteren.
BA-baas R. Eddington gaf in een programma van de BBC toe
metKLM in gesprek te zijn. Hij zei ook een consolidatie van de
Europese luchtvaartsector te voorzien. ,,We praten met KLM
en met andere maatschappijen om te zien of er gebieden zijn
waarop we kunnen samenwerken."
Een woordvoerder van KLM laat weten dat dat laatste voor
alsnog het enige is waar zijn bedrijf momenteel met BA over
praat. Gezien de crisis in de luchtvaart is het volgens hem
zaak zoveel mogelijk samen te werken om de kosten te druk
ken. „Fusiegesprekken zijn niet aan de orde." RTR/ANP
MOSKOU - Een Sojoez-capsule met aan boord drie astronau
ten is gisterochtend opgestegen vanaf de basis Bajkonoer in
Kazachstan. De drie, twee Russen en de Francaise Claudie
Haigneré, zullen het internationale ruimtestation ISS bezoe
ken.
Haigneré wordt de eerste Europese bezoekster van het ruim
testation. De Sojoez brengt ook voedingsmiddelen en appara
tuur voor wetenschappelijke experimenten naar het ISS,
waar de capsxile dinsdagmiddag moet aankomen. DPA
JERUZALEM - Zestig Israëlische joden die vanuit Brussel
met de Belgische luchtvaartmaatschappij naar huis zouden
vliegen, hebben vrijdag geweigerd aan boord te gaan omdat
zich ook vier Israëlische Arabieren onder de passagiers be
vonden.
De joden waren bang dat het vliegtuig gekaapt zou worden en
eisten dat de vier Arabieren zouden woi*den verwijderd, aldus
Sabena-woordvoerder Remans.
Sabena weigerde op de eis in te gaan, waarna de Israëlische
luchtvaartmaatschappij El Al een toestel naar Brussel stuur
de om de passagiers op te halen. AP
maandag 22 oktober 2001
doorWierd Puk
BERLIJN - Het politieke krach
tenveld in Berlijn is gisteren
ruw opgeschud. Bij vervroegde
Senaatsverkiezingen boekte de
SPD van bondskanselier Ger
hard Schroder een duidelijke
overwinning. Verrassender dan
de voorziene winst van de soci
aal-democraten, onder leiding
van interimburgemeester Klaus
Wowereit (48), is de historische
nederlaag van de CDU.
De christen-democraten, die
worden achtervolgd door een
bankschandaal, stortten- ineen
van40,8 naar 23,7 procent. Gis
teravond was nog niet duidelijk
of de CDU de tweede plaats in
de uiteindelijke rangschikking
zal moeten afstaan aan de ex-
communisten van de PDS. De
SPD wordt met i'ond 31 pixxcent
van de stemmen (in 1999: 22,4)
de grootste partij.
Het 'drama van Berlijn' is de
grootste verkiezingsnederlaag
uit de geschiedenis van de CDU.
Lijsttrekker Frank Steffel, een
35-jarige ondernemer die
blunderde door München de
'mooiste stad van Duitsland' te
noemen, krijgt van veel com
mentatoren de schuld.
De gemeenteraadsverkiezingen
waren noodzakelijk geworden
nadat. Wowereit in juni de in dis
krediet geraakte 'gi'ote coalitie'
van SPD en CDU, onder leiding
van de christen-democratische
burgemeester Eberhard Diep-
gen (CDU), opblies. Met de
Groenen als nieuwe coalitie
partner en met gedoogsteun van
de PDS lukte het Wowereit om
in korte tijd een degelijk per
soonlijk imago op te bouwen.
Zijn bekentenis dat hij homo is
('En dat is goed zo') bracht het
zelfs tot SPD-slogan.
Schuldenlast
Wowereit zei voorafgaande aan
de verkiezingen te hopen op een
rood-groene meerderheid. Maai
de Groenen blijven rond de 9,6
procent steken. Wowereit zal
dus op zoek moeten naar een
derde coalitiepartner in een re
gering voor de Duitse hoofd
stad, die kampt met een schul
denlast van bijna 60 miljard
mai'k. Doox-dat zowel de PDS als
de liberale FDP goede resulta
ten boekten, ligt de race om de
posities in de nieuwe deelstaat
regering open.
Op de achter-grond van de coali
tiebesprekingen spelen de in
ternationale ontwikkelingen
een i-ol. De PDS keei't zich als
enige partij fel tegen de Ameri
kaans/Britse militaire aanval
len in Afghanistan. Die worden
door de SPD juist met 'onvoor
waardelijke solidariteit' ge
steund. Een zogenoemde 'stop
lichtcoalitie' van rood-groen
met de (gele) liberalen lijkt
daarom de voorkeur te hebben.
Stoiber
Gisteravond werd de vi-aag op
geworpen of de CDU op bonds-
niveau consequenties zal ver
binden aan de afstx-affing in de
hoofdstad. De roep om het ver
trek van voorzitster Angela
Mei-kei zal aanzwellen. Merkel
wordt gezien als veel te zwak
om volgend jaar bij de bonds
dagverkiezingen de strijd aan te
gaan met Gerhard' Schroder-.
Binnen de CDU neemt de druk
toe op Edmund Stoiber, minis
ter-president van de deelstaat
Beieren, om de leiding van
voorzitster Merkel over te ne
men. GPD
Gewapend met mondkapjes en handschoenen tellen medewerkers van een Berlijns stembureau de poststemmen voor de plaatselijke ver
kiezingen. De angst voor miltvuurbesmetting noopt de organisatoren tot grote voorzichtigheid. foto Kay N ietfeld/EPA
van onze redactie buitenland
SHANGHAI - De presidenten
van Rusland en de Verenigde
Staten hebben gisteren gezegd
dat zij vooruitgang hebben ge
boekt in het overleg over het
ABM-verdrag van 1972. Zij
spraken elkaar na afloop van de
Apec-conferentie in Shanghai.
De Amerikanen willen af van
het antirakettenverdrag, dat
volgens hen u it de tij d isB oven
dien is het raketschild dat zij te
gen aanvallen van zogeheten
schurkenstaten als Noord-Ko-
rea en Irak willen ontwikkelen,
ermee in strijd. De Russen wil
len de overeenkomst handha
ven.
NEW YORK - De Ameri
kaanse zakenbankMerrill
Lynch biedt al zijn perso
neel vandaag aan om met
een gouden handdruk te
vertrekken. Die kan in
veel gevallen neerkomen
op een vol jaarsalaris.
Het aanbod geldt, volgens
de krant Financial Times,
voor alle cix-ca 66.000
werknemers mits zij be-
x'eid zijn begin november
al te vei-trekken.
Vorige week liet de bank
weten dat de winst in het
derde kwartaal zakte van
netto 885 miljoen dollar
naar 442 miljoen dollar.
Ook werd bekend dat ex-
wereldwijd 10.000 banen
moesten verdwijnen, wat
een kostenbespax-ing van
1,4 tot 1,7 miljard dollar
zou moeten opleveren.
In het derde kwartaal
schrapte de zakenbank al
2300 banen. De bank
kampt, net als zijn con
currenten, met tegenval
lende resultaten door de
dalingen op de aandelen
markten. Volgens de Fi
nancial Times zijn 'vrij
willige ontslagen' op Wall
Street dit jaar schering en
inslag. Tot nu toe zijn zij
echter niet van de omvang
van het Merrill Lynch-
aanbod geweest. ANP
Bush prees in een gezamenlijke
pex-sconferentie de steun van
Rusland aan de campagne tegen
het terrorisme. Poetin noemde
de Amerikaanse acties in Af
ghanistan 'gematigd en ade
quaat'.
De leiders van de landen aan de
Stille Oceaan die zijn vei-enigd
in de Apec hebben zich gisteren
zich onthouden van een expli
ciete steunverklaring aan de
Amex-ikaanse militaii-e campag
ne tegen Aighanistan. Politieke
gevoeligheden in Maleisië en In
donesië stonden een dergelijke
steunbetuiging bij de jaarlijkse
top in de weg. Beide overwe
gend islamitische landen heb
ben hun zorg uitgesproken over
cle mogelijke slachtoffers onder
de burgerbevolking van Aigha
nistan en hebben aangedrongen
op stopzetting van cle bombar
dementen. Zij vrezen een reactie
in de moslimwereld die instabi
liteit zal verbreiden. Vooral tij
dens de ramadan, de heilige vas
tenmaand die 17 november gint,
verwacht de Indonesische mi
nister van Buitenlandse Zaken
Hasan Wirayuda dat de situatie
explosief kan worden.
In de verklaring veroordelen de
Apec-leiders terrorisme 'in al
Het begon zo veelbelovend.
Vol trots presenteerde pre
mier Verhofstadt in juni
het ambitieuze werkpro
gramma voor het Belgische
EU-voorzitterschap. Het
pak papier, met niet min
der dan achttien 'beleids
prioriteiten', is na 11 sep
tember niet meer dan een
echo uit het verleden. Het
terrorisme en de strijd in
Afghanistan hebben niet al
leen de hele lijst onderste
boven gegooid, ze vormen
bovendien een onverwachte
beproeving voor de kracht
en saamhorigheid van de
Europese Unie.
door Hetty Van Rooij
BRUSSEL - Tijdens de Europe
se top in Gent werd vrijdag dui
delijk hoeveel moeite het kleine
België heeft om als voorzitter de
zijn vormen en uitingen' als een
ernstige 'bedreiging voor de
vrede, welvaart en veiligheid
van alle volkeren, van alle reli
gies en van alle naties'. RTR/AP
JAKARTA - Bij gevechten tus
sen bendes christenen en mos
lims in Midden-Sulawesi zijn
zaterdagavond zeker acht men
sen om het leven gekomen.
Dat hebben de Indonesische po
litie en getuigen gisteren ge
meld.
Zo'n honderd christenen over
vielen zaterdagavond een mos
limdistrict in een buitenwijk
van Poso. Troepen openden ver
volgens het vuur op de aanval-
lei's. Daarbij zijn zeker zes do
den gevallen.
Kort daarop doodde de politie
twee leden van de paramilitaire
moslimorganisatie Laskar Ji
had die op weg waren naar de
bewuste wijk van Poso.
Tegen de ochtend ontplofte een
bom bij een kerk in de stad. AP
gelederen gesloten te houden.
Groot-Brittannië, Frankrijk en
Duitsland bepalen hun eigen
agenda, zo is pijnlijk duidelijk
geworden. Blair, Chirac en
Schroder besloten om de hoofd
zaken te bedisselen in een apart
onderonsje. De Fi'anse presi
dent Chirac was niet te beroerd
om na afloop het mes in de rug
van het Belgische voorzitter
schap nog even om te draaien.
,,Wij spraken over militaire za
ken die alleen ons aangaan."
Dat soort taal viel vóór de aan
slagen van 11 september niet te
hoi*en; Europa was volop in de
weer met zijn eigen buitenland
en veiligheidsbeleid. Het is de
kinderschoenen weliswaar nog
niet ontgroeid, maar toch:
dankzij het gezag en de onver
moeibaarheid van EU-topdi-
pl o maat Javier S ol a n a is h et een
en ander bereikt. Over de Bal
kan spreken de vijftien landen
tegenwoordig met één stem.
Dankzij de Europese inspan
ningen is een burgei'oorlog in
Macedonië tot nu toe voorko
men. Over Israël en het recht
van de Palestijnen op een eigen
staat hebben de lidstaten een
gemeenschappelijk standpunt,
al klonken de woorden van
voorzitter Verhofstadt vrijdag
avond in Gent wel erg hol toen
hij beweerde dat de EU 'de vei
ligheid van de staat Israël zal
garanderen'. Zolang de EU geen
middelen heeft om wat dan ook
te garanderen of af te dwingen,
speelt ze in het conflict in het
Midden-Oosten geen rol van be
tekenis.
analyse
De aanslagen van 11 september
hebben onbarmhartig blootge
legd waar de grenzen van de Eu
ropese samenwerking liggen en
hoezeer de grote landen binnen
de gemeenschap de macht in
handen hebben. De veelge
plaagde Romano Prodi, voorzit
ter van de Europese Commissie
en de hoeder van de Europese
afspraken, moest vlak voor de
top in Gent toegeven dat de mo
gelijkheden van Brussel zeer be
perkt zijn. „We hebben alles ge
daan wat we konden", zei hij.
En hij heeft gelijk: Europese mi
nisters en ambtenaren hebben
de afgelopen weken overuren
gedraaid. Er ligt een breed pak
ket maatregelen om de veilig
heid van de burger te vergroten
en het terrorisme wereldwijd te
bestrijden. De besluitenlijst
omvat twintig kantjes en ziet er
indi'ukwekkend uit, maar in de
kantlijn is niimte voor heel veel
vraagtekens. „Er staan erg veel
mooie woorden op papier", zo
drukt een ervaren diplomaat het
fijntjes uit.
Ondanks de onmiskenbare snel
heid van werken, en ondanks de
onverminderd eensgezinde op
stelling achter Amerika, blijft
de EU op het wei'eldtoneel een
reus op lemen voeten. In tijden
van oorlog kan Brussel de com
petitie met afzonderlijke hoofd
steden niet aan. De top in Gent
heeft geleerd dat Frankrijk,
Groot-Brittannië en Duitsland
niet van plan zijn om op militair
gebied iets uit handen te geven -
zo iemand in Brussel op dat ge
bied al enige illusie mocht koes
teren. Romano Prodi getuigde
van een gezonde realiteitszin
toen hij de militaii'e bevoegd
heden voor Brussel een zaak
'voor de héél verre toekomst'
noemde.
Maar tegelijkertijd heeft de
Unie wel de pretentie om in de
oorlog tegen het terrorisme een
grote diplomatieke rol te spelen.
Daai'om werd het minitopje van
Blair, Chirac en Schroder om
wille van de lieve vrede collec
tief gebagatelliseerd tot 'tech
nisch overleg' - iets wat de
eenheid per definitie niet in ge
vaar kan brengen en de illusie
laat leven dat de Europese Unie
de i-egie voert. Alleen Chirac viel
even uit zijn rol.
Een diplomaat uit een klein zui
delijk EU-land weet wel beter.
„De Europese Unie is altijd be
zig om zich voor te bereiden op
de volgende crisis. De zeggen
schap in de huidige crisis heb
ben we al lang uit handen gege
ven." GPD
door Bob Kroon
GENÈVE - Vandaag valt de be
slissing over de failliete boedel
van de Swissair Holding, eens
het juweeltje van het Europese
luchtverkeer.
Regering en bedrijfsleven heb
ben het hele weekeinde verga
derd over het reddingsplan
'Phoenix'waarbij uit de as van
Swissair een deel van het vlieg
bedrijf moet herrijzen onder de
vleugels van de regionale ver
voerder en ex-Swissair dochter
Crossair.
In Nederlandse termen zou dit
neerkomen op een redding van
de KLM door Transavia; een in
alle opzichten heikele economi
sche formule.
Naam
Volgens het herstructurerings
plan zou Crossair op 28 oktober
26 Airbussen van Swissair toe
gevoegd krijgen aan zijn eigen
vloot van 82 toestellen voor kor
te afstanden. Onder welke naam
dat alles gaat vliegen is nog niet
zeker. Crossair-president André
Dosé, die maar matig gelukkig
door Cees van Zweeden
BOEDAPEST - De gepensio
neerde Joegoslavische generaal
Pavle Strugar heeft zich giste
ren gemeld bij het Joegoslavië
Tribunaal in Den Haag, dat hem
heeft aangeklaagd wegens oor
logsmisdaden.
Strugar (68) wordt verantwoor
delijk gehouden voor de aanval
op de oude Kroatische haven
stad Dubrovnik, waarbij tien
jaar geleden 43 burgers omkwa
men. Strugar vloog naar Den
Haag aan de vooravond van een
bezoek van Carla Del Ponte, de
hoofdaanklaagster van het tri
bunaal, aan de Servische hoofd
stad Belgrado.
Ziekenhuis
Hij is de eerste Joegoslaaf die
zich vrijwillig meldt bij het tri
bunaal. Strugar, die onlangs
is met zijn opgedrongen aan
winst, spreekt van 'Crossair
Plus'. Een andere suggestie is
'Air Switzeiiand.'
In Maart 2002 krijgt Crossair er
nog 26 Swissair jumbo's bij, die
tot dan een sterk gereduceerde
intercontinentale dienstrege
ling blijven vliegen dank zij 2,5
miljai'd gulden overbruggings-
krediet van de overheid.
Knooppunt
Het is nu al zeker dat de inter
continentale luchthaven Coin-
tiin van Genève het kind van de
rekening wordt. Behalve een
dagelijkse dienst Genève -New
York wordt bijna alles naar het
knooppunt Zürich verlegd. De
Zürichse luchthaven Kloten is
inmiddels herdoopt in het niet
minder merkwaardige 'Unique
Aixport.'
Het i-eddingspi-ogramma Ci-oss-
air-Swissair vergt 5,8 miljard
Zwitserse franc. Volgens be
richten in de Zwitserse media is
inmiddels 2,5 miljard franc bij
elkaar gebracht. Onder meer
Nestlé, Roche en Swiss Re zou
den hun steun hebben toege
zegd. GPD/ANP
van Belgrado naar de Mon-
tenegrijnse hoofdstad Potgori-
ca verhuisde, had begin dez<
maand al gezegd zich te zullex
aangeven. Hij liet zich echte:
eerst in een ziekenhuis behan
delen aan een ernstige nieraan
doening. Bij vertrek uit Potgori
ca waste Strugar gisteren zij)
handen in onschuld. „Ik ben 4!
jaar soldaat geweest", zei hij oj
de luchthaven. „Ik heb mij:
land altijd op waardige en hu
rnane wijze vertegenwoordigt:
Ik ben geen misdadiger. Ik ver
wacht dat een eerlijk proce
mijn onschuld zal tonen."
Behalve Strugar heeft het tribu
naai nog drie andere officiere
aangeklaagd wegens misdade
in Dubrovnik. Admiraal Mie
dreg'Jokic (66), admiraal Mila
Zee (58) en kapitein Vladim:
Kovacevic (40) zouden zich ecl
ter schuil houden, waarschijr
lijk hi Servië. GPD
BRUSSEL - In het Belgische Rijkevorsel, ten
noordoosten van Antwerpen, is gisterochtend
een dijk van het kanaal Dessel-Schoten door
gebroken. Er ontstond een gat van vijftien me
ter lengte. Enkele tientallen huizen en een paar
boerdei'ijen kwamen onder water te staan. Na
snel herstelwerk begon het water al na enkele
uren te zakken. De oorzaak van de dijkbreuk is
nog niet bekend. Het kanaal is honderd jaar
oud. foto Wim Hendrikx/EPA
