Oezbekistan gaat weer meetellen PZC PZC Zelfs vluchten is Vechten is het enige werk in Afghanistan levensgevaarlijk Pentagon beheerst de informatiestroom Bezoek Geïsoleerd land kan veel winnen met steun aan acties VS 10 oktober 1951 woensdag 10 oktober 2001 door Hendriekus Wiltjer Washington heeft in de strij d tegen het terrorisme een nieuwe bondgenoot gevonden in Oezbekistan. Een land dat met ijzeren hand wordt gere geerd door president Islam Ka- rimov. Het geïsoleerde land kan veel winnen door de steun aan de VS. Het ruim 24 miljoen zielen tel lende Oezbekistan heeft sinds de onafhankelijkheid in 1991 de oude Sovjetgebruiken nog niet afgezworen. De oppositie wordt onderdrukt, vrije verkiezingen zijn er niet en van onafhankelij ke media heeft men nog nooit gehoord. De 63-jarige Karimov was al ten tijde van de Sovjetunie presi dent van de republiek. Na de val van de communisten in Moskou in 1991 werd hij tot eerste presi dent van het onafhankelijke Oezbekistan gekozen met meer dan 85 procent van de stemmen. Het autoritaire staatshoofd heeft zijn zegereeks in de jaren daarna voortgezet. Bij de jong ste presidentsverkiezingen in 2000 stemde meer dan 91 pro cent op de 'geliefde' leider. De onderdrukking van elke vorm van oppositie leidde er on der meer toe dat mensen hun toevlucht zochten tot extremis tische islamitische partijen. De belangrijkste van deze groepe ringen is de Islamitische Bewe ging van Oezbekistan die de Centraal-Aziatische republie ken wil omvormen tot een isla mitische staat. De beweging kwam in februari 1999 interna tionaal in het nieuws toen de re gering haar beschuldigde van het plegen van bomaanslagen in de hoofdstad Tasjkent. Presi dent Karimov zou maar net aan de dood zijn ontkomen toen een springlading bij hem in de buurt ontplofte. Leger In de jaren erna heeft de bewe ging vanuit Afghanistan pogin gen ondernomen het regime in Tasjkent omver te werpen. Maar bang hoeft Karimov niet te zijn. Hij heeft een goed uitgerust le ger met bijna 60.000 manschap pen, terwijl de aanhang van de beweging wordt geschat op 1000 tot 3000 man. De Oezbeek- se autoriteiten onderdrukken de oppositie met harde hand. Zo werden duizenden leden van de Hizb ut-Tahrir (Partij van de Bevrijding) opgepakt, aldus de mensenrechtenorganisatie Hu- man Right Watch. De Hizb ut- Tahrir zegt op een vreedzame wijze te streven naar de vorming van een islamitische staat in Centraal Azië. Niet alleen op politiek vlak, maar ook op economisch terrein wil het niet echt vlotten. Oezbe kistan behoort tot de vijf be langrijkste katoenproducenten in de wereld, maar droogte heeft tot een crisis geleid. Verderheeft het land voorraden goud, zilver, olie en gas. Desondanks heerst er volgens hulpverleners grote armoede en is de werkloosheid enorm. Liberalisatie van de markt is uitgebleven. In maart van dit jaar besloot het Internationaal Monetair Fonds nog dat zij geen nieuwe vertegenwoordiger naar Tasjkent zou sturen wegens het gebrek aan economische her vormingen. Uitschakelen Oezbekistan kan dus veel win nen door het steunen van de VS in zijn strijd tegen Afghanistan. Belangrijkste winstpunt voor Karimov, aldus deskundigen, zou de uitschakeling van de ba ses van de Islamitische Bewe ging in Afghanistan zijn. Vol gens sommige bronnen zou dit zelfs een voorwaarde van Kari mov zijn geweest voor het toela ten in zijn land van duizend Amerikaanse militairen, die al leen voor humanitaire- en red dingsacties mogen worden in gezet. De status van Oezbekistan bin nen de internationale gemeen schap kan alleen maar groeien door het nu gekozen beleid. Door de slechte mensenrechten situatie en het falen van politie ke en economische hervormin gen raakte de regering in Tasjkent steeds verder geïso leerd. Wellicht kan Washington een tegenwicht vormen voor Rus land, dat de Centraal-Aziati sche republieken nog steeds als zijn achtertuin beschouwtANP De media moeten het doen met wat het Pentagon kwijt wil, zoals beelden van het bewapenen van gevechtsvliegtuigen aan boord van het vliegdekschip Enterprise. foto AP door Martijn Delaere We kijken wel naar de tele visie, maar we zien niets. Alleen een webcammetje van CNN verschaft ons een groe nig beeld van wat wellicht Ka boel is. Daar moeten we het mee doen. Wat een verschil met de Golfoorlog toen op het scherm de kruisraketten dooi de straten van Bagdad vlogen, of met de breed uitgemeten aanvallen op Servië. De oorlog tegen het Al-Qaeda netwerk van Osama bin Laden en de Taliban wordt niet op de tv gevoerd. Er is geen Kaboel Hilton waar de pers samen schoolt. Nodigden Saddam Hoesein en Slobodan Milose vic nog wel eens cameraploe gen uit, met die pr-foefjes heb ben de Taliban niets. Meer dan ooit controleert het Pentagon de informatie stroom. Meer dan ooit wordt desinformatie gebruikt als wapen in de strijd. Een strijd die weliswaar klassiek moest beginnen met aanvallen op de luchtverdediging, maar die al lengs geheimzinniger en on voorspelbaarder wordt. Gissen Minister van Defensie Rums feld had het over openlijke en geheime operaties, maar nie mand vertelt waar die laatste cruciale categorie uit bestaat. Laat ze maar gissen. Amerikaanse bommenwer pers doen 's avonds in stilte vanaf afgelegen bases hun werk. Niemand ziet ze opstij gen en niemand ziet ze landen. Alleen aan boord van het vliegdekschip Carl Vinson in de Arabische Zee mogen jour nalisten een gecensureerd praatje maken met de vliegers. Verre bases in Oezbekistan worden gebruikt, afge schermd van alles en iedereen. Maar misschien gebruiken de Amerikanen helemaal geen bases in Oezbekistan. Wie zal het zeggen? Het Pentagon niet. GPD Moeiteloos wordt in deze herfst de opmaat geno men tot het huwelijk tussen de Prins van Oran je en Maxima Zorreguieta op de tweede febru ari van het volgend jaar. Het is opmerkelijk hoe snel het debat rond het Argentijnse milieu waaruit Maxima af komstig is, verstomd geraakt is. Dat is in niet geringe mate haar verdienste. Bij de be kendmaking van de verloving met prins Willem- Alexander wist ze in goed gekozen termen duidelijk te maken dat ze doordrongen is van de gevoelens die in Nederland leven over het kwade regime waaraan haar' vader als bewindsman deelnam. Maxima nam zonder voorbehoud afstand van dat regime en liet zich van aanvang af kennen als een welkome en waardige, be oogde koningin. Zo wordt ze blijkbaar ook gezien tij dens de kennismakingsbezoeken die het paar in deze maanden aflegt in de provincies. Men kan in dat ver band moeilijk spreken van een charme-offensief. In haar optreden ligt veel bekoorlijkheid besloten, maar aan een aanval doet het geenszins denken. Maxims oogt volkomen natuurlijk, ook als ze wordt gefilmd door televisiecamera's die genadeloos iedere vorm van veinzerij zouden registreren. Ze verheugt zich zicht baar in de aanwezigheid van haar toekomstige man, die de laatste maanden een ontspannen indruk maakt. Wil- lem-Alexander lijkt minder dan voorheen gebukt te gaan onder de protocollaire zwarigheden die aan zijn bestemming kleven. Over ruim twee weken bezoeken Willem-Alexander en Maxima Zeeland. Het programma dat voor hen is sa mengesteld, wordt gekenmerkt door evenwicht. Hei paar kan kennisnemen van een reeks activiteiten die voor Zeeland van betekenis zijn: waterbeheer, recrea tie, visserij. Er is tevens ruimte voor enig contact met het deel van de bevolking dat gaarne blijk geeft van aanhankelijkheid en bewondering. Niettemin, ook over het te verwachten feestelijke bezoek ligt de lange schaduw van de gruwelijke gebeurtenissen die op 11 september in New York werden ontketend en die hun vervolg vinden in de oorlog die in Afghanistan moet worden gevoerd ter beteugeling van het terrorisme. Er wordt een moment gemarkeerd waarop moeilijk ver enigbare denkbeelden met elkaar dienen te worden verenigd. Het begrip van vrijheid, waaraan rond be langrijke representanten van het vorstenhuis gestalte wordt gegeven, moet worden omgeven met beperkin gen die uit overwegingen van veiligheid nodig zijn. Zo wordt in Middelburg en in Zierikzee de donderdag- markt verplaatst. Van de autoriteiten die het bezoek in goede banen moeten leiden, kan wijsheid worden ver langd. Er lijkt geen reden voor krampachtige maatre gelen. Daar staat echter tegenover dat niet kan worden gehandeld alsof de aanslag op het World Trade Center niet heeft plaatsgevonden. Sinds 11 september zal de samenleving ermee moeten leven dat ook bij feestelijke evenementen een mate van behoedzaamheid geboden is die dit land voorheen niet kende. door Frank Hendrickx In Afghanistan wordt zelfs het vluchten voor de oorlog be straft. Miljoenen mijnen en an dere explosieven die verscholen liggen in het zand van Afghanis tan, maken van de tocht naar een armzalig vluchtelingen kamp een levensgevaarlijke on derneming Het was midden in de nacht toen Abdul Madjid met zijn ezel recht door de frontlinie liep. Hij had de weg van het Taliban-ge- bied naar de regio van de Noor delijke Alliantie in het noorden van Afghanistan al talloze ma len afgelegd, maar ruim veer tien dagen geleden verdwaalde hij door oververmoeidheid. Dat kwam hem duur te staan. Nu wrijft hij met zijn hand over zijn rechterbeen en ziet dat er onder de knie een dik verband zit en daarna niets meer. Abdul Madjid stapte op een landmijn en sindsdien is zijn le ven verwoest. De oude Afghaan hield zichzelf in leven door goe deren van de ene kant van het front naar de andere kant te brengen. „Maar wat moet ik nu", vraagt hij zich hardop af. „Wat kan ik nog doen met maar één been." Abdul Madjid is vijf tig jaar oud, maar met zijn inge vallen wangen en dunne sik ziet hij er uit als tachtig. Hij is broodmager. Ezel Het enige bezit van Madjid, zijn ezel, is bij een vriend onderge bracht, maar zonder zijn rechter onderbeen kan hij zijn oude be roep niet uitoefenen. „Mis schien kan de regering iets voor me doen", vraagt hij aan zijn dokter, maar de arts antwoordt niet. Afghanistan is een onver biddelijk land. Mannen met één been zijn gedoemd. Kunstbenen zijn niet voorhanden. Abdul Madjid zal het niet gelo ven, maar hij heeft nog geluk ge had. Er sterven in Afghanistan jaarlijks duizenden mensen door landmijnen. Bijna nergens ter wereld zijn zoveel mijnen te vinden. Na bijna 23 jaar oorlog die volgden op de Russische in vasie is het land bovendien be zaaid met niet geëxplodeerde raketten, granaten, en bommen. Ook dat veroorzaakt duizenden slachtoffers per jaar, mede om dat straatarme Afghanen het wapentuig proberen te ontman telen om de kostbare metalen te verkopen. In totaal zouden er tien miljoen mijnen en andere explosieven verstopt liggen in het zand van Afghanistan. „Bijna twintig procent van de patiënten die we hier krijgen, is verwond door mijnen", zegt dokter Said Kamill, die zich blijft excuseren voor de staat waarin zijn kleine ziekenhuis in Khojo Bawdin verkeert. In twee kamertjes liggen patiënten op elkaar gepakt. Buiten staan nog enkele legertenten, waarin eveneens patiënten liggen. Vlie gen landen op de gezichten van de zieken, het beddengoed lijkt al weken niet meer gewassen. „We hebben geen geld voor be tere instrumenten", zegt Kamill als hij de eenvoudige ijzerzaag laat zien waarmee hij het been van Abdul Madjid heeft geam puteerd. „Er is ook een chro nisch tekort aan medicijnen." „Misschien krijgen we nu dank zij de internationale belangstel ling voor Afghanistan meer bui tenlandse hulp", hoopt Kamill. Daar ontbrak het de afgelopen jaren aan. Tot de terroristische aanslagen van 11 september was Afghanistan een door oor log, droogte en bittere armoede geteisterd land, van weinig be lang voor de internationale ge meenschap. Oude rapporten van de Verenigde Naties wijzen er steeds weer op dat projecten niet uitgevoerd kunnen worden, omdat de lidstaten geen geld over hebben voor Afghanistan. De oorlog maakt geen verschil tussen jong of oud, soldaat of burger. In één van de legerten ten van het ziekenhuis ligt de 11-jarige vluchteling Zabi Ho la. Zijn buikje zit vol met litte kens, de tenen van zijn rechter voet zijn geamputeerd. Zabi Hola was in het dorpje Kuorogh bij de frontlinie toen hij slacht offer werd van een mortierin slag. „Zijn vader en broer zijn al dood", zegt de moeder van het jongetje. „Onze hele familie heeft geen bron van inkomsten meer." Zabi Halo zal in leven blijven, zegt dokter Kamill, maar nie mand weet of hij morgen of een paar maanden later niet weder om getroffen wordt door het wrede lot van Afghanistan, een land waarin zelfs het ontvluch ten van de oorlog wordt be straft. „Alleen vrede kan ons helpen", zegt dokter Kamill. GPD De eerste bombardemen ten door de Verenigde Sta ten hebben de oppositie groepen in het noorden van Afghanistan optimis tisch gestemd. Massale aanvallen op de posities van de Taliban blijven voorlopig uit, maar de oorlog bepaalt het dage lijkse leven in Afghanis tan. Vechten is het enige werk dat er is." door Frank Hendrickx De zon brandt ongenadig op de huid, een stofwolk hangt boven de rivier en op een paar honderd meter afstand verrij zen de ruige bergen. Drie solda ten zijn te paard op wegnaar het front en maken lachend de laat ste foto's van elkaar. De Af ghaanse idylle is compleet, als op de achtergrond het geluid ar- tilleriegeschut opklinkt. Het ge knal van de kanonnen echoot na tussen de bergen. Er is weer een nieuwe oorlog be gonnen in Afghanistan en sol daat Fasel Achmad is bereid te sterven in de strijd met de Tali ban. „We vechten voor,de vrij heid van ons land", oreert de 32- jarige soldaat ernstig, als hij van zijn paard is gestapt. Zijn twee jongere vrienden in camoufla gepak knikken instemmend. De mannen moeten onder het bevel van generaal Ishaqi Khan van de Noordelijke Alliantie - de anti-Talibanoppositie in Af ghanistan - de strategisch be langrijke bergketen Kalakata heroveren. De eerste bombardementen van de Amerikanen hebben Ach mad en zijn vrienden optimis tisch gestemd. „Ik hoop dat ze alleen de kampen van terroris ten raken en militair materiaal van de Taliban, maar zelfs als er wel burgers sterven, vind ik dat niet erg. De Taliban moet hoe dan ook verdreven worden. Mijn eigen leven en dat van mijn familie is niet belangrijk." Bedelen Schuilen voor de oorlog lijkt in Afghanistan niet mogelijk. In het dorpje Dushte Kala, dat langs de zwaar beschadigde weg richting het front ligt, zijn bijna geen mannen zonder wa pens te vinden. Het dorp is niet n^eer dan een verzameling van met gedroogde modder ge bouwde hutten en enkele smal le, hobbelige straatjes waar onophoudelijk stofwolken doorheen jagen. Kinderen lopen Een Afghaanse jongen staat met een mitrailleur naast een oppositiestrijder op het Bagram-vliegveld, zo'n 30 kilometer van Kaboel. foto Sergej llnitski/EPA er op blote voeten te bedelen en vrouwen zijn nauwelijks zicht baar. De bombardementen van de Amerikanen zijn in het dorpje het gesprek van de dag. De win kelier Bozar houdt de mannen op de hoogte van de laatste ont wikkelingen. In zijn houten keet met voornamelijk Arabische goederen staat een kleine we reldontvanger. Bozar heeft gehoord dat in Kaboel het mi nisterie van Defensie is gebom bardeerd en dat in de steden Mazar-i Sherif, Jalalabad en Khandahar ook grote schade is aangericht. Ook is hij op de hoogte van de nog steeds onbe vestigde berichten dat de Noor delijke Alliantie oprukt naar Mazar-i Sherif. „De oorlog is begonnen", vat winkelier Bozar de ontwikkelingen kernachtig samen. In een theehuis verderop wer ken enkele mannen een bord plov naar binnen, terwijl een Kalasjnikov nonchalant op de tafel ligt. Achter het theehuis schiet iemand al vast zijn ge weer leeg. „Ze zijn aan het oefe nen", zegt Shahib Mastur, een student die uit Kaboel is ge vlucht. „Vechten is tenslotte het enige werk dat er is", zegt hij. „Nu er oorlog is, zullen al deze mannen hier in het theehuis naar het front gaan." Mastur heeft heel andere plan nen. Zoals zoveel hoger opgelei de jongeren wil hij de chaos en ellende van Afghanistan achter zich laten. Mastur wil dokter worden in Canada, waar zijn verloofde al woont. „Ik wacht op mijn visum", zegt hij man moedig, maar helemaal zeker van zijn zaak lij kt hij niet. „Mis schien, als er vrede komt in Af ghanistan en Kaboel niet langer bezet wordt door de Taliban, misschien blijf ik dan wel." Trillen Generaal Ishaqu Khan denkt niet aan een vlucht naar het bui tenland. De generaal is één van de vele mannen in Afghanistan die al meer dan twee decennia vechten. Het lawaai van het ge schut doet zijn hoofdkwartier in het bij het front gelegen dorpje Kuorogh trillen, maar Khan lijkt helemaal niets te horen of te merken van het voor hem ver trouwde geluid. De schrikreac tie van zijn bezoekers brengt een glimlach op de lippen van de kleine generaal. „Maak je niet druk, dat zijn mijn mannen die schieten." Generaal Khan begint vervol gens aan een verhaal, dat al we ken te horen is in noordelijk Af ghanistan. Het verhaal kan in één zin samengevat worden: de ondergang van de Taliban is na bij. „Ik wacht nu op het bevel van mijn minister van Defensie. Maar ik denk dat we binnen en kele dagen vanaf meerdere kan ten zullen aanvallen", aldus de generaal. Niemand weet echter hoeveel van de straaljagers, transport vliegtuigen, stinger- en scudra- ketten van de Taliban zijn ver nietigd in de bombardementen. Ook is onbekend hoeveel van de ongeveer45.000 strijders van de Taliban tot het bittere einde willen vechten. „De laatste da gen is het aantal overlopers toe genomen", beweert Khan. „Zij worden bang en wij willen graag samenwerken met ieder een die vrede wil." Nieuwe strijd Dat er na een eventuele afgang van de Taliban een nieuwe strij d om de macht zal beginnen, ge looft Khan niet. „Dat moeten we voorkomen", zegt de generaal. „Afghanistan moet een normaal land wor den." GPD Diefstal lood Twee losse werklieden uit Middelburg moeten zich voor de rechter verantwoor den. Zij worden ervan ver dacht 213 kilo lood te hebben gestolen in Kasteel Westhove in Oostkapelle. Ambachtsschool De behoefte aan nijverheids onderwijs is zo groot dat de Ambachtsschool in Terneu- zen wordt uitgebreid. Er komt een vleugel bij die plaats biedt aan een kantine, een praktijk- theorie- en te kenlokalen. Het sousterrain dient als rijwielbergplaats. Zodra de uitbreiding een feit is, zal de schoolplaats bieden aan 325 leerlingen. Aanranding De Goesenaar die ervan wordt verdacht, een doof stom meisje te hebben aange rand, blijft ontkennen. De feiten spreken desondanks zeer in zijn nadeel. De koop man moest het meisje van het station in Goes naar de Noordhoek te Kloetinge brengen. Hij bracht met meisje inderdaad naar het op een briefje aangegeven adres. Onderweg zou hij zijn passagiere echter hebben aangerand. Agrarische Unie Duitsland heeft meegedeeld dat het bereid is lid te worden van een Europese Agrarische Unie. Uitgever: J. C. Boersema Hoofdredactie: A L. Oosthoek D Bosscher (adjunct) A L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax:(0118)470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax (0118)470102 E-mail: redwatch@pzc nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273030 E-mall: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax. (0115)610724 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114)373839 Fax. (0114) 373840 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t?m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee, Goes en Hulst- 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10 30 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 of maandag t/m vrijdag op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 13.30 uur op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20 00 tot 22.00 uur Tel. (0118) 484000 Fax (0118) 470100. Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 7,-/ƒ2,21) per maand 19,25 42,42 per kwartaal: 52,-- f 114,59 per jaar: 198,- - 436,33 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: abo@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode Losse nummers per stuk maandag t/m vrijdag. ?,- 2,20 zaterdag: 1,50/f 3,30 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het adverteritiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd bij de advertentieorderafdeling Tel: 0118-484321 Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hel Wegener-concem De door u aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze (abonnementen)adrrunistratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde 1. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij PZC. afdefng 3. Postbus 18.4380 AA Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2001 | | pagina 2