Verpleeghuisbed in ziekenhuis
Sloedam speelde cruciale rol in oorlog
Zeeuws politiekorps tegen politiejunioren
Merendeel jeugdige
verdachten is van
Nederlandse orginine
Zeeuwse Landschap
vreest verlies ruimte
en rust door WCT
Lezingen over
joodse filosofie
Plan moet wachtlijsten voor bestaande verpleeghuizen aanzienlijk verkorten
door Jacques Cats
MIDDELBURG-De politie Zeeland
treedt liever rechtstreeks in contact
met de jongeren om de stijgende
jeugdcriminaliteit in te dammen. An
dere korpsen denken na over het aan
stellen van politiejunioren. In Utrecht
is al gekozen voor een verbetering van
de relatie tussen de politie en de jeugd
door een aantal jongeren tussen de 16
en 23 jaar een bijbaantje bij de politie
te bezorgen.
De geüniformeerde junioren hebben
een signaalfunctie in de richting van
foutparkeerders, vernielers, winkel
diefstallen en fietsen op de stoep. Veel
bevoegdheden hebben ze niet: bonnen
schrijven mogen ze niet. E. Bogaert,
die zich bij de politie Zeeland bezig
houdt met de bestrijding van de
jeugdcriminaliteit, noemt de inzet
van de junioren een prima initiatief.
Het Zeeuwse korps kiest echter voor
een eigen benadering. „Wat Utrecht
doet is de jongeren in de organisatie
halen. Wij laten ze in hun eigen positie
maar spreken ze wel op hun eigen ver
antwoordelijkheid aan binnen de pro
jecten die we samen met ze draaien".
De sinds een jaar lopende activiteiten
zijn inmiddels zo succesvol dat er geen
aanleiding bestaat om na te denken
over een andere aanpak.
De projecten zijn gebaseerd op de re
sultaten van een enquête onder 3000
Zeeuwse jongeren. Daarbij kwam
vast te staan dat de meeste jongelui
zich puur vanwege de kick op het cri
minele pad begeven. Verder bleek dat
de delicten konden worden gepleegd
door een gebrek aan sociale controle.
De eerste resultaten zijn bemoedi
gend, zo bleek op een minisymposium
in Middelburg. Er is minder sprake
van overlast, waarmee ook het aantal
klachten afneemt. Bogaert:Ik geloof
heilig in een interactieve aanpak. We
moeten dat dus uitbreiden". Tot ver in
het buitenland (Napels, Boedapest,
Palermo) wordt de door de politie
Zeeland gekozen benadering van de
jeugd aangeprezen.
dinsdag 2 oktober 2001
de Belgen met een gemiddelde
leeftijd van 37 jaar de oudste de
lictplegers. De jongste delict
plegers zijn Marokkanen. Zij
zijn gemiddeld 26 jaar. Marok
kanen en Turken beginnen vaak
al veel eerder met het plegen van
delicten dan de Belgen. Een
hoog percentage Surinamers
behoort tot de notoire delictple
gers. Van alle Surinaamse ver
dachten is rxiim 19 procent
harddrugsverslaafd. Voor 13
procent van de Marokkaanse
verdachten geldt hetzelfde.
De deelnemers aan het mini
symposium dat de politie Zee
land maandag hield werden in
woord en geschrift met een la
wine aan cijfers en percentages
geconfronteerd. Strategisch
misdaadanalyste I. van Praet
maakte er de kanttekening bij
dat de gepresenteerde uitkom
sten geen compleet beeld geven
van de criminaliteit: „Er is een
aantal zaken waar we geen zicht
op en ook geen verdachte bij
hebben". Met een diepteanalyse
en het aanboren van andere
bronnen moet het gat worden
gedicht dat nog gaapt tussen de
door de politie geregistreerde en
de daadwerkelijk gepleegde cri
minaliteit. Symposiumspreker
E.M. Bogaert over de betrouw
baarheid van de cijfers: „Ze ge
ven geen exact beeld maar abso
luut een indicatie".
MIDDELBURG - De Vrije Uni
versiteit houdt op vier oktober
een lezing over de joodse filoso
fie in de Middelburgse synagoge
aan de Herenstraat 14.
De lezing maakt onderdeel uit
van een serie van dx-ie.Tijdens de
eerste lezing spreekt professor
A. van der Heide over Moses
Maimonides, een middeleeuwse
filosoof die werkzaam was in
het Arabische Spanje. Hij was
sterk beïnvloed door het Griek
se denken. De lezing begint om
19.00 uur.
De overige lezingen worden ge
houden op 24 en op 31 oktober.
De onderwerpen van deze lezin
gen zijn Moses Mendelssohn en
Hermann Cohen.
door Jacques Cats
MIDDELBURG - De meeste
Zeeuwse jongeren die zich
schuldig maken aan crimineel
gedrag zijn van Nederlandse
origine. Dat valt af te leiden uit
een regionale criminaliteits
analyse. Het aandeel criminelen
met een andere etnische achter
grond in de totale jeugdige ver-
dachtenpopulatie is betrekke
lijk gering.
Voor het bepalen van de etni
sche afkomst van een verdachte
wordt gekeken naar het geboor
teland en de nationaliteit van de
betrokkene. Wijkt één van beide
van de Nederlandse af dan
krijgt de dader een niet-Neder-
landse afkomst toegewezen.
In 2000 werden in Zeeland 1086
personen in de leeftijdscatego
rie van 12 tot en met 23 jaar ver
dacht van tenminste één delict.
Ruim zeventig procent bleek
van Nederlandse origine. Op de
tweede plaats komen Belgische
jongeren (6 procent). De Marok
kaanse, Nederlands-Antilli
aanse, Duitse, Turkse, Suri
naamse, Irakese en Joegoslavi
sche etniciteiten kwamen in de
afnemende volgorde tussen de 3
en 1 procent voor. De jongeren
zijn voornamelijk verantwoor
delijk voor vermogensdelicten
zoals autocriminaliteit, fiets
diefstal en woninginbx-aken en
geweldsdelicten worden fre
quent door jongeren gepleegd.
Afkomst
In het totale Zeeuwse verdach-
tenbestand is sprake van 88 ver
schillende etnische afkomsten
waarvan het overgrote deel de
Nederlandse afkomst heeft. Van
alle buiten de in Zeeland woon
achtige verdachten heeft ruim
de helft een andere dan Neder
landse etnische afkomst.
Van de binnen Zeeland woon
achtige groep verdachten van
buitenlandse afkomst vormen
de Belgen de grootste groep, ge
volgd door personen met een
overige West-Europese etnische
afkomst. De verdachte Belgen
wonen voornamelijk in
Zeeuws-Vlaanderen, met name
in Hulst.
De leeftijden waarop de delic
ten gepleegd worden verschil
len per etnische afkomst. Zo zijn
door Roelf Reinders
GOES - Verpleeghuisafdelin
gen in Zeeuwse ziekenhuizen
moeten de wachtlijst voor een
plaats in een verpleeghuis aan
pakken. Vpor het Zweedse Rode
Kruis Ziekenhuis in Zierikzee
en Ziekenhuis Walcheren in
Vlissingen zijn concrete plan
nen in de maak om afdelingen
voor verpleeghuiszorg op te zet
ten.
Op Schouwen-Duiveland is Ar-
cus Zorgcentra met het Ooster-
scheldeziekenhuis in overleg
over een verpleeghuisafdeling
in het Zierikzeese ziekenhuis.
Op Walcheren is de Stichting
voor Regionale Zorgverlening
(SVRZ) met het streekzieken
huis Walcheren in gesprek om
dertig bedden in het Vlissingse
ziekenhuis te kx-ijgen voor men
sen die eigenlijk naar een ver
pleeghuis moeten. „In Zeeuws-
Vlaanderen zijn ze wat terug
houdender", zegt directeur F. de
Bruin van Zorgnet Zeeland, het
overlegplatform van Zeeuwse
oudex-entehuizen. „Zorgcen-
trum De Vurssche in Axel wordt
al met zestig verpleeghuisbed
den uitgebreid. Je moet wel
eerst goed kijken of het ook in
Zeeuws-Vlaanderen nodig is
een verpleeghuisafdeling in het
ziekenhuis te maken. Je moet
geen leegstand creëren."
Tellingen
De wachtlijst voor een plaats in
een verpleeghuis is dit. jaar al
fors afgenomen. Dat blijkt uit
tellingen van Zorgnet Zeeland
waaraan alle Zeeuwse ouderen-
tehuizen hebben meegewex-kt.
Het aantal bejaarden dat op een
vexpleegplaats wacht, is afge
nomen van 241 in maart van dit
jaar tot 151 in juli. Dat is een af
name van bijna veertig procent.
De wachtlijst is afgenomen om
dat veel ouderen de verpleeg
huiszorg die ze nodig hebben
gewoon in het verzorgingshuis
krijgen. Zij kunnen daarom van
de wachtlijst voor een plaats in
een verpleeghuis af. „Het lijkt
erop dat de aanpak van de
wachtlijsten werkt." Van de
mensen die nog wel op de
wachtlijst staan, verblijft bijna
veertig procent (58 ouderen) in
het ziekenhuis. De helft (75 ou
deren) woont nog thuis.
De afname van wachtlijst is het
gevolg van het beschikbaar stel
len van geld door het ministerie
van VWS. Verder kx-ijgen ver
zorgingshuizen per demente
rende oudere meer geld, waar
mee zij extra personeel hebben
aangetrokken om deze ouderen
te verzorgen. Het gevolg van
meer verpleeghuiszorg in ver
zorgingshuizen is wel dat de
doorstroom vanuit de verzor
gingshuizen naar verpleeghui
zen stokt. „De dx-uk op de
wachtlijsten voor verzorgings
huizen neemt toe", constateert
De Bruin. Om hier wat aan te
doen, worden aanleunwonin
gen ingeschakeld om ouderen
verzorgingshuiszoxg te geven,
zegt hij. „We gaan gericht in
aanleunwoningen plaatsen."
Hij is niet bang voor nieuwe
wachtlijstproblemen voor ou
deren die zich zelf nog goed
kunnen redden maar wel in zo'n
aanleunwoning willen wonen.
„Er zijn volop plannen voor
nieuwe oudex-encomplexen.
Daar liggen grote kansen voor
woningbouwverenigingen."
Ziekenhuis Walcheren heeft concrete plannen om een verpleeghuisafdeling op te zetten. foto Ruben Oreel
door Rinus Antonisse
HEINKENSZAND - „We zetten
vraagtekens bij de wenselijk
heid van een Westerschelde
Container Terminal. Anderhalf
miljoen containers zullen enor
me gevolgen hebben voor Zee
land. Het is ongetwijfeld posi
tief voor de werkgelegenheid in
het havengebied. Maar belang
rijke kwaliteiten van de provin
cie, zoals rust en ruimte, erode
ren door de WCT. Dat is helaas
niet in beeld gebracht."
Dix-ecteur M. Hemmiga van
stichting Het Zeeuwse Land
schap (HZL) heeft zich tot nu
toe buiten de discussie over de
WCT gehouden. De Zeeuwse
Milieu Federatie wordt geacht
de belangen van de milieu- en
natuurbescherming te vertol
ken. Hemminga vindt het echter
tijd aandacht te vragen voor een
principiële benader-ing van het
WCT-vraagstuk.
Het gaat hem vooral om de om
gevingskwaliteit in Zeeland, die
volgens hem ernstig wordt be
dreigd. Wie wil weten wat hij
daarmee bedoelt, moet maar-
eens rond Antwerpen en in Rijn
mond gaan kijken. Hemmiga
vraagt zich af of de Zeeuwen
zich wel bewust zijn wat hen te
wachten te staat. „We hinken
een beetje op twee gedachten.
Enerzijds willen we in de pro
vincie x-ust, ruimte en groen, an
derzijds willen we meegaan in
de economische ontwikkeling.
Kan dat nog wel samengaan in
Zeeland, is de vraag."
De HZL-directeur vreest dat de
WCT een aanzuigende werking
heeft op andere industrievesti
gingen. „Dat kan een enorme
impact hebben en de omge
vingskwaliteiten in een neer
waartse beweging brengenHij
stelt dat overlast door geluid en
trillingen veel verder gaat dan
alleen woningen binnen de zo
genaamde geluidscontouren.
„Als recreant in het buitenge
bied krijg je er ook mee te ma
ken." Hemminga noemt het ver
der aantasten van de nachtelij
ke duisternis. „Donker wordt
steeds meer als een belangrijke
kwaliteit beschouwd."
Winst op het ene gebied (econo
mie) levert verlies op voor ande
re sectoren (natuur, landschap,
recreatie), beklemtoont de
HZL-directeux-, Hij herinnert
aan het recent gevoerde Zee
land-debat, waarin inwoners
zich uitspraken over de toe
komst van de provincie. „De
meeste mensen willen beperkte
groei van nieuwe schone indu
strie en kiezen voor een rustige
en open provincie. Dat brengt
een WCT zeker niet teweegOm
gevingskwaliteiten die door
Zeeuwen zeer worden gewaax--
deerd, verdwijnen."
Als de containei-terminal er
komt, zijn er heel vergaande
maatregelen nodig om te voor
komen dat de kwaliteiten van de
provincie teloor gaan, betoogt
Hemminga. Hij vindt onder
meer dat tot het uiterste moet
worden gegaan om het trans
port van de containers niet over
land (weg, spoor) te laten lopen.
„Jé moet veilig weten te stellen
dat vervoer via binnenvaart
schepen dé vorm van transport
wordt." Anders dan de ZMF is
Het Zeeuwse Landschap niet
blij met het verdwijnen van de
Kaloot, die Hemminga als een
interessant slikken- en strand-
gebied ziet. „De Kaloot vormt
een onderdeel van het estuari
um die vervangen wordt door
een kademuur."
De HZL-directeur vestigt de
aandacht op de Lange Termijn
visie voor de Schelde. Daarin
ligt als 'streefbeeld' voor 2030
de na dru k op behoud van het ty
pische ecosysteem. „Ruimte,
behoud en versterking als het
om natuurlijkheid gaat. Het is
wrang te constatex-en dat tege
lijk een ontwikkeling in gang
wordt gezet, die contrair het
streefbeeld is: beperking van de
ruimte en de natuurlijkheid van
het systeem. Er gaat intergetij-
degebied verloren, de dynamiek
wordt teruggebracht."
Compensatieplan
Hemminga zegt dat de kritiek
van de Europese Commissie op
de manier waarop de natuur
compensatie voor de tweede
vaargeulverdieping Wester
schelde wordt uitgevoerd, een
signaal is dat de Vogel- en Habi
tatrichtlijnen nauwkeurig moe
ten worden nageleefd. Het com
pensatieplan voor de WCT, dat
door de ZMF is omarmd, deugt
in zijn ogen niet. „Er moet naar
aard worden gecompenseerd.
Binnendij kse natuur is dan geen
juiste vorm van compensatie.
De Welzingepolder is best inte
ressant als natuurontwikke
lingsproject met een mooi stuk
heggengebied, maar niet als
compensatie voor schorren en
slikken. Dat is niet conform de
luchtlijnen. Gezien de kritiek
van de Europese Commissie zit
men op een verkeerd spoor."
Onderzoeker teleurgesteld over houding provincie
door Jacques Cats
NIEUW EN ST. JOOSLAND - Hij
vindt het 'grote kul' van het provinci
aal bestuur dat er geen subsidie wordt
verstrekt om de verschijning mogelijk
te maken van een boek waarin de
strijd om de Sloedam in de Tweede
Wereldoorlog centraal staat.
'Wij menen dat uw publicatie in on
voldoende mate van provinciaal be
lang is', lieten Gedeputeerde Staten
vorige week in een reactie weten. De
veertigj arige René Hoebeke uit Nieuw
en Sint Joosland, auteur van 'Slag
veld Sloedam' is duidelijk teleurge
steld: „Zelfs een aanmoedigingssub
sidie kon er kennelijk niet vanaf."
Volgens Hoebeke is er wel degelijk
sprake van een Zeeuws belang. De
Sloedam heeft in de oox-log een crucia
le rol gespeeld. Deze aan beide zijden
door water omgeven dijk vormde des
tijds de enige verbinding tussen Wal
cheren en Zuid-Beveland. De land
engte van één kilometer met een
breedte van veertig meter werd aan de
noordzijde begrensd door Veerse Gat
en Zandkreek en ten zuiden had je het
Sloe. Bij eb bleef een landschap van
modder, slik, schorren en kreken over.
Schotse militairen zouden later in sa
menspraak met de plaatselijke onder
grondse door dit moeilijk toegankelij
ke gebied een route uitstippelen om de
passage van de Sloedam te kunnen
ontwijken en zo de Duitsers op Wal
cheren te verrassen.
Hoebeke had een financiële bijdrage
van de provinciale overheid willen be
nutten om het in eigen beheer uit te
geven boek tegen een acceptabele
prijs aan een breed publiek te kunnen
slijten. Twee gemeenten en één bedrijf
hebben wel positief gereageerd. De
uitgave komt er nu toch, zodat de acht
jaren van voox-bereiding en de ruim
vijftig interviews niet voor niets zijn
geweest.
Kloek boek
Met zo'n 500 pagina's wordt het een
kloek boek waarin naast de strijd om
de Sloedam ook de locale oorlogsge
schiedenis van Ax*nemuiden, 's-Heer
Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinde
ren, Lewedorp en Nieuw- en Sint
Joosland aan de orde komt. Nog niet
eerder werd de situatie van '40-'45 in
die contreien zo gedetailleei'd be
schreven. Gecompleteerd met over
zichten, kaarten en nog niet eerder ge
publiceerde foto's. En met registers
van slachtoffers onder de bevolking,
gesneuvelde militairen, neergestorte
vliegtuigen.
In de oorlogsgeschiedschx-ijving is de
situatie rond de Sloedam altijd wat
onderbelicht gebleven vanwege de
meer spectaculaire en ook ingrijpen
der ontwikkelingen bij Vlissingen en
Auteur René Hoebeke bij het herdenkingsmonument op de Sloedam.
Westkapelle van waaruit Walcheren
werd bevrijd.
Hoebeke noemt het daarom een 'ver
geten maar erg belangrijke strijd':
„Als die strijd om de Sloedam er niet
was geweest, hadden die succesvolle
landingen niet kunnen plaats vinden.
Doordat er veel Duitse artillerie-een
heden werden ingezet bij de Sloedam
waren er veel eenheden niet beschik
baar in Middelburg en Vlissingen."
Aan de andere kant was er natuurlijk
wel een logistiek probleem, beseft
Hoebeke, „want hoe moest je die troe
pen op Walchex-en kx-ijgen in een tijd
dat een groot deel onder water stond.
De auteur uit Nieuw- en Sint Joosland
wil in de geschiedschrijving de blinde
vlek van de onderschatte slag nu in
vullen. Hij doet dat grondig in de dik
ke pil, waax-in hij niet alleen uitge
breid stilstaat bij de militaire gebeur
tenissen maar ook volop aandacht
geeft aan de verhalen van de burgers.
Daarvoor heeft Hoebeke rijkelijk
kunnen putten uit dagboekfragmen
ten. Ook de interviews hebben tal van
persoonlijke indrukken opgeleverd.
De interesse in de oorlogsgeschiede
nis is de gemeenteambtenaar niet ko
men aanwaaien. Als jonge jongen
hoox-de hij de verhalen aan van zijn
vader, die in de oorlog op Nieuwland
actief was in de ondergrondse. „Dat
heeft me nieuwsgierig gemaakt. En na
een bezoek aan de landingsstranden
van Normandië ging het helemaal
borrelen."
Lawine
In de lawine aan boeken die over de
oox-log in Zeeland zijn vei'schenen,
zijn de gevolgen van de beschieting
van Ax-nemuiden nooit eerder zo breed
xütgemeten. Daarbij vielen vijftig
slachtoffers. Dat is juist daarom extra
schokkend omdat Arnemuiden de be
schermde status van Rode Kruisdorp
had en volgens de geldende oox-logsre-
gels ontzien moest worden. Er was een
noodhospitaal ingerieht en voorts
stond er een aantal gewondenbarak
ken in het dorp.
De beschietingen begonnen op 31 ok
tober 1944 en hielden verband met de
pogingen van de geallieex-den om de
Duitse vex'dedigingsgordel bij de
Sloedam te kunnen doorbreken. Ar
nemuiden lag in het schootsveld. Een
Duitse commandant heeft, met de in
zet van een krijgsgevangene, nog ge
tracht om tot de Schotse linies door te
dringen met het verzoek de beschie
tingen te staken.
De Sloedam was bij het begin van de
ooxiog al locatie van een hevige strijd
die Franse militairen leverden om de
oprukkende Duitse SS-troepen te
kunnen tegenhouden. In het najaar
van 1944 waren het Canadezen en
Schotten die het tegen de Duitsers op
namen. In mei '40 sneuvelden er rond
twintig Fransen, op het eind van de
oox-log lieten er twintig Schotten en
vijftig Canadezen het leven. Het aan
tal gesneuvelde Duitsers is de auteur
niet bekend.
Hoebeke heeft het menselijk aspect
voorrang gegeven door naar verhou
ding veel ruimte vrij te maken voor
pei'soonlijke belevenissen. Dingen
van alledag, die in veel oorlogsdocu
mentatie verloren gaan onder de be
schrijving van militair strategische
zaken. Als belangstellende in de
luchtoorlog heeft de gemeenteambte
naar ook alle in de omgeving neerge-
foto Ruben Oreel
komen vliegtuigen kimnen traceren.
Dat waren er ongeveer twintig.
Op 15 augustus 1943 vielen er rijf
slachtoffex-s toen er bommen terecht
kwamen op het gehucht Oudedorp bij
Nieuwland. De projectielen waren be
stemd voor het vliegveld bij Soubux-g.
Op 20 maart 1945 ontsnapte Nieuw-
dorp aan een ramp toen een Lancaster
bommenwerper, die eerder boven
Duitsland was geraakt, op de terug
reis naar Engeland in moeilijkheden
kwam. Bij Nieuwdorp kon het toestel
op het laatste moment een zwenking
maken waarna het net buiten de kern
neerstortte. De zevenkoppige beman
ning kwam om.
De onderzoekingen van Hoebeke heb
ben tevens helpen bevestigen dat het
hax-t van Middelburg in mei 1940 niet
dooreen systematisch bombardement
a la Rotterdam is platgewalst. De
branden die her en der ontstonden en
beeldbepalende monumenten als het
stadhuis en het Abdijcomplex in de as
legden, zijn mede veroorzaakt door
een combinatie van aanvallende
Duitse bommenwerpers en bij Lewe
dorp opgesteld ax-tilleriegeschut.
