Als kind vond ik slaag normaal
Delfshaven
ruikt weer naar
verf en olie
Bennie
Jolink
zaterdag 8 september 2001
Bennie Jolink, 54 jaar, zoon
van een huisschilder uit
Hummelo, studeerde af als kunst
schilder, maar maakte naam als
zanger van de popgroep Normaal.
„Mijn ouders vloeken nooit, maar
ik had als kind al een voorkeur
voor krachttermen. Daar heb ik
menig draai om de oren voor ge
kregen. 'Dat soort taal sla je niet
uit!"'
Jolink: „Als je ergens aan begint,
moet je het afmaken. En als je een
goed verstand hebt, moet je het ge
bruiken. Dat zijn van die deugdelijke
dingen die mijn ouders me mee heb
ben gegeven. Ze waren dan ook onge
loof lijk teleurgesteld dat ik in de eer
ste klas van de hbs bleef zitten. Mijn
moeder vond het vreselijk: 'Met jouw
verstand moet je het toch makkelijk
halen!Achteraf moet ik haar groot
gelijk geven, maar in die tijd had ik
helemaal geen zin om huiswerk te ma
ken en hard te leren. Ik hield gewoon
niet van school. Dat zat er al vroeg in.
Toen ik hoorde dat je alleen naar de
kleuterschool mocht als je zindelijk
was, heb ik meteen in mijn broek ge
pist. Daarna hoefde ik niet meer naar
de kleuterschool.
Cilinders
De lagere school lukte nog wel, maar
op de hbs werd ik niet achter mijn
broek gezeten en bleef ik zitten. Ik kón
het wel, maar ik dééd niks. Voor straf
moest ik naar de mulo. Maar daar gaf
ik niet zo veel om. Vanaf mijn dertien
de dacht ik aan niks anders dan aan
zuigers die in cilinders op en neer gin
gen. Motorcrossen was alles. Als mijn
ouders er niet zo ontzéttend achter
heen hadden gezeten, had ik nu nóg
geen diploma.
Mijn moeder was thuis de baas. Dat
was bij al mijn vrienden zo. Die had
den allemaal een grote dikke moeder
die de baas was in huis. Ik snapte later
dan ook geen zak van het feminisme;
de wereld werd toch al geregeerd door
vrouwen? Het was thuis ook volslagen
duidelijk wat wel mocht en wat niet
mocht. Als mijn moeder aan tafel zei
dat we stil moesten zijn, dan móésten
we stil zijn. En als we niet luisterden,
dan zei ze soms tegen mijn vader: 'Fre-
derik, zeg er eens wat van!Dan hield
hij op met eten en zei: 'Wie er nu nog
wat zegt, die krijgt er een!Nou, dan
was het meteen stil, want als mijn va
der er eentj e gafOehWe kregen er
thuis geregeld eentje. Flats!
Mishandeling
Ik heb daar geen trauma's aan overge
houden. Integendeel. Ik had veel meer
klappen moeten krijgen. Zo'n klap
was niet bedoeld om je zeer te doen,
maar om je te laten luisteren. Het was
een corrigerende tik. Ik ben daar een
groot voorstander van.
Ik vind dat we er vaak veel te kinder
achtig over doen. Alsof het mishande
ling is. Dat is het absoluut niet. Ik
voncl het als kind ook volkomen nor
maal. Bijna al mijn vriendjes werden
wel eens geslagen. Ik zie daar nog
steeds niets negatiefs in. In grote ge
zinnen was er gewoon geen tijd om
eindeloos te blijven praten. Een klap
was effectiever. Een korte weg bin
nendoor.
Mijn vader was altijd hard aan het
werk, maar vóór het slapen vertelde
hij vaak een verhaal. Geen voorlees-
verhaal uit een boek, maar een oud
verhaal dat hij had onthouden of een
nieuw verhaal dat hij zelf verzon. Hij
kon ongelooflijk mooi vertellen. Som
mige verhalen ken ik nu nog uit mijn
hoofd. Over een man van wie er
brandhout werd gestolen. Om te ont
dekken wie de dief was, verstopte hij
buskruit in een stuk hout. De dief deed
Bennie Jolink: „Ik snapte geen zak van het feminisme."
foto Vincent Jannink/ GPD
het in de kachel en.BoemDie verha
len hebben diepe indruk op me ge
maakt. Daarom ben ik mijn zoon later
ook verhaaltjes gaan vertellen voor
het slapengaan. Tot hij een j aar of acht
was. Toen vond ik hem er te groot voor
worden. Nu denk ik: wat belachelijk
eigenlijk! Ik ben er veel te vroeg mee
opgehouden. Net zoals ik te vroeg ben
gestopt met knuffelen. Toen dacht ik:
dat is niet stoer. Nu denk ik: wat een
onzin!
Ik was een ziekelijk jongetje en moest
vanwege mijn astma vaak in bed blij
ven. Aan de ene kant was het niet fijn
om het benauwd te hebben, maar aan
de andere kant werd ik wel stinkend
verwend. Mijn bed werd gezellig be
neden in de kamer gezet en ik kon de
hele dag lezen en tekenen. Ik kwam
wel eens ergens waar ze lezen tijdver
spilling vonden, maar mijn moeder
heeft het altijd aangemoedigd.
Nette armoe
Ik ben echt een kind van net na de oor
log. Een tijd van zuinigheid en hard
werken. We hadden thuis nergens ge
brek aan, maar het hield ook niet over.
Ik heb het wel eens 'nette armoe' ho
ren noemen. En dat was het. De oorlog
was nog maar nét voorbijMijn vader
vertelde er vaak over. De oorlog was
zijn tijd. De oorlog was hét gebeuren
in zijn leven. Toen was duidelijk wie
goed en wie fout was. Toen was duide
lijk wie dapper en wie laf was. Ik wil
het niet romantiseren, maar ik heb
aan zijn verhalen overgehouden dat je
flink moet zijn. Daar komt mijn bra
voure misschien ook vandaan
Tutti Frutti
Het was ook de tijd van de radio. Tele
visie bestond nog niet. We luisterden 's
avonds naar de radio. De Maastreech-
ter Staar, Eddy Christiani, Tom Man-
ders. We hadden ook zo'n ouderwetse
grammofoon, met een slinger en zo'n
grote toeter. Daar had mijn oudste
broer een elektromotor aan gemaakt.
Op een dag had hij opeens twee platen
bij zich. Red River Rock van Johnny
and the Hurricanes en Tutti Frutti van
Little Richard. Ik herinner me nog dat
ik die voor het eerst hoorde. Godgloei-
endeIk dacht dat ik als een platgesla
gen vlieg tegen het behang zat. Wat
was dat goed! Niet te geloven! 'A wop
bop a loolop a lop bam booMijn moe
der kwam meteen uit de keuken. 'Wat
is dat? Zet af!Maar het was niet meer
tegen te houden. Even later kwamen
The Beatles en The Rolling Stones en
was het helemaal oorlog. Ik wilde niet
meer naar de kapper en mijn zusjes
trokken korte rokjes aan en deden verf
op hun ogen. Mijn ouders zaten met
hun handen in het haar. Ze haatten
mijn muziek en keurden mijn lange
haar af. En dan werd ik ook nog kun
stenaar!
Na de mulo ben ik naar de Kunstaca
demie in Enschede gegaan. Die heette
eigenlijk de Academie voor Kunst en
Industrie. Vooral dat woord industrie
klonk mijn moeder wel degelijk in de
oren. Ik zou misschien binnenhuisar
chitect of grafisch ontwerper kunnen
worden. Daar kon je wel een fatsoen
lijke boterham mee verdienen. Maar
na één dag op de academie wist ik al
dat er voor mij maar één afdeling was:
schilderen. Daar zaten de mooiste
meiden. Daar moest ik wezen. Daar
ontmoette ik ook mijn eerste vrouw.
We trouwden en kregen een zoon, Gijs.
Ik heb er eigenlijk nooit over nage
dacht waaróm ik kinderen wilde. Dat
was zó'vanzelfsprekend. Dat was in
onze familie de gewoonste zaak van
de wereld. We zijn allemaal dol op
kinderen. Om mijn jongste zusje en
broertje werd thuis gevochten. Ze
werden bijna doodgeknuffeld. Mijn
moeder hoefde bijna niet naar de
kleintjes om te kijken. Dat deden de
oudere kinderen wel.
Koude Oorlog
Toen ik zelf een zoon kreeg, hoefde
niemand me dan ook te vertellen hoe
ik zijn luier moest verschonen of hoe
ik voor hem moest zorgen. Dat wist ik
allemaal al. Eigenlijk heb ik maar
éven getwijfeld. Dat was tijdens de
zwangerschap. Toen ben ik even de
pressief geweest en dacht ik: 'Shit, is
het wel verstandig om een kind op de
ze ellendige wereld te schoppen?' Nu
klinkt dat dom en irreëel, maar in die
tijd maakte ik me echt zorgen over het
milieu en de Koude Oorlog. Maar al
mijn twijfels waren in één klap ver
dwenen toen Gijs werd geboren. Ik
was zó blijIk hield hem in mijn armen
en dacht: 'Wat er ook gebeurt, ik laat
je nooit in de steek!
Ik was, net als mijn vader en moeder,
vrij streng en rechtlijnig in de opvoe
ding. Niet alleen voor mij n eigen zoon
maar ook voor de twee dochters van
Ellie, mijn tweede vrouw. Er waren
duidelijke regels in huis. We hebben
het de kinderen bijvoorbeeld lang ver
boden om de godganse dag voor de te
levisie te zitten. Ik houd niet van dat
domme gehang voor de tv. Ga dan lie
ver een boek lezen of ga buiten spelen.
Een video huren? Ben je nou helemaal
besodemieterd! Ga een boomhut ma
ken!
We hadden thuis een piano en gitaren
voor het grijpen, maar Gijs keek er
niet naar om. Tot hij een keer met
vrienden op wilde treden en vroeg of
ik hem even drie akkoorden wilde le
ren. Dat kon hij binnen drie minuten.
En het klonk meteen goed. Daarna is
hij tot mijn grote verdriet met een
bandje begonnen. Ik zag alle ellende
al voor me en zei: 'Gijs, maak alsje
blieft j e studie afD at heeft hij geluk
kig ook gedaan. Hij heeft nu zijn doc
torandustitel én succes met zijn band.
Ik heb ook van fouten van mijn ouders
geleerd. Mijn vader en moeder hadden
het mij bijvoorbeeld streng verboden
om te roken en te drinken vóór mijn
achttiende. Dat ik niet zou roken,
vond mijn moeder vanzelfsprekend.
'Als jij, met je astma, gaat roken, dan
ben je niet wijs!Drinken mocht ik
ook niet. Dus wat deed ik? Ik deed het
stiekem. Verbieden werkt vaak ave
rechts. Zeker als het om zoiets stoers
en spannends gaat. Op mij werkte het
in ieder geval als een rode lap op een
stier. Op mijn vijftiende heb ik mijn
eerste rondje gegeven. Omdat mijn
jongste broertje was geboren. Dat was
ook de eerste keer dat ik bier dronk.
Bessenjenever en Martini vond ik wel
lekker, maar bier niet. Bah! Maar ja,
bier is stoer, dus wat doe je als je met
vrienden op vakantie gaat? Dan drink
je bier. Tot je ladderzat bent en de hele
tent onder kotst. Belachelijk, maar
dat schijnt te horen als je jong bent.
Ook al vind je het vies, ook al word je
er misselijk van, ais je er eenmaal aan
begint, dan ga je door."
Mick Salet
Het gehamer van timmerlieden en de
geur van verf en olie. In oud-Delfsha-
ven is eigenlijk niet zo veel veranderd in de
afgelopen twee eeuwen. Begon men in 1782
aan de bouw van het linieschip De Delft, te
genwoordig bouwen de lokale scheepsbou
wers een replica van diezelfde Delft. Voor
echt aan het schip kon worden gewerkt,
richtten de bouwers zelf de scheepswerf in.
Aan de Schiehaven is een grote havenloods
voorzien van werkplaatsen, kantoren, een
leslokaal en een bezoekerscentrum.
De Delft was een oorlogsschip, uitgerust
met vijftig stuks geschut en driehonderd be
manningsleden. Het maakte zich voorna
melijk nuttig als escorte voor de handels
schepen van de Verenigde Oostindische
Compagnie (VOC). Tijdens de festiviteiten
rond het jubileum van de oprichting van de
VOC, volgend jaar vierhonderd jaar gele
den, zal De Delft dan ook schitteren.
De arbeiders op de museale scheepswerf
werken zo veel mogelijk op de traditionele
manier en volgens cle originele scheeps-
bouwtekeningen en het bestek uit 1782.
Maar aanpassingen zijn onvermijdelijk, Zo
moeten de bouwers in ieder geval rekening
houden met de toegenomen lengte van de
moderne mens. De standaardhoogte van de
benedendekse vertrekken van 1,60 meter
moet worden opgetrokken.
De werf biedt geïnteresseerden een unieke
kans om uitstervende ambachtelijke tech
nieken in de praktijk te zien. Het personeel
volgt speciale opleidingen om aan De Delft
mee te kunnen bouwen. Het werk heeft
plaats in verschillende werkplaatsen: in de
spantenloods maakt men de ribben, in de
beeldhouwerij de versierselen voor de bui
ten- en binnenkant van het schip. Ook is er
een smederij, een tuigmakerij en een blok-
kenmakerij. In die laatste ruimte maken de
ambachtslieden houten katrollen en andere
verbindingsmechanieken.
De Stichting Historisch Schip De Delft
werkt samen met het Albeda College en de
sociale dienst. Leerlingen van het Albeda
kunnen op de werf eiwaring opdoen en an
dersom kunnen andere werknemers cursus
sen volgen op de school, Met de sociale
dienst is een project voor herintreding van
langdurig werklozen opgezet. Het enthou
siasme van werklozen voor het project is
enorm.
Het aantal aanmeldingen overtrof ruim
schoots het aantal beschikbare plaatsen. In
totaal biedt het project tweehonderd tot
driehonderd werkervaringsplaatsen en een
aantal vaste aanstellingen, ook als de bouw
van het schip voltooid is. Het officiële start
sein voor de daadwerkelijke bouw van het
linieschip wordt vandaag (zaterdag) gege
ven. Dan vindt de kiellegging plaats. Vier
enorme balken worden zorgvuldig achter
elkaar gelegd en aan elkaar bevestigd. In
zijn geheel heeft de kiel dan een lengte van
zo'n 45 meter. De balken voor de kiel komen
uit een Deense eik die in 1795 schijnt te zijn
geplant. Het hout is dus ongeveer even oud
als de originele Delft. En zo zijn er meer pa
rallellen terug te vinden in het herbouwpro
ject. Koninklijke Houthandel Boogaerdt in
Krimpen aan de Lek zaagt de ruwe boom
stammen in gebruiksklare planken en bal
ken. Dezelfde houtzagerij werkte ruim
tweehonderd jaar terug ook mee aan de
bouw van de originele Delft.
Vandaag gaat ook het bezoekerscentrum
open voor het publiek. In deze gloednieuwe
voorziening moet je het gevoel krijgen in de
achttiende eeuw te zijn beland. Bij binnen
komst in de prachtige loods met glazen
wand krijgt de bezoeker informatie over De
Delft en zijn geschiedenis. In de hal is ook
een filmzaal waarin films over het leven op
De Delft en de marine in de achttiende eeuw
te zien zijn.
Zeeslag
In 1797, nog maar zestien jaar na de tewa
terlating van de originele Delft, raakte de
oorlogsbodem verwikkeld in de Zeeslag bij
Camperduin. De bemanning vocht tegen de
Engelsen, in opdracht van de Fransen die
het in ons land voor het zeggen hadden. Het
Hollandse schip raakte zwaar beschadigd
en werd door de Engelsen op sleeptouw ge
nomen. Vier dagen later bezweek De Delft
alsnog aan de beschadigingen. Het wrak
zonk naar de bodem van de Noordzee, veer
tig kilometer ten noordwesten van Scheve-
ningen. Tot op de dag van vandaag ligt het
daar.
De tewaterlating van de nieuwe Delft staat
gepland voor 2006. Het scenario voor wat er
daarna met het schip gebeurt, is nog niet
rond. De organisatie heeft een voorlopig
plan waarin het linieschip in de Schiemond
in Delfshaven wordt gelegd. Daar kan het
bijvoorbeeld een horecabestemming krij
gen of als rondvaartboot worden ingezet,
Hoe dan ook: het is te hopen dat de her
bouwde Delft langer meegaat dan zijn voor
ganger.
Thaloen Verweij
In Delfshaven wordt gewerkt aan de bouw van een replica van de 'Oude Delft'.
foto Cees Kuiper/GPD
