De boodschap: voeden en laven 4 PZC Religie en literatuur op rederijkerscongres Domburg in gedichten Veel herrie en weinig orgel in opera Decap Provincie beweegt bedrijfsleven tot duurzame productie 10 Brochure ra* lezers schrijven Kaalslag WCT II Duo Finglass kunst cultuur zflT 2001 vrijdag 7 september 2001 door A. J. Snel De Zeeuwse banier moet wapperen op het Binnen hof. Zo zien de Zeeuwse ge meenten, de provincie en alles wat hier zoal verder woelt om verandering, de Tweede Ka merverkiezingen van mei vol gend jaar tegemoet. Al eerder werden de inspan ningen gericht op bijstelling van het beeld dat in den lande bestaat van Zeeland. Thans, bij nadering van de verkiezingen van 's lands volksvertegen woordigers, dient ook Den Haag op de hoogte te worden gesteld van wat Zeeland heeft te beduiden en wat er nog te wensen valt voor dit gewest. Daartoe nu moet een brochure worden vervaardigd. Kosten: om en nabij een 'ton. Maar dan heb je ook wat. De gedeputeerde D. Bruinooge weet al hoe het vlugschrift er ongeveer moet uitzien. Bij het voorstel het te doen vervaardi gen, schrijft hij: ,,De belang rijkste ingrediënten voor de nieuwe brochure zijn mijns in ziens: Voortvarend Zeeland, de strategische visie, TIPP Zee land 2001, de ICES/ICES- KJS-voorstellen en de recent verschenen brochure 'Goede renvervoer Zeeland; kiezen voor kansen'." Opschudding Dat zal me een opschudding te weeg brengen onder volksver tegenwoordigers en aspirant regeerders. „Ze.g, heb jij het smeekschrift van Zeeland al gelezen „Tuurlijk joh. Spannend hè, zoals die lui TIPP 2001 hebben weten te verwerken. Met daar na die geiueldige cliffhanger en danpatsboem die bloedstollen de paragraaf over de ICES/I- CES-KIS-voorstellen. „En die strategische visie. Zo als die Zeeuwse jongens hun gevoel voor suspense weten te verwoorden. Dat duidt zonder meer op een academisch werk en denkniveau. Trouwens, die passage overlietgoederenvoer; zo komisch als ze die in het ge heel hebben verweven. Om je te benatten. Mijn vrouw wilde het werkje wel uit mijn handen trekken, maar ze zal toch echt moeten wachten. Dit leg je niet weg. Ik weet het best; de Friezen, dat is een aardig volk je en de Brabanders zijn ook best te pruimen. Maar de Zeeu wen staan wat mij betreft toch bovenaan. TIPP en dan ook nog eens ICES, hoe krijgen ze het bij elkaar. Chapeau Sluimering Zo zal het dus niet gaan. Aan het eind van de vorige eeuw legden bestuurders en andere spelers van het Zeeuwse maat schappelijk spel het geschrift Voortvarend Zeeland voor aan de landelijke bestuurders. Daarin stonden bezweringen als: „Het provinciaal bestuur wil uitdagingen integraal aanpakken, niet verkokerd of versnipperd" en „Kwaliteit is een randvoorwaarde, niet een toevallig resultaat." Deze bro chure is, naar verluidt, nogal eens ter hand genomen door re geerders die ook na het tellen van duizenden schapen de slaap niet konden vatten. De bevrijdende sluimering trad als regel al in ruim voordat ze aan de wensen voor een spoor weg van Axel naar Zelzate toe waren, laat staan dat de her ontwikkeling van het Sta tionsgebied van Middelburg nog vermocht hun aandacht te trekken. Vooral Bruinooge zou beter moeten weten. Hij maakt in de toelichting gewag van ingredi ënten. Hij zou eens wat dieper in zijn geheugen moeten gra ven; dan zou hem als oud-hore- caman in herinnering komen met behulp van welke bestand delen mensen en dus ook be stuurders gunstig te stemmen zijn. Stuur ze geen smeekschrift, maar een uitnodiging en laat daarbij blijken dat Zeeland ver weg is. Kamerleden en tot rege ren geroepenen overbruggen namelijk graag grote afstan den, als was het maar vanwege de volkswijsheid: 'wie verre reizen maaktkan veel declare ren'. Maak in de invitatie melding van lekker, warm eten hetgeen ook wel kan worden omschre ven als een diner. Zet op het menu smakelijke Zeeuwse ge rechten zoals kreukels, in hun eigen sop gaargekookt, getem de oesters op een bedje van klaltkers, soep waarin dode vis drijft en Zeeuws lam in de knop gebroken. Zaken doen Laat tijdens het diner, bij voor keur te serveren in een tent op het Abdijplein, optredens ver zorgen door Surrender, Raco on, Het Westkappels Kwartet, de Zusjes Wouters en vooral niet te. vergeten Marjon van Iwaarden. Dat draagt allemaal bij aan een opperbeste stemming waarin, met een glas wijn in de hand, zaken gedaan kunnen worden. Voor je het weet liggen er weer wat bruggen en tunnels bij en met een beetje goede wil zal Den Haag ook wel bereid zijn de aanmaak van nieuwe na tuurgebieden, ter compensatie van wat elders is aangetast, te financieren. Nee, de mededeling dat een projectgroep uit de SECG wordt geformeerd die samen met een Consultant een breed gedragen visie ontwikkelt, maakt nergens indruk. Voeden en laven, dat is de boodschap. En onderwijl subtiel duidelijk maken dat Zeeland anderen gastvrij wil laten delen in het weinige waarover het beschikt, maar dat voor niets natuurlijk alleen de zon opgaat. Desnoods kan na de maaltijd een geda teerde brochure worden uitge deeld; geen hond die het zal merken. Natuurlijk is er een redelijke kans dat na afloop in de pers narrig melding wordt gemaakt van een dure schranspartij. Dat is geen reden tot zorg. Het zal de Haagse bestuurders an dermaal op Zeeland doen fo cussen. 'Daar zal het wel pluis zijn', zullen ze denken. En daar is het maar om te doen. mm ®L .1 l-'j Een vaandeldrager zwaait de Zeeuwse vlag voor het Binnenhof in Den I foto Lex de Meester Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft. Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. Met verontwaardiging heb ik in de PZC van 5-9 gelezen - de arti kelen spreken voor zich - dat het Waterschap vergunning heeft gekregen om op zo een drasti sche wijze meidoorn, iepen, abelen en andere, landschaps- verrijkende, bomen en struiken te gaan rooien. Zoals ook 'de Poel' in Zuid-Beveland, is Wal cheren zoals het nu is een plaat je om te zien. Het zou ook schan dalig zijn als dit prachtige beeld verknoeid wordt. Is het een soort 'opruimfobie' waar ze mee bezig zijn of gaat het inderdaad om financiële uitgangspunten? In dat geval begrijp ik niet dat ondanks de sterk gestegen ta rieven je steeds meer nieuwe waterschapsauto's, soms twee tegelijk, met alle toeters en bel len erop onderweg tegenkomt, maar dat de sloten er desolaat uitzien. Als ik in mijn naaste omgeving kijk, bijvoorbeeld de noord-en zuidzijde van 'de Boo- gerd' in Kort gene, zie ik sloten overwoekerd met zoveel riet en ander spul, dat zowel het uit zicht als de afwatering gehin derd wordt, terwijl die rommel waarvoor het Waterschap ver antwoordelijk is tot bij de men sen in de tuinen groeit. Milieu bewust? Mijn neusLaat ze eerst maar eens wat netheid betrach ten voordat ze Walcheren kaal- scheren. W. J. van Gilst, Boogerdlaan 23, Kortgene Bijna dagelijks worden we er aan herinnerd, hoe belangrijk de WCT is voor Zeeland. Ik vraag me dan ook af hoe Zee land de laatste jaren heeft kun nen overleven zonder de volgens onze Zeeuwse PvdA gedepu teerde Bruinooge, tevens voor zitter van Zeeland Seaports, zo broodnodige WCT. "Van alle kanten wordt in de media de ze geningen van de WCT door hem breed uitgemeten, alsof de Zeeuwse economie zonder de WCT ten dode is opgeschreven. Wie echter enigszins bekend is met de ontwikkeling in het ha vengebied van Vlissingen Oost, weet dat in deze haven juist een explosieve uitbreiding van be drijven aan de gang is door o.a. de in aanbouw zijnde Flushing Marine Terminal, investering 260 miljoen en werk zal bieden aan 450 mensen. Ook Verbrug- ge, de distributeur van bos- bouwproduktenis bezig met de bouw van 3 gigantische loodsen met een overslagcapaciteit van 1.5 tot 2 miljoen ton per jaar. Te vens is men bezig met de voor bereidingen voor het ontwikke len van de Nieuwlandhaven die ook een containeroverslagfunk- tie krijgt en honderden arbeids plaatsen zal opleveren. De mo gelijkheid voor bedrijven zich te vestigen in het bestaande ha vengebied is nog volop aanwe zig. Ook zonder een WCT draait de Zeeuwse economie op volle toeren. Het grote nadeel van de ze vooruitgang is de enorme de enorme vervoersstroom die daarvan het gevolg is. Bij reali seringvan de WCT (21 transpor ten) en verdere groei zal o.a. het aantal goederentransporten per spoor toenemen van 10 naar minstens 40 mogelijk 50 per et maal (dag en nacht). Duizenden mensen die langs het spoor wo nen weten dat een goederen trein vele malen meer geluids- en trillinghinder veroorzaakt dan een personentrein en dat in tegenstelling tot nu er ook 's nachts goederenverkeer gaat plaatsvinden. Volgens het PvdA Staten commissielid M. de Kos ter is deze toekomstige overlast de schuld van de gemeentebe sturen en de bewoners zelf om dat men in de nabijheid van het spoor gebouwd heeft, men had bijvoorbeeld 50 jaar geleden al kunnen weten dat er een Sloe- haven zou komen met buiten dijks een WCT. Hoe naief men sen kunnen zijn! J. B. Steketee, Van derBiltlaan 81, Kapelle GOES - Het Zeeuwse duo Fin glass treedt morgen op in en bij de Fantus Fantasy Store aan de Ganzèpoortstraat in Goes. De groep maakt Keltische muziek, van dance tot mystieke melo dieën. Het concert begint om 14 MIDDELBURG Zolder Zeeuws Museum Rederijkerscongres, gedichten ZeeuseNachtegael door Lo van Priel In 1623 verscheen een bundel gedichten van vooral Zeeuw se dichters onder de titel Zeeuse Nachtegael. Jacob Cats publi ceerde er gedichten in en ook de Amsterdamse Anna Roemer Visscher, die in Zeeland vrien den had. De bundel moest een uiting zijn van Zeeuws zelfbewustzijn te genover Holland dat, ook op het terrein van de schone letteren, Zeeland de loef afstak. De Zeeuse Nachtegael is typerend voor de nieuwe tijd, niet voor re derijkerswerk. Op de zolder van het Zeeuws Museum werden gisteravond gedichten voorge lezen uit die bundel. Het is een van de publieksgerichte activi teiten van het driedaagse rede rijkerscongres. En zoals een dag eerder tijdens het concert van Camerata Trajectina stonden ook bij de voordracht uit de Zeeuse Nachtegael de literaire teksten centraal. Leen Vermeiren en Carel Alphe- naar lazen vaardig en de litera tuurhistoricus René van Stipri- aan zorgde voor commentaar. Het zijn vaak lastige gedichten, meer geschikt om uit een gean noteerde uitgave te lezen. Of de keuze van de gedichten repre sentatief was voor de Zeeuse Nachtegael was de vraag. Uit de reacties van het talrijke publiek bleek dat de teksten goed over kwamen. Zo'n lichtvoetige avond vormt een aardig sluit stuk van een dagje luisteren naar wat geleerden over rederij kers te zeggen hebben. Geluk kig kwam op de tweede dag van het congres ook de literatuur aan bod. Het thema in de drie ochtendlezing was 'rederijkers en religie'. De rederijkers heb ben in de tijd van de reformatie, de 16e eeuw hun partij behoor lijk meegeblazen. Sommige to neelstukken zijn ronduit anti katholiek. Maar vaak is het niet gemakkelijk vast te stellen of ze voor of tegen de moederkerk zijn. Dat is begrijpelijk want een kamer die al te duidelijk een ketterse stelling verkondigde werd verboden en de schrijver riskeerde executie. Één lezing ging over de situatie in de 15e-éëutv in Brugge, waar nog duidelijk de oude vroom heid werd nagestreefd in dienst van stad en kerk. Ook de Am sterdamse stadspolitiek ten op zichte van de rederijkers in een tijd waarin de doopsgezinden vervolgd werden, kwam aan de orde. Een derde lezing belichtte de situatie in Antwerpen in de jaren voor en na de beelden storm. De middaglezingen wa ren gewijd aan de literatuurop vatting van de rederijkers. Zonder meer boeiende verha len. In één kwam de rederijkers kamer van Brouwershaven De rode Lelie uitvoerig aan bod. De toegankelijkheid voor het publiek zou er wel bij gebaat zijn de lezingen wat korter te houden. HULST Spiegeltent Thé Dansant Première van Decap, opera rond een dansorgel muziek: Johan De Smet regie: Wim de Wulf door Arie Karreman. Gisteravond beleefden we de Nederlandse première van een wel heel bijzondere produk- tie, die plaatsvond tussen prachtig geslepen spiegels, ge brandschilderde ramen en an tiek koperwerk. We spreken dan over een originele spiegeltent uit 1898 met in de hoofdrol een speciaal voor deze gelegenheid vervaardigd Decap dansorgel. Instrumenten die bijzonder po pulair waren in het naoorlogse Zeeuws- en Belgisch Vlaande ren. Velen zullen zich nog de ty pische maar gezellige klankleur van dit orgel herinneren en er vast ook nog bij gedanst heb ben. Componist Johan de Smet, die ons vorig jaar verraste met zijn Johannespassion, werd door de klank van dit orgel geïn spireerd tot het schrijven van een opera die de naam van bou wer Decap meekreeg. Tien zan gers en acht dansers in een dans zaal met het orgel als orkest en decor tegelijk. De Smet maakte een compositie waarin verschil lende stijlen, muzieksoorten, toonaarden, kleuren en ritmes tegelijk hoorbaar zijn. Ook voegt hij nieuwe klanken toe aan het orgel. In 70 minuten komen in hoog tempo flarden en echo's uit het dagelijks leven aan ons voorbij Het is een aaneenschakeling van grappen, grollen, bekvech ten, roddelen en hunkerende aria's. De zangers zongen en ac teerden perfekt. In het stuk is geen enkele lijn te ontdekken. Daartussendoor bewegen de dansers die uit hun oordopjes wel de tango's, rumba's en wal sen horen en daarmee een eigen wereld creëeren. In het pro grammaboekje staat 'de opera Decap brengt de tijd van de dansorgels weer tot leven'. Juist dat zullen vele toehoorders ge mist hebben. We hoorden een moderne meestal atonale opera. Zeer fragmentarisch en zonder verhaal. Wel zeer indringend door het grote spanningsveld tussen tekst en de bevreemden de manier waarop het orgel werd aangewend. Best, maar je zou toch verwachten dat zo nu en dan ook de originele klank van dit orgel even naar voren zou komen. Niets van dat alles. Veel accordeonclusters, slag werk en zo nu en dan een orgel fluitje. Daar moesten we het dan mee doen. Het publiek ziet al leen een orgel als decor waaruit zo nu en. dan flarden van melo dietjes komen naast een hoop herrie. Ik ben benieuwd wat voor muziek de dansers hoor den. Misschien wel het klassieke Decaporgel Mensen die echt voor het orgel komen moeten dus rustig de 'af terparty' afwachten, waar zoals de toelichting vermeldt; 'het or gel en het publiek nog even vol uit kunnen gaan en gedanst kan worden op Drum Bass en de be tere schlager'.Tenminste, dat hoop ik. Cees Maas: „Ik verzamel alles over Domburg, dus ook gedichten". foto Willem Mieras door Ernstjan Rozendaal MIDDELBURG - Over weinig plaatsen in Nederland zullen zoveel gedichten zijn versche nen. Cees Maas, een in Dom burg geboren journalist, ging op zoek naar poëzie over zijn geboortedorp. Hij vond bin nen de kortste keren zestig ge dichten. Hij verzamelt nog steeds en bundelt de oogst aan het eind van dit jaar in de bloemlezing Onzegbaar dorp, dichters over Domburg. Op de zolder van het Zeeuws Muse um geven Maas en een aantal van de te bloemlezen dichters vanavond een gesproken voorproefje van de inhoud van die bundel. Maas onderhoudt al enige ja ren een website over Domburg [www. devrijedomburger.nl) „Ik verzamel alles over Dom burg", zegt hij. „Dus ook ge dichten. In een gesprek met Dick Anbeelc van De Drukke rij in Middelburg kwam ik op het idee dat het leuk zou zijn een bloemlezing daarvan uit te geven. Ik ging eens goed kij ken en had zo zestig gedich ten, van Kneepkens en Van de Waarsenburg bijvoorbeeld, maar ook van oudere dichters als Boutens, Hasebroek en na tuurlijk Van Schagen. Het oudste gedicht over Domburg stamt uit 1623 en het laatste is bij wijze van spreken gisteren geschreven. Vervolgens ben ik een aantal dichters gericht gaan benade ren, onder wie Emma Crebol- der en Andreas Oosthoek. Toen kwam er weer een golf gedichten binnen, waaronder echt hele goeie. Ik zit nu op een bundel met bijna tachtig ge dichten." De titel voor zijn bloemlezing heeft Maas gehaald uit een brief die Jan Toorop in 1908 schreef. Toorop noemt Dom burg daarin een onzegbaar dorp. „Dat is poëtisch mooi gezegd, het sluit ook aan bij mijn gevoel over Domburg. Het is niet goed te duiden wat Domburg is, precies daarom ben ik bezig allerlei impres sies te verzamelen op mijn website. Het is een soort jour nalistiek project. Ik probeer Domburg zegbaarder te ma ken." Sfeer In dezelfde, naar hij toegeeft wat zweverige, sfeer zoekt Maas de verklaring voor het feit dat Domburg zoveel kun stenaars - zowel dichters als schilders - heeft geïnspireerd. „'Wat is de muze van Dom burg?', heb ik me vaak afge vraagd. Volgens mij zit de hele streek rond Domburg vol met vibraties. Er gebeurt iets met me als ik daar kom. Ik wil me teen iets maken, of het nu een brood is of een gedicht. De schilder Stijn Molenkamp heeft dat ook, van Emma Cre- b old er heb ik het gehoord en het gold ook voor Herman de Coninck. Die wandelde door Domburg, kwam thuis en schreef er een gedicht over. In zijn bundel neemt Maas af beeldingen op van schilderij en van Molenkamp en aqua rellen van Jan Maas. De Belgische schrijver Bart Plou- vier, die voor het Zeeland Nazomer Festival het pro gramma 'Van de zee' heeft sa mengesteld, heeft Maas ge vraagd een poëzievoordracht over Domburg te organiseren met een link naar beeldende kunst. Dat past goed in het programma van vanavond, waarin ook muziek van en ge dichten over de schilder Ensor aan bod komen en in het kader waarvan Tom van Deel poëzie en beeldende kunst met el kaar in verband brengt. Tij dens de voordracht van Maas zullen daarom beelden wor den vertoond van Mondriaan, Maurice Góth, Jan Toorop en Jacoba van Heemskerck, kun stenaars die allemaal iets met Domburg hadden. Een aantal dichters komt zelf voorlezen, zoals Johanna Kruit, Emma Crebolder, Yvonne Né, Theo Raats, André van der Veeke, Wim van Til en Bert Bevers. Hun werk past uitstekend in het thema 'Van de zee', aldus Maas. „Geen dichter die schrijft over Domburg ont komt aan de zee." Aanvang: 21.15 uur. door Rinus Antonisse MIDDELBURG - De provincie wil meer duurzame bedrijven in Zeeland. Nog dit jaar wordt een aantal acties ondernomen. Ge deputeerde T. Poppelaars (mi lieu) vindt dat ondernemingen meer aandacht moeten schen ken aan milieugerichte pro ductontwikkeling en ketenaan pak. Ook meer samenwerking tussen bedrijven op een be drijfsterrein is noodzakelijk. Duurzaam ondernemen noemt Poppelaars één van de speer punten van het provinciaal mi lieubeleid. „Dat klinkt mis schien een beetje vaag, omdat duurzaam ondernemen een ab stract begrip is. Punt is: hoe ga je daar invulling aan geven. Je kunt het heel breed trekken: meer maatschappelijk verant woord ondernemen. Dat vind ik in dit verband te ver gaan. De provincie is met duurzaam on dernemen meer gericht op het milieu.Volgens de gedeputeer de kan aan meer milieubewust bezigzijnin de hele bedrijfsvoe ring nog heel veel worden ver beterd. „In de jaren tachtig was er veel discussie over het voor komen en verminderen van ver vuiling. Op dit terrein is er al heel wat gewonnen. Duurzaam ondernemen is vooral een ke tenbenadering. Grondstof in kopen en verbruiken, energie gebruik, samenwerking bij her gebruik van afvalstoffen." Brochure Hij vindt het een goede zaak dat de provincie de ogen van de on dernemers probeert te openen. Een aantal bedrijven is er zelf al mee bezig. Aan hun activiteiten op het gebied van duurzaam on dernemen wordt aandacht be steed in een speciale brochure. „Zeeuwse voorbeeldbedrijven vertellen hun verhaal. Onderne mers informeren ondernemers licht Poppelaars toe. De provin cie zal met een stand op de bedrijvenbe.urs Contacta aan wezig zijn, met duurzaam on dernemen als thema. Ook is het de bedoeling dat pro vinciale medewerkers een aan tal bedrijven gaan doorlichten om te bekijken op welke wijze er meer milieuwinst te behalen is. De gedeputeerde acht het ook gewenst om het management van bedrijven meer te betrekken bij de invulling van duurzaam ondernemen. Poppelaars bepleit een omslag in denken bij bedrijven. Zij moeten inzien dat energiebe sparing en hergebruik van afval ook geld oplevert. De gedeputeerde maakt zich wel zorgen over de duurzaam heid van de bedrijfsterreinen. „In Nederland is maar 1,8 pro cent van de bedrijfsterreinen duurzaam ingericht. In Zeeland is dat niet veel anders. Daar is nog een oorlog te winnen." Pop pelaars signaleert enige verbe tering in bijvoorbeeld Vlissin- gen-Oost en de Kanaalzone Zeeuws-Vlaanderen. „Maar met name de kleinere in dustrieterreinen duurzamer in richten is erg moeilijk. Er zitten vaak kleine ondernemingen, met weinig personeel en van al les door elkaar. Het is moeilijk zo'n diverse club rond tafel te laf jgen om te kijken hoe men el kaar kan helpen en gebruiken op het gebied van vervoer, ener gie-inkoop, en dergelijke", be toogt de gedeputeerde. Hij onderstreept dat ook de ge meenten hier flink aan moeten trekken, 'al proef ik dat ze het vrij moeilijk vinden.' Als er nieuwe bedrijfsterreinen worden ingericht, kunnen er makkelijker eisen voor een duurzame opzet worden ge steld, merkt Poppelaars op. De provincie beoordeelt plannen daar ook op. Het zogeheten 're vitaliseren' van bestaande ter reinen is heel wat ingewikkel der. Toch moet er aan gewerkt worden, meent de milieugede puteerde. In dit verband heeft het Rijk een bijdrage van vijf tien miljoen gulden in het voor uitzicht gesteld, onder de voor waarde dat ook de gemeenten een duit in het zakje doen. (Advertentie) zeeland nazomer festival 28 aug t/m 9 sept C0118) 659 659 www.nazomerfestival.nl Bambuso concert op eert bamboe- orge! 7 sept 20.15 u. ƒ7,50 Nieuwe Kerk Middelburg

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2001 | | pagina 36