Vangstbeperking kuitzieke schol
Zeeverhalen Bij tij en ontij
blijft steken bij een belofte
Onbekende facetten van het orgel
Zeven Provinciën maakt proefvaart
zni 2001
lezers schrijven
De Piet III
Gifspuiten
Viswedstrijd
Wateroverlast in
Koudekerke
en Zoutelande
Visserijsector overweegt de vloot gedeeltelijk stil te leggen
kunst cultuur
zeeland nazomer festival
28 aug t/m 9 sept
CO! 18) 659 659
www.nazomerfestival.nl
Dirk van Esbroeck
Slauerhoff op de planken
4 sept 21.15 u. 7,50
zolder Zeeuws
Museum Middelburg
door Jeffrey Kutterink
VLISSINGEN - Het fregat de Zeven
Provinciën die de Koninklijke Schelde
Groep bouwt voor de marine, is gister
middag voor een proefvaart van zes we
ken vertrokken vanaf de Scheldepoort
in Vlissingen. Het is het eerste schip van
een serie van vier luchtverdedigings- en
commandofregatten (lcf's).
De reis gaat eerst richting Schotland.
Na terugkeer in Den helder wordt de
proeftocht voortgezet naar Bergen in
Noorwegen. De laatste haven voor te
rugkeer naar Vlissingen is waarschijn
lijk Kiel in Noord-Duitsland.
De afgelopen maanden is het fregat, al
uitgebreid aan wal getest. Tijdens de
proefvaart worden allerlei tests uitge
voerd op het terrein van snelheid en
brandstofverbruik. Er gaan ongeveer
50 medewerkers van KSG en onder
aannemers mee.
Na terugkeer op 13 oktober op de
Scheldepoort worden de laatste werk
zaamheden uitgevoerd. Verder brengt
de Koninklijke Marine de rest van de
sensor-, wapen- en commandoappara-
tuur aan boord. De overdracht is medio
februari gepland.
Met de woorden 'Ik doop u, Zeven Pro
vinciën, en wens u en uw bemanning
een behouden vaart', doopte koningin
Beatrix op 8 april 2000 het schip. Het
fregat is ruim 144 meter lang en bijna 19
meter breed. Dankzij schuine wanden
zijn de lcf's onzichtbaar voor de vijan
delijke radar. De echo is veel kleiner
waardoor het schip stukken moeilijker
te ontdekken valt. Die techniek is afge
keken van de Stealth-bommenwer-
pex-s.
Mochten de schepen toch gezien wor
den, dan hebben ze altijd nog hun
wendbaarheid en snelheid. De fregat
ten hebben een topsnelheid van 29 kno
pen, die ze kunnen bereiken binnen 150
seconden. Om van volle snelheid tot
'stilstand' te komen, zijn vijf
scheepslengtes en negentig seconden
nodig.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
'Grote schoonmaak van de Piet'
(PZC, 29-8). Het terrein is afge
sloten wegens gevaar voor de
volksgezondheid. Op donder
dag 30 augustus fietsen we
nietsvermoedend vanaf restau
rant de Meerkoet richting kano
centrum de Piet. Halverwege
besluiten we 'n fietspad te ne
men tussen de bomen door. Als
we aan het eind van dit fietspad
komen, moeten we onder 'n lint
doorkruipen. Er hangt een pa
pier met daarop de mededeling
dat dit terrein tijdelijk niet toe
gankelijk is wegens vervuiling.
Kennelijk is men vergeten aan
het begin van het fietspad de
boel ook af te sluiten. Als we la
ter over het fietspad dat langs de
rijweg loopt terugrijden naar de
Meerkoet, kijken we voor alle
zekerheid nog even of we iets
over het hoofd gezien hebben.
We zien geen afzetting en besef
fen dat we door het oog van de
injectienaald zijn gekropen.
Gerard en Linda Weezepoel,
Calsstraat 32,
Goes.
We weten weer wat we aan el
kaar hebben: fatsoensrakkers
(grote en kleine christelijke par
tijen plus VVD) en min of meer
toleranten (D66, PvdA en
GroenLinks). Hoe 'schoon' moet
de stad er uitzien? Hoeveel 'on
kruid' mag er groeien? 't Viel me
op dat de gemeenteraad langs
de hierboven geschetste lijn
verdeeld is, als het over deze on
derwerpen gaat. Er is niets om
de spontane plantengroei in
toom te houden, maar alles te
willen uitroeien vind ik fat-
soensrakkerig (zonder te willen
beledigen). Alsof een beetje na
tuurlijk beeld in de stad meteen
betekent dat het stadsbestuur
de controle kwijt is. Ik prefereer
een visie, waarin het 'andere'
een kans krijgt. Het is vaak zo
dat men niet lust wat men niet
kent. Leer dan kennen, zou ik
zeggen. Het 'onkruid' ziet er
misschien van ver niet altijd uit,
maar ik kan u verzekeren, dat er
van dichtbij verrassend moois
te zien is. Daarom heb ik een
idee. Maak een voordeel van een
nadeel. Keer terug tot de me
chanische bestrijding en laat
een boekje maken met mooie fo
to's (vooral van dichtbij dan)
van de Goese Wilde Flora,
schrijf er wetenswaardigheden
bij en stel een leuke route op
langs Klein streepzaad, Herfst-
leeuwentand, Bijvoet, Canade
se fijnstraal, Droogbloem,
Scherpkruid, Hanepoot en als
klap op de vuurpijl het Straat-
liefdegras. Leuk voor toeristen
en een alternatieve manier om je
'op de kaart' te zetten. In elk ge
val hoop ik dat de gemeente-
spuiters nu en dan een straatje
vergeten mee te nemen.
J. J. H. Fortuin,
Gravenhof 11,
Goes
DISHOEK - Hengelsport ver
eniging Middelburg houdt zon
dag 23 september tussen 10.00
uur en 14.00 uur in Dishoek een
grote internationale viswed
strijd. Wie mee wil doen kan
zich bij Brammetje Dump in
Middelburg, Vlissingen of Goes
inschrijven. Tot een uur voor het
begin van de wedstrijd kan ook
nog ingeschreven worden bij
verenigingsgebouw De Cou-
burg in Koudekerke. Het aas dat
bij de wedstrijd gebruikt wordt,
is gratis.
KOUDEKERKE - Hevige re
genval heeft gisterochtend voor
wateroverlast gezorgd in Kou
dekerke en Zoutelande.
Het Langeweegje en de Middel
burgsestraat in Koudekerke
stonden blank. Volgens brand
weercommandant A. Willem-
stein stond het water op het
punt de huizen binnen te drin
gen. De brandweer heeft hét
water weggepompt. In Zoute
lande stond de Sloestraat onder
water, maar de brandweer hoef
de daar niet te pompen.
Het fregat de Zeven Provinciën verlaat de Scheldepoort voor een proefvaart van zes weken.
foto ruben Oreel
(Advertentie)
dinsdag 4 september 2001
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN - De visserij op
kuitzieke schol wordt wellicht
in het vroege voorjaar van 2002
door Nederlandse kottervissers
aanzienlijk beperkt. De lande
lijke visserijorganisaties Fede
ratie van Visserijverenigingen
en Nederlandse Vissersbond
spelen met die gedachte.
Het voorstel moet nog worden
uitgewerkt, laat voorzitter B.
Daalder van de Federatie van
Visserij verenigingen voorzich
tigheidshalve weten, maar de
grote lijnen staan vrijwel vast.
Het idee is in de maanden febru
ari en/of maart wekelijks twee
derde van de Nederlandse kot
ters bij toerbeurt in de havens te
houden.
De visserij organisaties hopen
met de maatregel te kunnen bij
dragen aan de totstandkoming
van een gezonde scholstand in
deNoordzee. In het vroege voor
jaar plant de schol zich voort.
Als de visserij wordt beperkt,
wordt dat proces minder ver
stoord, en kan er meer jonge
schol komen. Kuitzieke schol
brengt bovendien minder op,
omdat die dunner en wateriger
is.
Het is niet de eerste keer dat de
visserij in de maanden februa
ri/maart gedeeltelijk wordt stil
gelegd. Het is eerder in de jaren
zeventig gebeurd, weet Daalder.
De laatste jaren is de druk toe
genomen om de kottervisserij in
de kuitzieke periode te beper
ken. Milieuorganisatie Stich
ting De Noordzee dringt er al
lange tijd op aan. Supermarkt
keten Albert Heijn legt geen
verse schol meer in de schappen
in februari en maart. Een extra
reden om begin volgend jaar de
scholvisserij te matigen, is de
slechte kabeljauwstand in de
Noordzee. De Europese Com
missie besloot daarom dit jaar
de visserij in grote delen van de
Noordzee volledig te sluiten van
half februari tot eind april, tot
groot ongenoegen van de Ne
derlandse kottervissers. Het
plan van de Nederlandse vis
serij organisaties kan ook ten
goede komen aan de kabelj auw-
stand en als alternatief dienen
voor een algehele sluiting. Vis
sersvoorman Daalder wil van
zo'n volledige sluiting helemaal
niets weten. ,,Het zou zeer on
verstandig zijn van de Europese
Unie, als daar opnieuw toe zou
worden besloten. Ook visserij-
biologen zien er niets in." Het
liefst zou Daalder zien, dat de
beperking van de kottexwisserij
in februari en/of maart voor alle
Noordzee-vissers gaat gelden.
Daarover zal met zusterorgani
saties overleg plaatsvinden,
'maar desnoods zal de Neder
landse visserij, die gespeciali
seerd is in platvis (schol en
tong), het alleen doen, aldus
Daalder.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het orgel
speelt. Het lijkt bijna een
staande uitdrukking, maar in
werkelijkheid is het een zin die
niet klopt. Het is de organist
die speelt, maar vanwege
diens onzichtbaarheid realise
ren weinigen zich dat. Het fes
tival Nazomer Lucht, dat van
daag in Middelburg begint en
deel uitmaakt van het Zeeland
Nazomer Festival (ZNF), wil
onbekende facetten belichten
van het orgel en de daarvoor
geschreven muziek. Letterlijk
en figuurlijk krijgt het publiek
daardoor een kijkje achter het
orgel.
Als eerste staat vanavond in de
Nieuwe Kerk een concert op
het programma van de Mid
delburgse organiste Mar-
greeth de Jong. Met haar
echtgenoot Albeit Clement,
voorzitter van de Commissie
Orgelconcerten Middelburg
(COM), heeft zij een belangrijk
aandeel gehad in de organisa
tie van het festival. Tijdens
haar concert zal op een video
scherm onder het orgel te zien
zijn hoe zij de toetsen beroert
en verschillende registers
opentrekt.
Sinds 1 augustus is De Jong de
organiste van de Nieuwe Kerk.
„Ik heb hier al vaker in kerk
diensten gespeeld en bij bij
zondere gelegenheden als
Kerstnachtdiensten en het be
zoek van bisschop Tutu. Ik
voel me thuis op het orgel. Voor
het concert tijdens Nazomer
Lucht heb ik gekozen voor een
vrolijk en lichtvoetig pro
gramma. Het leek me ook leuk
zelf een compositie te schrij-
veni een beetje ter gelegenheid
van mijn benoeming als orga
niste en om het Zeeland Nazo
mer Festival op te luisteren.
Anders dan gewoonlijk is het
geen religieus stuk. Het zijn
variaties op 'Kom mee naar
buiten allemaal', waarin ik
verschillende klankfacetten
van het orgel en de akoestiek
van de Nieuwe Kerk: tevoor
schijn to vei-."
Uitpraten
De COM en het ZNF zijn vorig
jaar met elkaar in contact ge
komen om wat onenigheid
over de provinciale subsidië
ring uit te praten. „Zowel voor
directeur Ruud van Meij el van
het ZNF als voor mij bleek dat
een reuze meevallende kennis
making", aldus Clement, „Hij
vertelde dat hij verschillende
'4tuoze matroze' bezong in moderne zeemansliederen de link tussen zee en leven en zee en dood. foto RubenOreel
dingen rond het Abdijplein
had verzonnen, dat in Hulst op
een Decaporgel wordt ge
speeld en vroeg toen of het
klopte dat de Nieuwe Kerk een
bijzonder orgel heeft. Zo kwa
men we op het plan voor een
gezamenlijk festival."
De Nieuwe Kexk heeft volgens
De Jong en Clement inderdaad
een bijzonder orgel. Het gaat
om een zogenaamd compro
mis-orgel, in 1954 gebouwd'
door Willem van Leeuwen.
„Op een compromis-oi-gel kun
je alle orgelliteratuur spelen,
niet bijvoorbeeld alleen Ro
mantische muziek of barok-
muziek", vexklaart Clement.
„Vooral het negentiende- en
twintigste-eeüwse repertoire
komt op dit orgel goed tot zijn
recht. Van Leeuwen was in zijn
tijd een toonaangevende ox--
gelmaker. Dit is het grootste
orgel dat hij heeft gebouwd.
Tegenwoordig wordt wel eens
laatdunkend over zijn orgels
gespi'oken, maar dat is niet te
recht. Hij heeft een heel eigen,
inventief systeem van wind-
vooi'ziening toegepast."
Een compromis-orgel is uit
stekend geschikt voor een fes
tival omdat daarop een gevari
eerd programma kan worden
gespeeld. De Jong speelt be
halve haar eigen compositie
werk van de onbekende mees
ters Henry Smart, Dezsö An-
talffy-Zsiross, Antonio Dania,
Sir William Walton en Guy Bo-
vet. „Ik wil het publiek iets ap
arts voorschotelen, niet een
doorsnee programma."
Onder de titel 'Alice in orgel
land' is morgenmiddag een
concert voor kinderen georga
niseerd. De Jong: „Ik kan me
niet herinneren dat dat ooit is
gebeurd. Op een speelse ma
nier krijgen de kinderen uitleg
over het orgel, het gecompli
ceerdste instrument uit de
klassieke muziek. Dat gebeurt
door twee improviserende or-
ganisten en een verteller."
Bambuso
Donderdag speelt Christine
Kamp werk van de van ooi--
sprong Zeeuwse componist
Daan Manneke. Zelf komt hij
een inleiding geven. Tijdens
het concert worden verbanden
gelegd met het werk van oude 1
meesters als Bach enBuxtehu- j
de. Hans van Koolwijk sluit
vrijdag het festival af met een
concert op de bambuso, een
door hemzelf ontworpen bam
boe-orgel. „Eigenlijk nergens
mee te vergelijken", zegt Cle
ment. „Als bouwwerk is het
ook interessant, dus tijdens
dat conceit gaan klinkende en
visuele kunst samen."
Concerten Nazomer Lucht in de
Nieuive Kerk in Middelburg: di en
vri om 20.15 uur, woe om 15.00
uur, don om 20.00 uur.
Organiste De Jong heeft voor het festival Nazomer Lucht een speciale compositie geschreven.
foto Ruben Oreel
MIDDELBURG
Zeeuws Museum (zolder)
'Bij tij en ontij', zeeverhalen gelezen
door Lisette Lewin, Kees Slager en
Jos van Amsterdam.
Productie Bart Plouvier en Helge
Prinse
door Willem Nijssen
Naast de grote producties
van het Zeeland Nazomer
festival (Ship of Troy en andere)
zijn in een soort van bijpro
gramma een aantal kleinere
voorstellingen die veelal een
historisch/literair karakter
hebben. Ze worden rechtstreeks
uitgezonden via Omroep Zee
land om op die manier waar te
kunnen maken dat dit festival
uiteindelijk toch voor héél die
door water verstrooide provin
cie is bedoeld. En dat het dan
over de zee gaat, is niet verwon
derlijk (maar misschien ook
weer iets te veel een cliché?)
Midden in de reeks van activi
teiten (er volgt nog een en an
der,- morgen over Slauerhoff
met de veelbelovende 'Papieren
Piraat', woensdag gedichten
van de Griekse marconist Kav-
vadlas, vrijdag Cees Maas met
'Gedichtenbij beeldende kunst'
midden in die reeks dus een
avond met zeeverhalen door de
eeuwen heen, onder de titel 'Bij
tij en ontij'. De basis van de
avond is het boek van dezelfde
titel waarin Margot de Waal 400
jaar zeeverhalen in de Neder
landse letteren verzamelde.
Maar op de avond zelf is de
greep daaruit te klein om de
pretentie van 'eeuwen' waar te
maken. Slechts drie verhalen
krijgen we te horen, van elke
'voorlezer' (Lisette Lewin, Kees
Slager en Jos van Amsterdam)
één.
Waarom moet er -behalve dan
voor die radioluisteraar- eigen
lijk voorgelezen worden?
Voorlezen is op zijn best de ge
makzuchtige variant van de
vertelkunst. En daar heb ik een
zwak voor, tenslotte begint alle
toneel, alle literatuur bij het
verhaal, bij de magie van in te
trekken in de huid en in de tijd
van de vertellei-. En het is evi
dent dat Jos van Amsterdam
daar het meest in thuis is; hij
trekt veel langs scholen om daar
als verteller zijn boodschap van
magie te brengen. Jammer dat
daar geen volwassen publiek
meer voor is, jammer dat het
vanavond bij voorlezen blijft.
Zijn keuze -het verhaal 'De
zij oude weemoed in nieuwe
verhalen weet te leggen.
Zeeland zou Zeeland niet zijn
als niet ook 'De Ramp' aan bod
zou komen. Kees Slager doet
verslag van zijn 'oral history'-
project en leest voor uit zijn ge
lijknamige boek. Bij alle geno
cide en hedendaags oorlogsge
weld verbleekt 'De Ramp' vaak
een beetje. De man die met de
ooggetuigen heeft gesproken, te
zien en horen voorlezen, brengt
je terug naar de juiste proportie:
elke ramp is een ramp voor de
betrokkenen. En toch, dit deel
heeft de minste magie. De zee
als vijand is ondoorgrondelij-
ker dan de zee als bondgenoot in
de eenzaamheidvan het be
staan.
Het programma is gelardeerd
met moderne zeemansliederen
van de 4tuoze matroze, die met
eigen teksten en composities
(een curieuze mix van volksmu
ziek en nederpop) juist weer wél
bij die link tussen zee en leven,
zee en dood kunnen komen en
dat later in een optreden op het
Abdijplein nog eens krachtiger
overdoen. Al met al wordt er te
veel in te weinig tijd gepropt en
blijft het bij een belofte: de zee
als literair motief zou boeiend
kunnen zijn.
rooie en de dolle Gijs' van Weru-
meus Buning- laat zich vast ook
mooi vertellen, al is het verhaal
zelf dan een 'seaman's tearjer
ker' uit de vroege 20e eeuw.
Lisette Lewin komt aan het
woord met een verhaal uit haar
bundel 'Verliezers op zee'. De
formule van kort interview en
dan een verhaal schiet hier te
kort; Lisette Lewin heeft -nos
talgisch en romantisch zoals zij
zegt te zijn- zelf een aantal zee
reizen op vrachtschepen ge
maald en put daaruit haar ver
halen. Het interview daarover
blijft veel te ondiep, het frag
ment is te kort om voeling te
krijgen met de moderne variant
van het aloude zeemansleven.
Nu krijg je niets dan een glimp
van vermoeden dat zij daar veel
meer over kan vertellen en dat